Irak’taki 14 Hristiyan mezhebi

Papa Francis, Irak’a dört günlük tarihi bir ziyaret gerçekleştirecek (Getty)
Papa Francis, Irak’a dört günlük tarihi bir ziyaret gerçekleştirecek (Getty)
TT

Irak’taki 14 Hristiyan mezhebi

Papa Francis, Irak’a dört günlük tarihi bir ziyaret gerçekleştirecek (Getty)
Papa Francis, Irak’a dört günlük tarihi bir ziyaret gerçekleştirecek (Getty)

Katolik dünyasının ruhani lideri Papa Francis’in, 5 Mart’tan itibaren Irak’a dört gün sürmesi planlanan tarihi bir ziyaret gerçekleştirmesi bekleniyor. Papa Francis’in çeşitli din mensuplarının bir arada yaşaması hakkında konuşması ve yüzyıllardır devam eden çatışmalar nedeniyle kitlesel halde Irak ve Ortadoğu’dan kaçan Hristiyanları desteklemeye çalışması planlanıyor.
Irak nüfusunun ezici çoğunluğunu Müslümanlar oluşturuyor. Bununla birlikte üyeleri 200 bin ila 300 bin arasında değişen birkaç eski Hristiyan mezhebi bulunuyor. 2003'te Başkan Saddam Hüseyin'i deviren ABD önderliğindeki işgalden önce bu sayının 1 buçuk milyon olduğu tahmin ediliyor.
Irak'ta, çoğunluğu Bağdat'ta olmak üzere Ninova ve özerk Kürdistan Bölgesi'nde yaşayan ve resmi olarak tanınan 14 Hıristiyan topluluk var. Irak'taki en önde gelen Hıristiyan mezhepleri aşağıdaki gibidir:

Keldaniler
Keldaniler, Irak’taki en büyük Hıristiyan mezhebini oluşturuyor. Toplam Hristiyanların yüzde 80’inin oluşturuyor. Keldani kilisesi doğu mezhebi olan Katolik mezhebine mensup bulunuyor. Ancak ritüelleri ve sloganlarını korumaya devam ediyor. Milattan sonra 1’inci yüzyılda Mezopotamya’da kurulan bu mezhep varlığını günümüze kadar devam ettirmeyi başardı.
Bağdat’ta yer alan kiliseye Kardinal Louis Raphael Sako başkanlık ediyor. Keldanilerin çoğu Irak, İran ve Lübnan'da yaşıyor. Mesih zamanında kullanılan bir Sami dili olan Aramice'den türetilmiş bir lehçeyle konuşuyorlar. Irak genelinde 110 Keldani kilisesi bulunuyor.

Süryaniler
Süryaniler, çoğunluk olan Katolikler ve Ortodokslarla birlikte Iraklı Hristiyanların yaklaşık yüzde 10'unu oluşturuyor. Süryaniler çoğunlukla; Karakuş, Başika, Bartella’da yaşıyor. 
Ana Süryani Katolik Kilisesi Lübnan'da, Ortodoks Kilisesi Suriye'de yer alıyor. Irak'ta Katolik ve Ortodoks arasında değişen 82 Süryani kilisesi bulunuyor.

Asuriler
Asuriler, Asuri Katolikler de dahil olmak üzere Irak’taki Hristiyanların yaklaşık yüzde beşini oluşturuyor. Çoğunun kökleri İran ve Türkiye’ye uzanıyor. Birçoğu Birinci Dünya Savaşı sırasında Osmanlı topraklarından kaçıp Irak’a sığındı. Asuriler, 1915’te Ermeni katliamı sırasında insanların öldürülmesini bir soykırım olarak nitelendiriyorlar. Irak’ta 17’si Bağdat’a olmak üzere 21 Süryani kilisesi bulunuyor.

Ermeniler
Ermeniler, Irak’taki Hristiyanların yaklaşık yüzde üçünü oluşturuyor. Osmanlı topraklarında yaşayan Ermenilerin, büyük çoğunluğu 1915 olaylarından 1923'e kadar ki süreçte  Irak'a kaçtı.
Ermenice konuşan Ermenilerin, Irak’ta Ortodoks ve Katolik olmak üzere 19 kilisesi bulunuyor.

