Mısır’dan Filistinli gruplara seçim müzakerelerini tamamlama çağrısı

Seçim listeleri için adaylık şartları yayınlandı.

Gazze'de seçim merkezinde asılı seçmen listelerinde isimlerini arayan iki Filistinli. (AFP)
Gazze'de seçim merkezinde asılı seçmen listelerinde isimlerini arayan iki Filistinli. (AFP)
TT

Mısır’dan Filistinli gruplara seçim müzakerelerini tamamlama çağrısı

Gazze'de seçim merkezinde asılı seçmen listelerinde isimlerini arayan iki Filistinli. (AFP)
Gazze'de seçim merkezinde asılı seçmen listelerinde isimlerini arayan iki Filistinli. (AFP)

Ulusal İnisiyatif Hareketi yetkilisi Ayed Yaghi, Kahire'nin Filistinli grupları önümüzdeki hafta ulusal diyalogu tamamlamaları için resmi olarak davet ettiğini bildirdi. Mart’ın 16'sı ve 17'sinde ulusal diyalogu tamamlamaları için davetiye alan grupların bu ayın 15'inde Kahire'ye gitmeleri bekleniyor.
8 Şubat'ta Kahire'ye giden on sekiz Filistinli grup, bu ayın ortasında yapılması beklenen görüşmelerde Filistin Kurtuluş Örgütü’ne bağlı Ulusal Konseyi seçimlerine ilişkin anlaşmaya varmaları şartıyla milletvekili seçilmesi üzerinde anlaştılar.
Hamas, milletvekilleri seçimlerine gitmeden önce Ulusal Konsey seçimlerinde anlaşılmasında ısrarcı. Ulusal seçimleri değil, milletvekili seçimlerini boykot ederek konumunu belirleyen İslami Cihad hareketi için yaklaşan Kahire görüşmeleri büyük önem kazanacak.
Devlet Başkanı Mahmud Abbas'ın kararnamesine göre milletvekili seçimlerinin 22 Mayıs'ta, Başkanlık seçimlerinin de 31 Temmuz'da yapılması bekleniyor. Milletvekili seçimlerinin sonuçları, Filistin Kurtuluş Örgütü Temel Yasası ve ulusal teamüllere göre 31 Ağustos'ta tamamlanacak olan Filistin Ulusal Konseyi'nin oluşumunun ilk aşaması olarak kabul ediliyor. Böylece Ulusal Konsey seçimleri mümkün olan bölgede yapılabilecek.
Merkez Seçim Komisyonu dün, milletvekili seçimlerinin detaylarını ve adaylık şartlarını açıkladı. Komisyon, milletvekili seçimlerinin adaylık süresinin 20 Mart'ta başladığını ve 12 günlük sürenin aynı ayın 31’i Çarşamba akşamı sona erdiğini bildirdi. Ayrıca her listedeki aday isimlerinin 16’dan az olmaması ve sayının 132’yi geçmemesi kaydıyla adaylıkların sadece seçim listeleri üzerinden yapılacağını ve bireysel adaylık başvurularının kabul edilmeyeceğini duyurdu. Listede, yasanın öngördüğü şekilde kadınların temsili için asgari olarak belirlenen sayıda, yani listedeki ilk üç ve takip eden her dört isimden de birer kadın var.
Adaylık şartları arasında, 22.05.1993 tarihinden önce doğmuş, yani yirmi sekiz yaşında veya daha büyük olunması, onur veya güveni ihlal eden bir suç veya kabahatten mahkumiyet bulunmaması ve Filistin topraklarında daimi ikametgahın olması yer alıyor. Adaylık şartları ayrıca Filistin Devleti'nin bakan ve sivil ve güvenlik görevlileri kategorilerinden her adayın veya kurum hazinesinden maaş veya aylık ödenek alanların veya onun denetimi altında olanların, sivil kuruluş yöneticilerinin, başkanların ve çalışanların, kamu kurumları çalışanlarının, yerel ve uluslararası organların, konseylerin, yerel birimlerin, konsey başkanlarının ve diğer kurum ve kuruluşlarda seçilmiş konsey üyeleri ve başkanlarının istifa etmesini gerektiriyor.
Her aday listesi için 20 bin dolar değerindeki sigorta tutarını komitenin hesabına yatırmak için banka bonosu verilmesi gerekiyor. Ayrıca adayların 29.04.2021 Perşembe gününe kadar adaylıktan geri çekilme hakkı bulunuyor.



