G7’den Tigray’da ‘bağımsız’ bir soruşturma çağrısı

Etiyopya'nın Tigray eyaletinde yaşanan çatışmalardan kaçan yerlerinden edilmiş kişileri barındıran bir spor salonu (Reuters)
Etiyopya'nın Tigray eyaletinde yaşanan çatışmalardan kaçan yerlerinden edilmiş kişileri barındıran bir spor salonu (Reuters)
TT

G7’den Tigray’da ‘bağımsız’ bir soruşturma çağrısı

Etiyopya'nın Tigray eyaletinde yaşanan çatışmalardan kaçan yerlerinden edilmiş kişileri barındıran bir spor salonu (Reuters)
Etiyopya'nın Tigray eyaletinde yaşanan çatışmalardan kaçan yerlerinden edilmiş kişileri barındıran bir spor salonu (Reuters)

G7 ülkeleri, Etiyopya'nın Tigray bölgesinde yaşanan gelişmelerle ilgili ‘derin endişelerini’ dile getirerek, Eritre kuvvetlerinin ‘hızlı ve koşulsuz’ bir şekilde bölgeden geri çekilmesi çağrısında bulundu. G7 ülkeleri açıklamasında, bölgedeki insan hakları ihlallerine karşı, bağımsız, şeffaf ve tarafsız bir soruşturma talep edildi.
ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken, İngiltere Dışişleri Bakanı Dominic Raab, Fransa Dışişleri Bakanı Jean Yves Le Drian, Almanya Dışişleri Bakanı Heiko Maas, İtalya Dışişleri Bakanı Luigi Di Maio, Japonya Dışişleri Bakanı Motegi Toşimitsu, Avrupa Birliği (AB) Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Josep Borrell tarafından yapılan G7 ortak açıklamasında, insan hakları ihlallerine ilişkin raporların endişe verici olduğuna dikkat çekilerek, bağımsız, şeffaf ve tarafsız bir soruşturmanın elzem olduğu ifade edildi. Açıklamada, Tigray'daki sivil ölümleri, cinsel saldırılar, ayrım gözetmeyen bombardıman ile mültecilerin ve yerli halkın zorla yerinden edilmesi kınandı.
Açıklamada ayrıca, çatışmadaki tüm tarafların sivillerin güvenliğini sağlamak ve uluslararası hukuka uymak zorunda olduğu bildirilerek, Etiyopya hükümetinden ihlallerin sorumluları için hesap verilebilirlik taahhüdü talebinde bunuldu.
G7 yetkilileri, Etiyopya İnsan Hakları Komisyonu ve Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Yüksek Komiserliği'nin "Tigray çatışması bağlamında tüm taraflarca işlenen insan hakları ihlallerine yönelik ortak bir soruşturma yürütmeyi kabul ettiklerini" belirterek, bölgedeki insan hakları ihlallerine karşı, bağımsız, şeffaf ve tarafsız bir soruşturmanın gerekliliğine vurgu yapıldı. Açıklamada, bölgede acil şekilde insani yardım erişimine izin verilmesi gerektiği vurgulanarak, gıda yetersizliğinin Tigray’ın geniş bölgelerine yayılması konusundaki endişelerin altı çizildi.
Yetkilileri, Başbakan Ahmed Abiy’in Eritreli güçlerin Tigray'dan çekilmesine ilişkin son açıklamasını memnuniyetle karşılayarak, “sürecin hızlı, koşulsuz ve doğrulanabilir olması” gerektiğini bildirdiler. Şiddete son verilmesi gerektiği belirtilen açıklamada, Tigraylılar dâhil tüm Etiyopyalılar tarafından kabul edilebilir kapsamlı bir siyasi süreç çağrısında bulunuldu. Açıklamada, G7 ülkelerinin insan haklarına yönelik ihlallerin soruşturulması konusunu destekleyecekleri kaydedildi.



Komutanı tarafından Gazze'ye girmeye zorlanan İsrail askeri intihar girişiminde bulundu

Geçtiğimiz nisan ayında Kudüs'teki askeri mezarlıkta bir askerin mezarına bayrak diken İsrail askeri (Reuters)
Geçtiğimiz nisan ayında Kudüs'teki askeri mezarlıkta bir askerin mezarına bayrak diken İsrail askeri (Reuters)
TT

Komutanı tarafından Gazze'ye girmeye zorlanan İsrail askeri intihar girişiminde bulundu

Geçtiğimiz nisan ayında Kudüs'teki askeri mezarlıkta bir askerin mezarına bayrak diken İsrail askeri (Reuters)
Geçtiğimiz nisan ayında Kudüs'teki askeri mezarlıkta bir askerin mezarına bayrak diken İsrail askeri (Reuters)

İsrail medyası, Gazze Şeridi'ne yönelik savaşın zorlukları nedeniyle sadece bir hafta içinde dört İsrail askerinin intihar ettiğini bildirdi. İsrail Kamu Yayın Kuruluşu KAN, komutanlarının sorumsuz davranışlarına karşı çıkan birlikteki arkadaşlarının uyanıklığı olmasaydı neredeyse listeye katılacak olan beşinci bir askerin hikayesini açıkladı.

