İran Umman Denizi'nde İsrail gemisini vurdu

Tel Aviv'deki askeri kaynaklar, bu gelişmeyi ‘bir deniz cephesinin açılması’ olarak değerlendirdi

İsrailli şirket XT Management’a ait bir konteyner gemisi, geçtiğimiz Kasım ayında Hayfa Limanı'na yanaşmıştı (Getty)
İsrailli şirket XT Management’a ait bir konteyner gemisi, geçtiğimiz Kasım ayında Hayfa Limanı'na yanaşmıştı (Getty)
TT

İran Umman Denizi'nde İsrail gemisini vurdu

İsrailli şirket XT Management’a ait bir konteyner gemisi, geçtiğimiz Kasım ayında Hayfa Limanı'na yanaşmıştı (Getty)
İsrailli şirket XT Management’a ait bir konteyner gemisi, geçtiğimiz Kasım ayında Hayfa Limanı'na yanaşmıştı (Getty)

İsrailli bir güvenlik yetkilisi, bir İsrail şirketine ait bir kargo gemisinin dün Umman Denizi'nde füze tarafından vurulduğunu, hasarın kaydedildiğini söyledi. Bir İran saldırısı olduğundan şüphelenilen bu gelişmeyi ‘bir deniz cephesi açmak’ olarak değerlendiren Tel Aviv’deki askeri kaynaklar ise bunun sonuçlara dair uyarıda bulundu.
Reuters’ın isminin gizli kalmasını talep eden bir kaynaktan aktardığına göre, Tanzanya'dan Hindistan'a giden geminin yolculuğuna saldırıdan sonra da devam edebildi. Ancak söz konusu kaynak, daha fazla ayrıntı aktarmadı.
Şarku’l Avsat’ın İsrail merkezli Yediot Ahronot gazetesinden aktardığı habere göre Liberya bayrağını taşıyan gemide ciddi bir hasar kaydedilmediği yazarken Kanal 12’de ise geminin Hayfa merkezli XT Management şirketine ait olduğu bildirildi.
Aynı zamanda gemi dahilindeki 28 denizciden hiçbirinin yaralanmadığı belirtildi. Kanal 12’nin haberine göre resmi olmayan güvenlik kaynakları bu olayı ‘maganda’ saldırısı olarak değerlendirdi. Haberde ayrıca “İsrail güvenlik servisleri, son zamanlarda İran'ın birkaç gemimizi hedef alışının boyutları üzerine duruyor. İran’ın Umman Denizi, Basra Körfezi ve diğer sularda İsrail gemilerini vurarak İsrail'e karşı bir deniz cephesi açma niyetinde olup olmadığı araştırılıyor” ifadelerine yer verildi.
10 Mart’ta İran’ın Şehrekürd konteyner gemisinin de küçük bir yangına neden olan patlayıcı bir cisimle vurulduğu, ancak gemideki kimsenin yaralanmadığı belirtilmişti. Bunu bir ‘sabotaj saldırısı’ olarak değerlendiren İran Dışişleri Bakanlığı, saldırının arkasında muhtemelen İsrail’in bulunduğunu vurgulamış, ‘tüm seçenekler’ üzerine durulduğunu bildirmişti. Olaya dair doğrudan yorum yapmayı reddeden İsrail Savunma Bakanı Benny Gantz, İran'ın bölgedeki vekillerine düzenli olarak deniz, hava ve kara yollarıyla silah gönderdiğini, bu operasyonların İsrail tarafından engellenmesi gerektiğini bildirmişti. Gantz aynı zamanda “Askeri operasyonları ve imkanları hava, deniz ve kara yoluyla geliştirme yönündeki silah tedarikleri ve diğerlerini boşa çıkarıyoruz. Bunu yapıp yapmadığımızı söylemeyeceğim” ifadelerini kullanmıştı.
Söz konusu olayın iki hafta öncesinde ise Umman Körfezi'nde bir İsrail gemisi bombalanmıştı. Geçtiğimiz ay patlamadan İran’ı sorumlu tutan İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, Kan Radyosu’na verdiği demeçte “Bu kesinlikle İran’ın gerçekleştirdiği bir operasyondu. Bu çok net” demişti. İsrail’in bir yanıt verip vermeyeceği sorulduğunda ise “Politikamı biliyorsunuz. İran, İsrail’in en büyük düşmanıdır. Ben de bununla mücadele etmeye kararlıyım. Buna bölgenin dört bir yanında saldırılar düzenleyerek karşılık vereceğiz” demişti.
25 Şubat akşamı araç taşıyıcı MV Helios Ray gemisinde patlama kaydedilmiş, ABD’li bir yetkili patlamanın gemi gövdesinin yanlarında gediklere neden olduğunu bildirmişti. İsrailli bir yetkili ise gemi gövdesine mayın yapıştırıldığını öne sürmüştü. Ancak İran Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Said Hatipzade, “Bu suçlamayı şiddetle reddediyoruz” açıklamalarında bulunmuştu.
ABD merkezli Wall Street Journal dergisi, bu ayın başlarında, İsrail’in Suriye'ye giden ve İran petrolü taşıdığına inanılan en az 12 gemiyi hedef aldığını bildirdi. Zirâ İran’ın Orta Doğu’daki silahlarının petrol ile finanse edileceğinden korkuluyor. Nitekim ABD’nin verdiği yeşil ışık ile Tel Aviv ve Tahran arasında Akdeniz’e kadar uzanan ‘gölge savaşının’ başladığı söyleniyor.



