Uzmanlardan yemek bataklığına gömülmemek için 7 sağlık önerisi

Britanya'da sağlıksız yiyeceklere 2022'den itibaren promosyon yasağı uygulanması kararlaştırılmıştı (Reuters)
Britanya'da sağlıksız yiyeceklere 2022'den itibaren promosyon yasağı uygulanması kararlaştırılmıştı (Reuters)
TT

Uzmanlardan yemek bataklığına gömülmemek için 7 sağlık önerisi

Britanya'da sağlıksız yiyeceklere 2022'den itibaren promosyon yasağı uygulanması kararlaştırılmıştı (Reuters)
Britanya'da sağlıksız yiyeceklere 2022'den itibaren promosyon yasağı uygulanması kararlaştırılmıştı (Reuters)

Sokakların köşesinde bulunan ışıltılı tabelalar pek çok kişiyi yemek konusunda cezbediyor: Hamburger, kızarmış tavuk, dondurma, tatlı ve daha bir sürü ürün… Uzmanlar bu "yemek bataklığında" rahatça dolaşabilmek için bir dizi önerilerde bulundu.
Yemek bataklığı terimi yaklaşık 10 yıl önce, fast food zincirlerinin sayısının fazla olduğu bölgeleri tasvir etmek için ortaya çıktı. Bu bölgelerde daha sağlıklı yiyecekler sunan restoranlar gibi dükkanların sayısının azaldığı görülüyor.
Pensilvanya State Üniversitesi'nde beslenme profesörü olan Penny Kris-Etherton, şu ifadeleri kullandı:

Fast food şirketleri midemiz ve dolarlarımız için rekabet ediyor. Bu kadar çok ihtimal varken sağlıklı seçimler yapmak zor.

Sağlıkta eşitlik ve kamuda gıda politikaları uzmanı olan Kristen Cooksey Stowers ise "Bir bölgenin çoğunlukla fast food zincirlerinden medet umması bir problem. Sağlıksız gıdalara boğulmuş bölgeler görüyoruz" dedi.
Connecticut Üniversitesi'nde akademisyen olan Cooksey Stowers'ın yürüttüğü bir araştırma, yemek bataklığı ve obezite arasında bir ilişki olduğunu göstermişti. Kris-Etherton'ın başyazarı olduğu bir makaledeyse yemek bataklıkları; kalitesiz beslenme, obezite ve kardiyovasküler hastalıklarla ilişkilendirilmişti.
İşte bu iki uzmanın yemek bataklığında rahatça dolaşabilmek için yaptığı 7 öneri:

Sağlıklı atıştırmalık taşıyın
Yanınızda taşıdığınız elma, havuç ya da bir avuç fındık, fast food zincirinden yemek alırken aşırıya kaçmanızı önleyebilir. Zira Kris-Etherton da "Yanınıza bir şeyler alın. Böylece çok acıkmazsınız" dedi.

Promosyonlara karşı dikkat edin
Pek çok kişide, bir ürünün büyük boyunu gördüğünde ya da bir alana bir bedava gibi promosyonlarla karşılaştığında satın alma isteği doğuyor. Kris-Etherton, bu konuda dikkatli olunması gerektiğini söyledi:

Bu yanınızda biri varsa mantıklı olabilir. Fakat tek başınaysanız değil.

İçecekleri hesaba katın
Şekerli içecekler ve kahveler, yemekten daha fazla kaloriye sahip olabiliyor. Kris-Etherton bu durumu "Bireyler bunu yedikleri bir şey olarak değil, 'Bu bir içecek. Bunu hesaba katmama gerek yok' diye düşünüyor. Ama bu doğru değil" diye açıkladı.

İlaveleri değiştirin
Örneğin bir yemeğe sıkılan mayonez, kalori ve yağ miktarını artırıyor. Uzmanlar bunun yerine marul veya domates gibi sağlıklı ürünlerin eklenmesini öneriyor.

Geç saatlerde yemeyin
"Gece geç saatlere kadar açık kalarak günün 4. öğününü yaratmaya çalışan markalar var" diyen Cooksey Stowers, "Bu vücut için korkunç" ifadelerini kullandı. Günde üç öğün yemenin sağlıklı olduğunu sözlerine ekledi.

