Uzaylı filmlerinin yıldızı Vega'nın yörüngesinde gezegen adayı bulundu

Görselde Vega'nın yörüngesindeki asteroit kuşağı resmediliyor (NASA)
Görselde Vega'nın yörüngesindeki asteroit kuşağı resmediliyor (NASA)
TT

Uzaylı filmlerinin yıldızı Vega'nın yörüngesinde gezegen adayı bulundu

Görselde Vega'nın yörüngesindeki asteroit kuşağı resmediliyor (NASA)
Görselde Vega'nın yörüngesindeki asteroit kuşağı resmediliyor (NASA)

Bilim insanları, gökyüzündeki en parlak ve en ünlü yıldızlardan Vega'nın yörüngesinde, kavurucu sıcaklıkta bir gezegenin dönüyor olabileceğini ortaya koydu.
İleri gözlemler ve analizlerle doğrulanması beklenen gezegen adayının Neptün büyüklüğünde olduğu ve Vega'ya çok yakın bir konumda bulunduğu düşünülüyor.
Hakemli bilim dergisi The Astrophysical Journal'da yayımlanan bulgulara göre olası gezegen, yıldızın etrafındaki dönüşünü 2,5 Dünya gününde tamamlıyor.
Araştırmacılar yıldızına bu kadar yakın bir gezegendeki yüzey sıcaklıklarının yaklaşık 2 bin 976 santigrat dereceye ulaşacağını hesapladı. 
Varlığı ispatlanırsa gezegen, bilinen en sıcak ikinci gezegen olacak. En sıcak gezegen KELT-9b'deki yüzey sıcaklığınınsa 4 bin 300 santigrat dereceye ulaştığı biliniyor.
Vega yörüngesindeki gezegen adayının duyurulduğu yeni çalışmanın başyazarı Spencer Hurt, "Bu, kendi Güneş Sistemi'mizden çok daha büyük, devasa bir sistem" diye konuştu.
Colorado Boulder Üniversitesi'nde astronomi eğitimi alan Hurt, "Bu sistemde başka gezegenler de olabilir" diye ekledi.
Keşfin ardındaki araştırma ekibi, Arizona'daki Fred Lawrence Whipple Gözlemevi'nin yaklaşık 10 yıllık verilerini inceledikten sonra gezegen adayını fark etti.
Vega'nın hareketinde hafif bir yalpalama tespit eden araştırmacılar, yörüngedeki bir gezegenin kütle çekim kuvvetiyle yıldızı kendine çektiği sonucuna vardı.
Gökbilimciler yıllardır Vega'nın çevresini araştırıyor. Örneğin, 2013'te yıldızın etrafında dönen büyük bir asteroit kuşağının kanıtları bulunmuştu. Bu keşif astronomi camiasında büyük yankı uyandırmıştı.
Yeni araştırmanın yazarları, gezegen adayının varlığını doğrulamak için NASA'nın yeni teleskobunun göreve başlamasını beklemek zorunda kalabileceklerini söylüyor.
James Webb Uzay Teleskobu isimli güçlü teleskobun Ekim 2021'de fırlatılması ve hizmet süresinin sonuna yaklaşan Hubble Uzay Teleskobu'nun yerini alması planlanıyor.
Dünya'dan 25 ışıkyılı uzakta yer alan Vega, Kuzey Yarımküre göğünde son derece parlak görünüyor. Hatta profesyonel teleskoplar ünlü yıldızı gün ışığında bile tespit edebiliyor.
Vega sisteminde gezegenler ve uzaylılar bulunduğu fikri, bilimkurguda da epey popüler. Ünlü yıldız, ABD'li bilimkurgu yazarı Isaac Asimov'un Vakıf serisine ve 1997 yapımı Mesaj (Contact) filmine konu edilmişti. Robert Zemeckis'in yönettiği filmde Dünya dışı varlıklardan gelen ilk mesaj işlenmişti.
Vega'nın yer aldığı bir diğer sinema filmi de 1987 yapımı Spaceballs olmuştu. Komedi türündeki uzay macerasının yönetmen koltuğunda Mel Brooks oturmuştu.
 
