Uzmanlardan yemek bataklığına gömülmemek için 7 sağlık önerisi

Britanya'da sağlıksız yiyeceklere 2022'den itibaren promosyon yasağı uygulanması kararlaştırılmıştı (Reuters)
Britanya'da sağlıksız yiyeceklere 2022'den itibaren promosyon yasağı uygulanması kararlaştırılmıştı (Reuters)
TT

Uzmanlardan yemek bataklığına gömülmemek için 7 sağlık önerisi

Britanya'da sağlıksız yiyeceklere 2022'den itibaren promosyon yasağı uygulanması kararlaştırılmıştı (Reuters)
Britanya'da sağlıksız yiyeceklere 2022'den itibaren promosyon yasağı uygulanması kararlaştırılmıştı (Reuters)

Sokakların köşesinde bulunan ışıltılı tabelalar pek çok kişiyi yemek konusunda cezbediyor: Hamburger, kızarmış tavuk, dondurma, tatlı ve daha bir sürü ürün… Uzmanlar bu "yemek bataklığında" rahatça dolaşabilmek için bir dizi önerilerde bulundu.
Yemek bataklığı terimi yaklaşık 10 yıl önce, fast food zincirlerinin sayısının fazla olduğu bölgeleri tasvir etmek için ortaya çıktı. Bu bölgelerde daha sağlıklı yiyecekler sunan restoranlar gibi dükkanların sayısının azaldığı görülüyor.
Pensilvanya State Üniversitesi'nde beslenme profesörü olan Penny Kris-Etherton, şu ifadeleri kullandı:

Fast food şirketleri midemiz ve dolarlarımız için rekabet ediyor. Bu kadar çok ihtimal varken sağlıklı seçimler yapmak zor.

Sağlıkta eşitlik ve kamuda gıda politikaları uzmanı olan Kristen Cooksey Stowers ise "Bir bölgenin çoğunlukla fast food zincirlerinden medet umması bir problem. Sağlıksız gıdalara boğulmuş bölgeler görüyoruz" dedi.
Connecticut Üniversitesi'nde akademisyen olan Cooksey Stowers'ın yürüttüğü bir araştırma, yemek bataklığı ve obezite arasında bir ilişki olduğunu göstermişti. Kris-Etherton'ın başyazarı olduğu bir makaledeyse yemek bataklıkları; kalitesiz beslenme, obezite ve kardiyovasküler hastalıklarla ilişkilendirilmişti.
İşte bu iki uzmanın yemek bataklığında rahatça dolaşabilmek için yaptığı 7 öneri:

Sağlıklı atıştırmalık taşıyın
Yanınızda taşıdığınız elma, havuç ya da bir avuç fındık, fast food zincirinden yemek alırken aşırıya kaçmanızı önleyebilir. Zira Kris-Etherton da "Yanınıza bir şeyler alın. Böylece çok acıkmazsınız" dedi.

Promosyonlara karşı dikkat edin
Pek çok kişide, bir ürünün büyük boyunu gördüğünde ya da bir alana bir bedava gibi promosyonlarla karşılaştığında satın alma isteği doğuyor. Kris-Etherton, bu konuda dikkatli olunması gerektiğini söyledi:

Bu yanınızda biri varsa mantıklı olabilir. Fakat tek başınaysanız değil.

İçecekleri hesaba katın
Şekerli içecekler ve kahveler, yemekten daha fazla kaloriye sahip olabiliyor. Kris-Etherton bu durumu "Bireyler bunu yedikleri bir şey olarak değil, 'Bu bir içecek. Bunu hesaba katmama gerek yok' diye düşünüyor. Ama bu doğru değil" diye açıkladı.

İlaveleri değiştirin
Örneğin bir yemeğe sıkılan mayonez, kalori ve yağ miktarını artırıyor. Uzmanlar bunun yerine marul veya domates gibi sağlıklı ürünlerin eklenmesini öneriyor.

Geç saatlerde yemeyin
"Gece geç saatlere kadar açık kalarak günün 4. öğününü yaratmaya çalışan markalar var" diyen Cooksey Stowers, "Bu vücut için korkunç" ifadelerini kullandı. Günde üç öğün yemenin sağlıklı olduğunu sözlerine ekledi.

Sağlıklı seçenekleri tercih edin
Kris-Etherton, "Menüye bakın ve kızarmış tavuk yerine salata veya ızgara gibi sağlıklı seçenekleri tercih edin" dedi ve ekledi:

Ara sıra patates kızartması yiyebilirsiniz. Ancak küçük boy alın veya siparişi biriyle paylaşın.