Araplar ve daha küçük gruplar
Araplar Irak'taki Hristiyanların yaklaşık yüzde ikisini temsil ediyor. Bağdat'ta ayrıca üç Rum Ortodoks kilisesi ve dört Kıpti Ortodoks kilisesi bulunmaktadır. Bunun yanısıra ülke genelinde az sayıda Protestan kilisesi bulunmakla beraber, 57 Rum Katolik kilisesi bulunuyor.



Gazze… Uzun süreli bir ateşkes mi, yoksa iki aşamalı bir ateşkes mi?

Gazze Şeridi'nin kuzeyindeki Beyt Lahiya'da yemek dağıtımı için bekleyen Filistinliler, 29 Nisan 2025. (AP)
Gazze Şeridi'nin kuzeyindeki Beyt Lahiya'da yemek dağıtımı için bekleyen Filistinliler, 29 Nisan 2025. (AP)
TT

Gazze… Uzun süreli bir ateşkes mi, yoksa iki aşamalı bir ateşkes mi?

Gazze Şeridi'nin kuzeyindeki Beyt Lahiya'da yemek dağıtımı için bekleyen Filistinliler, 29 Nisan 2025. (AP)
Gazze Şeridi'nin kuzeyindeki Beyt Lahiya'da yemek dağıtımı için bekleyen Filistinliler, 29 Nisan 2025. (AP)

Konuyla ilgili bilgi sahibi Filistinli kaynaklar dün yaptıkları açıklamada, Gazze Şeridi'ndeki ateşkesle ilgili olarak önümüzdeki günlerde bir müzakere turunun beklendiğini belirtti. Kaynaklar, bunun önemli olduğunu ve İsrail, Hamas ve hatta ABD yönetimi de dahil olmak üzere tüm tarafların ‘tutumlarında kararlı’ olması halinde olası bir anlaşmaya varılabileceğini belirtti.

Şarku’l Avsat'a konuşan kaynaklar, önümüzdeki turda esas olarak Kahire ve Doha'daki bir önceki turda müzakere edilen önerilerin ele alınacağını açıkladı. Kaynaklar, Hamas’ın arabulucular tarafından kendisine sunulan önerilerle ilgili olarak kendi içinde derinlemesine bir çalışma yürüttüğünü ve bazı Filistinli gruplarla kendilerine sunulan önerileri müzakere ettiğini bildirdi.

Müzakerelerin detayları hakkında bilgi sahibi olan kaynaklar, önümüzdeki toplantılarda ABD'nin önemli bir rol oynayacağını ve İsrail'in bir anlaşmaya varılması yönünde baskı görmesini beklediklerini ifade etti. ABD Başkanı Donald Trump yönetimi, Hamas'ın daha fazla taviz vermesi için arabuluculara baskı yapıyor. 

Şarku’l Avsat'a konuşan Hamas kaynakları, hareketin delegasyonunun en az beş yıllık uzun vadeli bir ateşkes, esirlerin tek seferde takası, İsrail güçlerinin Gazze Şeridi'nden tamamen çekilmesi, yeniden inşa, kuşatmanın kaldırılması, durumun 2 Mart öncesine döndürülmesi ve Mısır'ın vizyonu çerçevesinde Gazze Şeridi'nin işlerini yönetmek üzere bağımsız kişilerden oluşan ve Toplum Destek Komitesi olarak bilinen yerel bir komitenin kurulmasına dayanan vizyonunu sunduğunu söyledi.

Kaynaklar, o dönemde Hamas heyetine önerilenin birbiriyle bağlantılı iki aşamalı bir ateşkes olduğunu, ilk aşamanın altı ila sekiz ay arasında olacağını ve ikinci aşamanın başlangıcı olarak Amerikan garantisi verileceğini bildirdi.

