Sağlıklı yiyecekler neden gaz yapar?

Fasülye ve brokoli gibi yiyecekler vücutta gaz üretimini tetiklese de sağlığa son derece yararlı (Unsplash)
Fasülye ve brokoli gibi yiyecekler vücutta gaz üretimini tetiklese de sağlığa son derece yararlı (Unsplash)
TT

Sağlıklı yiyecekler neden gaz yapar?

Fasülye ve brokoli gibi yiyecekler vücutta gaz üretimini tetiklese de sağlığa son derece yararlı (Unsplash)
Fasülye ve brokoli gibi yiyecekler vücutta gaz üretimini tetiklese de sağlığa son derece yararlı (Unsplash)

Birleşik Krallık Tabipler Birliği'nin yayımladığı bir araştırmaya göre, baklagiller başta olmak üzere bitki bazlı birçok gıda insan vücudunda gaz yapıyor.
Gazeteci Markham Heid'e konuşan, ABD'deki Kaliforniya Üniversitesi'nden sindirim sağlığı uzmanı Prof. Dr. Robert Lustig, halk arasında sıklıkla dile getirilen bu durumun nedenine ışık tutuyor.
İnsan vücudundaki tüm bu faaliyetlerin bağırsakları dolduran mikroplardan kaynaklandığını söyleyen Lusting'e göre bu mikroskobik canlılar, sindirimde vazgeçilmez bir rol oynuyor.
"Bağırsaklarınız bakterilerden oluşan bir torbadır; bunlar sizin yediklerinizi yer."
Bağırsaklar, baklagillerde ve birçok meyveyle sebzede bulunan lifleri emip parçalayamıyor. Bu nedenle lifler, bakterilerin yoğunlaştığı kolona kadar pek fazla bozulmadan ulaşıyor.
Lustig, bu bakterilerin bir kısmının işte bu liflerle beslendiğini ve sürecin yan ürünlerinden birinin de gaz olduğunu aktarıyor.
Bazı kişiler belirli gıdalardan gaz yaptığı gerekçesiyle kaçınsa da lifi parçalayan bakteriler; bağırsak iltihabını azaltan, sağlığa yararlı, kısa zincirli yağ asitlerini ürettiği için çok önemli.
Lustig, bu yağ asitlerinden biri olan bütiratın, bağırsağın koruyucu örtüsü epitel hücreleri sağlıklı tuttuğunu ifade ediyor.
Gıdalardaki lif aynı zamanda bir prebiyotik olarak kabul ediliyor çünkü bağırsaktaki yararlı bakterilerin çoğalmasını sağlıyor.
Uzmanlar, fasulye ve diğer lifli gıdaların sindirim sistemiyle ilgili problemleri olan kişilerde bazı semptomları şiddetlendirebileceğini vurguluyor. LYani lifli gıdaların fazla tüketimi bu kişilerde sorun yaratabilir.
Kaliforniya Üniversitesi'nden gastroenterolog Emeran Mayer, "Son 75 yılda, işlenmiş gıdalara yöneldiğimiz için beslenme alışkanlıklarımızda aşamalı bir değişim oldu" diyor ve ekliyor:
"Karmaşık karbonhidratlardan yoksun bir beslenme alışkanlığıyla büyüdüğümüz için vücudumuzdaki belirli mikropların sayısı artıyor. Bu nedenle söz konusu yiyeceklere daha fazla gazla tepki vermemiz olası."
Ancak Mayer, bitkisel besinlere dönüşün, bağırsaklardaki mikrop popülasyonunu gaz üretimini giderek azaltacak şekilde değiştireceğini belirtiyor:
"Örneğin birdenbire vegan olursanız başlangıçta çok fazla gaz ve şişkinlikle karşılaşmanız muhtemel. Ancak genellikle vücut bu gıdalara alıştıkça gaz problemi azalır."
 
