Lübnan'da ekmeğin fiyatı bir yılda ikiye katlandı

Lübnan’da gıda güvenliğinin tehdit altında olduğu ve ülkenin çöküşün eşiğine geldiği uyarıları yapıldı.

Beyrut'taki bir fırın (EPA)
Beyrut'taki bir fırın (EPA)
TT

Lübnan'da ekmeğin fiyatı bir yılda ikiye katlandı

Beyrut'taki bir fırın (EPA)
Beyrut'taki bir fırın (EPA)

Lübnan'daki ekonomik krizin etkileri ve Lübnan lirasındaki değer kaybı başlıca gıda ve tüketim mallarını etkilemeye devam ediyor. Ülkede bir yıldan kısa bir süre içinde ekmeğin fiyatı iki kat, yani 500 lira arttı.
Lübnan’da ekmek fiyatları geçen haziran ayından bu yana üçüncü kez zamlandı. Lübnan Ekonomi ve Ticaret Bakanlığı’ndan önceki akşam yapılan açıklamada, ekonomik kriz öncesi bin 500 liradan satılan bir poşet ekmeğin fiyatının 3 bin Lübnan lirasına çıktığı duyuruldu.
Bakanlık, yeni ekmek fiyatının dünya buğday borsası ve akaryakıt fiyatlarına göre belirlendiğini ve hükümet kurulamadığı için dolar karşısında Lübnan lirasının değer kaybettiğini belirtti. Böylece ekmek üretimindeki ham maddelerin fiyatlarında artış yaşandığını bildirdi. Açıklamada, gıda güvenliğinin zarar görmemesi ve ekmek üretiminin durmaması için 960 gramlık bir poşet ekmeğin 3 bin Lübnan lirasından satılacağı, 445 gramlık bir poşet ekmeğin ise 2 bin liraya çıktığı ifade edildi. Lübnan’da geçen şubatta ekmeğin fiyatı 2 bin liradan 2 bin 500 liraya yükselmişti. 
Enerji ve Su Bakanlığı da dün yaptığı açıklamada, bir teneke benzinin fiyatının 400 lira arttığını duyurdu. Böylece 20 litrelik 95 oktan benzinin fiyatı 39 bin 300 lira, 98 oktan benzinin fiyatı ise 40 bin 400 lira oldu.
Ülkede başta et olmak üzere diğer gıda kalemlerinde de artış yaşandı. Dünya Bankası verilerine göre mart ayı başlarında büyükbaş hayvan eti fiyatı bir yıl içinde yüzde 110, tavuk fiyatı ise yüzde 65 oranında arttı.
Çeşitli gıda ve tüketim ürünlerini etkileyen bu artışlar, Lübnan'da yerel para biriminin dolar karşısında değerinin düştüğünü yansıtan ciddi bir ekonomik krize ışık tutuyor. Lübnan lirasının dolar karşısındaki resmi döviz kuru halen bin 507 lira ile sabitlenirken, geçen hafta karaborsada dolar 15 bin lira eşiğine ulaştı. Yani  bu hafta yaklaşık 11 bin liraya gerilemeden önce resmi kurun 10 katı kadar yükseldi. Birleşmiş Milletler'e (BM) göre bu durum Lübnan nüfusunun yarısından fazlasını etkileyen yoksulluk oranında artışa yol açtı. Lübnan'da yıllık enflasyon oranı resmi istatistiklere göre yıl sonunda yüzde 145,8'e ulaştı.
Ülkedeki ekonomik durum, dün Lübnan İşçi Sendikaları Birliği’nin merkezinde yapılan toplantının da gündemindeydi. Lübnan Ticaret, Ekonomi ve Tarım Odası Başkanı Muhammed Şukeyr başkanlığındaki ekonomik kurumlar ve Bişara el-Esmer başkanlığındaki İşçi Sendikaları Birliği’nin bir araya geldiği geniş çaplı toplantıda, üretici güçler ortak tepki gösterdiler.
Esmer yaptığı açıklamada şu uyarılarda bulundu:
"Gıda güvenliği tehdit altında. Sağlık güvenliğinin gidişatı da meçhul. Liranın döviz kuru ise siyasiler ve ekonomistlerin birbiriyle çatıştığı bir bilinmezliğe dönüştü. Ücretler buharlaştı, garantör organlar varlığıyla tehdit ediliyor. Uzun süredir devam eden ekonomik nedeniyle orduyu ve iç güvenlik güçlerini etkiliyor. Bu nedenle güvenlik neredeyse kaybedildi" uyarısında bulundu.
Şukeyr de Lübnan krizini "felaket ve bela" olarak nitelendirdiği açıklamasında şunları söyledi:
"Uluslararası Para Fonu, 2019'da yaklaşık 56 milyar dolar olan Lübnan milli gelirinin 2020'de yaklaşık 18 milyar dolar azaldığını duyurdu. Bu da Lübnan'ın bir yılda ekonomi ve gelir hacminin üçte birini kaybettiği anlamına geliyor. Aynı şekilde ülke kurumlarını, işçilerini ve yaşam standardını da kaybetti. Bu durum ekonomik, sosyal ve yaşam standartları açısından önceki duruma dönmenin uzun yıllar gerektirdiği anlamına geliyor.”
Lübnanlıların çektiği acıların ürkünç boyutuna rağmen bu trajedinin halen ‘emekleme aşamasında’ olduğunu belirten Şukeyr, halkın yiyecek, sağlık, yaşam ve hizmetler açısından arayış içerisine girdiğini vurguladı. Hayatın her alanının çöküşün eşiğinde olduğu konusunda uyardı.



