BM’den Husilere saldırılarını derhal durdurma çağrısı

Taiz’deki Yemen hükümet güçleri. (AFP)
Taiz’deki Yemen hükümet güçleri. (AFP)
TT

BM’den Husilere saldırılarını derhal durdurma çağrısı

Taiz’deki Yemen hükümet güçleri. (AFP)
Taiz’deki Yemen hükümet güçleri. (AFP)

Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi (BMGK), İran destekli Husilerin Suudi Arabistan’a yönelik sınır ötesi saldırılarını kınadı. Aynı zamanda "büyük tehlikeye" maruz kalan yaklaşık 1 milyon yerinden edilmiş kişinin bulunduğu Marib vilayetindeki saldırılarını da derhal durdurma çağrısında bulundu.
BMGK’nın 15 üyesi tarafından yayınlanan ortak bildiride Marib'de yerlerinden edilmiş 1 milyon kişiyi büyük riske atan ve uluslararası toplumun çatışmayı sona erdirmek için birleştiği bir zamanda siyasi çözüm sağlama çabalarını tehdit eden saldırıların derhal durması gerektiği kaydedildi. Diğer yandan, Suudi Arabistan’a yönelik sınır ötesi saldırıları kınayarak Yemen'deki diğer askeri gelişmelerden de endişe duyduklarını ifade ettiler. Yemen’deki tarafların gerilimi azaltması gerektiğine vurgu yapılan açıklamada Marib'de çocuk askerler kullanılmasına da tepki gösterildi.
BMGK'nin mart ayı dönem başkanlığını devralan ABD'nin BM Daimi Temsilcisi Linda Thomas Greenfield tarafından okunan açıklamada, Kovid-19 aşılarının dağıtımını kolaylaştıracak 2532 ve 2565 sayılı kararlarda belirtilen küresel ateşkese vurgu yapıldı. Açıklamada şunlar kaydedildi:
"Tüm tarafları, ülke çapında ateşkese ve Yemenlilerin öncülüğünde, onların yönettiği kapsamlı bir siyasi çözüme ulaşmak için BM Yemen Özel Temsilcisi Martin Griffiths ile ön koşulsuz çalışmaya çağırıyoruz. Bu adım kadınların da tam, eşit ve anlamlı katılımını ve önceki kararlara uygun olarak gençlerin de süreçte yer almasını içermeli.”
Konsey üyeleri, Yemen’de kötüleşen ekonomik ve insani durumla ilgili endişelerini de dile getirerdiler. İnsani yardımın ve yakıt gemilerinin Hudeyde Limanı’na ulaşımının kolaylaştırılmasının önemini vurguladılar. Konsey üyeleri ayrıca barış sürecinde ilerleme olmamasının Yemen'deki teröristler tarafından kötüye kullanılabileceğinden endişe duyduklarını belirterek insan hakları ihlalleri ve uluslararası insan hakları hukuku ihlallerine karşı hesap verebilirlik ilkesinin uygulanması çağrısında bulundular.
Diğer yandan, Yemen’deki İnsani Yardım Görev Gücü yaklaşık 12 milyonu acil yardıma ihtiyaç duyan 16 milyon Yemenli’nin hayatını kurtarma çabalarını finanse etmek için 3,85 milyar dolar değerindeki 2021 İnsani Yardım Planı’nı yayınladı.
BM Yemen İnsani Yardım Koordinatörü David Gressley çatışmanın, açlıktan kurtulmak ve temel sağlık hizmetlerine erişmek için acil insani yardıma ihtiyaç duyan Yemenliler açısından “korkunç sonuçlara" yol açtığını ifade etti. Gressley açıklamasını şöyle sürdürdü:
"Yemen geri dönüşü olmayan noktaya yaklaşıyor ve şimdi yanlış bir seçim yaparsak dünyanın on yıllardır gördüğü en kötü kıtlığı yaşanacak. Bağışçıların önümüzdeki dönemdeki seçimleri büyük bir önem taşıyor. Çünkü bu, insani yardım operasyonlarını tam anlamıyla finanse etmekle hiçbir şey yapmayarak Yemen'in kıtlıkta boğulmasını izlemek arasında bir seçim olacak.”



Kuşatma altındaki el-Faşir, savaş ve açlıkla mücadele ediyor

Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK) tarafından kuşatılan el-Faşir kentinden göç (Arşiv – Şarku’l Avsat)
Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK) tarafından kuşatılan el-Faşir kentinden göç (Arşiv – Şarku’l Avsat)
TT

Kuşatma altındaki el-Faşir, savaş ve açlıkla mücadele ediyor

Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK) tarafından kuşatılan el-Faşir kentinden göç (Arşiv – Şarku’l Avsat)
Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK) tarafından kuşatılan el-Faşir kentinden göç (Arşiv – Şarku’l Avsat)

Sudan'ın batısında bulunan Kuzey Darfur eyaletinin başkenti el-Faşir'deki sivillerin durumu, gıda, su ve tıbbi tedaviye erişimin giderek zorlaşmasıyla daha da kötüleşiyor. Açlık ve devam eden çatışmalar, Nisan 2024'ten bu yana şehirde mahsur kalan on binlerce insanın kaderini tehdit ediyor. Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK) her geçen gün kötüleşen insani durumun ortasında, gıda maddelerinin şehre girdiği tüm geçitleri ve yolları kapatıyor; temel gıda maddeleri ve yakıt tedarik etme girişimlerini engelliyor.

