İsrail’den Kudüs'teki seçim faaliyetlerine müdahale

İsrail güvenlik güçleri, Kudüs'teki Ambassador Oteli’nde seçimlere yönelik düzenlenen faaliyeti engelledi. (Wafa)
İsrail güvenlik güçleri, Kudüs'teki Ambassador Oteli’nde seçimlere yönelik düzenlenen faaliyeti engelledi. (Wafa)
TT

İsrail’den Kudüs'teki seçim faaliyetlerine müdahale

İsrail güvenlik güçleri, Kudüs'teki Ambassador Oteli’nde seçimlere yönelik düzenlenen faaliyeti engelledi. (Wafa)
İsrail güvenlik güçleri, Kudüs'teki Ambassador Oteli’nde seçimlere yönelik düzenlenen faaliyeti engelledi. (Wafa)

İsrail, Fetih Hareketi’nin Kudüs’teki iki adayını ve Hamas’ın Batı Şeria'da bulunan Beytüllahim'deki bir adayını tutukladı. Filistinlilerin demokrasisine yönelik bir saldırı olarak nitelediği bu adım, İsrail'in Kudüs'teki seçimleri engelleme niyetinin açık bir göstergesi sayılıyor.
Kudüs'te seçimlerle ilgili düzenlenen bir danışma toplantısına müdahale eden ve toplantıya erişimi engelleyen İsrail güçleri, Fetih Hareketi’nin Kudüs’teki ofisi müdürü Adil Ebu Zenid ve Şeyh Cerrah’taki Ambassador Oteli Müdürü Sami Ebu Deyye’yi tutukladı. Başta Fetih Hareketi adayları olmak üzere diğer birçok isme de istihbarat merkezine başvurmalarına yönelik bildiri gönderildi.
Fetih Hareketi’nin Kudüs’teki sekreteri Şadi Mutur, “Olup bitenler, İsrail’in Kudüslülerin yasama seçimlerine katılma haklarını kullanmalarını engelleyen ve Kudüs şehri üzerindeki tam kontrolünü artıran sistematik politikasının bir yansımasıdır” açıklamasında bulundu. Ayrıca Fetih üyeleri ve kadrolarının maruz kaldığı uygulamaların kendilerini Filistin egemenliğini ve Kudüs’ün siyasi ve dini kimliğini koruma mücadelesinden caydırmayacağını vurguladı.
Daha önce de Hamas'ın 'Kudüs Sözümüzdür' listesi adaylarından Hasan el-Vardiya tutuklanmıştı. Hamas Sözcüsü Fevzi Berhum, açıklamasında “Beytüllahim’den liste adayının İsrail işgali tarafından tutuklanması, Filistin seçim sürecine yönelik bariz bir müdahaledir. Bu, İsrail'in seçimleri sabote etmeye yönelik amansız çabalarını yansıtır” ifadelerini kullandı. Söz konusu tutuklamaların Filistinlileri seçimlere katılmaktan caydırmayacağını, aksine güçlü ve etkili katılım yönünde itici bir güç teşkil edeceğini belirten Berhum açıklamasının devamında “Halkımız, kadroları, liderleri ve grupları; tüm bu zorlukları İsrail ile bir çatışma alanı haline getirmeye itiliyor” dedi. Uluslararası toplumu ve kurumları seçim sürecini korumaya, İsrail'in tüm suiistimallerine ve ihlallerine son vermek için derhal harekete geçmeye çağırdı.
Nitekim bu yaşananlar, Filistinlilerin şehirdeki seçimlerin önleneceği yönündeki endişelerini artırdı. Dışişleri ve Gurbetçiler Bakanlığı, Kudüslülerin Ambassador Oteli’nde yasama seçimlerine dair istişare toplantısı gerçekleştirmesinin engellenmesi, birçok katılımcının tutuklanması ve bazılarına istihbarat huzuruna çıkma talepleri gönderilmesinin işgal gücünün Kudüs'ün seçimlere katılımı yönündeki tehlikeli tutumunun bir göstergesi olduğunu vurguladı.
Bakanlık tarafından yapılan açıklamada şu ifadeler kullanıldı:
“Filistin demokrasisine yönelik bu saldırganlık, iki taraf arasında imzalanan bağlayıcı anlaşmaların, bu metinlerde Kudüs'ün seçimlere katılımına dair açıkça ifade edilenlerin (seçim mekanizmaları, katılımın sağlanacağı adresler ve sandıkların yeri) ihlalidir. Aynı zamanda Filistin liderliğinin Kudüs'ün seçimlere katılımı meselesi de dahil olmak üzere imzalanan tüm anlaşmalara bağlılığını teyit eden İsrail tarafından aldığı resmi mesajın içeriğinden de geri adım atmadır. Hazırlık toplantısı yapılmasına müsamaha göstermeyen İşgal yetkilileri, öyleyse işgal altındaki Kudüs'te tam bir seçim kampanyası, adaylık ve oylama konusunda nasıl uyum sağladı? Nitekim bu, Kudüs ve Kudüslülerin seçimlere katılımı konusunda gelecekte bir çatışma ile karşı karşıya olduğumuz anlamına geliyor.”



