Irak’ta Zikar petrol rafinerisinin kapalı kalması yakıt krizine neden oldu

Nasıriye’deki protestocular dün petrol ürünleri dağıtımı yapan bir şirketin girişin kapattı (Reuters)
Nasıriye’deki protestocular dün petrol ürünleri dağıtımı yapan bir şirketin girişin kapattı (Reuters)
TT

Irak’ta Zikar petrol rafinerisinin kapalı kalması yakıt krizine neden oldu

Nasıriye’deki protestocular dün petrol ürünleri dağıtımı yapan bir şirketin girişin kapattı (Reuters)
Nasıriye’deki protestocular dün petrol ürünleri dağıtımı yapan bir şirketin girişin kapattı (Reuters)

Irak’ta Zikar petrol rafinerisinin de aralarında bulunduğu petrol kurumlarının, atama talep eden üniversite mezunları tarafından son üç gündür kapalı tutulması, vilayette şiddetli bir yakıt krizine neden oldu. Nasıriye’de kamuya ait ve özel akaryakıt istasyonlarının çoğu, yakıt stoklarının tükenmesi sebebiyle kepenkleri indirdi.
Aylardır öfkenin hakim olduğu kentte durum sadece yakıt krizinden ibaret değil aynı zamanda dün ve geçtiğimiz birkaç gün içerisinde zincirleme birkaç olay daha yaşandı. Bunlardan biri de ‘ücretsiz çalışan eğitimcilerle’ dayanışma gösterileri kapsamında Nasıriye’deki köprü ve sokakların yanı sıra Eğitim Müdürlüğü ve diğer hizmet veren devlet daireleri kapatıldı. Bunlara ek olarak Seçim Komiserliği’nin kentteki ofisi güvenlik gerekçesiyle kapatıldı.
Nasıriye’de pazartesi akşamı Sadr Hareketi’ne bağlı Aşiretler Ofisi Sorumlusu Ali ez-Zircavi, kimliği belirlenemeyen kişilerin açtığı ateş sonucu hayatını kaybetti. Konuyla ilgili basında çıkan haberlere göre, Zircavi’yi hedef alan suikast, Nasıriye şehir merkezinde bulunan eski Seyyid Dahil Caddesi’ndeki ıslahevi yakınlarında gerçekleşti. Güvenlik yetkilileri olaya ilişkin herhangi bir açıklama yapmazken, bazı kaynaklar, “ilk incelemelere göre suikastın aşiretler arası ihtilaflar nedeniyle yapıldığını” belirtti. Geçici vali Abdulgani el-Esedi, dün yaptığı açıklamada, ‘kamu yararını gözeterek’ Cebayiş ilçesi Kaymakamı’nı görevden aldığını bildirdi.
Federal Şeffaflık Komisyonu, Nasıriye Belediyesi’ndeki bazı departman müdürlerine petrol ürünleri ve Zikar rafinerileri ile ilgili ekonomik şantaj uygulama suçlamasıyla Eski Vali Nazım el-Vaili’yi ifade vermeye çağırdı. Komisyon, yaptığı açıklamada, söz konusu kararın 1983 yılı 160 sayılı karara dayanarak verdiğini kaydetti. Açıklamaya göre, yargıya taşınan davada ifadeleri alınan bazı departman müdürleri, Vaili’yi petrol ürünleri ve rafinerilerle konusunda kendilerine ekonomik şantaj yapmakla suçladı.
Federal Şeffaflık Komisyonu, geçen ay Zikar yerel yönetiminden aralarında Vaili’nin de yer aldığı 5 yetkiliyi ifade vermeye çağırmıştı. Yolsuzluk yapan ve göstericilerin ölümünde parmağı bulunan kişilerin sorumlu tutulması talebi, protesto hareketinin kalesi olan Nasıriye kentindeki protestocu grupların en öne çıkan talepleri arasında bulunuyor.

