260 milyon yıllık "ölüm makinesi" ortaya çıkarıldı

 Dinocephalians'lar dinozorların ortaya çıkmasından 30 milyon yıl önce yok olmuştu (Twitter / @SimplexPaleo)
Dinocephalians'lar dinozorların ortaya çıkmasından 30 milyon yıl önce yok olmuştu (Twitter / @SimplexPaleo)
TT

260 milyon yıllık "ölüm makinesi" ortaya çıkarıldı

 Dinocephalians'lar dinozorların ortaya çıkmasından 30 milyon yıl önce yok olmuştu (Twitter / @SimplexPaleo)
Dinocephalians'lar dinozorların ortaya çıkmasından 30 milyon yıl önce yok olmuştu (Twitter / @SimplexPaleo)

Bilim insanları, daha önce ağır ve hantal olduğu varsayılan tarihöncesi bir yaratığın özelliklerine ışık tuttu. Yapılan araştırma, Anteosaurus'un aslında epey hızlı ve çevik bir "ölüm makinesi" olduğunu gösterdi.
265-260 milyon yıl önce Afrika kıtasında dolaşan ve devasa boyutu, kemik kırabilen dişleri, güçlü çenesi ve dev kafatasıyla dikkat çeken Anteosaurus, bir dinozor değil. Bu kadim yaratık, dinozorlardan önce yaşayan ve gezegende hüküm süren memeli benzeri sürüngenler olan Dinocephalians kladından.
Dinocephalians'ın fosilleşmiş kemikleri dünyanın pek çok yerinde bulunuyor ve büyük boyutlarıyla ağırlıkları epey dikkat çekiyor. Bu yüzden uzmanlar, söz konusu hayvanın tembel ve yavaş olduğunu düşünüyordu. Leşle beslendiğine ya da avını pusuya düşürdüğüne inanıyordu.
Zira araştırma ekibinden, Güney Afrika'daki Witwatersrand Üniversitesi Evrim Araştırmaları Enstitüsü'nden Dr. Julien Benoit, "Bazı bilim insanları, Anteosaurus'un çok ağır olduğunu ve sadece suda yaşayabileceğini bile öne sürdü" dedi. Benoit araştırmaya dair şöyle konuştu:
"Çita veya ünlü Velociraptor gibi çevik yırtıcılar, özel bir sinir sistemine ve avını etkili bir şekilde takip edip yakalamayı sağlayan iyi ayarlanmış duyu organlarına sahip. Anteosaurus'un da benzer özelliklere sahip olup olmadığını öğrenmek istedik."
Bilim insanları, Anteosaurus'un kafatasını röntgen ve üç boyutlu yeniden yapılandırma tekniği kullanarak dijital olarak yeniden oluşturdu. Bunun ardından kafatasının iç yapılarını araştırdı. Beyninin ve denge organlarının yaratığa hızlı hareket imkanı sağlayacak şekilde geliştiğini tespit etti.
Yaratığın denge organının (iç kulak), en yakın akrabalarından ve aynı dönemdeki yırtıcılardan daha büyük olduğu keşfedildi. Bu, söz konusu hayvanın avından ve rakiplerinden çok daha hızlı hareket edebildiğini gösteriyor.
Ayrıca, Anteosaurus'un gözlerinin hareketlerini, kafasıyla koordine etmekten sorumlu beyin bölümünün son derece büyük olduğu görüldü. Bu da hayvanın avını takip etme becerisi için çok önemli bir özellik.
Yani yetişkin bir suaygırı ya da gergedan boyutuna ulaşabilen ve kalın bir timsah kuyruğuna sahip bu yaratığın, avından çok daha hızlı hareket edebildiği, izini sürebildiği ve onu yakalayıp öldürebildiği ortaya çıktı.

Hakemli bilim dergisi Acta Palaentologica Polonica'da yayımlanan araştırmada imzası bulunanlardan İsveç'teki Doğa Tarihi Müzesi'nden Dr. Ashley Kruger "Daha önce düşünüldüğünden farklı olarak, Anteosaurus'un sinir sisteminin süratle avlanmakla hızlıca saldırmak için geliştiğini ve uzmanlaştığını keşfettik" dedi.
Benoit da şöyle bir ek yaptı:
"Anteosaurus ünlü dinozor T-Rex'ten 200 milyon yıl önce yaşamış olsa da kesinlikle 'ilkel' bir yaratık değildi. Çok güçlü bir tarihöncesi ölüm makinesiydi."
 
