عربي English Türkçe اردو فارسى
Logo
Son Haberler
ARAP DÜNYASI

Sudan kabinesi, İsrail’i Boykot Yasası’nı iptal etme kararı aldı

Başbakan Abdullah Hamduk
Başbakan Abdullah Hamduk
    Hartum/Ahmed Yunus
TT
TT

Sudan kabinesi, İsrail’i Boykot Yasası’nı iptal etme kararı aldı

Başbakan Abdullah Hamduk
Başbakan Abdullah Hamduk

Sudan Bakanlar Kurulu, 1958 yılında çıkarılan İsrail'i Boykot Yasası’nın iptal edilmesini öngören bir yasa tasarısını kabul etti. Kabine aynı zamanda Genetik Kaynaklara Erişim Hakkı Yasası ve cıva kullanımına ilişkin Minamata Sözleşmesi ile ilgili yasaya ilişkin yasa tasarılarını onayladı.
Bakanlar Kurulu, dün Başbakan Abdullah Hamduk'un başkanlık ettiği toplantı sonrası, 1958 yılından bu yana yürürlükte olan İsrail’i Boykot Yasası’nı kaldıran bir yasa tasarısı da dahil olmak üzere birkaç yasa tasarısını onayladığını duyurdu. Açıklamada, Sudan'ın ‘iki devletli çözüme’ dayanan Filistin sorununun çözümüne ilişkin sağlam duruşunu sürdürdüğü vurgulandı.
İsrail'i Boykot Yasası, Sudanlıların İsraillilerle veya İsrail'de ikamet edenlerle gerek bireyler gerekse kuruluşlar düzeyinde olsun herhangi bir anlaşma yapmasını yasaklıyor. İsrail’de çıkarları, şubeleri veya kamu kurumları olan yerli ve yabancı şirket ve kuruluşlarla çalışılmasını suç olarak görür. Ayrıca İsrail menşeli malların her türlü ticaretini de yasaklar. Sudan pasaportlarında yakın bir tarihe kadar, İsrail dışında dünyanın tüm ülkelerine seyahat edilmesine izin veren bir bandrol bulunuyordu.
Sudan, geçtiğimiz yıl İsrail ile eski ABD Başkanı Donald Trump yönetiminin girişimiyle yapılan bölgesel uzlaşı anlaşmalarına katıldı. Ardından İsrailli yetkililer Sudan'ı ziyaret etti. İsrail İstihbarat Bakanı Eli Cohen, Sudan kabinesinin aldığı karardan duyduğu memnuniyeti dile getirdi. Reuters tarafından aktarılan açıklamasında Cohen, “Bu, iki ülke arasında bir barış anlaşması imzalama yolunda atılan önemli ve gerekli bir adımdır” ifadelerini kullandı.
Açıklamada barış anlaşmasının imzalanabileceği bir tarih belirtilmedi. Sudan Bakanlar Kurulu tarafından alınan kararın, Egemenlik Konseyi ve geçici hükümetin bakanları arasında yapılancak ortak oturumda onaylanması gerekiyor.
Bakanlar Kurulu aynı zamanda, 2021 tarihli genetik kaynaklara erişim ve kullanımlarından doğan yararların paylaşımına ilişkin yasa tasarısını ve yine 2021 tarihli cıva kullanımına ilişkin Minamata Sözleşmesi'ni onaylayan yasa tasarsısını onayladı. Üç yasa tasarısının, yürürlüğe girmesi için önce nihai olarak onaylanması amacıyla Geçici Yasama Konseyi'ni temsil eden Egemenlik Konseyi ve Bakanlar Kurulunun ortak oturumunda sunulması bekleniyor.