Nasıriye’deki gösterilerle ilgili yürütülen soruşturmanın sonuçları bugün açıklanıyor
Irak Başbakanı Mustafa el-Kazimi, hükümetin, soruşturma komitesinin Zikar vilayetindeki son gösteriler sırasında hayatını kaybedenlerle ilgili ulaştığı sonuçları bugün duyuracağını açıkladı. Zikar’da Şubat ayında patlak veren protestolar sırasında 7 kişi yaşamını yitirmiş, 30’dan fazla kişi yaralanmıştı. Zikar vilayetinin kent merkezi Nasıriye’deki tahkik heyeti, orduda Albay rütbesindeki bir subay ve 3 asker hakkında Nasıriyeli bazı göstericileri öldürme suçlamasıyla tutuklama kararı çıkardı.
Kazimi, dün Bakanlar Kurulu toplantısı sırasında, “Hükümet, Nasıriye’deki halkımızın krizini iyileştirmek ve taleplerinin karşılanması için aylardır çalışıyor ve Zikar’ın imarı için özel fon tahsis ettik. Fon paralarının vilayet sakinlerine hizmet edecek şekilde harcanmasını temenni ediyoruz” dedi.
Şubat ayında göstericilerin talebi üzerine görevden alınan Zikar Valisi Nazım el-Vaili’nin yerine atanacak yeni valinin seçilmesi meselesine de değinen Kazimi, “Malum koşullar ve bazısı hukuki çeşitli sorunlar sebebiyle Zikar Valilik makamı boş kaldı. Bu nedenle Zikar valisini, vilayetteki yönetim, aşiret ve halk kesimlerinin çoğunu kapsayan istişare ve görüşmelerden sonra seçmeye karar verdik. Valinin adına bakmaksızın, Zikar’daki halkımı yerel yönetimin elini tutmaya çağırıyorum. Biz de Zikarın elini tutacağız ve vilayetin kalkınması için hepimiz işbirliği yapacağız” ifadesini kullandı.
Kazimi, “Nasıriye’de başbakan ile irtibatlı İstişare Konseyi’ni, vali ile koordinasyon içerisinde vilayetteki imar hamlesini günlük olarak takip etmesi için görevlendirme” niyetini dile getirdi.
Ülke basınında dün Kazimi’nin, halihazırda Zikar Valiliği koltuğunda oturan Ulusal Güvenlik Servisi Başkanı Abdulgani el-Esedi’nin yerine Kalp ve Damar Cerrahisi Uzmanı Dr. Ahmed el-Hafaci’yi getirdiğine dair haberler medyada yer aldı. Kazimi, eski Vali Nazım el-Vaili’yi görevden aldıktan sonra yerine geçici süreliğine Esedi’yi atamıştı.



Lahbib: İsrail'in Gazze'de uluslararası insani yardım kuruluşlarını yasaklama planları, yardımların engellenmesi anlamına geliyor

İnsani yardım malzemesi yüklü tırlar Kerem Şalom Sınır Kapısı’ndan Gazze Şeridi'ne giriyor. (DPA)
İnsani yardım malzemesi yüklü tırlar Kerem Şalom Sınır Kapısı’ndan Gazze Şeridi'ne giriyor. (DPA)
TT

Lahbib: İsrail'in Gazze'de uluslararası insani yardım kuruluşlarını yasaklama planları, yardımların engellenmesi anlamına geliyor

İnsani yardım malzemesi yüklü tırlar Kerem Şalom Sınır Kapısı’ndan Gazze Şeridi'ne giriyor. (DPA)
İnsani yardım malzemesi yüklü tırlar Kerem Şalom Sınır Kapısı’ndan Gazze Şeridi'ne giriyor. (DPA)

Avrupa Komisyonu Eşitlik, Hazırlık ve Kriz Yönetimi Komiseri Hadja Lahbib bugün yaptığı açıklamada, İsrail’in Gazze Şeridi’nde uluslararası insani yardım kuruluşlarını yasaklama planlarının, hayat kurtaran yardımların bölgeye ulaşmasını engelleyeceğini belirtti.

