Husilerin kontrolündeki bölgelerde yaşayan Yemenliler kiraladıkları evlerden çıkarılıyor

Sana'daki Eski Şehir'e uzanan bir sokak. (Reuters)
Sana'daki Eski Şehir'e uzanan bir sokak. (Reuters)
TT

Husilerin kontrolündeki bölgelerde yaşayan Yemenliler kiraladıkları evlerden çıkarılıyor

Sana'daki Eski Şehir'e uzanan bir sokak. (Reuters)
Sana'daki Eski Şehir'e uzanan bir sokak. (Reuters)

Yemen Ibb Üniversitesi’nden bir profesörün, ev sahibinin kendisini aylık birikmiş kira borçları nedeniyle evden çıkarmasının ardından ailesiyle sokakta kalması Yemen’de Husilerin kontrolündeki bölgelerde yaşanan trajedilerin başka bir yönünü daha ortaya koyuyor. Bölge halkı ardı ardına dördüncü yıl da maaşlarını alamazken milisler, kiralarını ödeyemeyenleri hapisle veya bölgeden kovmakla tehdit ediyorlar.
Yemen hükümeti iki yıl önce Husi milislerin kontrolündeki bölgelerde sağlık sektöründe çalışanların ve üniversite profesörlerinin maaşlarını ödemeye başlamıştı. Ardından  öğretmenlerin maaşlarının ödenmesi ve böylece eğitim sürecinin devam etmesine yardımcı olmak için Suudi Arabistan ve BAE teşvik olarak yaklaşık 50 milyon dolar tahsis etmeyi garanti etti.
Ancak Husiler, ulusal para biriminin yeni baskısının dolaşımını engelledikten ve miktarın yüzde 45'i tutarında transfer ücreti uyguladıktan sonra bu sektörlerdeki çalışanları maaşlarını almaktan bir kez daha mahrum ettiler. Yemen Maliye Bakanlığı’na göre hükümet, bu ücretlerin Husilerin savaş çabalarının yeni kaynağı olmaması için bu bölgelere maaşları göndermeyi bıraktı.
Husilerin söz konusu adımları ve yardım kuruluşlarının çalışmalarına kısıtlamalar getirerek, yardımların bir kısmını çalması ve bazılarını savaşçılarının yararına kullanması, ABD'nin Husilerin kontrolündeki alanlarda yardım programlarını finanse etmeyi durdurmasına neden oldu. Dünya Gıda Programı (WFP) harekete geçerek yardım malzemeleri satın almak yerine nakite dayalı yeni bir yardım sistemini benimsemeye yönelirken Birleşmiş Milletler (BM) ise fon eksikliği nedeniyle yardım malzemelerinin miktarını yarıya düşürdü.
Tüm bu uygulamalar, gıda fiyatlarındaki artışa paralel olarak mal sahiplerinin aylık kira ücretlerini iki katına yükseltmesinin ardından bölge halkının çektiği acının artmasına ve konut kiraları dahil olmak üzere temel gereksinimlerini bile karşılayamamasına neden oldu.
Sana'daki Eğitim Bakanlığı’ndan bir çalışan iki gün önce yaptığı çağrıda, bir öğretmenin başkent Sana'nın güneybatısındaki bir mahkeme tarafından hapsedildiğini bildirdi. Öğretmene yönelik herhangi bir suçlama veya dava olmadığını, maaşların ödenmemesi nedeniyle birikmiş kira borçları yüzünden hapsedildiğini belirterek, diğer öğretmen arkadaşlarını yıllardır nesilleri yetiştirmek ve eğitmek için eğitim alanında çalışan öğretmenin yanında durmaya çağırdı. 
Söz konusu öğretmen yaptığı açıklamada, “Öğretmenler böyle ödüllendiriliyor” diyerek, mesajının öğretmene yardım etmek ve onu hapisten çıkarmak için Husi liderinin kardeşi olan darbe hükümetindeki Eğitim Bakanı'na ve ilgili herkese ulaşmasını diledi. 
Husiler, yaşanan son olaydan önce kira artışını engelleyen bir karar çıkarmıştı. Ancak mahalle sakinleri, Husilerin başkent valiliği tarafından alınan bu kararların sahte bir propaganda olduğunu iddia ediyorlar. Husi yetkililerin ve mahalle sorumlularının mülk sahipleriyle çıkar ilişkisi içinde olduklarını, ailenin ihtiyaç duyduğu bahanesiyle evlerin tahliyesi taleplerini yerine getirdiklerini belirttiler. Bölge halkına göre Husi yetkilileri, iki taraf arasında arabulucuk yapmak için mahallelere müdahale ederek kiracıların tahliye tehdidini durdurma karşılığında yüzde otuzu aşan ek bir meblağı artırmayı kabul ediyor. 
Bölge sakinleri Şarku’l Avsat’a yaptıkları açıklamalarda kiraların üç ay gecikmesi halinde mülk sahiplerinin dairenin tahliyesini talep etmek için döndüklerini ve ilçe yetkilisinin ek bir zam yapmak için müdahale ettiğini kaydettiler. Bu ödemeye karşı çıkıldığında ise mülk sahipleri mahkemeye başvurarak ilçe yetkilisini şahit gösteriyor ve evin boşaltılmasını talep ediyorlar. Mahkeme hakimi bir haftalık bir sürede evin boşaltılması için emir veriyor. Husi hakimleri kirasını ödemeyenleri ise mahkemeye çağırıyor ve borçların ödenmesini sağlayacak birini getirene kadar onları hapse atıyor.
Söz konusu uygulamalar, Sana'da inşaat çalışmalarının artmasıyla eşzamanlı gerçekleşiyor. Husi liderleri ve tüccarları, muhaliflerinin mülklerine ve devletin mal ve topraklarına el koyduktan sonra zenginlerin en önde gelenleri haline geldi. Çoğu kişiye göre Husiler, ele geçirdikleri parayı aklamanın yanı sıra başkentin demografik yapısını değiştirmeyi ve içinde büyük bir ırkçı, mezhepçi varlığı yerleştirmeyi hedefliyor.