Sağlıklı seçenekleri tercih edin
Kris-Etherton, "Menüye bakın ve kızarmış tavuk yerine salata veya ızgara gibi sağlıklı seçenekleri tercih edin" dedi ve ekledi:

Ara sıra patates kızartması yiyebilirsiniz. Ancak küçük boy alın veya siparişi biriyle paylaşın.

Markete gidin
Cooksey Stowres, fast food yerine marketlerden alışveriş yapılması gerektiğini belirtti:

Sağlıksız besinleri daha az tüketmeliyiz.

 
Independent Türkçe, Medical Xpress

 


Küçük bir balıkta, sadece insanlarda görülen bir öz farkındalık saptandı

En fazla 14 santimetreye ulaşabilen Labroides dimidiatus türündeki balıklar, kavgaya girmeden önce aynada kendilerini kontrol ediyor (Osaka Metropolitan Üniversitesi)
En fazla 14 santimetreye ulaşabilen Labroides dimidiatus türündeki balıklar, kavgaya girmeden önce aynada kendilerini kontrol ediyor (Osaka Metropolitan Üniversitesi)
TT

Küçük bir balıkta, sadece insanlarda görülen bir öz farkındalık saptandı

En fazla 14 santimetreye ulaşabilen Labroides dimidiatus türündeki balıklar, kavgaya girmeden önce aynada kendilerini kontrol ediyor (Osaka Metropolitan Üniversitesi)
En fazla 14 santimetreye ulaşabilen Labroides dimidiatus türündeki balıklar, kavgaya girmeden önce aynada kendilerini kontrol ediyor (Osaka Metropolitan Üniversitesi)

Bir balık türünün sadece insanlarda görülen bir öz farkındalığa sahip olduğu ortaya çıktı. 

Kişinin, kendisinin ayrı bir birey olduğunu anlama becerisini ifade eden öz farkındalık daha önce çeşitli türde hayvanlarda saptanmıştı. 

Bunun yanı sıra kişinin sadece kendisinin farkında olabileceği, iç dünyasıyla ilgili bir öz farkındalık biçimi de var. Örneğin amaçlar, istekler, zihindeki beden imgesi veya birine karşı hissedilen duygular bu sınıfta yer alıyor.

Bugüne kadar insan dışında hiçbir canlıda bu öz farkındalık biçimi görülmemişti. 

Scientific Reports adlı hakemli dergide bugün (11 Eylül) yayımlanan makalede, Labroides dimidiatus adlı bir çöpçü balık türünün bu beceriye sahip olduğu kaydedildi.

Daha önce çöpçü balıkların fotoğrafta kendini tanıyabildiği bulunurken, bu tür ayna testini de geçmişti.

Yeni araştırmayı yürüten ekip, akvaryumdaki balıklara başka çöpçü balıkların fotoğraflarını gösterdi. Görüntülerdeki hayvanların boyutu, akvaryumdakilerden yüzde 10 büyük veya küçüktü.

Bu deneyde balıklar fotoğrafını gördükleri rakiplerinin boyutuna bakmadan saldırıya geçti. 

Araştırmacılar daha sonra aynı testi ayna ekleyerek yürüttü. Önce aynada kendisini süzen balıklar bu sefer fotoğrafta kendilerinden büyük balıklara saldırmamayı tercih etti. 

Japonya'daki Osaka Metropolitan Üniversitesi'nden Taiga Kobayashi, yazarları arasında yer aldığı çalışma hakkında şöyle diyor:

Bu beklenmedik bir durumdu çünkü balık, boyutu ne olursa olsun rakiplerine karşı her zaman saldırganlık gösteriyordu.

Araştırmacılar akvaryumu, balığın ayna ve diğer balıkların fotoğrafını aynı anda göremeyeceği şekilde bölmüştü. 

Bu nedende saldırıya geçip geçmeyeceğini hesaplayan hayvan, muhtemelen aynada kendisini tarttıktan sonra zihninde vücut büyüklüğüne dair imgeye göre karar veriyor. 

Kobayashi, balıkların aynayı karar verme aracı olarak kullanacak zekaya sahip olduğunu düşünüyor. 

Doktora öğrencisi Kobayashi, "Balıkların aynayı bir araç olarak kullanabildiğine dair sonuçlar, insan ve insan dışı hayvanların öz farkındalığı arasındaki benzerlikleri açığa çıkararak bu özelliğin nasıl evrimleştiğine ışık tutacak önemli ipuçları sağlayabilir" diyor.

Independent Türkçe, SciTechDaily, New Scientist, Scientific Reports