22. Astana görüşmelerinde Trump'ın Suriye politikası öne çıkıyor

Astana garantörleri olan Türkiye, Rusya ve İran’ın dışişleri bakanları eylül ayında New York'ta bir araya geldi. (Türkiye Dışişleri Bakanlığı)
Astana garantörleri olan Türkiye, Rusya ve İran’ın dışişleri bakanları eylül ayında New York'ta bir araya geldi. (Türkiye Dışişleri Bakanlığı)
TT

22. Astana görüşmelerinde Trump'ın Suriye politikası öne çıkıyor

Astana garantörleri olan Türkiye, Rusya ve İran’ın dışişleri bakanları eylül ayında New York'ta bir araya geldi. (Türkiye Dışişleri Bakanlığı)
Astana garantörleri olan Türkiye, Rusya ve İran’ın dışişleri bakanları eylül ayında New York'ta bir araya geldi. (Türkiye Dışişleri Bakanlığı)

Suriye'deki ateşkesin garantörleri (Rusya, İran ve Türkiye) arasında gerçekleşen 22. Astana görüşmeleri, Suriye hükümeti ve muhalefet heyetlerinin yanı sıra Ürdün, Irak, Lübnan ve Birleşmiş Milletler'den (BM) gözlemcilerin katılımıyla dün (Pazartesi) Kazakistan'ın başkentinde başladı.

İki gün sürecek olan toplantı Rusya'nın girişimiyle düzenlenirken, Türkiye ve İran tarafından da desteklendi. Rusya Devlet Başkanı’nın Suriye Özel Temsilcisi Alexander Lavrentiev'e göre, tartışılacak önemli unsurlar arasında ABD'nin seçilmiş Başkan Donald Trump döneminde Suriye'ye yönelik politikasındaki olası değişiklikler yer alıyor.

22. Astana görüşmelerinin gündeminde ayrıca, özellikle Gazze Şeridi'ndeki savaşın Lübnan'a sıçraması, İsrail'in Suriye'ye yönelik devam eden saldırıları ve bunun daha geniş bir çatışmaya dönüşeceğine dair artan korkular açısından hızlanan bölgesel gelişmeler de öne çıkıyor.

Rusya Dışişleri Bakan Yardımcısı Mikhail Bogdanov geçen ay yaptığı açıklamada, ‘tarafların yılsonundan önce bir araya gelerek Suriye ve bölgedeki duruma öncelik vermelerinin önemli olduğunu’ söyledi. Aynı zamanda Suriye İnsan Hakları Gözlemevi (SOHR), ‘Hizbullah'ın, İranlıların ve İran Devrim Muhafızları Ordusu’na (DMO) bağlı milislerin Suriye topraklarındaki hareketlerinin kısıtlanmasını’ içeren ve daha önce duyurulmamış bir Rusya-Suriye anlaşmasını duyurdu.

Alev uzantısı

Ortadoğu'daki çatışmanın çözümü ve Suriye'deki durum konularına ek olarak, Astana müzakerelerinin mevcut turunun gündeminde, katılımcıların daha önceki tüm turlarda tartıştıkları konular da yer alıyor: ‘Mahkumların serbest bırakılması, kayıp kişilerin aranması, insani durum, barış sürecini kolaylaştırmak için uluslararası toplumun çabalarının seferber edilmesi, Suriye'nin yeniden inşası ve Suriyeli mültecilerin anavatanlarına dönmeleri için koşulların yaratılması.’

zcsdv
Suriyeli inşaat işçileri Eylül 2023'te Suriye'nin kuzeyindeki Halep kentinde bulunan Sûku’l Atik’in restorasyonu üzerinde çalışıyor. (AFP)

Ancak müzakerelerin ilk gününde yapılan ikili görüşmelerde de görüldüğü üzere asıl öncelik, özellikle Gazze Şeridi'ndeki savaşın şiddetlenerek Lübnan'a sıçraması ve Suriye'nin bu savaşa müdahil olma tehdidinin sürmesi nedeniyle Suriye'nin çevresindeki siyasi ve askeri durumdaki gelişmelere odaklandı.

