Patso tartışması: İstanbul'da mı doğdu, geleneksel bir lezzet mi, fakirleşmenin sembolü mü?

Fotoğraf (istanbul.com)
Fotoğraf (istanbul.com)
TT

Patso tartışması: İstanbul'da mı doğdu, geleneksel bir lezzet mi, fakirleşmenin sembolü mü?

Fotoğraf (istanbul.com)
Fotoğraf (istanbul.com)

Patatesin fastfood hali olarak tanımlanabilecek patso, sosyal medyada bir tartışma yaşanmasına yol açtı.
Insider’ın 2018 yılında hazırladığı haberin videosu sosyal medyada dolaşıma girdi ve kullanıcılar Türkiye’de özellikle de İstanbul’da en lezzetli patsonun nerede tüketilebileceğini paylaşmaya başladı.
Bazı kullanıcılar ise patsonun ne olduğunu bilmediklerini ifade ettiler.
Insider’in videosuna patsonun geleneksel bir lezzet olmadığı yönünde eleştiriler de geldi.
Sandviç ekmeğinin arasına konulan kızartılmış patates ve turşudan oluşan patsoya isteğe göre ketçap ve mayonez de eklenebiliyor.

Kimileri patsonun, patates ve sosisin birleşiminden oluştuğunu da savunuyor.
Kaşarlısı, sosislisi ve kaşarlı – sosisli olarak da tüketilebilen patsonun ortalama ücreti 10 ile 20 lira arasında değişiyor.

Vedat Milor’dan “utandıran itiraf” paylaşımı
Yemek, şarap ve restoran eleştirmeni Vedat Milor, patso paylaşımları sürerken “utandıran itiraf” başlığıyla bir tweeti, takipçilerine sundu.
Milor, “Bir restoran eleştirmeni olarak patsonun en iyi nerede yeneceğine dair en ufak bir fikrim dahi yok” dedi.

Milor’un paylaşımı başka bir tartışmaya perde araladı.
Patsonun sınıfsal bir yiyecek olduğunu savunan sosyal medya kullanıcıları, Milor’un paylaşımını eleştirdi.
Bir kullanıcı, patsonun fakirleşmenin sembolü olduğunu savunarak, “Bir toplum karbonhidratı, diğer karbonhidrata katıyorsa, fakirdir” dedi.
Başka biri ise, “Bu ülkede öğrencilerin neler yediğinin farkında olmayan sadece Vedat Milor değil. Kantinlerde içi boş tostlar, okul kenarlarında ekmek arasına konulan ‘varla yok arasında’ şeyler… Cebinde harçlığı olmayan öğrenci için öğle yemekleri tam bir çiledir, travmadır” diye yazdı.

Yalova Belediyesi: Patso kentimizde doğdu
Patsonun en iyi tüketilebileceği restoranlar adreslerinin yoğunlukla İstanbul’dan paylaşılması Yalova Belediyesi’ni de harekete geçirdi.

Belediye sosyal medya hesabından “Ülkemizde patso olarak bilinen patates ekmek Yalova’da doğmuş ve şehrimizin vazgeçilmezleri arasına girmiş bir damak tadıdır” itirazını yükseltti.

Independent Türkçe



Homo sapiens güneş kremi sayesinde mi hayatta kalmayı başardı?

Mağara sanatında aşıboyasının kullanımı, güneş kremi olarak kullanılmasıyla aynı zamana denk gelmiş olabilir (Wikimedia Commons)
Mağara sanatında aşıboyasının kullanımı, güneş kremi olarak kullanılmasıyla aynı zamana denk gelmiş olabilir (Wikimedia Commons)
TT

Homo sapiens güneş kremi sayesinde mi hayatta kalmayı başardı?

Mağara sanatında aşıboyasının kullanımı, güneş kremi olarak kullanılmasıyla aynı zamana denk gelmiş olabilir (Wikimedia Commons)
Mağara sanatında aşıboyasının kullanımı, güneş kremi olarak kullanılmasıyla aynı zamana denk gelmiş olabilir (Wikimedia Commons)

Neandertallerin soyu tükenirken modern insanların hayatta kalmasının arkasında güneş kremi yatıyor olabilir. 

