Netanyahu ve eşi arasındaki ‘gizli anlaşma’, Sara Netanyahu’ya ordu liderlerinin atanmasında onay yetkisi veriyor

Netanyahu ve eşi, 2018’de Paris’i ziyaretlerinde (AP)
Netanyahu ve eşi, 2018’de Paris’i ziyaretlerinde (AP)
TT

Netanyahu ve eşi arasındaki ‘gizli anlaşma’, Sara Netanyahu’ya ordu liderlerinin atanmasında onay yetkisi veriyor

Netanyahu ve eşi, 2018’de Paris’i ziyaretlerinde (AP)
Netanyahu ve eşi, 2018’de Paris’i ziyaretlerinde (AP)

İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, bu ayın 23’ünde yapılması planlanan parlamento seçimlerini kazanmasına yardımcı olacak bir ‘zafer tablosu’ arıyor. Bunun yanı sıra Netanyahu, ‘çok gizli’ statüsündeki toplantılara katılmasına da izin verdiği eşi Sara ile ‘gizli anlaşma’ yapıldığı belirtilen bir belgenin yayınlanması sonrasında rakiplerinden bir tokatla karşılaştı. Belgeye göre Sara, ordu ve istihbarat liderlerini atama kararlarında ortak ve tüm ailenin mali işlerini kontrol ediyor.
Netanyahu ve avukatının, gerçekliğini inkar ettiği bu belge, sosyal ağlarda ve medyada bir tepki fırtınasına yol açtı, ayrıca Netanyahu yandaşları ve karşıtları arasında da şiddetli bir savaşa neden oldu. Bu mesele, Netanyahu yandaşlarının sağlam çekirdeğini etkilemese de tereddütlü seçmenlerin bir bölümünü etkiliyor gibi görünüyor.
1996 yılından kalma eski bir hikâyeden bahsediyoruz. Ancak yankıları bugün de hala mevcut. Dönemin Başbakanı İzak Rabin suikasta kurban gitmiş ve başbakanlık pozisyonunu Şimon Peres üstlenmişti. Peres, katilin mensup olduğu sağa karşı öfke atmosferinden yararlanarak, parlamento seçimlerinin tarihini ileri taşımıştı. Netanyahu o dönemde muhalefetin başındaydı. Ancak partideki yoldaşı David Levy, Likud liderliği ve başbakanlık için kendisiyle yarışmaktaydı.
Partideki iç seçimlerden birkaç gün önce Netanyahu, rakibi Levy’i ‘ahlaki değerlerini ve kadın ilişkilerini’ etkileyen söylentiler yaymakla suçlayarak dramatik bir seçim hilesine başvurdu. Ani bir şekilde eşi Sara ile kameralar karşısına çıkarak, bu söylentiler hakkında konuştu. Eşine yalnızca bir kez ihanet ettiğini ve kendisinden alenen özür dilemek için onu yanında getirdiğini söyledi. Bu adım arkasında iz bıraktı ve Netanyahu, seçimleri gerçekten kazandı.
O gün Sara’nın, kameralar karşısında böyle bir görünüşü nasıl kabul ettiğine dair tartışmalar çıktı. Netanyahu’nun eşi, ‘saf ve aptal’ olmakla suçlandı. Ancak sızdırılan belge doğruysa bu onayın arkasında, hassas gizli kararlar da dahil olmak üzere Netanyahu’nun, eşi Sara’ya her şeye dahil olacağı sözü verdiği ‘gizli bir anlaşma’ var olmuş olacak.
‘Anlaşma’, 15 sayfadan oluşuyor. Netanyahu ve eşi, anlaşmayı kimlik numaralarını yazarak imzaladı. Anlaşma maddelerine göre Netanyahu, iç istihbarat servisi Şin Bet, dış istihbarat servisi Mossad ve İsrail ordusu (IDF) liderlerinin atanıp atanamayacağı yönünde Sara’ya da onay yetkisi verdi. Aynı şekilde Netanyahu, bir günü aşan yolculuklarını eşiyle yapmakla ve başbakanlık konutunda düzenlenen tüm gizli toplantılara eşinin de katılmasına izin vermekle yükümlü.
