Irak’taki 14 Hristiyan mezhebi

Papa Francis, Irak’a dört günlük tarihi bir ziyaret gerçekleştirecek (Getty)
Papa Francis, Irak’a dört günlük tarihi bir ziyaret gerçekleştirecek (Getty)
TT

Irak’taki 14 Hristiyan mezhebi

Papa Francis, Irak’a dört günlük tarihi bir ziyaret gerçekleştirecek (Getty)
Papa Francis, Irak’a dört günlük tarihi bir ziyaret gerçekleştirecek (Getty)

Katolik dünyasının ruhani lideri Papa Francis’in, 5 Mart’tan itibaren Irak’a dört gün sürmesi planlanan tarihi bir ziyaret gerçekleştirmesi bekleniyor. Papa Francis’in çeşitli din mensuplarının bir arada yaşaması hakkında konuşması ve yüzyıllardır devam eden çatışmalar nedeniyle kitlesel halde Irak ve Ortadoğu’dan kaçan Hristiyanları desteklemeye çalışması planlanıyor.
Irak nüfusunun ezici çoğunluğunu Müslümanlar oluşturuyor. Bununla birlikte üyeleri 200 bin ila 300 bin arasında değişen birkaç eski Hristiyan mezhebi bulunuyor. 2003'te Başkan Saddam Hüseyin'i deviren ABD önderliğindeki işgalden önce bu sayının 1 buçuk milyon olduğu tahmin ediliyor.
Irak'ta, çoğunluğu Bağdat'ta olmak üzere Ninova ve özerk Kürdistan Bölgesi'nde yaşayan ve resmi olarak tanınan 14 Hıristiyan topluluk var. Irak'taki en önde gelen Hıristiyan mezhepleri aşağıdaki gibidir:

Keldaniler
Keldaniler, Irak’taki en büyük Hıristiyan mezhebini oluşturuyor. Toplam Hristiyanların yüzde 80’inin oluşturuyor. Keldani kilisesi doğu mezhebi olan Katolik mezhebine mensup bulunuyor. Ancak ritüelleri ve sloganlarını korumaya devam ediyor. Milattan sonra 1’inci yüzyılda Mezopotamya’da kurulan bu mezhep varlığını günümüze kadar devam ettirmeyi başardı.
Bağdat’ta yer alan kiliseye Kardinal Louis Raphael Sako başkanlık ediyor. Keldanilerin çoğu Irak, İran ve Lübnan'da yaşıyor. Mesih zamanında kullanılan bir Sami dili olan Aramice'den türetilmiş bir lehçeyle konuşuyorlar. Irak genelinde 110 Keldani kilisesi bulunuyor.

Süryaniler
Süryaniler, çoğunluk olan Katolikler ve Ortodokslarla birlikte Iraklı Hristiyanların yaklaşık yüzde 10'unu oluşturuyor. Süryaniler çoğunlukla; Karakuş, Başika, Bartella’da yaşıyor. 
Ana Süryani Katolik Kilisesi Lübnan'da, Ortodoks Kilisesi Suriye'de yer alıyor. Irak'ta Katolik ve Ortodoks arasında değişen 82 Süryani kilisesi bulunuyor.

Asuriler
Asuriler, Asuri Katolikler de dahil olmak üzere Irak’taki Hristiyanların yaklaşık yüzde beşini oluşturuyor. Çoğunun kökleri İran ve Türkiye’ye uzanıyor. Birçoğu Birinci Dünya Savaşı sırasında Osmanlı topraklarından kaçıp Irak’a sığındı. Asuriler, 1915’te Ermeni katliamı sırasında insanların öldürülmesini bir soykırım olarak nitelendiriyorlar. Irak’ta 17’si Bağdat’a olmak üzere 21 Süryani kilisesi bulunuyor.

Ermeniler
Ermeniler, Irak’taki Hristiyanların yaklaşık yüzde üçünü oluşturuyor. Osmanlı topraklarında yaşayan Ermenilerin, büyük çoğunluğu 1915 olaylarından 1923'e kadar ki süreçte  Irak'a kaçtı.
Ermenice konuşan Ermenilerin, Irak’ta Ortodoks ve Katolik olmak üzere 19 kilisesi bulunuyor.

Araplar ve daha küçük gruplar
Araplar Irak'taki Hristiyanların yaklaşık yüzde ikisini temsil ediyor. Bağdat'ta ayrıca üç Rum Ortodoks kilisesi ve dört Kıpti Ortodoks kilisesi bulunmaktadır. Bunun yanısıra ülke genelinde az sayıda Protestan kilisesi bulunmakla beraber, 57 Rum Katolik kilisesi bulunuyor.



İran ve Irak seçimleri… Odadaki fil

Irak Başbakanı Muhammed Şiya es-Sudani, Bağdat'taki dini bir etkinlik sırasında Nuri el-Maliki'nin yanında oturdu. (Irak devlet medyası)
Irak Başbakanı Muhammed Şiya es-Sudani, Bağdat'taki dini bir etkinlik sırasında Nuri el-Maliki'nin yanında oturdu. (Irak devlet medyası)
TT

İran ve Irak seçimleri… Odadaki fil

Irak Başbakanı Muhammed Şiya es-Sudani, Bağdat'taki dini bir etkinlik sırasında Nuri el-Maliki'nin yanında oturdu. (Irak devlet medyası)
Irak Başbakanı Muhammed Şiya es-Sudani, Bağdat'taki dini bir etkinlik sırasında Nuri el-Maliki'nin yanında oturdu. (Irak devlet medyası)

Irak seçimlerine aylar kala İran, detaylara fazla müdahale etmiyor gibi görünse de, grupları arasındaki çatışmaları önlemek, Sadr Hareketi’nin geri dönüşüne hazırlıklı olmak ve çıkarlarını korumak için bir ‘B planı’ hazırlıyor. Böylece herkesin görmezden geldiği ama aynı zamanda hesaba kattığı ‘odadaki fil’ olarak ortaya çıkıyor.

Şii Koordinasyon Çerçevesi koalisyonu Kasım 2025'te yapılması planlanan seçimler için listelere ayrılmaya karar verdiğinden beri, iki ana kutup -mevcut Başbakan Muhammed Şiya es-Sudani ve eski Başbakan Nuri el-Maliki- fiilen Şii oyları için savaşıyor gibi görünüyordu.

Şarku’l Avsat'a konuşan Koordinasyon Çerçevesi kaynakları, İran'ın Irak dosyasıyla ilgilendiği farklı çevreler olduğunu söyledi. Kaynaklar, “Kudüs Gücü, Devrim Muhafızları Ordusu (DMO) ve istihbarat aygıtının yanı sıra Dini Lider Ali Hamaney'in ofisi ve hatta ailesindeki figürler var. Bunların hepsi Irak seçimleriyle ilgileniyor ve her birinin tercihleri ve çıkarları var” ifadelerini kullandı.

Laik Şiilerle bağlantılı bir siyasi kaynağa göre bu, ‘ABD Başkanı Donald Trump tarafından dayatılan bir an’. Kaynak, “Yaklaşan seçimler bölgedeki değişimlerden etkileniyor, aksi takdirde Irak yeni Ortadoğu tiyatrosunun dışında kalacak” dedi.