Kongre’den Biden’a İran baskısı

Kongre üyeleri, İran dosyası üzerinde Beyaz Saray'a baskı yapma çabalarını artırdı. Son günlerde, Tahran’a yeni yaptırımlar uygulanması yönünde bir dizi yasa tasarısı sunulması, ABD yönetimine İran rejimine müsamaha gösterilmemesini söyleyen mektuplar yazılması gibi bu yönde hızlı adımlar atıldı.
Hem Cumhuriyetçi hem de Demokratların bu yönde attığı belki de en çarpıcı adım, İran ile aynı nükleer anlaşmaya geri dönülmesine karşı çıkan senatörler tarafından gönderilen taslak mektuptu. Senato'da mektuba destek verilmesini sağlama yönündeki kampanyaya Cumhuriyetçi Senatör Lindsey Graham ve Demokrat Bob Menendez liderlik ediyor. Nitekim ABD Başkanı Joe Biden'a yakınlığı ile bilinen Demokrat Senatör Christopher Coons gibi çok sayıda önde gelen Cumhuriyetçi ve Demokrat senatör de bu mektuba imza attı.
Amerikan İsrail Kamu İşleri Komitesi’nden (AIPAC) de ciddi destek alan söz konusu mektup, İran'ın nükleer silah elde etmesini önleyen, Ortadoğu'daki istikrarsızlaştırıcı faaliyetleri ile balistik füze programına set koyan bir anlaşmaya varmak için Ulusal Güvenlik Konseyi'ndeki (NSC) ve bölgedeki müttefikler ile beraber tüm ekonomik ve diplomatik araçların kullanılması çağrısında bulunuyor.
Mektubun iki partiden de aldığı destek, İran'a yönelik azami baskı kampanyası destekleyen, onunla yapılacak herhangi bir anlaşmanın balistik füze programı ve bölgesel faaliyetleri dosyalarına değinmesi gerektiğini vurgulayan Demokratlar ile Cumhuriyetçiler arasında netleşmeye başlayan kapsamlı uzlaşmaya işaret ediyor.
Cumhuriyetçi Temsilci Greg Steube tarafından önerilen ve İran destekli milislerin bölgedeki rolüne dikkat çeken bir yasa tasarısı ise bu yöndeki adımları destekliyor. Biden yönetimini Seyyid eş-Şüheda Tugayları milislerine terörle ilgili yaptırımlar uygulamaya çağıran yasa tasarısında şu ifadeler geçiyor:
“İran destekli Seyyid eş-Şüheda Tugayları, ABD’lilerin Irak’taki ölümünden doğrudan sorumlu olup Ortadoğu'da barış ve istikrara yönelik ciddi bir tehdit oluşturmaktadır. Onların ABD’lilere yönelik saldırıları ve bizim stratejik çıkarlarımız, Biden yönetiminin güçlü ve kararlı bir yanıt vermesini gerektiriyor. Ancak bu yönetim yetkililerinden gördüğümüz tek şey, radikalleri tatmin etmek için tehlikeli tavizler verilmesiydi.”
Nitekim Steube’nin bu tasarısı, eski Başkan Barack Obama tarafından onaylanan bir yürütme emri kapsamında İran ‘Rehberi’ Ali Hamaney’e ve İran'da insan hakları ihlalcilerine yaptırım uygulanmasını talep eden Cumhuriyet Çalışma Komitesi (RSC) tavsiyelerine dayanıyor.
Bu tavsiyeler, İran'da insan haklarını ihlal edenlerin sorumlu tutulması yönünde yasa tasarısı önerisinde bulunan Cumhuriyetçi Temsilci Joe Wilson tarafından da kabul edildi.