Muhabir Carmela Menashe, askerlerden alıntı yaparak, arkadaşlarının ‘Gazze'ye girmeyi reddettiğini, ancak komutanının onu zorladığını, bunun üzerine askerin silahın namlusunu ağzına dayadığını ve kendini vurmakla tehdit ettiğini, bunun üzerine komutanın onu hafta sonu izninden men ederek cezalandırmaya karar verdiğini’ anlattı.

dfgthy
Meslektaşlarının cenaze töreni için mezarlığa giden yaralı İsrail askerleri, 8 Temmuz 2025 (AP)

İsrailli muhabire göre, ‘asker başlangıçta kabul etti ve Gazze'ye girdi. Ancak sonra geri döndü ve tekrar dışarı çıkmak istedi; komutana orada kalamayacağını açıklamaya çalıştı. Komutan onu hafife aldı ve onu başka cezalarla tehdit etti. Birlikteki arkadaşları son anda devreye girerek intihar etmesini engelledi ve onu psikolojik destek subayıyla görüşmeye zorladı.’

Psikolojik destek subayı, askerin durumunun Gazze Şeridi'ne girmesine izin vermediğine karar vererek onu birlik dışında tedavi görmesi için göndermiş; psikolojik durumunun ciddi olduğu teşhis edilmiş ve askerin ordudan tamamen terhis edilerek tedavi altına alınmasına karar verilmiş.

Muhabir, “Askerin durumu benzersiz değil; savaş binlerce askeri travmatize ediyor. Zamanında gerekli tedaviyi görmeyenler kendilerini ciddi bir depresyon içinde buluyor ve bu da aşırı durumlarda intihara yol açabiliyor” dedi.

4 asker intihar etti

Tel Aviv medyası sadece geçen hafta dört askerin intihar ettiğini ve savaşın başladığı 7 Ekim 2023 tarihinden bu yana intihar eden asker sayısının 44'e yükseldiğini duyurdu.

İntihar eden askerlerin çoğunluğunun aktif görevdeki yedek askerler olduğunu belirten Haaretz gazetesi, İsrailli askeri kaynaklara dayandırdığı haberinde intihar eden askerlerin büyük bir kısmının savaş sırasında psikolojik durumlarını önemli ölçüde etkileyen durumlara maruz kaldıklarını aktardı.

xcvfgbh
Temmuz 2025'te Gazze Şeridi'nde öldürülen meslektaşlarının cenaze töreninde ağlayan İsrailli askerler (AFP)

Gazete, orduda aktif görevde olan İsrailli askerlerin intihar oranlarının önceki yıllara göre artış gösterdiğini doğruladı.

Kaynaklar, intiharların bazen iç raporlarda ‘çatışma dışı ölüm’ veya ‘soruşturma altındaki durumlar’ gibi muğlak etiketler altında kategorize edilmesi nedeniyle gerçek sayının daha yüksek olabileceğini tahmin ediyor.

Şarku’l Avsat’ın Haaretz'den aktardığına göre İsrail ordusu, 2024 yılının başından bu yana yaklaşık bin 600 askerin travma sonrası stres semptomlarından mustarip olduğunu kabul ediyor ve bu da yaklaşık 250 askeri ruh sağlığı nedenleriyle terhis etmesine neden oldu.

Veriler intihar eden askerlerin çoğunun geçtiğimiz mart ayında yeniden başlayan savaştan bu yana çatışmaların devam ettiği Gazze'deki çatışmalara katıldığını gösteriyor.

cdfgthy
Temmuz ayında Gazze'de öldürülen bir İsrail askerinin cenaze töreninden (EPA)

Cepheden dönen askerlerin psikolojik olarak yalnızlaştığı ve özellikle muharebe tugaylarına yeni katılanlar ile dışlanmış sosyal sınıflara mensup askerlere yeterli psikolojik bakım sağlanmadığı belirtiliyor.

Ordu, sahadan dönen askerlerle ilgili sessiz bir iç krizle karşı karşıya; bu askerler fiziksel yaralanmaların ötesinde derin psikolojik yaralar da taşıyor ve bu da bazılarının son bir kaçış olarak intiharı seçmesine neden oluyor.

Gözlemciler Gazze savaşının sadece Filistinlileri tüketmekle kalmadığını, aynı zamanda İsrail'in iç cephesinde de giderek artan bir çatlağa neden olduğunu, askerlerin karada savaşırken psikolojik kaderlerinin havada asılı kaldığını düşünüyor.