Suudi Arabistan Adalet Bakanı Şeyh Dr. Velid es-Samaani, tahvillerin güvenilirliğini artırmak için onaylı bir düzenleme planı çerçevesinde herhangi bir tahvilin askıya alınmaması veya iptal edilmemesi için talimat verildiğini açıkladı.
Talimatın amacının tahvillerin güvenilirliğini artırmak olduğunu söyleyen Bakan Samaani, Adalet Bakanlığı nezdinde mali hesaplar ve gayrimenkule ilişkin mali işlemlerin engellenmesi ve bu kapsam dışında borçluyu etkilemeyecek şekilde borcun alacaklı tarafından tahsil edilmesi hariç hiçbir hizmetin askıya alınması veya iptal edilmesinin söz konusu olmadığını belirtti.
Bakan Samaani Saudia TV’ye verdiği röportajda, Suudi Arabistan Veliaht Prens Muhammed bin Selman'ın son konuşmasını, ‘ülkedeki yasama ortamını geliştirmek için tarihi bir değişimin ve değişikliğin duyurusu’ olarak niteledi. Samaani bunun nedenini ise Veliaht Prens’in konuşmasının sadece yargı ile ilgili değil, aynı zamanda insan hakları alanında da özel mevzuatlar içermesine bağladı. Veliaht Prens’in konuşması, Suudi Arabistan’ın İslam hukukunun hükümleri, kuralları ve hedeflerine dayalı sabiteleri çerçevesinde adaleti sağlamayı garanti eden en son yasal teorileri ve insan hakları standartlarını benimseyerek mevzuat metodolojisinin oluşturulmasında bir reform yapılmasını içeriyordu.
Bakan Samaani şöyle devam etti:
“Bu mevzuatların çıkarılması, uzmanlar, avukatlar ve hukuk alanındaki diğer profesyoneller arasında yasal kesinliğin artmasına ve adaletin suçları ve haksızlığı önleyiciliğinin geliştirilmesinde önemli bir etkiye sahip olacak olan kararların alınmasına katkı sağlayacaktır.”
Görüş ile hakimin takdir yetkisi arasındaki farkı açıklayan Bakan Samaani, “Görüş, olay için uygun kararın seçilmesiyle ilgilidir ve hakim, olaya yasal metni uygulayarak müdahale eder. Takdir yetkisi ise, tazminatın belirlenmesi veya cezalar arasında üst ve alt sınırların seçilmesi gibi yasa çerçevesindeki bazı tahminlerin seçimi ile ilgili araçlardan biridir.”
Kişisel statü yasası taslağının bazı özelliklerine de değinen Bakan Samaani, “Eşler arasında uzlaşma sağlandığında aile bağını ve bu evliliği sürdürebileceklerine kanaat getirilirse, taslak bu evliliğin sürdürülmesini ve eşler çıkarlarının gözetilmesini hedefliyor. Aksi takdirde eğer çocuklar bu evlilikten zarar görüyorsa veya evliliğin devam etmesi konusunda bir anlaşmazlık varsa çocukların menfaatleri, nafaka, velayet ve ziyaret gibi konuların yanı sıra iki tarafın da hakları dikkate alınarak eşlerin ayrılmaları öngörülmektedir” dedi.
Ceza sistemi ile ilgili olarak ise Samaani, ‘kanunda veya ilgili yönetmeliklerde öngörülenler dışında yargıdan beklenen hiçbir cezai eylem veya engelin olmayacağını’ belirtti. Hapis cezalarına alternatif cezaların onaylandığını söyleyen Adalet Bakanı, ‘tüm konularda insan hakları standartlarının dikkate alındığını ve aile ve çocuklarla ilgili suçlara odaklanıldığını’ belirtti. Yargı alanında gelişimin odaklı ve objektif olacağını ifade eden Samaani, bu yüzden bir sonraki aşamanın önemli olduğunu vurguladı.
