Prens Hamza, üvey kardeşi Kral 2. Abdullah’a bağlılık yemini etti

Kral 2. Abdullah, Kraliçe Nur ve Kraliçe Rania’nın 2012’de Prens Hamza’nın Prenses Basma ile düğününde çekilmiş bir fotoğrafı (AFP)
Kral 2. Abdullah, Kraliçe Nur ve Kraliçe Rania’nın 2012’de Prens Hamza’nın Prenses Basma ile düğününde çekilmiş bir fotoğrafı (AFP)
TT

Prens Hamza, üvey kardeşi Kral 2. Abdullah’a bağlılık yemini etti

Kral 2. Abdullah, Kraliçe Nur ve Kraliçe Rania’nın 2012’de Prens Hamza’nın Prenses Basma ile düğününde çekilmiş bir fotoğrafı (AFP)
Kral 2. Abdullah, Kraliçe Nur ve Kraliçe Rania’nın 2012’de Prens Hamza’nın Prenses Basma ile düğününde çekilmiş bir fotoğrafı (AFP)

Ürdün Kralı 2. Abdullah, amcası eski Veliaht Prens Hasan bin Talal’ın Kraliyet ailesindeki gerginliğin son bulması için Prens Hamza ile görüşmesine karar verdi.
Kraliyet Divanı tarafından dün akşam Twitter üzerinden yapılan açıklamada, Kral 2. Abdullah’ın aldığı karar çerçevesinde Prens Hasan bin Talal’ın Prens Hamza ile görüştüğü ve Prens Hamza’nın üvey kardeşi Kral 2. Abdullah’a sadakat yemini ettiği bildirildi.
Açıklamaya göre, Prens Hamza, Prens Hasan ile yaptığı görüşmenin ardından bir mektup kaleme aldı.
Ürdün’ü ve ulusal çıkarlarını koruma çabalarında Kral’ın yanında olduğunu vurgulayan Prens Hamza mektubunda şu ifadeleri kullandı;
“Ulusal çıkar her şeyden önce gelmeli. Hepimiz Ürdün’ü ve ulusal çıkarlarını koruma, Ürdün halkı için en iyisini sağlama çabalarında Kral’ın arkasında durmalıyız. Son iki gün yaşanan olayların ışığında, kendimi Kral’ın emrine verdim ve her zaman miraslarına sadık olarak ataların anlaşmasına bağlı kalacağımı tekrar teyit ediyorum. Kendimi Kral’ın ellerine bırakıyorum. Ürdün Haşimi Krallığı’nın anayasasına bağlı kalacağım. Kral ve Veliaht Prense her zaman yardım edip destek vereceğim. Allah buyurdu: “Ey iman edenler! Allah’a itaat edin, Peygamber’e ve sizden olan yöneticilere itaat edin. Bir konuda anlaşmazlığa düşerseniz, Allah’a ve ahiret gününe iman ediyorsanız onu Allah’a ve Peygamber’e götürün. Bu daha hayırlı ve sonuç bakımından da daha güzeldir.”
Merhum Kral Hüseyin’in kardeşi olan Prens Hasan, 1965-1999 yılları arasında Veliaht Prens görevini üstlendi. Şubat 1999’da Kral Hüseyin’in ölümünden hemen önce Prens Abdullah’ın tahtın varisi seçilmesinden sonra görevinden ayrıldı.
Şarku’l Avsat’a konuşan bilgili kaynaklara göre, Kraliyet ailesinden arabulucular daha önce de Prens Hamza’yı siyasi sisteme olan muhalefeti ve sürekli eleştirisinden vazgeçirmek için görüştü, ancak Prens geri adım atmadı.
Ürdün Başbakan Yardımcısı ve Dışişleri Bakanı Eymen es-Safadi, geçtiğimiz Pazar günü düzenlediği basın toplantısında, Ürdün Kralı’nın meseleyi aile içerisinde çözmek, Ürdünlülerin güvenliğini bozmayı amaçlayan ve Haşimi ailesinin geleneklerinden ve değerlerinden bir kopuşu temsil eden bu faaliyetlerden kendisini caydırmak için Prens Hamza ile doğrudan görüşmeyi planladığını vurguladı.
Safadi, yürütülen soruşturmalarda ülkenin güvenliğini sarsacak adımları atmak üzere en uygun zamanı belirlemek için yabancı taraflarla yapılanlar da dahil olmak üzere girişimler ve görüşmeler yapıldığının tespit edildiğini bildirdi.
Safadi’nin ifadelerine göre ön soruşturmaların, bu faaliyetlerin ve girişimlerin doğrudan ülkenin güvenliğine ve istikrarına zarar verecek boyuta ulaştığını ortaya koymasının ardından güvenlik birimleri, bu soruşturmalar ışığında Ürdün Kralı 2. Abdullah’a, bu faaliyetlerin ve bundan sorumlu olan kişilerin yasal gerekliliği yerine getirmek üzere Devlet Güvenlik Mahkemesi’ne sevk edilmelerine yönelik tavsiyelerini sundu.
Bakan, soruşturma sonucuna göre uzun bir süredir eski Veliaht Prens Hamza bin Hüseyin, Kraliyet ailesi üyesi Şerif Hasan bin Zeyd ve Basım İbrahim Avadallah’ın yanı sıra diğer kişilerin faaliyetlerinin vatanın güvenlik ve istikrarını hedef aldığını söyledi.
Ürdün anayasası, Kraliyet aile üyelerinin siyasi faaliyetlerini yasaklarken, Kral 2. Abdullah’ın üvey kardeşi Prens Hamza, son yıllarda siyasi sisteme sert eleştiriler yönelterek muhalif bir yaklaşım sergiliyordu.
Prens Hamza’nın Kral’a sadakat yemini etmesi, yaklaşık 16 kişiyi kapsayan soruşturma dosyasının tamamlanmasını engellemeyecek.