Anlaşma maddelerinden biri, Sara Netanyahu’nun tüm mali konuları yöneteceğini, Binyamin’in kredi kartına sahip olamayacağını, sadece Sara’nın kredi kartının olacağını ve paraya ihtiyacı olursa eşinin Binyamin’e vereceğini de içeriyor. Anlaşmanın son maddesi ise, anlaşmanın ihlali durumunda, tüm ortak mülklerin Sara’nın hesabına ve mülkiyetine devredileceğini öngörüyor.
Anlaşma, gazeteci Dan Raviv tarafından sosyal medya organları üzerinden ifşa edildi. Ve İsrail Havacılık ve Uzay Sanayi'ne (IAI) bağlı eski Ticari ve Sivil Havacılık Başkan Yardımcısı olan David Arzi’nin (kendisi sağcı bir Likud destekçisi) konuştuğu bir videodaki bir ifadeye dayanıyor. Arzi, Binyamin ve Sara Netanyahu arasındaki gizli anlaşmayı gördüğünü ve okuduğunu onayladı.
Arzi, kendisine belgeyi gösteren kişinin Netanyahu’nun avukatı ve kuzeni David Shimron olduğunu söyledi. Ulusal çıkarlara hizmet etmek için bu anlaşmayı ortaya çıkarmaya karar verdiğini söyleyen Arzi, Netanyahu böyle bir anlaşmanın esiriyken, vicdanının bir kez daha Netanyahu’nun başbakan seçilmesine izin vermediğini vurguladı. Gazeteci Raviv ise bu hikâyeye inanmasının kendisi için zor olduğunu ve bu nedenle Arzi’den bir yalan makinesi testinden geçmesini istediğini belirtti. Raviv, David Arzi’nin ‘hikâyenin doğruluğunu kanıtlayan’ üç testten geçtiğini söylerken, Arzi’nin böyle bir belge nasıl ulaştığını içeren bir hikâye de anlattı. Gazeteciye göre Arzi, “1999 yılında Shimron bana geldi. Görevine son verilmesi sonrasında benden, Yahudi hayırsever Gita Schrover’in özel avukatı olarak işinde kalmasına yardım etmemi istedi. Kafr Saba şehrinde bir kafede görüştük, gözleri dolmuştu. Konuşurken, aniden elini çantasına uzattı. Netanyahu ve eşi arasındaki anlaşmadan bahsetti. Başbakanın kendisini evlilik sırları konusunda güvence altına aldığı düzeye kadar, yetenekli ve önemli bir avukat olduğunu kanıtlamak için belgeyi bana verdi” ifadelerini kullandı. David Arzi, “Anlaşmayı derinlemesine ve anlayarak okumamı istedi. Gerçekten de yavaşça okudum ve neredeyse kendimi kaybettim, ayaklarım yerden kesildi. Shimron, Başbakan ile yakın ilişkilerinin benim için bir destek kaynağı olabileceğine dair ağır bir imada bulunarak beni kışkırttı. Schrover’i gerçekten ikna ettim ve onu işine geri getirdim” dedi.
Öte yandan Avukat Shimron, bu hikâyeyi ‘uydurma’ olarak nitelendirerek tamamen yalanladı. Başbakanlık da iddiaları yalanlarken, meseleyle yasal olarak ilgileneceklerini açıkladı. Ancak gazeteci Raviv, hikâyenin gerçekliği konusunda ısrarını sürdürürken, ‘bunun gerçek olduğunu ve uydurmaya ihtiyacı olmadığını’ belirtti. 

 


Trump'ın Ortadoğu ziyaretine dahil edilmeyen İsrail üzgün ama sessiz

Fotoğraf: Reuters
Fotoğraf: Reuters
TT

Trump'ın Ortadoğu ziyaretine dahil edilmeyen İsrail üzgün ama sessiz

Fotoğraf: Reuters
Fotoğraf: Reuters

ABD Başkanı Donald Trump, İsraillilerin ülkelerinin en önemli müttefikiyle olan ilişkilerine dair varsayımlarını sarsan açıklamalar yaparken, İsrail'in aşırı sağcı hükümeti bu hafta diplomatik açıdan sessizliğini korudu.