El-Faşir'deki kaynaklar, HDK’nin her gün pazarları ve hayati tesisleri ağır topçu ateşine tutması nedeniyle büyük marketlerin kapılarını kapatmasının ardından sivillerin büyük zorluklarla gıda temin ettiğini söyledi. Şarku’l Avsat’a konuşan kaynaklar, “Siviller, mısır unu, şeker, yağ ve sabun gibi temel gıda maddelerini satın almak için meskûn mahallelerdeki küçük marketlere güveniyor” dedi.

Devam eden kuşatmanın bir sonucu olarak, bölge sakinlerinin alım gücü azaldı ve yüksek fiyatlar nedeniyle az miktarda yiyecek bile alamaz hale geldiler.

Bir bölge sakini, banka yoluyla ödeme yapıldığında fiyatların iki katına çıktığını, nakit ödeme yapıldığında ise fiyatların düştüğünü ve çok sayıda bölge sakininin yüksek fiyatlar nedeniyle el-Faşir'den kaçtığını belirtti. Birçok sebze ve meyve türü bir yılı aşkın süredir şehrin pazarlarında bulunmuyor.

Gıda kaçakçılığı

Bazı kent sakinlerine göre, el-Faşir'e mal ve eşya sokmanın tek yolu eşek ve deve gibi hayvanları kullanarak kaçakçılık yapmak, ancak bu da riskli. Çünkü HDK militanları tarafından durduruluyorlar ve çoğu zaman mallara el konuluyor.

VFGHY
Sudanlılar savaştan kaçmak için Kuzey Darfur eyaletinin başkenti el-Faşir’in eteklerinde bulunan Ebu Şuk Mülteci Kampı’na sığınıyor. (AP)

Şehir sakinlerinin çoğunluğu, günde darı unu ve mısırdan yapılan tek bir ana öğünle yetiniyor ve ellerinde başka bir şey olmayabiliyor.

Geleneksel yeraltı kuyularından yeterli miktarda içme suyu temin edilse de, bir varilin fiyatının 8 bin Sudan cüneyhini aşması vatandaşların sıkıntılarını artırıyor.

Günde bir öğün ücretsiz yemek sağlayan aşevlerine bağımlı hale gelen ailelerin sayısı her geçen gün artıyor; bazen bu yemekler ihtiyaç sahibi ailelerin sayısına yetmiyor. El-Faşir'deki bazı vatandaşlar, kuşatma altında bulunan kentteki insani durumun özellikle çocuklar, kadınlar ve yaşlılar için ciddi bir zorluk derecesine ulaştığını, yetersiz beslenme nedeniyle zayıf vücutlarının bunu kanıtladığını bildirdi.

Yerlerinden edilen insanlar HDK ve müttefikleri tarafından öldürmeye varan ciddi ihlallere maruz kaldıkları için el-Faşir'den kaçmak da güvenli değil. Bölge sakinleri, kuşatmanın devam etmesi ve el-Faşir'e insani erişimin açılmaması halinde, sonbahar mevsimine girilmesi ve vatandaşların tarım yapamaması nedeniyle durumun daha da kötüleşeceğinden korkuyor.

Saha durumu

El-Faşir'deki geniş alanlar, son birkaç gün içinde siviller arasında onlarca ölüm ve yaralanmaya neden olan, bazıları konutları hedef alan yoğun topçu bombardımanına ve insansız hava aracı (İHA) saldırılarına tanık oluyor.

Yerel kaynaklar, ordunun geçtiğimiz aylarda HDK tarafından el-Faşir'e düzenlenen onlarca saldırıyı püskürtmeyi başardığını bildirdi. El-Faşir sakinleri, Birleşmiş Milletler (BM) ve yardım kuruluşlarının insani yardımın ihtiyaç sahibi sivillere ulaşmasına izin vermesi için HDK üzerinde daha fazla baskı kurmasını bekliyor.

Yerel bir gönüllü grubu olan el-Faşir Direniş Komiteleri Koordinasyonu, çatışmaların ortasında kalan on binlerce masum insanın çektiği acılara son vermek için orduyu şehir üzerindeki kuşatmayı kaldırmaya çağırıyor.

CDFG
Kuzey Darfur eyaletinin başkenti el-Faşir'deki Hızlı Destek Kuvvetleri mensupları (Arşiv - Telegram)

Sudan Egemenlik Konseyi Başkanı ve Ordu Komutanı Orgeneral Abdulfettah el-Burhan kısa bir süre önce BM Genel Sekreteri Antonio Guterres'in talebi üzerine kentte bir hafta süreyle insani ateşkes yapılmasını kabul etti, ancak HDK bu konuda kendileriyle herhangi bir temas kurulmadığını belirtti.

HDK'ye göre el-Faşir kentinde şu anda siviller bulunmuyor; kentte bulunanlar ordu ve müttefik silahlı gruplara mensup savaşçılar.

Geçtiğimiz haziran ayında BM Güvenlik Konseyi, bir yıldan uzun bir süredir HDK tarafından kuşatma altında tutulan ve ordunun geniş ve yoğun nüfuslu Darfur bölgesindeki son kalesi olan el-Faşir üzerindeki kuşatmanın kaldırılması için bir karar almıştı.