Lahbib, X platformundaki hesabından yaptığı paylaşımda, Avrupa Birliği’nin (AB) tutumunun net olduğunu vurgulayarak, “Sivil toplum kuruluşlarının mevcut haliyle kayıt altına alınması yasasının uygulanması mümkün değil” dedi.

Lahbib, insani yardımların önündeki tüm engellerin kaldırılması gerektiğini vurguladı ve “Uluslararası insancıl hukuk, herhangi bir belirsizliğe yer bırakmıyor; yardımlar ihtiyaç sahiplerine ulaştırılmalı” ifadesini kullandı.

İsrail medyası, hükümetin dün yaptığı açıklamaya dayanarak, Sınır Tanımayan Doktorlar, ActionAid ve Oxfam gibi onlarca insani yardım örgütünün lisanslarının iptal edileceğini ve bunların ‘terörle bağlantılı’ olduğu gerekçesiyle kapatılabileceğini duyurmuştu.

Bazı uluslararası yardım kuruluşları, kayıtlarının iptal edilmesi riskiyle karşı karşıya bulunuyor. Eğer 31 Aralık’a kadar İsrail makamlarının belirlediği yeni kriterlere uyum sağlamazlarsa, 60 gün içinde faaliyetlerini durdurmak veya Gazze Şeridi ve Batı Şeria’daki çalışmalarına kısıtlama getirmek zorunda kalabilirler.


Süveyda’da el bombası patladı: 1 ölü, 2 yaralı

Geçen temmuz ayında Süveyda’daki çatışmalar nedeniyle yükselen duman (Arşiv – DPA)
Geçen temmuz ayında Süveyda’daki çatışmalar nedeniyle yükselen duman (Arşiv – DPA)
TT

Süveyda’da el bombası patladı: 1 ölü, 2 yaralı

Geçen temmuz ayında Süveyda’daki çatışmalar nedeniyle yükselen duman (Arşiv – DPA)
Geçen temmuz ayında Süveyda’daki çatışmalar nedeniyle yükselen duman (Arşiv – DPA)

Şarku’l Avsat Suriye devlet televizyonu El-İhbariyye'den aktardığı habere göre bugün (Çarşamba) Süveyda kentinde meydana gelen el bombası patlamasında bir kişi hayatını kaybetti, iki kişi yaralandı.


Sinvar'a yakınlığı bulunan ve serbest bırakılan bir mahkum, Gazze'deki Hamas içinde bir isyana öncülük ediyor ve bu durum bazı Hamas liderlerini öfkelendiriyor

Gazze'nin güneyindeki Refah'ta, Hamas'ın silahlı kanadı olan Kassam Tugayları üyeleri (Arşiv- Reuters)
Gazze'nin güneyindeki Refah'ta, Hamas'ın silahlı kanadı olan Kassam Tugayları üyeleri (Arşiv- Reuters)
TT

Sinvar'a yakınlığı bulunan ve serbest bırakılan bir mahkum, Gazze'deki Hamas içinde bir isyana öncülük ediyor ve bu durum bazı Hamas liderlerini öfkelendiriyor

Gazze'nin güneyindeki Refah'ta, Hamas'ın silahlı kanadı olan Kassam Tugayları üyeleri (Arşiv- Reuters)
Gazze'nin güneyindeki Refah'ta, Hamas'ın silahlı kanadı olan Kassam Tugayları üyeleri (Arşiv- Reuters)

Gazze Şeridi'ndeki Hamas hareketi, iki yıl süren İsrail savaşı sırasında liderlerinin suikastlara kurban gitmesinin ardından bir dizi liderlik değişikliği yaşıyor. Bu durum, hareketin eski lideri olan ve Ekim 2024'te Refah'ta İsrail güçleriyle çıkan çatışmalarda beklenmedik bir şekilde öldürülen Yahya Sinvar'a yakın kişilerin daha fazla öne çıkmasına neden oldu.