Gazze Şeridi'ndeki durumdan duyulan hoşnutsuzluk, İsrail'in üç müttefikini Filistin devletini tanımaya itti

) Filistin Devlet Başkanı Mahmud Abbas Eylül 2015'te Ramallah'ta Fransa Cumhurbaşknaı Emmanuel Macron ile görüşüyor. (Arşiv – Reuters)
) Filistin Devlet Başkanı Mahmud Abbas Eylül 2015'te Ramallah'ta Fransa Cumhurbaşknaı Emmanuel Macron ile görüşüyor. (Arşiv – Reuters)
TT

Gazze Şeridi'ndeki durumdan duyulan hoşnutsuzluk, İsrail'in üç müttefikini Filistin devletini tanımaya itti

) Filistin Devlet Başkanı Mahmud Abbas Eylül 2015'te Ramallah'ta Fransa Cumhurbaşknaı Emmanuel Macron ile görüşüyor. (Arşiv – Reuters)
) Filistin Devlet Başkanı Mahmud Abbas Eylül 2015'te Ramallah'ta Fransa Cumhurbaşknaı Emmanuel Macron ile görüşüyor. (Arşiv – Reuters)

İspanya, İrlanda ve Norveç Mayıs 2024'te Filistin devletini tanıyacaklarını açıkladıklarında, İsrail'in en yakın müttefikleri bu adımı, Gazze Şeridi'ndeki krizin çözümüne yardımcı olmayacağı gerekçesiyle reddettiler.

Fransa, Birleşik Krallık ve Kanada, İsrail-Filistin çatışmasının uzun vadeli çözümü kapsamında tanınan sınırlar içinde iki devletin kurulmasını desteklediklerini belirtmiş olsalar da, bu tanımanın Hamas’a bir ödül olarak görülmesinden çekiniyorlardı. Ayrıca bunun İsrail ve Washington ile ilişkilerine zarar verebileceğinden veya böyle bir adımın diplomatik sermayenin israfı anlamına gelebileceğinden endişe duyuyorlardı.

Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron o dönemde, “Filistin devletini tanımam duygusal bir karar değil” demişti.

Ancak İsrail'in yardımlara getirdiği kısıtlamaların Gazze Şeridi'ndeki insani krizi daha da kötüleştirmesi ve mart ayında iki ay süren ateşkesin sona ermesi üzerine ciddi görüşmeler başladı. G7’deki üç büyük Batı ekonomisi, eylül ayında Filistin devletini tanımak için planlar hazırladı.

Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron (Reuters)Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron (Reuters)

İki devletli çözümle ilgili endişeler

Kanada Başbakanı Mark Carney perşembe günü yaptığı açıklamada, “İki devletli çözüm olasılığı gözlerimizin önünde yok oluyor... Bu, ortaklarımızla iş birliği içinde gidişatı tersine çevirmek için bulunduğumuz noktaya gelmemize neden olan faktörlerden biri oldu” ifadelerini kullandı.

Fransa ve Suudi Arabistan, daha fazla Batı ülkesini Filistin devletini tanımaya ikna etmek için bir plan hazırladı. İki ülke, haziran ayında yapılması planlanan Birleşmiş Milletler (BM) konferansında önerilerinin kabul edilmesini istiyordu, ancak destek ve onay elde etmekte zorluk yaşadılar ve ardından İsrail'in İran'a yönelik hava saldırıları ve yoğun ABD diplomatik baskısı nedeniyle toplantının ertelenmesine karar verildi.

Saldırılar, Batılı müttefiklerin İsrail'e yönelik açık eleştirilerini durdurdu, ancak tartışmalar perde arkasında devam etti.