Gazze ateşkesi: Müzakereler ‘son aşamada’

Gazze şehrinin merkezinde yer alan ve çok sayıda yerinden edilmiş insana ev sahipliği yapan el-Farabi Okulu'na düzenlenen İsrail saldırısının yol açtığı yıkımı inceleyen Filistinliler, 15 Ocak 2025. (AFP)
Gazze şehrinin merkezinde yer alan ve çok sayıda yerinden edilmiş insana ev sahipliği yapan el-Farabi Okulu'na düzenlenen İsrail saldırısının yol açtığı yıkımı inceleyen Filistinliler, 15 Ocak 2025. (AFP)
TT

Gazze ateşkesi: Müzakereler ‘son aşamada’

Gazze şehrinin merkezinde yer alan ve çok sayıda yerinden edilmiş insana ev sahipliği yapan el-Farabi Okulu'na düzenlenen İsrail saldırısının yol açtığı yıkımı inceleyen Filistinliler, 15 Ocak 2025. (AFP)
Gazze şehrinin merkezinde yer alan ve çok sayıda yerinden edilmiş insana ev sahipliği yapan el-Farabi Okulu'na düzenlenen İsrail saldırısının yol açtığı yıkımı inceleyen Filistinliler, 15 Ocak 2025. (AFP)

Gazze Şeridi'nde 15 ayı aşkın süredir devam eden ve binlerce insanın ölümüne yol açan savaşın ardından bir ateşkes anlaşmasına varılması için yapılan görüşmeler ‘son aşamaya’ geldi.

Donald Trump'ın 20 Ocak'ta Beyaz Saray'a dönmesinden birkaç gün önce Doha'da, Gazze Şeridi'nde tutulan esirlerin serbest bırakılması eşliğinde bir ateşkese varılması için dolaylı görüşmeler yoğunlaştı.

Mısır Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü Muhammed eş-Şenavi'nin açıklamasına göre ABD Başkanı Joe Biden ve Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah Sisi dün yaptıkları telefon görüşmesinde, her iki tarafı da Gazze Şeridi'nde ateşkes sağlanması için yürütülen müzakerelerde ‘gerekli esnekliği’ göstermeye çağırdı.

ABD ve Mısır ile birlikte ana arabulucu olan Katar, müzakerelerin ‘son aşamalarında’ olduğunu ve bir anlaşmaya varmanın önündeki son engellerin ‘çözüldüğünü’ belirtti, ancak bunların ne olduğunu açıklamadı. Katar Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Macid el-Ensari, “Bunun çok yakında bir anlaşmayla sonuçlanacağından umutluyuz” dedi.

Hamas'a yakın iki kaynak, ateşkes anlaşmasının ilk aşamasında İsrail'in yaklaşık bin Filistinli tutukluyu serbest bırakması karşılığında Hamas’ın 33 esiri serbest bırakacağını söyledi. AFP'ye konuşan kaynaklardan birine göre serbest bırakma ‘çocuk ve kadınlardan başlayarak gruplar halinde’ gerçekleşecek. Hamas, ‘müzakerelerin bu turunun net ve kapsamlı bir anlaşmayla sona ermesi’ umudunu dile getirdi.