Trump'ın Ortadoğu ziyareti sırasında İsrail'i es geçme kararı alması, yönetiminin İsrailli yetkililerin uzun süredir Hamas'a yardım etmekle suçladığı Katar da dahil olmak üzere Körfez ülkeleriyle iş anlaşmalarına giderek daha fazla odaklanmasının bir işareti olarak görülüyor.

İsrail, Trump’ın Ortadoğu ziyareti öncesinde de ABD'nin ezeli düşmanı İran'la yaptığı görüşmeler ve Trump'ın, İsrail'e yönelik füze saldırılarını sürdürme kararlılığına rağmen, Yemen'deki İran destekli Husileri bombalamayı durdurma kararı alması nedeniyle gergindi.

ABD, Gazze'deki son ABD vatandaşı İsrailli rehine Edan Alexander'ı eve getirmek için Hamas'la bir anlaşma müzakere ederken, İsrailli yetkililer bu duruma seyirci kaldı.

İsrailli yetkililer kendilerini Trump’ın Suriye’ye yönelik yaptırımların sona erdirileceğini duyurmasını ve İsrail'in gerçek yüzünü zar zor gizleyen tekfirci bir rejim olarak gördüğü Şam’daki yeni hükümetle ilişkilerin normalleştirilmesi çağrısını dinlerken buldular.

ABD Başkanı salı günü Riyad'da konuşurken Husilerle yapılan ateşkesten övgüyle söz ediyordu. İsrail basını, Yemen'den atılan bir füzenin kendilerine doğru yönelmesi nedeniyle Kudüs ve Tel Aviv başta olmak üzere İsrail'in çeşitli bölgelerinde siren seslerinin duyulduğunu bildirdi.

Trump da İsrail ile herhangi bir kopuş imasında bulunmaktan kaçınırken Körfez'de kendisine eşlik eden gazetecilere yaptığı açıklamada, ziyaretinin şimdiye kadar sadık destekçisi olduğu bir ülkeye nihayetinde fayda sağlayacağını söyledi.

Trump, “Ortadoğu'daki bu ülkelerle ve tüm ülkelerle böyle bir ilişkiye sahip olmak İsrail için iyi bir olur” dedi.

İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu şimdiye kadar Edan Alexander'ın serbest bırakılmasına yardımcı olduğu için Trump'a teşekkür etmek dışında bir yorumda bulunmadı.

Ancak Gazze Şeridi’nde sürdürdüğü savaş nedeniyle zaten uluslararası baskı altında olan ve Suudi Arabistan'la ilişkilerini normalleştirme umutlarını sekteye uğratan İsrail kamuoyu başta olmak üzere İsrail'in geride bırakıldığına dair kamuoyun yaygın bir algı hâkim.

Şarku’l Avsat’ın Reuters'ten aktardığı habere göre İsrail’in sağ eğilimli Israel Hayom gazetesinin yorumcularından Yoav Limor, “Ortadoğu gözlerimizin önünde çok sayıda anlaşma ve toplantı ile yeniden şekillenirken, İsrail (en iyi ihtimalle) seyirci konumunda” diye yazdı.

Netanyahu, bazı ağır silahların sevkiyatlarını durduran ve radikal İsrailli yerleşimci gruplara yaptırımlar uygulayan eski ABD Başkanı Joe Biden yerine Trump'ı tercih ettiğini gizlememişti.

Gazze Şeridi’ndeki savaşı Hamas kesin bir yenilgiye uğratılana kadar sürdürmekte ısrar eden hükümetindeki dinci-milliyetçi aşırı sağcıların yanında yer alan Netanyahu, 18 aydır süren çatışmalardan artık bıkmış olan İsraillilerin baskısıyla karşı karşıya.