Musk'ın Ukrayna'ya oynadığı Starlink oyunu deşifre oldu

Starlink uyduları, Ukrayna ordusuna cephede iletişim imkanı sağlıyor (Reuters)
Starlink uyduları, Ukrayna ordusuna cephede iletişim imkanı sağlıyor (Reuters)
TT

Musk'ın Ukrayna'ya oynadığı Starlink oyunu deşifre oldu

Starlink uyduları, Ukrayna ordusuna cephede iletişim imkanı sağlıyor (Reuters)
Starlink uyduları, Ukrayna ordusuna cephede iletişim imkanı sağlıyor (Reuters)

Elon Musk'ın, Ukrayna ordusunun 2022'deki bir saldırısı sırasında Starlink'i kapattığı öne sürülüyor.

Reuters'ın haberinde, Ukrayna'nın Herson bölgesini geri almak için Eylül 2022'de düzenlediği karşı taarruz sırasında Starlink'in devre dışı bırakıldığı yazılıyor.

Bunun sonucu olarak Ukrayna ordusuna ait drone'larla iletişimin kesildiği, topçu atışlarının hedefleri vuramadığı ve Rus mevzilerinin kuşatılamadığı aktarılıyor. Ukrayna ordusu daha sonra Herson'u geri aldı ancak operasyon hem gecikti hem de daha riskli hale geldi.

Kimliklerinin paylaşılmaması şartıyla Reuters'e konuşan kaynaklar, Musk'ın Rusya'nın nükleer misilleme ihtimalinden endişelendiği gerekçesiyle Starlink'i kapattığını söylüyor.

Kaynaklar, kesintiden önce Musk'ın eski ABD Başkanı Joe Biden'a yakın kişilerle görüştüğünü de aktarıyor.

Ukrayna ordusuyla yakın işbirliği içinde çalışan Aerorozvidka şirketinden drone uzmanı Marina Tsirkun, Ukrayna birlikleri Herson'a doğru ilerlemeye başladığında sinyalin kesildiğini söylüyor. Bunun ardından birkaç gün Starlink sistemlerinin kullanılamadığını belirtiyor.

SpaceX'ten 2023'te yapılan açıklamada, Ukrayna'ya gönderilen Starlink'lerin "saldırı amaçlı kullanılmaması gerektiği" bildirilmiş, buna göre belirli coğrafi kısıtlamalar uygulandığı ifade edilmişti. Ancak Ukrayna ordusu, Starlink'i drone saldırıları ve cepheler arası iletişim başta olmak üzere Rus mevzilerine operasyonlarda aktif olarak kullanıyor.

Bu yıl itibarıyla Ukrayna'da 50 binden fazla Starlink terminali bulunuyor, bunların neredeyse yarısı Polonya tarafından gönderildi.

Haberde, Kiev yönetiminin Starlink'e alternatif aradığı da belirtiliyor. Ukraynalı bir yetkili "Bu zaman ve vakit alıyor" diyor.

SpaceX CEO'su Musk, X'ten martta yaptığı paylaşımda, uydu internet sisteminin Kiev için önemini vurgulayarak, "Ukrayna ordusunun omurgasını benim Starlink sistemim oluşturuyor. Kapattığım anda cephe çöker" ifadelerini kullanmıştı.

Starlink ağında bu hafta dünya çapında bir kesinti de yaşanmıştı. Firmadan perşembe günü yapılan açıklamada, yazılım kaynaklı sorunun çözüldüğü bildirilmişti. Musk da kesinti nedeniyle kullanıcılardan özür dilemişti.

Independent Türkçe, Reuters, Guardian