Independent Türkçe, Space, Colorado Boulder Üniversitesi



Batılı teknoloji devleri, Çin üretimi yapay zekaya yöneliyor

Çin'de geliştirilen DeepSeek, Batı'da "veri casusluğu" endişesi yaratmıştı (Reuters)
Çin'de geliştirilen DeepSeek, Batı'da "veri casusluğu" endişesi yaratmıştı (Reuters)
TT

Batılı teknoloji devleri, Çin üretimi yapay zekaya yöneliyor

Çin'de geliştirilen DeepSeek, Batı'da "veri casusluğu" endişesi yaratmıştı (Reuters)
Çin'de geliştirilen DeepSeek, Batı'da "veri casusluğu" endişesi yaratmıştı (Reuters)

Batılı ülkelerdeki büyük firmalar, Çin üretimi yapay zeka modellerini kullanmaya yöneliyor.

Wall Street Journal’ın (WSJ) analizinde, Amazon Web Services, Microsoft ve Google gibi Amerikan devlerinin, müşterilerine DeepSeek’i bir seçenek olarak sunmaya başladığını yazıyor.

Bu durumun, ABD hükümetinin veri güvenliği nedeniyle Çinli DeepSeek firmasının bazı uygulamalarını devlet cihazlarında yasaklamasına rağmen gerçekleştiğine işaret ediliyor.

Analiz firması Sensor Tower’ın verilerine göre, ABD’li OpenAI firmasının ürettiği ChatGPT en popüler yapay zeka destekli sohbet botu olma özelliğini koruyor. Küresel çapta uygulamanın 910 milyon kez indirildiği belirtiliyor. Çinli mühendislerin tasarladığı DeepSeek ise 125 milyon kez indirildi.

Harvard Üniversitesi’nin haziranda yayımladığı bir çalışmada, Çin’in yapay zekada öne çıkmasını sağlayan iki temel unsurun veri zenginliği ve insan sermayesi olduğu belirtilmişti.

WSJ’nin analizine göre de Amerikan şirketleri daha çok “yapay genel zeka” (AGI) gibi devrimsel ilerlemelere yoğunlaşırken, Çinli firmalar pratik uygulamalarla günlük sorunları çözmeye odaklanıyor. Çinli şirketler aynı zamanda modellerini açık kaynak olarak sunuyor. Bu sayede kullanıcılar modelleri kendi ihtiyaçlarına göre uyarlayabiliyor.

Alibaba’nın “Qwen” adlı açık kaynak modelinin dünya genelinde 100 binden fazla türevi geliştirildi. Haberde, Japonya Ekonomi Bakanlığı için özel yazılımlar geliştiren Tokyo merkezli Abeja şirketinin Google ve Meta yerine Qwen’i tercih ettiğine dikkat çekiliyor.

DeepSeek, diğer yapay zeka şirketlerine kıyasla düşük maliyetle ve az sayıda çip kullanarak geliştirdiği açık kaynaklı yeni modeli DeepSeek-R1'i, 20 Ocak'ta piyasaya sürmüştü. ABD’li şirketlerle yarışan modelleri daha ucuza geliştirip sattığını öne süren DeepSeek, Nvidia'dan Microsoft'a kadar teknoloji devlerinin yüzlerce milyar dolar değer kaybetmesine neden olmuştu.

Batılı ülkeler, DeepSeek’in siber güvenliği ihlal ettiğini ve verilerin Pekin yönetimiyle paylaşılmasını sağladığını öne sürmüş, firmaysa iddiaları yalanlamıştı.

Güney Afrika’daki Witwatersrand Üniversitesi, DeepSeek’in diğer yapay zeka modellerine göre daha iyi veri güvenliği sağladığını savunuyor. Üniversite yetkililerinden Tarık Surtee, “Açık kaynaklı olması ve çevrimdışı kullanılabilmesi, verilerimizi koruyor” diyor.

Independent Türkçe, Wall Street Journal, RT