ABD Merkezi İstihbarat Teşkilatı'nın (CIA) eski Ortadoğu İşleri Direktör Yardımcısı Jonathan Panikoff, son iki haftada yaşanan olayların 'önceliklerde açıkça bir farklılaşma olduğuna’ ve İsrail'in geleneksel olarak ABD yönetimlerinden gördüğü özel muamelenin artık var olmayabileceğine işaret ettiği değerlendirmesinde bulundu.

Şu anda Washington merkezli Atlantik Konseyi Ortadoğu Programı'ndaki Scowcroft Ortadoğu Güvenlik Girişimi Direktörü olarak çalışan Panikoff, “Trump'ın anlaşmalar, ticaret ve yatırım odaklı bir öncelikler listesiyle ilerlemeye kararlı olduğu açık” ifadelerini kullandı.

Panikoff, sözlerini şöyle sürdürdü:

“ABD ve İsrail'in sıklıkla yakın iş birliği içinde olduğu geleneksel siyasi ya da güvenlik konuları Trump'ın önceliklerine uymuyorsa, Trump yine de bu konularda ilerleme kaydedecektir.”

Trump yönetimi yetkilileri, ABD-İsrail ilişkilerinin hala güçlü olduğunu vurguluyorlar, ancak Trump'ın seçim kampanyasında verdiği Gazze ve Ukrayna'daki savaşları hızla sona erdirme sözünü yerine getirmeye çalıştığı bir dönemde, özel toplantılarda Netanyahu'ya yönelik hayal kırıklıklarını zaman zaman dile getiriyorlar.

Yetkililer Netanyahu'nun ateşkes ve rehinelerin serbest bırakılması için Hamas ile bir anlaşmaya varmak üzere daha fazla çalışmasını isterken, ABD, diplomatik bir çözüm arıyor ve İsrail'in İran'ın nükleer tesislerini vurmasına çok az destek veriyor.

Beyaz Saray Ulusal Güvenlik Konseyi Sözcüsü James Hewitt, ABD yönetiminin Gazze'de halen tutulan 58 rehinenin serbest bırakılması ve Ortadoğu'da bölgesel güvenliğin güçlendirilmesi için İsrail'le birlikte çalışmaya devam ettiğini söyledi. Hewitt, “İsrail'in tarihinde Başkan Trump'tan daha iyi bir dostu olamaz” ifadesini kullandı.

İsrail hükümetindeki aşırı sağcılar, Trump'ın Gazze'yi Filistinlilerden arındırma ve Gazze’yi bir tatil beldesine dönüştürme planını açıklamasının ardından daha fazla sessiz kalmayı tercih ederken İsrailli yetkililer, ABD yönetimine yönelik herhangi bir eleştiriden kaçınmaya özen gösteriyor.

ABD Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü bu hafta ABD vatandaşlığına sahip İsrailli asker Edan Alexander'ın serbest bırakılmasında İsrail'in saf dışı bırakıldığı yönündeki endişelere ilişkin bir soruya “ABD egemen bir devlettir” yanıtını verdi. Sözcü, İsrail ile ABD arasındaki ‘dostane ilişkilerin medya aracılığıyla değil, doğrudan olduğunu’ ifade etti.

İsrail, Trump'ın Ortadoğu Özel Temsilcisi Steve Witkoff tarafından koordine edilen ateşkes görüşmeleri için Katar’ın başkenti Doha'ya bir heyet gönderdi, ancak İsrail ordusu, Gazze'ye yönelik saldırılarını yoğunlaştırarak dün onlarca Filistinliyi daha öldürdü.

Dün yaptığı açıklamada ‘İsrail'in durmayacağını ve teslim olmayacağını’ yineleyen Netanyahu, “Bu ayın başlarında Gazze'deki askeri operasyonlarını yoğunlaştıracağını açıklayan İsrail, Hamas'ın askeri yeteneklerinin yanı sıra yönetim kabiliyetinin de ortadan kaldırılmasını içeren savaş hedeflerine sadık kalmaya devam ediyor” şeklinde konuştu.