Rus heyetine başkanlık eden Lavrentiev, ülkesinin Ortadoğu'daki krizin Suriye'ye sıçramasını önlemek için elinden gelen her şeyi yapacağını vurguladı. Lavrentiev, “Taraflar bu turda bölgesel durumu ve Suriye'deki etki düzeylerini görüşmeye odaklanmaya gayret ediyor” dedi.

Trump'ın değişiklikleri

Lavrentiev, “22. Astana görüşmeleri, Gazze Şeridi'ndeki durum nedeniyle bölgesel gerginliğin yaşandığı zor koşullar altında gerçekleşiyor… Seçilmiş Başkan Donald Trump yönetiminde ABD'nin Suriye politikasındaki olası değişiklikler, Suriye'deki ateşkesin garantörleri arasındaki tartışmanın önemli bir unsurudur” ifadelerini kullandı.

Lavrentiev'in mevcut tur için ortaya koyduğu öncelikler, Trump'ın Suriye'deki ABD güçlerini geri çekme yönündeki önceki vaatlerini yerine getireceği beklentileri ışığında önemlidir; bu da güç dengesinde ve çeşitli tarafların hareketlerinde önemli değişikliklere kapı açmaktadır. ABD güçlerinin çekilmesi, Astana sürecinin üç garantörü tarafından kabul edilen taleplerden biriydi ve Moskova, Tahran ve Ankara'nın isteklerini karşılayan bir talepti.

Lavrentiev, Rusya'nın ‘Donald Trump'ın dış politikasının seyrinde olası bir değişiklik beklentisi içinde olduğunu, ancak açıklamalara değil, pratik eylemlere ve sunacağı önerilere bakacağını’ söyledi.

zxcdv
Suriye'nin kuzeydoğusundaki ABD güçleri (arşiv)

21. Astana görüşmeleri, Haziran 2023'te yapılan bir toplantının ardından 24 Ocak'ta Kazakistan'ın başkentinde gerçekleştirildi. Toplantı sırasında Kazakistan Dışişleri Bakanlığı, 2017 yılında Rusya, İran ve Türkiye tarafından onaylanan Astana sürecinin (üçlü garanti formülü) durdurulduğunu açıkladı. Ancak Moskova daha sonra üç tarafın Astana formülü çerçevesinde görüşmelere devam etme taahhüdünü yineledi.

Müzakerelerin ilk gününde katılımcı heyetler, toplantının nihai belgesinin açıklanmasından önce bugün (Salı) resmi olarak sonuçlandırılması beklenen ilk genel oturum öncesinde ikili ve üçlü istişare toplantıları yapmakla meşguldü.

Türkiye, Dışişleri Bakanlığı Suriye İkili İlişkiler Genel Müdürü Büyükelçi İhsan Mustafa Yurdakul başkanlığındaki bir heyet tarafından temsil edildi.

Rus heyetine Devlet Başkanı Vladimir Putin'in Suriye Özel Temsilcisi Alexander Lavrentiev başkanlık etti. İran heyetine ise Dışişleri Bakanı'nın siyasi işlerden sorumlu danışmanı Ali Asgar Hacı başkanlık etti.

Şam heyetine Dışişleri Bakan Yardımcısı Eymen Raad, muhalefet heyetine ise Ahmed Tuma başkanlık etti. Toplantıya ayrıca, BM Suriye Özel Temsilcisi Geir Pedersen başkanlığındaki heyet de katıldı.

Toplantılara Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği (UNHCR) ve Uluslararası Kızılhaç Komitesi (ICRC) temsilcileri de katılıyor. Ürdün, Lübnan ve Irak'tan da gözlemciler bulunuyor.

Astana formatı, Suriye'deki siyasi krize bir çözüm bulmak amacıyla garantör ülkelerin (Türkiye, Rusya ve İran) himayesinde 2017 yılında başladı.