Independent Türkçe, EurekAlert, SciTechDaily



Shenzhou-20 görevinde üç Çinli astronot yola çıktı: Ay hedefi 2030

Shenzhou-20 uzay aracını ve üç astronottan oluşan mürettebatı taşıyan Uzun Yürüyüş-2F taşıyıcı roketi, 24 Nisan 2025'te Çin'in kuzeybatısındaki Gobi çölündeki Jiuquan Uydu Fırlatma Merkezi'nden havalandı (Pedro Pardo/AFP)
Shenzhou-20 uzay aracını ve üç astronottan oluşan mürettebatı taşıyan Uzun Yürüyüş-2F taşıyıcı roketi, 24 Nisan 2025'te Çin'in kuzeybatısındaki Gobi çölündeki Jiuquan Uydu Fırlatma Merkezi'nden havalandı (Pedro Pardo/AFP)
TT

Shenzhou-20 görevinde üç Çinli astronot yola çıktı: Ay hedefi 2030

Shenzhou-20 uzay aracını ve üç astronottan oluşan mürettebatı taşıyan Uzun Yürüyüş-2F taşıyıcı roketi, 24 Nisan 2025'te Çin'in kuzeybatısındaki Gobi çölündeki Jiuquan Uydu Fırlatma Merkezi'nden havalandı (Pedro Pardo/AFP)
Shenzhou-20 uzay aracını ve üç astronottan oluşan mürettebatı taşıyan Uzun Yürüyüş-2F taşıyıcı roketi, 24 Nisan 2025'te Çin'in kuzeybatısındaki Gobi çölündeki Jiuquan Uydu Fırlatma Merkezi'nden havalandı (Pedro Pardo/AFP)

Tiangong uzay istasyonuna üç astronotu taşıyan uzay aracını başarıyla fırlatan Çin, 2030'a kadar Ay'a mürettebatlı görev için bir adım daha attı.

Shenzhou-20 uzay aracı perşembe günü yerel saatle 17.17'de Gobi Çölü'ndeki Jiuquan Uydu Fırlatma Merkezi'nden Uzun Yürüyüş-2F roketiyle havalandı.

Bu, 30 yıldan uzun süre önce başlayan Shenzhou programının 15. mürettebatlı ve toplamda 20. uzay uçuşu.

Tiangong, yani "Gök Sarayı" uzay istasyonu, tamamen Çin tarafından inşa edildiği için Çin'i uzayda önemli bir rakip haline getirdi. Özellikle de ülkenin ABD'nin ulusal güvenlik kaygıları nedeniyle Uluslararası Uzay İstasyonu'nun dışında bırakıldığı için.

Çin'in uzay programı, iktidardaki Komünist Parti'nin askeri kolu olan Halk Kurtuluş Ordusu'nun kontrolünde.

dfvghyj
Shenzhou-20 görevinin Çinli astronotları, sağdan itibaren, Chen Zhongrui, Chen Dong ve Wang Jie, 24 Nisan 2025 Perşembe günü Çin'in kuzeybatısındaki Jiuquan Uydu Fırlatma Merkezi'nde mürettebatlı uzay görevleri için düzenlenen uğurlama töreninde el sallıyor (Andy Wong/AP)

Üç modüllü istasyona mekanik kolların eklenmesi, bazılarının Çin'in bunları kriz sırasında uyduları veya diğer uzay araçlarını devre dışı bırakmakta kullanabileceği endişelerini de beraberinde getirdi.

Çin'in uzay programı, 2003'te uzaya ilk kez insan fırlatmasından bu yana (ABD ve Rusya'nın ardından bunu gerçekleştiren üçüncü ülke oldu) istikrarlı bir hızla ilerliyor.

Uzay ajansı ayrıca Mars'a kaşif ve Ay'ın daha az keşfedilmiş uzak tarafına gezgin indirdi. 2030'dan önce de Ay'a insan göndermeyi hedefliyor.

Shenzhou, yani "Gök Gemisi" 20 görevini, üçüncü uçuşunu yapan Chen Dong komuta ediyor.

Çin İnsanlı Uzay Programı Ajansı'na göre kendisine, her ikisi de ilk yolculuklarını yapan savaş pilotu Chen Zhongrui ve mühendis Wang Jie eşlik ediyor.

Mürettebat, Çin uzay istasyonundaki üç astronotun yerini alacak. Kendilerinden öncekiler gibi onlar da yaklaşık 6 ay boyunca gemide kalacak.

Uzay gemisinin fırlatmadan yaklaşık 6,5 saat sonra Tiangong'a ulaşması bekleniyor. Üç kişilik mürettebat geçen ekimde gönderilmişti ve 175 gündür uzayda.

Yerlerine gelenlerle kısa bir birlikteliğin ardından 29 Nisan'da geri dönmeleri bekleniyor. Ekim 2022'de tamamen monte edilen Tiangong, aynı anda 6 kişiye kadar barındırabiliyor.

İnsanlı Uzay Programı Ajansı, astronotların uzaydayken tıp bilimi ve yeni teknolojiler alanında deneyler yürüteceğini, bakım yapmak ve yeni ekipmanlar kurmak için uzay yürüyüşleri gerçekleştireceğini söyledi.

Çinli yetkililer perşembe günkü fırlatmanın "tam başarıya" ulaştığını ve mürettebatın uzay istasyonuna doğru yol alırken "iyi durumda" olduğunu söyledi.

Ajanslardan da yararlanılmıştır.

Independent Türkçe