İlk aşama İsrailli esirlerin yarısının serbest bırakılmasını içerecek, açık ve net Amerikan garantileriyle Gazze Şeridi'ndeki savaşın tamamen sona ermesini, kuşatmanın kaldırılmasını, yeniden inşayı ve Gazze Şeridi'nden tamamen çekilmeyi öngören ikinci aşamaya geçişi sağlayacaktı.

) Serbest bırakılan İsrailli esirler, Başkan Donald Trump'ın göreve başlamasının 100’üncü günü münasebetiyle 28 Nisan'da Tel Aviv'de düzenlenen bir etkinlik sırasında Gazze Şeridi'nde halen tutulan esirlerin aileleriyle birlikte (AP)Serbest bırakılan İsrailli esirler, Başkan Donald Trump'ın göreve başlamasının 100’üncü günü münasebetiyle 28 Nisan'da Tel Aviv'de düzenlenen bir etkinlik sırasında Gazze Şeridi'nde halen tutulan esirlerin aileleriyle birlikte (AP)

Kaynaklara göre İsrail ve ABD, daha kısa sürede bir anlaşmaya varılmasının önünde engel teşkil eden bazı koşullar belirledi ve bu koşulların, bir anlaşmaya varılmasına olanak sağlayabilecek şekilde, bunun için büyük çaba sarf eden arabulucularla sürekli iletişim yoluyla çözülmesi için çalışmaların sürdüğünü kaydetti.

Söz konusu koşullar özellikle ‘direniş silahı’ ile ilgili terminoloji meselesi ve bu silahın yeteneklerinin akıbeti hakkında.

Kaynaklar, Toplum Destek Komitesi’nin yeniden teyit edildiğini ve ateşkes yürürlüğe girer girmez çalışmalarına başlayacağını belirtti. Bu arada, insani ve uluslararası yardım kuruluşlarından gelen insani yardımlar Arapların gözetiminde taşınacak ve teslim edilecek.

Bir hafta önce Şarku’l Avsat'a konuşan Hamas kaynakları, Mısır-Katar önerisinin Hamas heyetine sunulduğunu, bu önerinin her iki tarafın da askeri eylemleri durdurması ve ilk aşama olarak bazı ölü ve diri esirlerin takası karşılığında altı aylık geçici ateşkes anlaşmasına varılmasını öngördüğünü söyledi.

Kaynaklara göre altı ay boyunca tam bir ateşkes anlaşması müzakere edilecek, Kahire'de düzenlenen son acil durum” zirvesinde Arap ülkeleri tarafından oybirliği ile kabul edilen Mısır planına göre ertesi güne ilişkin düzenlemeler ve Gazze Şeridi’nin yeniden inşası görüşülecek ve her iki taraftan tüm esirler takas edilecekti.

O dönemde kaynaklar, Katar Emiri Şeyh Temim bin Hamad Al Sani ile Başbakan ve Dışişleri Bakanı Şeyh Muhammed bin Abdurrahman Al Sani'nin Hamas heyetinin liderleriyle bir araya geldiğini duyurdu.

Kaynaklar, Mısır-Katar önerisinin yakın zamanda, özellikle de Katar Başbakanı'nın Washington ziyareti ve ABD Dışişleri Bakanı Marco Rubio ve Ortadoğu Özel Temsilcisi Steve Witkoff ile görüşmesi sırasında her iki tarafça ABD'ye sunulduğunu belirtti.

Gerçekler

Hamas'ın 5 yıllık ateşkes vizyonu

Hamas en az beş yıllık uzun vadeli bir ateşkes, tek seferde tüm esirlerin değişimi, İsrail güçlerinin Gazze Şeridi'nden tamamen çekilmesi, yeniden inşa ve kuşatmanın kaldırılmasına dayanan bir vizyon sundu.

Bunun karşılığında Hamas'a, birbiriyle bağlantılı iki aşamalı bir ateşkes önerildi; ilk aşama altı ila sekiz ay sürecek ve ikinci aşamanın başlangıcı olarak Amerikan garantisi verilecekti.