İsrail Hükümet Sözcüsü David Mencer, İsrail'in ilk aşamada ‘33 esirin’ serbest bırakılmasını istediğini ve ‘yüzlerce’ Filistinli tutukluyu serbest bırakmaya hazır olduğunu doğruladı.

‘Zaman tükeniyor’

Birleşmiş Milletler (BM) tarafından güvenilir kabul edilen Hamas yönetimindeki Sağlık Bakanlığı verilerine göre, İsrail'in Gazze Şeridi'ne yönelik savaşında çoğu kadın ve çocuk olmak üzere 46 bin 645'ten fazla Filistinli hayatını kaybetti. İsrail, Gazze Şeridi'ne hava saldırıları düzenlemeye devam ederken, Gazze Şeridi’ndeki Sağlık Bakanlığı'na göre dün sabaha kadar geçen son 24 saat içinde en az 61 Filistinli yaşamını yitirdi.

ZXCSDFER
Deyr el-Balah'taki İsrail saldırısının ardından Aksa Şehitleri Hastanesi’ne sevk edilen yaralı bir Filistinli çocuk (EPA)

Gazze Şeridi'nde yerinden edilen Nadia Mustafa Madi isimli Filistinli, ateşkes sağlanmasını umut ediyor. Madi, “Enkazın ortasında hayatımı yeniden inşa etmeye hazırım” dedi.

Savaşın patlak vermesinden bu yana, Kasım 2023'ün sonunda sadece bir hafta süren bir ateşkes yapıldı ve o zamandan beri dolaylı müzakereler her iki tarafın da uzlaşmazlığı nedeniyle engellendi. Bununla birlikte, Donald Trump'ın seçimden önce esirlerin serbest bırakılmaması halinde bölgeyi ‘cehenneme’ çevirme sözü vermesinin ardından, Gazze Şeridi'nde halen tutulan esirlerin serbest bırakılması ve ateşkese varılması için uluslararası baskı arttı.

CDVFGTHYJ
Han Yunus'taki bir yardım noktasından yiyecek almak için mücadele eden Filistinliler (AP)

Gazze Şeridi’nde tutulan esirlerden Carmel Gat'ın akrabası Jill Dickman, dün akşam Kudüs'te düzenlenen miting sırasında şunları söyledi: “Zamanımız tükeniyor… Hayatta olan esirler eninde sonunda ölecek. Şimdi harekete geçmeliyiz.”

‘Tampon bölge’

İsrailli bir yetkiliye göre anlaşmanın ikinci aşamasına ilişkin müzakereler, ilk aşamanın yürürlüğe girmesinden sonraki ‘on altıncı gün’ başlayacak. Şarku’l Avsat’ın Times of Israel'den aktardığı habere göre ikinci aşamada ‘kalan esirlerin, erkek askerlerin, askerlik çağındaki erkeklerin ve öldürülen esirlerin cesetlerinin serbest bırakılması’ ele alınacak.

“Hedefe yakınız ama henüz orada değiliz” diyen İsrailli yetkili, İsrail'in ‘ölü ve diri tüm esirler iade edilene kadar’ Gazze Şeridi'nden ayrılmayacağını vurguladı. İsrail medyası da ilk aşamanın uygulanması sırasında İsrail'in Gazze Şeridi'nde bir ‘tampon bölge’ oluşturmasına izin verileceğini bildirdi. AFP'ye konuşan Hamas'a yakın bir kaynağa göre İsrail ordusu, ‘Gazze Şeridi'nin 800 metre içinde, güneyde Refah'tan kuzeyde Beyt Hanun'a kadar uzanan bir şeritte’ kalacak.

İsrailli yorumculara göre Netanyahu nihayetinde kabinesindeki aşırı sağcı bakanların ateşkes aleyhindeki baskılarını görmezden gelmeye karar verdi. İsrail Dışişleri Bakanı Gideon Saar Roma'dan yaptığı açıklamada, “Esirler konusunda bir anlaşmaya varmak için bizim tarafımızda gerçek bir irade var. Eğer başarılı olursak, hükümette çoğunluk anlaşmadan yana olacaktır” ifadelerini kullandı.

XCDFV
Tel Aviv'deki İsrail Savunma Bakanlığı önünde Gazze Şeridi'nde tutulan esirlerin serbest bırakılması için harekete geçilmesi çağrısında bulunan bir pankart tutan protestocu (AFP)

ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken dün Washington'da yaptığı konuşmada, Gazze Şeridi'ne uluslararası bir güvenlik gücü gönderilmesini ve bu gücün BM gözetiminde olmasını önerdi. Blinken ayrıca, işgal altındaki Batı Şeria'da bulunan Filistin Yönetimi'nin gelecekte Gazze Şeridi'ni yönetmesini teklif etti.