Modern insanların (Homo sapiens) en yakın akrabalarından Neandertaller, onbinlerce yıl Avrupa'da yaşadıktan sonra yaklaşık 40 bin yıl önce yok olmuştu. 

Bilim insanları türün sonunu neyin getirdiğini saptamaya çalışırken, yeni bir araştırma Dünya'nın manyetik alanındaki değişimlere işaret etti.

Gezegeni Güneş'in zararlı ışınlarından koruyan manyetik alanın kutupları genellikle kuzey ve güney kutuplarıyla aynı hizada ancak çekirdekteki değişiklikler sonucu zaman zaman yer değiştiriyor.

Yaklaşık 41 bin yıl önce de böyle bir olay yaşandı ve manyetik alan zayıflayarak daha yüksek seviyede radyasyonun yeryüzüne ulaşmasına izin verdi.

Michigan Üniversitesi liderliğindeki bir araştırma ekibi, volkanik kayaç ve tortularda korunan manyetik imzaları inceleyerek Laschamps olayı diye bilinen bu dönemde manyetik alanının detaylı bir modelini oluşturdu. 

Bulguları hakemli dergi Science Advances'ta dün (16 Nisan) yayımlanan çalışmaya göre 41 bin yıl önce manyetik kutuplar ekvatora doğru kaydı ve alanın gücü, bugünkü seviyelerin yüzde 10'una kadar düştü.

Bilim insanları bu dönemde, normalde kutuplarda görülen kuzey ışıklarının ekvatora çok daha yakın yerlere yaklaştığını tahmin ediyor.

Bunun yanı sıra artan ultraviyole ışın oranı, insanları cilt kanseri gibi hastalıklara karşı epey savunmasız bırakmış olmalı.

Araştırmacılar bu dönemde modern insanlar arasında kişinin ölçülerine göre hazırlanmış kıyafetlerin yaygınlaştığını söylüyor. Ayrıca ultraviyole ışınlara karşı koruma sağlayan aşıboyasına da sanat eserlerinde sıkça rastlanırken, Homo sapiens bunu vücuduna da sürmüş olabilir. 

Ekip bu nedenle Homo sapiens'in, Neandertallere karşı daha avantajlı bir konumda olabileceğini düşünüyor. Kişiye özel kıyafetler de vücudu daha iyi örtebildiğinden güneş ışınlarına karşı korumada etki sağlıyor. 

Makalenin başyazarı Dr. Agnit Mukhopadhyay "Çalışmada, manyetik alanın bağlı olmadığı ve kozmik radyasyonun veya Güneş'ten gelen her türlü enerjik parçacığın toprağa kadar sızmasına izin veren tüm bölgeleri birleştirdik" diyerek ekliyor:

Bu bölgelerin birçoğunun aslında 41 bin yıl önceki erken insan faaliyetleriyle, özellikle de mağara kullanımı ve tarih öncesi güneş kremi kullanımındaki artışla epey yakından eşleştiğini gördük.

Diğer yandan bazı uzmanlar, modern insanların aşıboyasını güneş kremi olarak kullanıp kullanmadığının bilinmediğini ve tek başına onları kurtarmış olmayabileceğini söylüyor.

Çek Cumhuriyeti'ndeki JCMM'den (Güney Moravya Uluslararası Hareketlilik Merkezi) Ladislav Nejman, aynı dönemde çok soğuk koşullar olduğuna dikkat çekerek ekliyor:

Homo sapiens'in Neandertallere kıyasla sahip olduğu en büyük avantaj, Afrika'da ve başka yerlerde yaşayan başka büyük popülasyonların olmasıydı. Bu nedenle yeni Homo sapiensler bu olaylardan sonra Avrupa'ya taşınabilirdi. 

Independent Türkçe, IFLScience, New Scientist, Science Advances