Hamadi Muammeri
Tunus’taki siyasi kriz, ekonomik ve toplumsal göstergeler kötüleşirken, her iki tarafın da kendi pozisyonuna bağlı kalması nedeniyle dalgalı bir seyri takip ediyor. Bazı siyasi isimler ve partiler, bu kriz çıkmazını kırma, çatışma tarafları arasındaki anlaşmazlıklar buzunu eritme ve ulusal diyaloğa zaman ayırma çağrıları yapıyor. Son dönemde Tunus Genel İşçi Sendikası da Cumhurbaşkanı Kays Said’e ulusal ekonominin kanamasına son verecek çözümler üretmek, koronavirüs pandemisinin ve siyasi istikrarsızlığın tehlikeli toplumsal yansımalarının azaltılmasına katkı sağlamak için kendisiyle olumlu şekilde temasa geçme çağrısı yapıyor.
Ekonomik kurtarma planı
Ülkeyi mevcut krizden kurtarma girişimlerinden biri de Lutfi el-Murayfi liderliğindeki Cumhuriyet Halk Birliği’nin (parlamentodaki 3 milletvekili tarafından temsil ediliyor) girişimi. Murayfi, Independent Arabia’ya yaptığı açıklamada, ülkeyi ekonomik, sosyal ve politik olarak kötüleşen mevcut durumdan kurtarmak isteyen tüm siyasi tarafların katılımıyla, ulusal bir kurtarma hükümeti kurulması çağrısında bulundu. Bu bağlamda Başbakan Hişam el-Meşişi hükümeti, yeni bir hükümetle değişecek.
Murayfi, girişimin ayrıca Halk Temsilcileri Meclisi’nin başta Anayasa Mahkemesi, bağımsız bir medya ve iletişim otoritesi olmak üzere anayasal kurumların yoğunlaşmasını tamamlama, siyasi partilerin kanunlarını gözden geçirme ve finansmanlarını organize etme taahhüdünü de içerdiğini söyledi.
Gannuşi’nin istifası
Lutfi el-Murayfi, öncelikle partisinin iki aydan daha uzun bir süre önce sunduğu girişimine verilen desteğin, son zamanlarda bir kurtuluş hükümetini teşvik ettiğini söyledi. Yetkili, bu girişimin başarıya ulaşması için Cumhurbaşkanı ile Halk Temsilcileri Meclisi Başkanı arasında uzlaşmanın önemine dikkati çekti.
Cumhuriyet Halk Birliği Genel Sekreteri, Halk Temsilcileri Meclisi Başkanı Raşid el-Gannuşi’ye de gönüllü olarak istifa etme çağrısında bulundu.
Öte yandan Murayfi, üç lidere ve siyasi partilere, Tunus’un çıkarına taviz verme çağrısı yaparak, siyasi aktörlerin ulusal ekonomi için korumacı bir politika çağrısı yaptığına dikkati çekti. Cumhurbaşkanının uzlaşmacı rolünü oynamasıyla ve Tunus çıkarına çatışmalardan uzaklaşmasıyla ülkeyi kurtarmaya başlamak için şu an fırsatların olgunlaştığını vurguladı.
İki yıllık siyasi ateşkes
Demokratik Blok Başkanı Muhammed Ammar, Tunus’ta ‘psikolojik sarsıntı’ olarak tanımladığı durumun, Raşid el-Gannuşi’nin meclis başkanlığından uzaklaştırılmasını ve daha sonra iki yıllık bir siyasi ateşkesle açık kutuplara sahip yeni bir hükümet kurulmasını gerektirdiğini söyledi. Bu hükümetin parlamento seçimleri sistemini reforme etmek için çalışacağını belirten Ammar, böylece gerçek bir kurtarma hükümetinin kurulmasına paralel olarak, tüm kararların alınmasının önünün açılacağını vurguladı.
Tunus için karşılıklı tavizler
Demokratik Blok Başkanı, ulusal bir kurtuluş hükümetinin kurulmasının an meselesi olduğunu belirterek, mevcut hükümetin ise sona erdiğini dile getirdi. Yetkili ayrıca, ülkeyi mevcut krizden çıkarmak için tüm partilerin büyük tavizler vermesi gerektiğini vurguladı.
Muhammed Ammar ile aynı fikri paylaşan Milletvekili Hatim el-Meliki de mevcut siyasi krizden çıkmak için ulusal bir kurtuluş hükümeti kurulması çağrısında bulundu. Meliki, mevcut koşulların başbakanın görevine devam etmesine izin vermediğine işaret ederek, onu istifaya çağırdı.
Emel (Umut) Hareketi siyasi heyet başkanı Ahmed Necib eş-Şabi, daha önce sosyal medya organları aracılığıyla yaptığı açıklamada, siyasi krize çözüm olarak görülen ulusal diyaloğun başarısız olma olasılığına karşı uyarı yapmıştı. Şabi, Tunus’un bugün ekonomik krizden kurtulması için ulusal bir konferans düzenlenerek ciddi bir kurtuluşa ihtiyaç duyduğunu vurguladı.
On yılda 11 hükümet
Hükümetler değişirken Tunus’taki siyasi sahne de parlamentodaki partiler arasında büyüyen anlaşmazlıkların yanı sıra üç liderlik (cumhurbaşkanlığı, başbakanlık ve parlamento başkanlığı) arasındaki iktidar mücadelesiyle damgalanmış durumda. Bu durum, siyasi sınıfı ekonomik ve sosyal çözümler uğruna Tunusluların gerçek endişelerinden uzaklaştırdı.
Ülke, kamusal ekonomik ve toplumsal politikaların oluşturulmasına izin veren siyasi istikrara tanık olmadan Tunus’ta, on yıldan uzun bir süredir (2011- 2012) 11 hükümetin iktidarı ellerinde dolaştırdığı unutulmamalı.
Nahda, Meşişi’ye bağlı
Nahda, Meşişi hükümetine bağlılığını koruyor. Hareketin resmi sözcüsü Fethi el-Ayadi, Independent Arabia’ya yaptığı açıklamada, Nahda’nın ulusal diyalogda bu hükümeti savunacağını belirtti. Ancak diyaloğun krizden çıkmaya yardımcı olacak yeni düzenlemeler içerebileceğine de dikkati çeken Ayadi, herkese ülke çıkarı için taviz verme çağrısında bulundu.
Başbakan Hişam Meşişi de eski tarihli bir açıklamasında, kendisini ‘Tunus’un hizmetinde bir asker’ olarak nitelendirmiş ve istifa etmeyi reddettiğini açıklamıştı.
Başbakanın istifa etmemeye olan bağlılığı ile Kays Said’in başbakanın ayrılma talebi arasında ve ülkenin kurtarılması gerektiği çağrıları ortasında siyasi dengelerin değişmesi de mümkün. Gannuşi’nin meclis başkanlığından güvenin geri çekilmesinin ertelenmesi veya feshedilmesi karşılığında ulusal diyalog, Nahda Hareketi’ni Meşişi’den vazgeçmeye ve yeni bir hükümet kurmaya ikna edecek siyasi bir çözüm bulmayı başarabilir.
Gazze Şeridi'nin güneyinde Han Yunus'taki bir kampta yağmurlu bir günde yerinden edilmiş Filistinli kadın (Reuters)
Gazze Şeridi'nin güneyindeki Han Yunus'ta barınakları basan yağmur sularının içinden hayvanlarla çekilen arabalar geçiyor (EPA)