Şarku’l Avsat'a konuşan Hamas kaynaklarına göre, serbest bırakılan mahkum Ali el-Amudi, siyasi büro üyesi ve savaş öncesinde hareketin medya departmanından sorumlu olan serbest bırakılan mahkum Ali el-Amudi, kendisi ve Sinvar'a yakın bir dizi kişinin Gazze Şeridi'ndeki hareketi yönetmekle görevlendirilmesinin ardından, Gazze Şeridi'ndeki siyasi bürosunun başına geçti. Bu kişilerin çoğu, Şeridin güneyindeki Han Yunus'ta yaşıyor.

Hamas lideri Yahya Sinvar ve İsmail Haniye'in 2017'de Gazze'de çekilmiş fotoğrafı (Arşiv- Reuters)Hamas lideri Yahya Sinvar ve İsmail Haniye'in 2017'de Gazze'de çekilmiş fotoğrafı (Arşiv- Reuters)

2011 Gilad Şalit esir takasıyla serbest bırakılan eski bir mahkum olan el-Amudi, Gazze Şeridi yönetiminin merkez figürü haline geldi. İsrail hapishanelerinde kaldıkları süre boyunca ve serbest bırakıldıktan sonra Sinvar'a çok yakındı ve sık sık toplantılarına ve diğer etkinliklerine eşlik etti.

Bazı kaynaklar, Gazze Şeridi'nde siyasi büro için gerçek bir seçim yapılmadığını, bunun yerine sürecin atama, onaylama ve istişare yoluyla yürütüldüğünü söylüyor.

Bazı kaynaklar operasyonun “iç yönetmelikleri ihlal ederek” gerçekleştirildiğini söylerken, diğerleri amacın “iç eksiklikleri gidermek” olduğunu ve “seçilenlerin hepsinin Tevfik Ebu Naim, Salah Ebu Şarik ve diğerleri gibi Sinvar'a yakın kişiler olduğunu” açıkladı.

Kaynaklar, el-Amudi'nin şu anda Gazze'deki Hamas içinde “devrim” olarak nitelendirilebilecek bir harekete öncülük ettiğini söylüyor. Özellikle İsrail saldırılarında yaralanan ilçe idari organlarının başındaki bazı yerel liderleri görevden aldı ve yerlerine atamalar yaptı. Savaş sırasında sorumluluklarının bir kısmından vazgeçen diğer kişiler için de aynı şeyi yaptı. Suikasta uğrayan, başka nedenlerle görevden alınan veya farklı görevlere atanan eski liderlerin yerine geçecek kişileri aramaya devam ediyor.

Bazı kaynaklara göre, bu adımlar Gazze Şeridi içindeki yerel Hamas liderlerinin yanı sıra yurtdışındaki liderler arasında da öfkeye yol açtı. Şeridin dışındaki siyasi büro üyelerinden bazıları yerel liderlere, "Olanlar kabul edilemez ve iç hukuka aykırıdır; önümüzdeki günlerde hareketin liderinin seçilmesini beklemeliyiz ki, bir yıl sonra yapılacak genel seçimlere kadar bazı bölgelerin liderliğindeki boşlukların geçici olarak doldurulması konusunda bir anlaşmaya varılabilsin" şeklinde bilgi verdi.

İzzeddin el-Haddad (Fotoğraf el-Kassam tarafından yayınlandı)İzzeddin el-Haddad (Fotoğraf el-Kassam tarafından yayınlandı)

Kaynaklar, Gazze Şeridi'ndeki Hamas içinde siyasi düzeyde hüküm süren "kaosun" aksine, askeri kanadında istikrarlı bir durumun söz konusu olduğunu ve yeniden yapılanmanın sorunsuz ve sistematik bir şekilde devam ettiğini belirtiyor. İzzeddin Kassam Tugayları'nın yeni Genelkurmay Başkanı İzzeddin Haddad'ın savaş sırasında suikasta kurban giden veya öldürülenlerin yerine yeni atamalar yapmak üzere bir dizi toplantı düzenlediğini ve çeşitli kararlar aldığını ifade ediyorlar. Ayrıca, tüm taraflarla sürekli iletişim kurarak siyasi düzeydeki farklılıkların veya anlaşmazlıkların üstesinden gelmeye ve böylece her düzeyde istikrarı sağlamaya çalışıyor.