Yargı bir bütün olarak tanımlanıyor
Kurumsal yargı kavramını da açıklayan Bakan Samaani, bunun, hâkimin kendi verdiği teminatlara bel bağlanan kişisel yargıdan kurumsal yargıya geçiş olduğunu kaydetti. Yeni düzenlemelere göre kurumsal yargının, yargıya vardığını ve teknik bir görüş sunduğunu ifade eden Samaani, en yüksekte mahkemenin yer aldığını ve yargının bir bütün olarak tanımlandığını belirtti. Bakan, kurumsal yargının, yargının ve hakimlerin bağımsız olduğunu ve hakimin şeriata dayalı sistemi tarafsızca uyguladığı anlamına geldiğini söyledi.
Koyulan hedeflere ulaşmak için daha kat edilmesi gerek uzun bir yol olduğunu dile getiren Adalet Bakanı, Bakanlığın yalnızca hizmet verdiklerinin memnuniyetini sağlamak için değil, onları etkilemek için de zamanla yarıştığını, Veliaht Prens Muhammed Bin Selman’ın bu iyimser ve iddialı bakış açısını her zaman vurguladığını belirtti. Samaani ayrıca yargı alanında yapay zeka teknolojisinden yararlanacaklarını da sözlerine ekledi.
Kademeli bir geçiş planına göre fesihler de dahil olmak üzere anlaşmazlık konusu içermeyen tüm meselelerin, mahkemelerden yargı sistemi içindeki diğer yetkili makamlara aktarılacağını belirten Bakan Samaani, yakında tüm sözleşme ve beyannameler için bir kimlik doğrulama platformu olan ‘Tawtheeq’ uygulamasına geçileceğini, buradaki bilgilerin ‘Tanfeeth’ adlı elektronik sisteme aktarılacağını, böylece sözleşmeler ve beyannamelerin noterler veya icra mahkemeleri nezdinde incelenmesine gerek kalmadan uygulamaya koyulacağını kaydetti.
Şuan 100 milyon gayrimenkul belgesinin dijital ortama aktarılması çalışmaları yapıldığını ve bunların 10 milyonunun aktarıldığını belirten Samaani, para borsaları sistemine benzer bir ‘Gayrimenkul Borsası’ sisteminin başlatıldığını duyurdu. Samaani, bu sistem sayesinde bilgilerin doğruluğunun teyit edildiği ve sistem içinde işlem gören tahvillerin güvenilirliğinin sağlandığı hızlı ve entegre bir dijital platform üzerinden gayrimenkul alım-satımının yapılacağını söyledi.
Hizmetin başlamasından bu yana 4 milyondan fazla dijital acentelik açıldığına dikkati çeken Samaani, sistem içerisinde toplam değeri iki milyar riyalin üzerinde olan 25 binden fazla işlem yapıldığını aktardı.
İcra mahkemesinin, borçlunun, borcunu aşan veya etkileyen şeylerden zarar görmemesini sağlarken, borcu tahsil edip alacaklıya en hızlı şekilde teslim etmeye çalıştığını söyleyen Adalet Bakanı, alacaklının bir takım hakları olduğunu ve bu yüzden borcu yasal olarak belgelemesi gerektiğini belirtti.
Bakan Samaani şunları söyledi:
“Adalet Bakanlığı nezdinde mali hesaplar ve gayrimenkule ilişkin mali işlemlerin engellenmesi ve bunların dışında borçluyu etkilemeyecek şekilde alacaklının borcu tahsil etmesi hariç hiç bir hizmetin durdurulması söz konusu değildir. Bu yılın sonunda, dijital bir icra mahkemesi açacağız. Mahkeme, dava başvurusunun başlangıcından uygulanmasına kadar tamamen dijital olacak. Çek ve tahsilat işlemleri tamamen elektronik yollarla yapılacak.”
Bakan Samaani, avukatlık mesleğinin gelişimiyle ilgili olarak ise, yeni mevzuatla birlikte yakında avukatlara daha fazla iş düşeceğine dikkati çekti. Bakan Samaani, “Avukatlar, daha büyük roller üstlenecek. Bakanlığın ve baronun, yargı sürecinin ana girişi olduğu için avukatların rolünü aktif hale getirme ve avukatlara daha fazla yetki verme konusunda çabaları söz konusu” diye konuştu.