Markete gidin
Cooksey Stowres, fast food yerine marketlerden alışveriş yapılması gerektiğini belirtti:

Sağlıksız besinleri daha az tüketmeliyiz.

 
Independent Türkçe, Medical Xpress

 


Karanlık maddenin kökeni "Karanlık Büyük Patlama"da mı gizli?

Gizemli karanlık maddenin evrendeki maddenin yüzde 85'ini oluşturduğu öne sürülüyor (Pexels)
Gizemli karanlık maddenin evrendeki maddenin yüzde 85'ini oluşturduğu öne sürülüyor (Pexels)
TT

Karanlık maddenin kökeni "Karanlık Büyük Patlama"da mı gizli?

Gizemli karanlık maddenin evrendeki maddenin yüzde 85'ini oluşturduğu öne sürülüyor (Pexels)
Gizemli karanlık maddenin evrendeki maddenin yüzde 85'ini oluşturduğu öne sürülüyor (Pexels)

Bilim insanları karanlık maddenin diğer maddelerden sonra, "Karanlık Büyük Patlama" denen bir olayla ortaya çıktığını öne sürdü. 

Standart kozmolojik modele göre 13,8 milyar yıl önce gerçekleşen Büyük Patlama'yla evren bir saniyeden kısa sürede muazzam bir hızla genişledi.

Bu dönemde sıcak plazmayla dolu evrende, karanlık madde de dahil her şeyin, bu plazmanın soğumaya başlamasıyla meydana geldiği düşünülüyor.

Evrenin yüzde 27'sini oluşturduğu öne sürülen karanlık madde, ışıkla etkileşime girmediği için gözlemlenemiyor. 

Var olduğu düşüncesiyse, yarattığı kütleçekim etkisinin normal veya gözlemlenebilen madde üzerindeki etkisine dayanıyor.

Bilim insanları yaklaşık 100 yıldır bu maddenin varlığını doğrulayacak kanıtlar ararken, bazıları da gerçek olmadığını savunuyor. 

Physical Review D adlı hakemli dergide yayımlanan yeni bir makalenin yazarları, bu gizemli maddenin kökenini sorgulamaya açıyor.

Geçen yıl yine aynı bilimsel dergide çıkan bir makalede, karanlık maddenin Büyük Patlama'dan birkaç ay sonra gerçekleşen başka bir patlamayla ortaya çıkmış olabileceği iddia edilmişti. 

Austin Teksas Üniversitesi'nden Katherine Freese ve Martin Winkler, Karanlık Büyük Patlama adını verdikleri bu olayla sıcak ve karanlık plazma patlaması yaşandığını savunuyor. Tıpkı Büyük Patlama'nın normal maddeyi ortaya çıkarması gibi, bu olayın da karanlık maddeyi yarattığı düşünülüyor.

ABD'deki Colgate Üniversitesi'nden Cosmin Ilie ve Richard Casey'nin yeni çalışmasıysa, bu teoriyi destekleyerek karanlık maddeyi saptamaya yönelik yöntemler öneriyor.

Araştırmacılar, mevcut deneysel verilere dayanarak Karanlık Büyük Patlama modelinin geçerli olabileceği senaryoları inceledi. 

Karanlık maddenin kökenine dair yeni ihtimalleri ele alan ekip, bırakmış olabileceği kütleçekimsel dalgaların izini sürerek Karanlık Büyük Patlama teorisinin test edilebileceğini söylüyor. 

Ilie, "Karanlık Büyük Patlama tarafından üretilen kütleçekim dalgalarını tespit etmek, bu yeni karanlık madde teorisine çok önemli kanıtlar sağlayabilir" diyor: 

Uluslararası Pulsar Zamanlama Dizisi (IPTA) ve Kilometre Karelik Dizi (SKA) gibi deneyler ufukta belirmişken, yakında bu modeli daha önce görülmemiş şekillerde test edecek araçlara sahip olabiliriz.

Geçen yıl IPTA bünyesindeki bir araştırma ekibi, Büyük Patlama'dan kısa süre sonra meydana gelmeye başlayan kütleçekimsel dalgalarının sönük yankısı olan kütleçekimsel dalga arka planını ilk kez saptanmıştı.

Bu ve benzeri keşifler, karanlık madde teorilerini test etmenin yanı sıra evrenin ilk dönemindeki gelişiminin daha iyi anlaşılmasına da katkı sunma potansiyeli taşıyor.

Independent Türkçe, Science Alert, Phys.org, Popular Mechanics, Physical Review D