NASA parlak ve esrarengiz bulutların sırrını çözmek için parlak ve esrarengiz bulutlar oluşturdu

Atmosferin üst katmanında parlak bulutlar oluşturmak isteyen araştırmacılar, gökyüzüne büyük bir su kütlesi gönderdi (NASA)
Atmosferin üst katmanında parlak bulutlar oluşturmak isteyen araştırmacılar, gökyüzüne büyük bir su kütlesi gönderdi (NASA)
TT

NASA parlak ve esrarengiz bulutların sırrını çözmek için parlak ve esrarengiz bulutlar oluşturdu

Atmosferin üst katmanında parlak bulutlar oluşturmak isteyen araştırmacılar, gökyüzüne büyük bir su kütlesi gönderdi (NASA)
Atmosferin üst katmanında parlak bulutlar oluşturmak isteyen araştırmacılar, gökyüzüne büyük bir su kütlesi gönderdi (NASA)

NASA araştırmacıları, "kutupsal mezosferik bulutlar" diye bilinen ve Güneş battığı halde parlamaya devam eden bulutları keşfetmek için bunları yapay olarak oluşturdu.
Bu parlayan bulutlar, özellikle yaz aylarında, yüksek enlemlerde ve alacakaranlıkta ortaya çıkıyor. Dünya yüzeyinin 76 ila 85 kilometre üzerinde, atmosferin mezosfer katmanında bulunan buz kristallerinden oluşuyor. Bu kristaller de bulutları aydınlatarak kararan gökyüzünde parlak görünmelerini sağlıyor.
Bilim insanlarına göre bu bulutlar, olağanüstü bir manzara oluşturmakla kalmıyor, aynı zamanda bilimsel açıdan da önemli veriler sunuyor.
Alaska Üniversitesi'nden uzay fizikçisi Richard Collins, "Bu bulutlar, sadece üst atmosferde, yaşamın kenarında meydana geliyor. Burası inanılmaz derecede soğuk ve kuru" diyor ve ekliyor:
"Üst atmosferdeki değişikliklerin çok hassas biçimde yansıtıyor. Örneğin sıcaklıktaki veya su buharındaki değişimleri…"
Collins ve ekibi buradan hareketle bulutların üst atmosferdeki su buharıyla ilişkili olduğunu tahmin etti. Böylece bu bulutları kendilerinin oluşturup oluşturamayacağını anlamak istedi. Ve dünya yörüngesinin altında hareket eden bir roketi suyla doldurarak, Alaska’dan fırlattı.
26 Ocak 2018'de fırlatılan Super Soaker isimli roket, 220 kilogram su taşıyordu. Roket bu su kütlesini 85 kilometre yükseklikte serbest bıraktı. Bundan sadece 18 saniye sonra, yeryüzündeki araştırmacılar soluk bir gece bulutu tespit etti. 
Ancak bu bulutu meydana getiren faktörleri anlamaları için bu yeterli değildi. Zira bulutun sıcaklığı doğrudan ölçülemiyordu. Bu nedenle bulutun oluşturulduğu koşullar bilgisayar ortamında simüle edildi ve deneyde gerçekleşmiş olması gereken sıcaklık değişimleri hesaplandı.
Bunun sonucunda bulutun oluşmasının, yalnızca sıcaklıktaki yaklaşık 25 derecelik düşüşle mümkün olduğu ortaya çıktı. Bulgulara göre sıcaklık düşüşünden teneke kutulardan salınan su buharı sorumluydu.
Bölgeye verdikleri suyla önemli bir soğutma etkisine neden olduklarını ifade eden Fizikçi İrfan Azeem, bulguları şöyle özetledi:
"Mezosferdeki kutupsal bulut oluşumu, doğrudan su buharının yol açtığı soğumayla bağlantılı. Ve biz bunu  deneysel olarak ilk kez gösterdik."
 
Independent Türkçe, Science Alert



İnternetin kuralları değişiyor: Yapay zekanın sızamayacağı altyapı geliştirildi

Fotoğraf: Unsplash
Fotoğraf: Unsplash
TT

İnternetin kuralları değişiyor: Yapay zekanın sızamayacağı altyapı geliştirildi

Fotoğraf: Unsplash
Fotoğraf: Unsplash

İnternetin büyük bölümüne güç sağlayan internet altyapısı şirketi Cloudflare, "internetin kurallarını değiştirdiğini" söylüyor. 

Şirket, yapay zeka firmalarının internetten veri toplamasını engellemek amacıyla yapay zeka tarayıcılarını doğrudan engelleyecek.

ChatGPT gibi büyük dil modelleri, performanslarını artırmak için muazzam miktarda eğitim verisine ihtiyaç duyuyor. Bu şirketlerin çoğu, sistemleri eğitmek adına farklı internet sayfalarına erişip içeriklerini depolayan  tarayıcılar kullanıyor.

Artık Cloudflare, bu yapay zeka tarayıcılarının doğrudan engelleneceğini söylüyor. Bu, sözkonusu otomatik sistemlerin "izin veya ücret" olmaksızın sayfalara erişemeyeceği anlamına geliyor.

Bu internet sitelerinin yayıncıları, yapay zeka tarayıcılarına sitelerine erişim izni verebilecek. Cloudflare, yapay zeka şirketlerinin ödeme yapıp yapmamayı seçebileceği bir "taramaya göre ödeme" ücreti seçeneği ekleyeceğini söylüyor.

Yapay zeka sistemlerini eğitmek için çevrimiçi yazıların kullanılması, süregelen yapay zeka çağının en bölücü konularından biri haline geldi. Birçok yayıncı, içeriklerinin sistemleri eğitmek amacıyla izinsiz kullanıldığını öne sürerek yapay zeka şirketlerine karşı hukuki yollara başvurdu.

Bu çatışma 2023'te artarken Cloudflare, ilk başta internet sayfalarına özel bir etiket ekleyerek yapay zeka sitelerinden erişmemesini istemesine izin vereceğini söylemişti ancak bu uygulanamazdı. Geçen yıl, bu tür yapay zeka botlarını tespit eden bir teknoloji geliştirerek internet sitelerinin bunları otomatik olarak engellemesine imkan tanımaya başladı.

Artık ikinci araç varsayılan olarak açık hale gelecek.

Cloudflare CEO'su Matthew Prince, New York Times'a, "Cloudflare'ın internetin kurallarını tamamen değiştirdiğini" söyledi. Prince bu hamlenin, yapay zeka şirketlerinin interneti kazıyarak içeriğe serbestçe erişmesinin, insanların yeni yazılar ya da diğer içerik türlerini yayımlamaya teşvik edilmesini engelleyeceği endişesinden kaynaklandığını söyledi.

Independent Türkçe