Biyolojik Çeşitlilik Sözleşmesi'nin ekinde yer alan ‘genetik kaynaklara erişim ve bunların kullanımından doğan faydaların adil ve eşit bir şekilde paylaşılması’ hakkına ilişkin Nagoya Protokolü, genetik kaynakları adil ve eşit bir şekilde paylaşmayı ve kullanmayı amaçlayan uluslararası bir anlaşmadır. Anlaşma, Japonya’nın Nagoya şehrinde 29 Ekim 2010 tarihinde kabul edildi. Minamata Sözleşmesi ise cıva kullanımları ve emisyonlarının insan sağlığı ve çevre üzerindeki etkileri ile ilgili uluslararası bir anlaşmadır. Sözleşme, Sudan ile ilgili olarak Japonya'nın Kumamoto kentinde 19 Ocak 2013 tarihinde imzalanmıştı. Altını çıkarmak için cıva kullanılması çevreye, doğaya ve insanlara zarar vermektedir.
Basın açıklamasına göre, Bakanlar Kurulu İşleri Bakanı Halid Ömer Yusuf, kabine toplantısı sonrasında yaptığı açıklamada, Bakanlar Kurulu’nun ülkedeki güvenlik durumunu uzun uzun tartıştığını söyledi. Yusuf, Bakanlar Kurulu’nun İçişleri Bakanı İzzeddin Şeyh’in raporuna dayanarak ülkedeki suç oranları, güvenlik durumu ve güvenliği etkileyen bir dizi suç vakalarını ele aldığını belirtti. Bakanın açıklamasına göre Batı Darfur Eyaleti’nin el-Cenine, Saraf Umre ve Beni Hüseyin gibi bazı bölgelerinde yaşanan büyük ve olumsuz etkisi olduğu düşünülen çatışmalar ön planda yer aldı.
Açıklamada hem vatandaşlardan hem de güvenlik güçlerinden çok sayıda kişinin ölmesine ve yaralanmasına neden olan el-Cenine olaylarının ardından bölgede göreceli bir sakinliğin hakim olduğu belirtildi. Sudan Doktorları Merkez Komitesi tarafından dün yapılan açıklamaya göre günlerdir aşiretler arası şiddetli çatışmalara sahne olan Batı Darfur Eyaleti’nin el-Cenine kentinde meydana gelen sivil şiddet olaylarında ölenlerin sayısı 50'ye yaralananların sayısı ise 132’ye yükseldi.
Bu arada Batı Darfur eyaleti Valisi Muhammed Abdullah ed-Duma’nın yapması beklenen basın toplantısı ani bir kararla ertelendi. Pazartesi günü Vali Duma’nın bir basın toplantısı düzenleyeceği duyurulmuş, ancak daha fazla detay verilmemişti. Basında Vali Duma tarafından yapıldığı belirtilen bir açıklamada, silahlı milislerin düzenli kuvvetlerin güvenliği sağlama çabalarını engellemek için şehre birkaç koldan saldırdıkları bildirildi.
Bakanlar Kurulu, el-Cenine’de özel bir konferans düzenlemek için Federal Yönetim Bakanlığı ile iş birliği yapılması talimatı verirken İçişleri Bakanı'nın güvenlik yetkililerinden oluşan bir heyetin başında durumu yerinde incelemek üzere el-Cenine’yi ziyaret ettiği duyuruldu.
Bakanlar Kurulu İşleri Bakanı Yusuf, kabine toplantısında zorlu hayat şartlarının ele alındığını, tüp, yakıt, buğday ve un gibi ürünlerin miktarı ve fiyatının gözden geçirildiğini açıkladı. Yusuf, Maliye, Enerji ve Sanayi bakanlıklarının raporlarına göre ülkede yeterli miktarda buğday ve unun olduğu belirtilerek toplantıda ilaç temini ve vatandaşların ihtiyaçlarının karşılanması için gerekli tedbirlerin alınması için talimat verildiğini kaydetti.
Sudan’da hayat şartlarında ciddi sıkıntılar yaşanıyor. Sudan’ın kur rejimi değişikliğine gitmesi ve döviz kıtlığı nedeniyle emtia fiyatlarında fahiş artışın yanı sıra Sudan, başta buğday olmak üzere tüp, yakıt ve elektrik gibi temel ihtiyaçlar konusunda bir kıtlıkla karşı karşıya.