Independent Türkçe, Elemental Medium



Yüzü dövmeli mumya bulan arkeologlar şaşkına döndü

(Temsili/Unsplash)
(Temsili/Unsplash)
TT

Yüzü dövmeli mumya bulan arkeologlar şaşkına döndü

(Temsili/Unsplash)
(Temsili/Unsplash)

Arkeologlar 800 yıllık bir And mumyasının yanaklarında ve kollarında daha önce hiç görülmemiş dövmeler bularak Güney Amerika'daki eski kültürel uygulamalara daha fazla ışık tuttu.

Tarih boyunca insanlar hakim güzellik standartlarına uymak, sosyal statü, grup aidiyeti ve hatta ritüel gibi nedenlerle vücutlarında değişiklikler yaptıkları yöntemleri benimsedi. Bu tür vücut modifikasyonları arasında dövme, hâlâ geniş çapta uygulanan bir kültürel pratik olarak varlığını sürdürüyor.

Ancak derinin yumuşak yapısı nedeniyle arkeolojik kayıtlarda günümüze ulaşan çok az dövmeli cilt örneği var.

Dövme izleri olan korunmuş ciltleri içeren mevcut kayıtların analizi, dünyadaki korunmuş dövmeli insan kalıntılarının en çok Güney Amerika'nın kıyı çöllerinde yer aldığını gösteriyor.

Bilim insanları bu nedenle Torino Üniversitesi Antropoloji ve Etnografya Müzesi'nde bulunan ve And Dağları'ndaki bir kazı alanında keşfedilen iyi korunmuş bir kadın mumyasını yakından inceledi.

Radyokarbon analizi, mumyanın 800 yıldan daha eski olduğunu ortaya çıkardı. Kadın MS 1215'le 1382 arasında bir dönemde yaşamış.

Araştırmacılar çıplak gözle görülemeyen dövmeleri tespit etmek için kızılötesi analiz yapan iki yeni teknik kullandı. Kulaktan ağza uzanan üç düz çizgi de dahil, mumyanın yüzünün her iki yanağında dövmeler bulunca şoke oldular.

Ayrıca el bileğinde S şeklinde bir dövme de saptadılar.

Görsel kaldırıldı.
Mumyanın sağ yanağı ve büyütülmüş hali (Journal of Cultural Heritage 2025)​​​​

X ışını floresansı ve Raman spektroskopisi gibi kimyasal analiz tekniklerini kullanarak dövmelerin demir minerali manyetit ve piroksen adlı başka bir mineralden geliştirilen pigmentlerle yapıldığını belirlediler. Analizler, literatürde en yaygın kullanılan dövme malzemesi olan odun kömürünün şaşırtıcı bir şekilde bulunmadığını ortaya koydu.

Araştırmacılar çalışmada şöyle yazıyor:

Sonuçlar hem nadir şekiller ve anatomik konumlar (yanaklardaki çizgiler ve bilekteki S benzeri işaret) hem de alışılmadık mürekkep bileşimini gösteriyor.

Öte yandan bu basit dövmeleri yorumlayıp belirli bir kültürle özdeşleştirmek zordu.

Güney Amerika dövmeleri genellikle eller, el bilekleri, ön kollar ve ayaklar üzerine yapılan daha karmaşık çizimler içeriyor. Yanak dövmelerine daha nadir rastlanıyor. Hatta bölgede bugüne kadar bulunan başka hiçbir antik dövme, mumyanın kolundaki "S" motifine benzemiyor.

Araştırmacılar dövmelerin genellikle giysilerle örtülmeyen vücut bölgelerinde yer aldığı düşünüldüğünde, bunların "dekoratif veya iletişim amacıyla" yapıldığından şüpheleniyor.

Ancak "şu anda, bunların tıbbi veya terapötik bir amacı ya da kültürel kökeni olduğunu söylemek mümkün değil" diye ekliyorlar.

Araştırmacılar şu ifadeleri kullanıyor: 

Sonuç olarak bu araştırma, özellikle Güney Amerika'da yaklaşık 800 yıl önceki antik dövme uygulamalarının incelenmesine aktif bir katkı sunuyor ve eski kültürlerin analizinde müze koleksiyonlarının rolünü vurguluyor.

Independent Türkçe