Parlamentodan güvenoyu alan Dibeybe’yi bekleyen büyük sorunlar

Libya, 10 Mart’ta resmen pay ve kurumların çifte standartlığı olgusunu ortadan kaldıran bir aşamaya girdi. Öyle ki ‘Ulusal Birlik’ hükümeti, Temsilciler Meclisi’nin güvenini kazandı. Yerel, bölgesel ve uluslararası çevreler ise memnuniyetlerini açıklarken bu başarının, kaosu ortadan kaldıracağı yönündeki umutlarını dile getirdi.
Libya’nın birlik hükümetine sahip olduğunun ilan edildiği ilk anlarda politikacılar, Libya’nın batısında Fayiz es-Serrac başkanlığındaki Ulusal Mutabakat Hükümeti’ne (UMH) ve doğuda Abdullah es-Sini liderliğindeki geçici hükümete ‘otoritelerini derhal teslim etme’ çağrısı yaptı. Serrac ise otoritesini ‘derhal ve kollarını açarak’ teslim etme arzusunu belirtmek için aceleci davrandı.
Libya, ülkenin batısı ve doğusu arasında iki hükümetin ve merkez bankasının varlığı nedeniyle yıllarca acı çekti. Bu hükümetlerin ve bankaların yandaşları, vatandaşlarının yaşam koşullarının bozulmasına neden oldu ve aynı zamanda fiyatların artmasına ve hizmetlerin azalmasına yol açtı.
Kurucu organın anayasa taslağını hazırlayan bir üyesi olan Ömer en-Naas, yeni hükümetin, halkın özgür ve onurlu bir yaşam arzusunu yerine getirmesini, baştan sona güvenlik, barış ve istikrarı sağlamlaştırmasını’ umduğunu dile getirdi. Naas, hükümetin ‘yaklaşık dört yıl önce seçilmiş bir organ tarafından onaylanan anayasa taslağı üzerinde bir referandumla, halkın anayasal haklarını kullanmalarına ve karar verici sözler söylemelerine olanak sağlamaya çalışmasını diledi.
Bazı taraflar, bu hükümeti yalnızca ‘teselli hükümeti’ olarak nitelendirirken, bazıları ise ‘Libya’yı silahlı çatışma sarmalından kurtarmak ve onu bekleyen büyük görevleri yerine getirmek üzere şu anda mevcut ve en iyi seçenek’ olduğunu savundu. Bu bağlamda Libyalı siyasetçi Süleyman el-Bayudi, “Bu hükümet elektrik krizini sona erdirebilirse bu, selefine kıyasla model bir hükümetle karşı karşıya olduğumuz anlamına gelir” dedi.
Parlamento oturumunun ertelenmesinin ardından 10 Mart’ta Dibeybe, Sirte’de bir saha gezisi düzenledi, sokaklarda çok sayıda vatandaşla görüştü ve onların şikayetlerini dinledi. Aynı şekilde 2016’da UMH’ye bağlı el-Bunyan el-Marsus güçleri tarafından temizlenmeden önce DEAŞ’a karşı yürütülen savaşta yıkılmış evler hakkında bilgi aldı.
Yeni hükümet, boğucu bir ekonomik krizden işsizlik, enflasyon ve verimsiz kamu hizmetlerinde keskin bir artışa kadar birçok zorlukla boğuşmak zorunda kalacak. Hükümetin, önünde hala büyük engeller bulunuyor. Öyle ki Dibeybe’nin atanma şekli ve hükümetinin büyüklüğü Libya’da eleştirilere yol açtı. Yolsuzluk ve nüfuzunu kötüye kullanma suçlamaları da daha sonraları Dibeybe’nin meşruiyetini sorgulamak isteyenler tarafından kullanılabilir.
Ancak arenada, birkaç silahlı grubun gölgesi hala Libya’nın sokaklarında, şirketlerinde, işletmelerinde ve hatta devlet kurumlarında asılı duruyor. İki çatışma tarafını destekleyen yabancı güçler ise hala sessizliklerini koruyor.
Tüm bunların yanı sıra anayasayı değiştirmek ve 2021 yılında özgür ve adil seçimler yapmak, tüm partiler kendilerini bunları başarmaya adamış olsalar da büyük bir zorluk teşkil ediyor.
Avrupa Dış İlişkiler Konseyi’nde siyasi araştırmacı olan Tarık el-Mecrisi, “Bir hükümet ve kurumların sadece biriyle yola çıkarsak, son beş yılda olduğundan çok daha iyi bir yere gelmiş olacağız” dedi.
Ülkede siyasi ateşkesin devam etmesine rağmen Sirte’den Misrata’ya kadar ön hatlardan geçen ana yol hala kapalı. Bu nedenle batıdan gelen milletvekilleri, Trablus’tan Sirte’ye hava yolu kullanmak zorunda kaldı.
Bu sorunların yanı sıra özel Rus askeri grubu ‘Wagner’e mensup paralı askerler, hala Sirte ve ülkenin diğer bölgelerinde pusuda bekliyorlar. Geçen yıl geri çekildiklerinde Trablus’un güneyindeki sivil bölgelere mayınlar döşemekle suçlanmışlardı.
Öte yandan bazı taraflar, hala Dibeybe’nin atanması hususunda öfkeli. Öyle ki söz konusu taraflar, seçim sürecinin yolsuzluk suçlamalarıyla gölgelendiğini belirtirken, bu suçlamaların resmi olarak ‘incelenmediğini’ iddia ediyor.
Ancak gözlemcilere göre sürecin başına bela olan tüm sorunlara rağmen Libya, bugün tüm partilerin resmi olarak seçim düzenleme taahhüdüyle, yıllardan sonra ilk kez birlik hükümetinin eşiğinde duruyor. Gözlemciler, geçen salı günü Bingazi ve Misrata arasındaki altı yıldan sonra gerçekleşen ilk sivil uçuşun, belki de bir atılımın en büyük somut kanıtı olduğunu belirtti.