Diğer yandan, Cumhuriyetçi dokuz temsilciden oluşan bir grup, ABD dahilinde İran rejimi tarafından finanse edilen propaganda kampanyalarını soruşturma çağrısında bulunarak Biden yönetimine farklı bir şekilde baskı yapmaya çalıştı. Temsilciler, Adalet Bakanı Merrick Garland’a gönderdikleri mektupta, Biden'ın Tahran'a yönelik politikalarını ve ABD halkını etkilemek amacıyla İran rejiminden ücret alan herhangi bir ABD’linin yargılanması çağrısında bulundu.
Bu yöndeki çağrılara öncülük eden temsilci Yvette Herrell, Fox News’e verdiği demeçte, “İran, ABD'nin bölgede karşılaştığı en büyük tehditlerden biri olmaya devam ediyor. Tahran’ın bizim hükümetimizdeki politikacıları etkilemek için para harcamadığından emin olmamız önemli. ABD'nin İran'a karşı tutumunu hafifletme yönündeki herhangi bir girişim, ulusal güvenliğimizi tehdit ediyor. Bu mesajın amacı ise, ABD'nin ulusal güvenliğini korumak ve İran'ı eylemlerinden sorumlu tutmaktır” ifadelerini kullandı.
Temsilciler, Biden yönetiminden, ABD’de ikamet eden ve Yabancı Ajanlar Kayıt Yasası’nı (FARA) ihlal eden herhangi bir İranlının izinin sürülmesi ve tutuklanması yönünde özel bir çalışma grubu kurulmasını istiyor. Ocak ayında ABD’li yetkililer tarafından tutuklanan İranlı-Amerikan araştırmacı Lütfullah Kaveh Afrasiabi de Tahran adına kayıt dışı hükümet ajanı olarak çalışmak ve komplo kurmakla suçlanmıştı. Afrasiabi, gizli bir çalışan olarak İran rejimi gündemi propagandası yapması için Birleşmiş Milletler İran misyonundan yaklaşık 265 bin dolar almakla suçlanıyor.
Mektuplarında Afrasiabi’ye değinen temsilciler, Federal Soruşturma Bürosu'nu (FBI) İran'ın nüfuz operasyonlarına odaklanmaya, ABD hükümetinden fon alan grupları, hayır kurumlarını ve araştırma merkezlerini soruşturmaya çağırıyor. ABD’nin nükleer anlaşmaya dönüşünü büyük ölçüde destekleyen Ulusal İran-Amerikan Konseyi (NIAC) ise bu gruplardan en önemlisi sayılıyor. Ancak NIAC, Tahran’dan herhangi bir fon aldığını reddediyor.
Temsilciler, bu konuda resmi soruşturmaların başlatılmasının daha fazla kayıt dışı ajanın ifşasına yol açacağını ileri sürüyor. Yvette Herrell ise söz konusu açıklamasında “İran, kendi çıkarlarını sağlama, bizim çıkarlarımıza ise zarar verme yönünde siyasi süreci, hatta politikacıları etkilemeye çalışan sofistike bir rejimdir. Trump yönetimi, İran'ı eylemlerinden sorumlu tutmuş, tehditlerini ciddiye almıştır. İran’a dair duruşumuzun herhangi bir şekilde yumuşaması ise ulusal güvenliğimizi tehdit edecektir” ifadelerini de kullanıyor.
Kongre üyeleri aynı zamanda ABD'nin İran Özel Temsilcisi Robert Malley’in şeffaf olmayışından şikayet ediyor. Malley’in İran'a dair Çin ile görüşmelerinin ayrıntılarını açıklamasını talep ettiklerini söyleyen bazıları ise bu yöndeki taleplerine şuana kadar Malley’den karşılık bulmadıklarını belirtiyor.