Meclis Başkanı'nın ‘Irak'ın kimliği’ konusundaki açıklamaları siyasi krize yol açtı

 Irak Temsilciler Meclisi Başkanı Mahmud el-Meşhedani (Irak Temsilciler Meclisi internet sitesi)
Irak Temsilciler Meclisi Başkanı Mahmud el-Meşhedani (Irak Temsilciler Meclisi internet sitesi)
TT

Meclis Başkanı'nın ‘Irak'ın kimliği’ konusundaki açıklamaları siyasi krize yol açtı

 Irak Temsilciler Meclisi Başkanı Mahmud el-Meşhedani (Irak Temsilciler Meclisi internet sitesi)
Irak Temsilciler Meclisi Başkanı Mahmud el-Meşhedani (Irak Temsilciler Meclisi internet sitesi)

Irak Temsilciler Meclisi Başkanı Mahmud el-Meşhedani'nin açıklamaları, yardımcısı Muhsin el-Mendelavi ile yaşadığı tartışmanın ardından siyasi krize yol açarak dün yapılması planlanan oturumun ertelenmesine neden oldu.

El-Meşhedani, ‘Irak'ın kimliği’ olarak tanımladığı şeyin anayasa metninde belirtildiği gibi ‘Arap Birliği'nin kurucu üyesi’ olmakla ilişkilendirilmesini kınamış ve açıklamasında ‘bu kimliğin binlerce yıl öncesine dayandığını’ belirtmişti.

Söz konusu kimliğin bu bağlantıyla nitelendirilmesine ilişkin bir soruya cevaben el-Meşhedani, bu bağlantıyı tamamen uygunsuz bularak ‘saçma’ kelimesini kullandı ve siyasi bir krize yol açtı.

Oturumun ertelenmesine, yapılmaması konusunda ısrar etmesine ve açıklamalarını geri çekmemesine rağmen el-Meşhedani bugün X platformunda “Gerçek bir sınav anında Sünni bloklar başkan etrafında kenetleniyor” diye yazdı ve meclis başkanına destek vermek için parlamento merkezinde toplanan Sünni milletvekillerine atıfta bulundu.

Irak'ın siyasi geleneğine göre meclis başkanlığı Sünni güçlerin elindeyken, Kürtler cumhurbaşkanlığı, Şiiler ise başbakanlık koltuğuna oturuyor.

Başbakan Muhammed Şiya es-Sudani'nin liderliğindeki İnşa ve Kalkınma Bloğu, yardımcısıyla patlak veren krizi kontrol altına almak amacıyla Sünni kampı dışından el-Meşhedani'ye desteğini açıklayan ilk siyasi bloklardan biri oldu.

İnşa ve Kalkınma Bloğu Sözcüsü Firas el-Meslemavi yaptığı basın açıklamasında, “Cabbar el-Kenani, Muhammed es-Sayhud, Kazım et-Tuki ve Murtaza es-Saadi'nin de aralarında bulunduğu 5 milletvekilinden oluşan blok liderliği, oturumu etkileyen sözlü tartışmalarla ilgili olarak parlamento içinde yaşananların koşullarını belirlemek üzere Temsilciler Meclisi Başkanlığı ile kapalı bir toplantı gerçekleştirdi” dedi.

El-Meslemavi, “Yaşananlar, meclis başkanlığının toplu olarak sorumlu olduğu bir emsal teşkil ediyor. Çünkü en yüksek yasama otoritesi olan yasama kurumunun başkanlığını ve üyelerini düzenleyen usul kuralları ve Temsilciler Meclisi yasası vardır. Bu nedenle bir blok olarak çözümlerle birlikteyiz ve oturumları düzenlemek ve önemli yasaları geçirmek için uygun yolları destekliyoruz” ifadelerini kullandı.

Sudani liderliğindeki İnşa ve Kalkınma Bloğu’nun el-Meşhedani ve yardımcılarıyla görüşmesi, parlamentodaki Sünni blokların el-Meşhedani'yi destekleyici bir tutum sergilemek üzere bir araya gelmesinin ardından gerçekleşti.