Şarku’l Avsat’ın Reuters’tan aktardığına göre bilgi sahibi bir Kanadalı kaynak, Macron, Carney ve Birleşik Krallık Başbakanı Keir Starmer'ın haziran ve temmuz ayları boyunca telefon ve mesaj yoluyla sürekli iletişim halinde olduklarını söyledi.

Kanada Başbakanı Mark Carney, (Arşiv-Reuters)Kanada Başbakanı Mark Carney, (Arşiv-Reuters)

Kanada tek başına bir adım atmakta tereddüt ederken, Birleşik Krallık herhangi bir hareketin en büyük etkiyi yaratmasını sağlamak istiyordu. Macron ise daha cesur bir tavır sergiledi.

Bu, aç çocukların görüntüleri nedeniyle endişelerin arttığı ve İsrail'in Gazze Şeridi'ndeki askeri operasyonu ile Batı Şeria'daki yerleşimcilerin saldırılarının, egemen bir Filistin devletinin kurulma şansını zedeleyeceği korkusunun arttığı bir dönemde gerçekleşti.

Macron, Starmer, Merz ve Carney

Macron 24 Temmuz'da sürpriz bir şekilde, eylül ayında yapılacak BM Genel Kurulu toplantısında Fransa'nın Filistin devletini tanıyacağını açıkladı.

Birleşik Krallık ve Kanada o sırada benzer bir adım atmadı. Ancak ABD Başkanı Donald Trump'ın, Macron'un açıklamasının hiçbir etkisi olmadığını, ancak onu halen ‘harika bir adam’ olarak gördüğünü belirten açıklamaları, diğer ülkeler de aynı adımı atarsa diplomatik etkilerin kontrol altına alınabileceği konusunda bir miktar güven verdi.

Starmer'ın sözcüsü, Macron'un Starmer ve Almanya Başbakanı Friedrich Merz ile iki gün sonra (26 Temmuz) ‘iki devletli çözüm için sürdürülebilir bir yolu’ tartışmak üzere görüştüğünü, bunun da Birleşik Krallık Başbakanı’nın Trump ile İskoçya'da görüşmesinden (28 Temmuz) sadece iki gün önce olduğunu söyledi.

Starmer, Trump ile yaptığı görüşmede, Gazze Şeridi'ne yardım etmek için daha fazla çaba sarf edilmesi gerektiğini vurguladı, ancak Trump'ın söylediği gibi tanıma planının masada olduğunu açıkça belirtmedi. ABD Başkanı o zamandan beri bu tür hareketleri ‘Hamas'a ödül vermek’ olarak eleştiriyor.

Trump salı günü Birleşik Krallık'ta bir golf sahasının açılışını yaparken, Starmer hükümetini yaz tatilinden çağırarak tanıma planının onayını aldı. İsrail'den ateşkes ve kalıcı barış planı gelmezse, Birleşik Krallık eylül ayında Filistin devletini tanıyacak.

Binyamin Netanyahu (Şarku'l Avsat)Binyamin Netanyahu (Şarku'l Avsat)

Macron gibi Starmer da Carney'e sadece birkaç saat önceden haber verdi. Kanadalı kaynak, Birleşik Krallık ve Fransa harekete geçtikten sonra Kanada'nın da aynı şeyi yapmak zorunda hissettiğini söyledi.

Carney, Macron'un açıklamasından altı gün sonra (30 Temmuz), “Uluslararası iş birliği, Ortadoğu'da kalıcı barış ve istikrarı sağlamak için gereklidir ve Kanada bu çabayı yönlendirmek için elinden geleni yapacaktır” dedi.

İsrail'in önündeki zorluklar

Üç ülkenin bu adımı pratikte pek bir şeyi değiştirmeyecek. ABD Dışişleri Bakanı Marco Rubio, söz konusu tanıma kararına karşı çıkarak onu ‘bağlam dışı’ olarak nitelendirdi. ABD'nin G7'deki diğer önemli müttefikleri Almanya, İtalya ve Japonya ise üç ülkenin izinden gideceklerine dair herhangi bir işaret vermediler.

193 üyeli BM Genel Kurulu'nun dörtte üçünden fazlası, bağımsız bir Filistin devletini zaten tanıyor. Ancak ABD'nin BM Güvenlik Konseyi'ndeki veto hakkı nedeniyle, BM Filistin'i tam üye olarak kabul edemiyor.

Bununla birlikte, Uluslararası Kriz Grubu'nun (ICG) BM Direktörü Richard Gowan, söz konusu açıklamaların önemli olduğunu belirtti. Gowan, “BM'de Filistin meselesi konusunda Küresel Güney’in peşine takılan bazı önemli ABD müttefikleri görüyoruz. Bu, Filistin'in tanınmasını destekleyen kampın önemsizliğini görmezden gelmeyi İsrail için daha da zor hale getiriyor” ifadelerini kullandı.