İsrail ile İran arasında günlerdir devam eden çatışmada füzeler önemli bir rol oynuyor ve iki ülke karşılıklı olarak ağır saldırılarda bulunuyor.

Independent, İsrail'in Hamas ve Lübnan Hizbullahı'ndan gelen roket saldırılarını püskürtmek için kullandığı Demir Kubbe sistemine dikkat çekti.

Demir Kubbe, İsrail'in nüfuslu bölgelerine yönelen mermileri takip eden ve durduran bir karadan havaya füze sistemidir. Yakın geçmişte saldırıları püskürtmedeki başarısı, İsraillilerin roketlerin büyük şehirlerini roketlerin başarılı bir şekilde isabet ettiğini görmeye alışkın olmadıkları anlamına geliyordu.

İsrailli yetkililer uzun zamandır Demir Kubbe'nin yüzde 100 etkili olmadığını kabul ediyor.

Ağustos 2022'de İsrail'in Demir Kubbe savunma sisteminin bataryalarından ateşlenen bir füze (DPA)

Independent, İran'ın saldırılarının İsrail'in savunma sistemlerini neden deldiğini inceledi ve Chatham House'da güvenlik çalışmaları alanında araştırmacı olan Marion Messmer'in Demir Kubbe'nin sanıldığı kadar etkili olmayabileceği yönündeki değerlendirmesini aktardı.

Messmer şöyle konuştu: “Demir Kubbe çoğu zaman gerçeklerden daha fazla abartılıyor ve günün sonunda çok etkili bir hava savunma sistemi ama hiçbir hava savunması tamamen aşılamaz değildir.”

İran'ın İsrail'e yönelik saldırılarının ölçeği ve kapsamı göz önüne alındığında, ki bu saldırılar son yıllardaki saldırılardan daha uzun süreli olmuştur, Mesmer bazı füzelerin ve insansız hava araçlarının (İHA) İsrail'e ulaşmasının şaşırtıcı olmadığını söyledi.

Mesmer, “İran'ın stratejisinin bir parçası da çok sayıda füze ateşlemek, dolayısıyla önleyicilerin her şeyi vuramayacağı umuluyordu ki, gördüğümüz şeylerden biri de bu” dedi.

Gazeteye göre İran'ın füzeleri yeni bir sorun teşkil ediyor ve uzmanlar İran'ın süpersonik hızlarda manevra yapabilen hipersonik mermiler kullanmış olabileceğine ve bu nedenle önlenmelerinin son derece zor olduğuna inanıyor.

İran'ın İsrail'e balistik füze fırlatmasının ardından Demir Kubbe sistemi füzeleri engelledi (Reuters)

Şarku’l Avsat’ın Independent’ten aktardığı analize göre Mesmer, “Manevra kabiliyeti olan bir şeye sahipseniz, açıkçası ya düzensiz bir uçuş yolunu önceden programlayabilirsiniz ya da önleme füzelerinin ateşlendiğini görürseniz değiştirebilirsiniz ve bu da herhangi bir müdahaleden kaçınmayı kolaylaştırır” ifadelerini kullandı.

Mesmer, Demir Kubbe'nin oranlarının hala “çok etkileyici” olduğunu vurguladı, ancak bir uyarı da ekledi: “Daha önceki dönemlerde düşen roketlerin çoğu daha az sayıda, öngörülebilir uçuş yollarıyla ve öngörülebilir yerlerden geliyordu ve çoğu [Hamas] tarafından ateşlenmişti.”

King's College London'da Savaş Çalışmaları Bölümü'nde araştırmacı olan Marina Meron, “Hiçbir hava savunma sistemi aşılamaz değildir” diyor.

İran Devrim Muhafızları, pazartesi günü, İsrail'in çok katmanlı savunma sistemlerinin birbirini hedef almasına neden olan ve İran'ın bir dizi hedefi başarıyla vurmasını sağlayan yeni bir teknik kullandıklarını duyurdu.

Meron bunun, İsrail savunma füzelerinin yakınına, başka bir İsrail füzesi tarafından imha edilmelerine neden olacak şekilde sahte İHA’lar yerleştirilerek yapılmış olabileceğini tahmin etti.

Bununla birlikte, Demir Kubbe'nin son yıllardaki en önemli ihlalinin ana nedeninin, İran füzelerinin Demir Kubbe sistemini “aşırı yüklemesi” olduğunu kaydetti.

Son beş günde nadir görülen şeyin, beklenmedik bir şekilde arızalanan Demir Kubbe değil, İran tarafından ateşlenen çok sayıda roket olduğunu ifade etti.

İran'ın Demir Kubbe füzelerini boşa çıkaracak bir dizi sahte roket göndermiş olabileceğini belirten Meron, elektronik harbin de kullanılmış olabileceğini belirtti.

Kongre’den Biden’a İran baskısı

Tahran'ın sorumlu tutulmasını ve ABD içindeki destekçilerinin kovuşturulmasını talep eden yasa tasarısı ve mektupların sayısı arttı.