 Irak Başbakanı Muhammed Şiya es-Sudani ile Temsilciler Meclisi Başkanı Mahmud el-Meşhedani arasında Bağdat'ta gerçekleşen bir görüşmeden (hükümet medyası)Irak Başbakanı Muhammed Şiya es-Sudani ile Temsilciler Meclisi Başkanı Mahmud el-Meşhedani arasında Bağdat'ta gerçekleşen bir görüşmeden (hükümet medyası)

Yanlış anlama

Sünni bir siyasetçiye göre, ‘el-Meşhedani'nin açıklamaları herhangi bir belirsizlik içermiyor, ancak Şii güçlerin yardımcısını bu yöne iten kasıtlı bir iradesi olduğu anlaşılıyor’.

Adının açıklanmaması kaydıyla Şarku'l Avsat'a konuşan Sünni siyasetçi, “El-Meşhedani ile pek çok konuda aynı fikirde olmasam da, Irak'ın kimliği ve anayasal olarak Arap Birliği üyeliğiyle ilişkilendirilmesi konusunda söyledikleri doğru. Hatalı olan Irak anayasasını hazırlayan taraftır” dedi.

Söz konusu tartışma, Temsilciler Meclisi Başkan Yardımcısı Muhsin el-Mendelavi’nin el-Meşhedani'yi telefonla arayarak “Irak'a hakaret ettin” demesiyle başladı.

Telefon görüşmesiyle yetinmeyen el-Mendelavi tartışmayı sürdürmek üzere el-Meşhedani'nin ofisine gitti ve ‘Irak'ın kimliği’ hakkındaki açıklamalarına itiraz etti. El-Meşhedani ise “Irak, Arap Birliği kurumundan daha büyüktür, 7 bin yıllıktır ve kimliğini onlarca yıllık bir kurumdan alması makul değildir” şeklinde yanıt verdi.

El-Meşhedani'nin Arap Birliği'ne ilişkin açıklamaları, meclis başkanlığı ile ilişkilerde bardağı taşıran son damla gibi görünse de el-Meşhedani televizyonda yaptığı açıklamalarda, Irak'ta önümüzdeki ay gösteriler düzenleneceğini ve bir güvenlik sorunu yaşanması halinde ‘acil durum hükümetine’ gidilebileceğini söylemek gibi başka önemli konuları da gündeme getirdi. ABD'nin Halk Seferberlik Güçleri (Haşdi Şabi) ile ilgili olarak tüm siyasi liderlere mesaj gönderdiğini de doğrulayan el-Meşhedani, ABD'nin yaklaşımının Halk Seferberlik Güçleri’ni yapılandırmak değil, güvenlik güçlerine entegre etmek olduğunu belirtti.

‘Boşluğu doldurmak’

Araştırmacı Yahya el-Kubeysi Şarku’l Avsat'a yaptığı açıklamada şöyle dedi: “Devlet içindeki Sünni temsiliyeti sadece bir boşluğu dolduruyor, çünkü bu boşluğu Şii siyasi aktörler yönlendiriyor.”

El-Kubeysi'ye göre bu durum, Federal Yüksek Mahkeme'nin Irak Temsilciler Meclisi eski Başkanı Muhammed el-Halbusi'yi görevinden alma ve parlamentodan ihraç etme kararına kadar uzanıyor.

El-Kubeysi, “Bu karar anayasal ya da yasal bir argümana dayanmıyordu; daha ziyade siyasi bir karardı. Federal Yüksek Mahkeme de bu kararı almak için bir araçtı” ifadelerini kullandı.

Araştırmacı Seyf es-Saadi'ye göre ‘Temsilciler Meclisi'nin krizi 61. madde ve fıkralarında öngörülen yasama sürecinden sapması ve siyasi bloklar ile liderlerinin meclisin genel gidişatını kontrol etmesidir. Tüm sorumluluk meclis başkanlığına atfedilemez; aksine Temsilciler Meclisi Başkanı’nın sorumluluğu milletvekillerinin sorumluluğunu tamamlayıcı niteliktedir. Milletvekillerinin çoğu kendi bloklarının direktiflerini takip etmekte ve başkanlarının kararlarına uymamakta, bu da parlamento içinde tıkanıklığa yol açmaktadır.’

Es-Saadi Şarku’l Avsat'a verdiği demeçte, ‘beşinci parlamento döneminin sona erdiğini ve halen yürütme makamının performansını denetleyecek anayasal bir dayanaktan yoksun olduğunu’ ifade etti.