Sudan Egemenlik Konseyi üyesi Aişe Musa Şarku’l Avsat’a konuştu: ‘Sudanlı kadınlar doğaları gereği cesur’

Aişe Musa (Şarku’l Avsat)

Sudanlı kadınlar büyük bir çoğunlukla Ömer el-Beşir rejimine karşı Sudan devrimine katıldı. Yürüyüşler, kadınlardan birinin başlattığı meşhur zılgıtlarla cadde ve meydanlara inerek yapılırken, Sudan devrimi, Genelkurmay Başkanlığı önünde gerçekleşen oturma eylemleriyle meyvesini verdi.
Sudan devrim tarihinde kadınlar önemli bir rol oynanmıştı. Ancak Aralık 2019 devriminde kadınlar baskı, cinayet ve şiddet karşısında büyük bir cesaret gösterirken, kendilerine tavizsiz haklarının verilmesi çağrısında bulunan seslerden çok sayıda da şehit verdi.
Sudan Egemenlik Geçiş Konseyi’nin üyelerinden Aişe Musa, devrim zaferinin ardından iktidar hiyerarşisinde zirveye çıkan iki isimde biri.
Sudanlı kadınlar küçük yaşlardan itibaren bakanlık ve yargı organlarında görev almış olmasına rağmen Aişe Musa ve Reca Nikola benzeri görülmemiş bir fikir birliğiyle Başkanlık Konseyi’nde ilk yer alan isimlerden.
Dünya Kadınlar Günü vesilesiyle Hartum’daki Başkanlık Sarayı ofisinde Şarku’l Avsat’ı kabul eden Aişe Musa, Sudanlı kadınların durumuna ilişkin ve mücadeleleriyle nereye geldiğini görmek adına bir röportaj verdi.
Başkanlık Sarayı’na girebilen Ayşe Musa’nın elleri hala tebeşir tozuyla kaplıydı. Musa, kadınların işe gitmesinin kadının evdeki rolünü kısıtlayan toplumsal değerlere karşı bir isyan olarak görüldüğü dönemde eğitim veren bir öğretmendi.
Musa, Sudanlı kadınların 1960 yıllardan beri devam eden ve öğretmen, öncü ve kamuoyu liderlerinin en önemli rolü oynadığı kümülatif mücadele sayesinde bu konuma ulaştığını düşünüyor. Kadınların rollerine ilişkin farkındalıklarının, yurtdışındaki eğitim burslarının, derneklerdeki, sivil toplum kuruluşlarındaki ve feminist kuruluşlardaki faaliyetlerinin bir sonucu olarak ortaya çıktığını ifade eden Ayşe Musa, bu sebeple rollerini kadın meseleleriyle sınırlamadıklarını ve halka ilişkilerde rol oynamak için harekete geçtiklerini belirtti.
Gençliğinden beri ulusal işlerde yer alan Musa, ülkesinin bağımsızlığından bu yana doğduğu el-Abyad şehrinde daha fazla kız okulu açılmasını talep etmek için gösterilere liderlik ettiğini ve sonuç olarak kadınların lehine gerçek bir değişimin başlangıcının yaşandığını söyledi. Bilinçli ve seçkin kadınlara eğitim verdiği için eğitimsizlik konusunda asi olduğunu vurgulayan Musa, babası dahil olmak üzere ailesindeki eğitimli erkek ve kadınların eğitimi destekleyen duruşundan etkilendiğini bildirdi.
Ömer el-Beşir rejimini deviren protestolara liderlik eden Sudanlı kadınların dikkat çekici cesaretine ilişkin açıklamada bulunan Musa, “Sudanlı kadınlar doğaları gereği cesur ve koşullar onları yüzleşmeye zorluyor. Devrim sırasında yaşananlar on yıllardır kadınlara uygulanan adaletsizliği ezen ve haklarını ihlal eden rejime karşı çıkan doğal bir tepki” şeklinde konuştu.
Sosyal gerçekliğe ve özellikle kadınların siyasi çalışmalarda hak ettikleri pozisyonları elde etmedeki adaletsizlik olarak tanımladığı şey hakkında sert eleştiri yapan Musa, Sudanlı kadınların siyaset uygularken imkanları ve yeteneklerine göre eşitsizliklere maruz kaldığını söyledi. Musa, tabanda kadınların büyük rolünün dikkat çekici bir şekilde fark edildiğini ancak liderlik merdiveni yükseldikçe sayılarının azaldığına dikkati çekti.
Ülkedeki egemen hiyerarşinin tepesindeki varlığının, erkeklerin siyasi eylem üzerindeki kontrolüyle çelişmediğini aktaran Musa, görevlerini yerini getirirken zorluk yaşamadığını çünkü bunun geçiş hükümetindeki durumun farklılığından kaynaklandığını ifade etti.
Aişe Musa Egemenlik Konseyi’nde var olan bir kadının kamusal meseleleri büyük ölçüde etkilediğini ve buna katkı sağladığını söyleyerek, özellikle Konsey’in kadın haklarıyla ilgili meselelerde kendilerine daha çok sorumluluk verdiğine dikkati çekti. Egemenlik Konseyi’nde kadının rolünün merkezciliğine bağlı kalarak, Konsey üyeliğinde beklenen değişiklikten korktuğunu ve kadınların temsil edilmesinin bu değişimin kurbanı olacağına dair endişesini de aktaran Musa, iktidar koalisyonunun temsilcileri değiştirme hakkına sahip olduğunu ancak görevinde kalması konusunda ısrarcı olacağını kaydetti. Musa kadınların yönetime katılım oranında haksızlık yaşandığını belirterek, çünkü anayasanın yüzde 40 kadının temsilini şart koyduğuna dikkati çekti.