Çin yapay zekayla “yumuşak gücünü” artırıyor

Çin ve ABD arasındaki yapay zeka yarışı kızışıyor (Reuters)
Çin ve ABD arasındaki yapay zeka yarışı kızışıyor (Reuters)
TT

Çin yapay zekayla “yumuşak gücünü” artırıyor

Çin ve ABD arasındaki yapay zeka yarışı kızışıyor (Reuters)
Çin ve ABD arasındaki yapay zeka yarışı kızışıyor (Reuters)

Çin yapay zeka yarışında öne geçmek için milyarlarca dolarlık yatırım yapıyor.

Çinli firmalar, 10 yılı aşkın süredir yapay zeka, elektrikli araç ve güneş panelleri gibi stratejik sektörlerde yerli üretimi artırmaya çalışıyor.

New York Times, Çinli şirketlerin Pekin yönetiminin sağladığı fonlarla özellikle yapay zeka alanında ABD’li firmaları geçmek için yatırımları artırdığını yazıyor. 

ABD’de yapay zeka altyapısının büyük ölçüde özel sektör yatırımlarıyla geliştiğine, Çin’deyse veri merkezleri, sunucular ve yarı iletkenler gibi kritik altyapıların devlet tarafından finanse edildiğine dikkat çekiliyor.

Pekin yönetimi, 2014’ten bu yana sadece yarı iletken sanayisine 100 milyar dolar yatırım yaptı. 

Bu yıl nisanda alınan kararla, yeni yapay zeka girişimlerine destek için 8,5 milyar dolarlık fon ayrıldı. 

Bunlara ek olarak ABD merkezli OpenAI ve Google ücretli, kapalı sistemler sunarken, Çinli firmalar açık kaynak sistemlerle dünya genelindeki mühendislerin ilgisini çekmeyi hedefliyor.

Alibaba, ByteDance, Huawei ve Baidu gibi büyük Çinli şirketler, son bir yılda üst düzey açık kaynak modeller yayımladı. Bu stratejiyle sadece teknik ilerleme değil, küresel nüfuz artışı da hedefliyor.

Yapay zeka teknolojilerine yatırım yapan ABD merkezli serbest yatırım fonu Interconnected Capital'in kurucusu Kevin Xu, şunları söylüyor: 

Açık kaynak, teknolojik anlamda yumuşak güçtür. Teknolojinin Hollywood’u veya Big Mac'i gibidir.

Diğer yandan analizde, devlet yönlendirmesinin baskın olması nedeniyle yapay zeka sektörünün bazı teknolojik değişimlere adaptasyonunun geciktiğine dikkat çekiliyor. Çinli şirketlerin uzun süre yüz tanıma gibi geleneksel yapay zeka sistemlerine odaklandığı, üretken yapay zeka modellerindeki sıçramalara ilk etapta yetişemediği aktarılıyor. 

Analizde, iki ülke arasındaki rekabetin ideolojik bir boyutu olduğu değerlendirmesi de paylaşılıyor. Popüler yapay zeka destekli sohbet botlarından ChatGPT’yi tasarlayan OpenAI’ın kurucusu Sam Altman, Amerikan ve Çinli şirketler arasındaki rekabeti “demokratik ve otoriter yapay zeka” mücadelesi gibi gördüğünü söylemişti. 

Independent Türkçe, New York Times, Washington Post