Sudan Başbakanı Abdullah Hamduk ile ayrılıkçı Sudan Halk Kurtuluş Hareketi-Kuzey örgütünün (SPLM-N) Güney Kordofan lideri Abdulaziz el-Hulu arasında geçtiğimiz eylül ayında Etiyopya'nın başkenti Addis Ababa’da ‘ilk ilkeler bildirgesi’ imzalanmıştı. Ancak imza, iktidardaki geçiş yönetiminin askeri kanadı tarafından onaylanmadı ve kategorik olarak reddedildi. Söz konusu dönemde Sudan Egemenlik Konseyi üyesi olan Korgeneral Şemseddin Kebbaşi, anlaşmayı Başbakan Hamduk’a atıftla ‘yetki sahibi olmayan birinin önerisi’ olarak niteledi.
Sudan Egemenlik Konseyi Başkanı Orgeneral Abdulfettah el-Burhan, ilk ilkeler bildirgesinin imzalanmasının üzerinden altı ay geçtikten sonra, bazı taraflar tarafından reddedilen iki taraf arasındaki karşılıklı tavizlere rağmen dün (Güney Sudan’ın başkenti) Cuba'da tüm taraflarca memnuniyetle karşılanan bir ‘ilkeler bildirisi’ imzaladı.
İki bildiri arasındaki fark ise ilkinin açıkça ‘dinin devletten ayrılmasını’ şart koşması, ikincisinin ise ilkenin gereklerini tam olarak onaylasa bile bunu açıkça ifade etmemesidir. İçerik açısından ise iki bildiri arasında imzalar ve kendi kaderini tayin ile iki ordunun birleşmesi şartı dışında temel bir fark bulunuyor.
Abdulaziz el-Hulu liderliğindeki SPLM-N heyeti, müzakere masasında oturmak için Sudan'ın ‘laik bir devlet’ olduğu, din ve devlet işlerinin tamamen ayrıldığı ve SPLM-N’nin askeri kanadının korunmasını şart koştu. Hükümet, din ve devlet işlerinin birbirinden ayrılmasını kabul etmek ile Güney Sudan’ın ayrılmasına yol açan Sudan Halk Kurtuluş Hareketi’ne (SPLM) verilene benzer şekilde SPLM-N’nin kontrol ettiği bölgelere ‘kendi kaderini tayin hakkı’ vermek arasında seçim bir yaptı.
Hamduk ve Hulu, ilk ilkeler bildirgesi imzalandığında yaptıkları açıklamada şunları söylediler:
“Sudan, tüm vatandaşların haklarının korunduğu, anayasada din ile devlet işlerinin bir birinden ayırıldığı ve kendi kaderini tayin hakkına saygı gösteren demokratik bir ülkedir.”
Metnin detaylarında inanç, ibadet ve din özgürlüğünün sağlanması, bunların herkes için garanti edilmesi, devletin resmi bir din tayin etmemesi, vatandaşlar arasında dinlerine göre ayrım yapılmasına izin verilmemesi, Nuba Dağları ve Mavi Nil sakinlerinin, güvenlik düzenlemeleri netleştirilinceye kadar kendilerini korumaya devam etmelerine izin verilmesi gibi şartlar yer aldı.
Burhan ve Hulu tarafından imzalanan ilkeler bildirisinde ise Sudan'ın çok etnikli, çok dinli ve çok kültürlü bir ülke olarak kabul edilmesi, bu nedenle bu çeşitliliğin tanınması ve yönetilmesi ve milli kimlik meselesinin ele alınması şart koşuldu. Ayrıca farklı bölgelerdeki insanlara, ademi merkeziyetçi veya federal yönetimle kendilerini yönetme ve sivil, demokratik, federal bir devlet kurma hakkı verilmesi, herkes için din ve ibadet özgürlüğünün garanti edilmesi, kültürel, etnik, dini ve bölgesel kimlikler ile devletin bir birinden ayrılması şartları yer aldı. Aynı zamanda devletin kimseye bir dini empoze etmemesi, resmi bir dinin benimsenmemesi, din, inanç ve vicdan konularında tarafsız olması, din ve ibadet özgürlüğünü güvence altına alıp koruması, bu ilkelerin anayasaya dahil edilmesi, din, gelenek ve inançlara dayandırılan kişilik haklarına ilişkin hükümlerin, temel haklarla çelişmeyecek şekilde ayrılması şart koşuldu.
Yazar ve siyasi aktivist el-Hac Virrak‘iki bildirinin de din ve devleti ayırdığını’ ancak Burhan ile Hulu arasında imzalanan bildirinin ‘olumlu adım’ olarak nitelendirdiği ‘Sudan'ın birliği ve geçiş dönemi sonunda tek bir ordunun kurulmasına ilişkin net bir hüküm içerdiğini’ belirtti. Virrak, bunun yanı sıra Burhan-Hulu bildirisinin, Hamduk-Hılu bildirisinin aksine kendi kaderini tayin hakkını veya iki ordunun varlığını içermediğinin altını çizdi.
Cuba Bildirisi bir barış adımı mı yoksa yeni görünümlü eski bir anlaşma mı?
https://turkish.aawsat.com/home/article/2888701/cuba-bildirisi-bir-bar%C4%B1%C5%9F-ad%C4%B1m%C4%B1-m%C4%B1-yoksa-yeni-g%C3%B6r%C3%BCn%C3%BCml%C3%BC-eski-bir-anla%C5%9Fma-m%C4%B1
Cuba Bildirisi bir barış adımı mı yoksa yeni görünümlü eski bir anlaşma mı?
Cuba Bildirisi bir barış adımı mı yoksa yeni görünümlü eski bir anlaşma mı?
لم تشترك بعد
انشئ حساباً خاصاً بك لتحصل على أخبار مخصصة لك ولتتمتع بخاصية حفظ المقالات وتتلقى نشراتنا البريدية المتنوعة