Daha fazlasını oku

 
 
ARAP DÜNYASI

İsrail, Han Yunus'ta bir Hamas lideri ve tünel görevlisinin hedef alındığını duyurdu

İsrail, Han Yunus'ta bir Hamas lideri ve tünel görevlisinin hedef alındığını duyurdu
TT
TT

İsrail, Han Yunus'ta bir Hamas lideri ve tünel görevlisinin hedef alındığını duyurdu

İsrail, Han Yunus'ta bir Hamas lideri ve tünel görevlisinin hedef alındığını duyurdu

İsrail ordusu, Gazze Şeridi'ndeki Hamas hedeflerine saldırı düzenlediğini duyurdu ve saldırının "Gazze Şeridi'ndeki Hamas Deniz Kuvvetleri Komutanı Abdullah Ebu Şemela'yı" hedef aldığını belirtti.

İsrail ordusunun Arap medyası sözcüsü Avichay Adraee, "X" platformu aracılığıyla yaptığı açıklamada, Ebu Şamala'nın "hareketin en önde gelen üyelerinden biri olduğunu, yıllar boyunca deniz kuvvetlerinde çeşitli görevlerde bulunduğunu, Zikim üssündeki deniz kuvvetlerine baskın girişiminde yer aldığını ve 7 Ekim'deki deniz saldırısı için sistemin eğitimini ve planlamasını denetlediğini" belirtti. Şamala ayrıca savaş sırasında deniz hedeflerine odaklanarak, orduya karşı birçok terör operasyonu düzenledi.

ser4
İsrail askerleri, Hamas'ın Gazze Şeridi'nin kuzeyinde tasarladığı demir tünelden geçiyor... 15 Aralık 2023 (Reuters) 

Adraee açıklamasında, "Hamas hareketine ait Han Yunus bölgesindeki taburlardan birinin tünel sorumlusu olan ve rehine alma olayına katılan Fadi Ebu Mustafa hedef alındı" ifadelerine yer verildi.

ARAP DÜNYASI

Meclis başkanlığını kaybeden Halbusi’nin kazanma stratejisi

El-Halbusi'nin siyasi nüfuzu Irak'ın batı bölgelerinde başladı (X)
El-Halbusi'nin siyasi nüfuzu Irak'ın batı bölgelerinde başladı (X)
TT
TT

Meclis başkanlığını kaybeden Halbusi’nin kazanma stratejisi

El-Halbusi'nin siyasi nüfuzu Irak'ın batı bölgelerinde başladı (X)
El-Halbusi'nin siyasi nüfuzu Irak'ın batı bölgelerinde başladı (X)

Bağdat'ta 10, ülke genelinde ise 329 sandalyenin 35'ini kazanan Muhammed el-Halbusi'nin son parlamento seçimlerindeki zaferi, iki yıl önce Parlamento Başkanlığı görevinden ve parlamento üyeliği elinden alınan bir isim için önemli bir dönüm noktasıdır.

Bu zafer, Irak'ta, Hukuk Devleti Koalisyonu lideri ve eski Başbakan Nuri el-Maliki gibi zorlu bir rakip karşısında elde edildiği için daha da önem kazanıyor.

El-Halbusi, Anbar vilayetinin Karma kasabasından kırklı yaşlarının ortalarında bir inşaat mühendisidir. Felluce'deki bir inşaat şirketinden, Şii ve Sünni grupların İran etkisi altında rekabet ettiği siyasete adım atmıştır. Ancak hırslı genç adam maskesini yavaş yavaş düşürmüş ve güçlülerin masasında kendine bir yer edinmiştir.

"Halbusi olgusu"nun yorumlanması konusunda şu anda görüş ayrılığı olsa da Bağdat'taki birçok Sünni, yıllarca süren şiddet ve bölünmenin ardından, onda liderlik ihtiyaçlarını karşılayan birini buldu. Onun şu gibi kampanya sloganlarını dile getirdiğini duydular: "Biz Sünniler ne istediğimize karar veririz. Başkalarının (Şiiler ve Kürtler) bizim adımıza karar vermesine izin vermeyeceğiz."