Kaynaklara göre Haddad, bazı bölgelerdeki tugay komutanları da dahil olmak üzere çeşitli liderlik pozisyonlarındaki boşlukları doldurmak için çalışırken, asıl komutanlarının suikast sonucu öldürülmesinin ardından bu tugayları yönetmek üzere atanmış diğer kişileri de görevde tutuyor.

Savaş sırasında İsrail, Gazze Şeridi'ndeki (Kuzey, Merkez, Han Yunus ve Refah) tugay komutanlarının çoğunu, İzzeddin Haddad'ın komuta ettiği Gazze Şehri Tugayı hariç, suikast sonucu öldürdü. Yerine Muhanned Receb atandı.

Savaş sırasında İsrail, Gazze Şeridi'ndeki (Kuzey, Merkez, Han Yunus ve Refah) tugay komutanlarının çoğunu suikastla öldürdü. Bunun istisnası, Muhannad Receb'ın yerine geçen İzzeddin el-Haddad'ın komutasındaki “Gazze Şehri Tugayı”ydı.

Gazze'deki Hamas savaşçıları (Arşiv-Reuters)Gazze'deki Hamas savaşçıları (Arşiv-Reuters)

Çeşitli kanatları ve kademeleriyle Hamas, İsrail'in çeşitli kaynaklarını hedef alması sonucu mali krizden muzdarip olmuş durumda. Bununla birlikte, savaş sırasında veya sonrasında, farklı oranlarda ve zamanlarda da olsa, maaş ve ödenekleri tamamen kesmedi.

Gerçekte Hamas, 7 Ekim 2023 saldırısının ardından, 1987'deki kuruluşundan bu yana eşi benzeri görülmemiş son derece karmaşık bir dönemle karşı karşıya. Hareketin gözlemcilerine göre, Gazze Şeridi'ne sınır komşusu İsrail tesislerine ve kasabalarına yönelik saldırılarla başlayan bu saldırı, İsrail'i uzun süreli bir savaşa sürükledi.

Yazar ve siyasi analist Mustafa İbrahim, hareketin “askeri yenilginin, örgütsel tükenmişliğin, siyasi karmaşanın ve geleceği ile rolü hakkındaki varoluşsal kaygının iç içe geçtiği bir aşamaya girdiği” değerlendirmesinde bulunuyor.

İbrahim, İsrail savaşının, Hamas'ın siyasi büro üyelerinin ve Gazze Şeridi'ni yıllarca yöneten idari komitelerin başkanlarının çoğunu kaybetmesinin ardından, liderlik ve karar alma yapısını vurduğunu açıkladı. Bu durum, doldurulması kolay olmayan derin bir liderlik boşluğu yarattı ve hareket içinde geleceği ve bir sonraki aşama hakkında anlaşmazlıkları ortaya çıkardı: Bu bir yönetim aşaması mı, örgütsel hayatta kalma aşaması mı yoksa sadece uzun süreli bir krizi yönetme aşaması mı olacak?

Hamas'tan birkaç kaynak Şarku’l Avsat'a şunları söyledi: "İşlerin iyi ve sorunsuz gittiğini söylemek mümkün değil. Birçok zorluk var ve yaşananlar, hiçbir şey bırakmayan ve hareketin liderlerinin çoğunun suikastına neden olan yıkıcı bir savaşın ışığında normal. Geniş bir liderliğe ve Filistin içinde ve dışında geniş bir halk tabanına sahip bir hareket için liderlik boşluğu normaldir ve bir yıl sonra kapsamlı seçimler yapılana kadar mevcut farklılıklar da normaldir."