ARAP DÜNYASI

PKK, Hamas, Hizbullah: Yarım asırlık silahlı örgütlerin Ortadoğu’daki etkisi

Fotoğraf: Reuters
Fotoğraf: Reuters
TT
TT

PKK, Hamas, Hizbullah: Yarım asırlık silahlı örgütlerin Ortadoğu’daki etkisi

Fotoğraf: Reuters
Fotoğraf: Reuters

Rüstem Mahmud

Bir gün içinde PKK militanları Türkiye topraklarından çekiliyor veya Güvenlik Konseyi Hamas'ı silahsızlandırma kararı aldı ya da Lübnan hükümeti ordunun Hizbullah'ı silahsızlandırma planını bekliyor yahut Irak'taki Haşdi Şabi ile Suriye, Yemen ve Libya’daki diğer örgütler hakkında benzer haberler ve raporlar duyabiliyoruz. Yıllardır, bu savaşçı örgütler, üyeleri ve davranışları bölgemizdeki en önemli ve çoğu zaman tek haber oldular. Dış gözlemciler artık siyasi, sosyal ve kültürel sahnemizi çok çeşitli örgütlerin ve savaşçılarının yuvasından ibaret sanmaya başladılar.

Bu örgütler yalnızca silahlı eylem konumunu işgal etmiyorlar, aynı zamanda siyasi rollere, etkinliğe ve üretkenliğe de sahipler. Yaşadıkları toplumların geniş kesimleri için prestijli ve sembolik değere sahip bir konuma sahipler. Savaşçıları, en azından toplumun belirli bir kesimi için, bir kutsallık halesiyle çevrililer.

Şarku’l Avsat’ın Al Majalla’dan aktardığı analize göre 1970'lerin başından itibaren, bu örgütler bölgemizdeki olağanüstü siyasi gerçeklikler ve bağlamların bir sonucu olarak ortaya çıktılar. Filistin ve Kürt meselelerine, birçok devletin, kendilerini baskı altında hisseden, yalnızca siyasi eylem ve mücadeleyle asgari düzeyde bile uzlaşıya varamayan milyonlarca insandan oluşan topluluklara yönelik bir tür “sıfır toplamlı” yaklaşımı damga vurmuştu. Nasırcılığın 1967’deki savaşta uğradığı yenilgi, devletin ve düzenli orduların sahip oldukları güç ve nüfuzu kaybetmelerine neden oldu. İran rejimi, dış politikasının bir dayanağı olarak hizipçiliğe dayanan uzun vadeli bir strateji uygulayarak, bu iki temele mezhepsel bir boyut ve yük ekledi. Ancak, bu örgütlerin türediği ülkelerde ekonomik, siyasi, güvenlik, anayasal, eğitim ve sağlık yapıları tamamen başarısız olmasaydı, bu çeşitli koşullar ve araçlar etkili olmazdı. Söz konusu örgütler bu başarısızlık sayesinde kendilerini kurtarıcılar ve devlet adına hareket ederek tüm ulusu koruyan araçlar olarak sundular.

Yarım asırdan fazla bir süre boyunca, bu örgütlerin üyeleri ve liderleri, toplumlarımızın geniş kesimleri arasında sahip oldukları “sembolik hegemonya” sayesinde, kamusal alana bir değerler, söylemler ve normatif araçlar cephanesi dayatmayı başardılar. Bunlar arasında şunlar sayılabilir: “Şiddet, değişimin özü ve tek aracıdır”, “sembolik lider tarihsel bir zorunluluktur”, “mevcut koşullar ucu açık bir olağanüstü hal gerektirmektedir”, “toplumsal ilerleme ve statü, bu örgütlere sadakat ve bağlılıkla bağlantılıdır”, “bu sınıfın üyeleri eleştirinin ötesindedir ve şehitler aziz statüsüne sahiptir”, “servet, eğitim, incelikli eylemler, entelektüel üretim ve sanatsal çalışma gibi şeyler, bu örgütlerle bağlantılı olmadıkları sürece anlamsızdır”. Bunlar ve benzeri birçok söylem kamusal alanda sürekli bir korku duygusu yaratıyor ve mevcut koşullarımızın “istisnai” olduğu yönünde derin bir hissi besliyordu. Tüm bunlar, toplumların geleceği ve güvenliği ve bu “savaşçı sınıf” örgütlerinin varlığını sürdürmesiyle sıkı sıkıya bağlantılıydı.

Samurayların ortadan kaldırılması, eski Japonya'nın sonunu ve hümanist modernitenin ilke ve değerlerine bağlı modern, medeni ve demokratik bir devletin yükselişini işaret ediyordu

Bir bakıma, bu sınıfın üyeleri, başlangıçta üyeleri İmparatorluk Muhafızları'nda asker olan, daha sonra zamanla, toplumsal güvenliği ve kaos dönemlerinde imparatorluk gücünün bütünlüğünü korumada oynadıklarını söyledikleri olağanüstü roller sayesinde kamusal bir rol, bir tür kontrol, otoriter konum ve sembolik statü üstlenen geleneksel Japon samuraylarına benzer hale geldiler. Davanın koruyucularından “davanın kendisine” dönüştüler. Kamu düzenini korumaya adanmış savaşçılar konumundan, her türlü kamusal erdemin sembolü haline geldikleri için, yerel topluluklara kendilerine ayrıcalıklı bir şekilde davranmayı dayatan, mali, idari, ticari, sembolik ve kültürel derebeyliklerin liderleri ve sahipleri konumuna geçiş yaptılar.

Tıpkı Japon samuraylarının tarihsel anlatısında olduğu gibi, bölgemizdeki bu savaşçılar ve örgütleri de, farklı derecelerde de olsa oldukça karmaşık ve istisnai tarihsel koşullardan sonra ortaya çıktılar. Ancak kendilerini “davanın kendisine” dönüştürmekten çekinmediler. Bu çeşitli örgütler, varoluşlarının asıl nedeni ortadan kalkmış olsa bile, askeri ve sembolik genel egemen statülerini her zaman farklı derecelerde de olsa korumaya gayret ettiler. Nitekim Lübnan Hizbullahı, İsrail'in bir kısmını yeniden işgal etmesinden önce tüm Lübnan topraklarından çekilmesinden çeyrek asır sonra bile silahlarını elinde tutmaya kararlı. Filistinli Hamas hareketi, silahını, Filistin'in tek kurtarılmış bölgesi olan Gazze Şeridi'ndeki tüm yaşam biçimlerinin sürekliliğinden ve devamından daha kutsal, gerekli ve kaçınılmaz görüyor.

Ancak, savaşçı sınıf ve silahlı örgütleri içindeki tüm bu otoriter özelliklerin bölgemizde yerleşik olmasına, toplumlarımızdaki genel modernleşme süreçleri bağlamında oynayabilecekleri gerici rollerin açıkça kabul edilmesine rağmen, temel soru hâlâ ortada duruyor: Bu örgütleri, bu istisnai sınıfı, ortaya çıktıkları koşulların, iklimlerin ve şartların yapısında köklü dönüşümler yaratmadan rollerini ve egemenliklerini ortadan kaldırmak mümkün müdür? Mevcut Hamas dağılsa bile, milyonlarca Filistinli, nesnel bir barışı asgari koşullarda da olsa karşılayan bağımsız bir devlete sahip olmadığı sürece, farklı isimler, sloganlar ve mekanizmalarla yeni bir Hamas'ın ortaya çıkmayacağının garantisi var mı? Türkiye'deki Kürt sorunu, Kürdistan İşçi Partisi'nin (PKK) ve 40 yıllık silahlı mücadelesinin doğuşuna mı sebep oldu, yoksa PKK mı Kürt sorununu doğurdu? Dolayısıyla “Kürt mazlumiyeti gölü” varlığını ve etkinliğini koruduğu sürece, oradaki “Kürt mücadelesi balığı”nın yok olacağının bir garantisi var mı?

Samurayların ortadan kaldırılması, eski Japonya'nın sonunu ve hümanist modernitenin ilke ve değerlerine bağlı modern, medeni ve demokratik bir devletin yükselişini işaret ediyordu. Ama öncelikle Japonya, “hakkı” olduğuna inandığı şey uğruna komşu ülkeleri işgal edip milyonlarca masum insanı tekrar öldüremeyecek üretken bir ülke. Japonya artık birçok şeyi başarabilen bir ülke, bunların başında da geçmişte yaptıklarından dolayı özür dileyebilmesi geliyor.