İsrail’den Kudüs'teki seçim faaliyetlerine müdahale

İsrail güvenlik güçleri, Kudüs'teki Ambassador Oteli’nde seçimlere yönelik düzenlenen faaliyeti engelledi. (Wafa)
İsrail güvenlik güçleri, Kudüs'teki Ambassador Oteli’nde seçimlere yönelik düzenlenen faaliyeti engelledi. (Wafa)
TT

İsrail’den Kudüs'teki seçim faaliyetlerine müdahale

İsrail güvenlik güçleri, Kudüs'teki Ambassador Oteli’nde seçimlere yönelik düzenlenen faaliyeti engelledi. (Wafa)
İsrail güvenlik güçleri, Kudüs'teki Ambassador Oteli’nde seçimlere yönelik düzenlenen faaliyeti engelledi. (Wafa)

İsrail, Fetih Hareketi’nin Kudüs’teki iki adayını ve Hamas’ın Batı Şeria'da bulunan Beytüllahim'deki bir adayını tutukladı. Filistinlilerin demokrasisine yönelik bir saldırı olarak nitelediği bu adım, İsrail'in Kudüs'teki seçimleri engelleme niyetinin açık bir göstergesi sayılıyor.
Kudüs'te seçimlerle ilgili düzenlenen bir danışma toplantısına müdahale eden ve toplantıya erişimi engelleyen İsrail güçleri, Fetih Hareketi’nin Kudüs’teki ofisi müdürü Adil Ebu Zenid ve Şeyh Cerrah’taki Ambassador Oteli Müdürü Sami Ebu Deyye’yi tutukladı. Başta Fetih Hareketi adayları olmak üzere diğer birçok isme de istihbarat merkezine başvurmalarına yönelik bildiri gönderildi.
Fetih Hareketi’nin Kudüs’teki sekreteri Şadi Mutur, “Olup bitenler, İsrail’in Kudüslülerin yasama seçimlerine katılma haklarını kullanmalarını engelleyen ve Kudüs şehri üzerindeki tam kontrolünü artıran sistematik politikasının bir yansımasıdır” açıklamasında bulundu. Ayrıca Fetih üyeleri ve kadrolarının maruz kaldığı uygulamaların kendilerini Filistin egemenliğini ve Kudüs’ün siyasi ve dini kimliğini koruma mücadelesinden caydırmayacağını vurguladı.
Daha önce de Hamas'ın 'Kudüs Sözümüzdür' listesi adaylarından Hasan el-Vardiya tutuklanmıştı. Hamas Sözcüsü Fevzi Berhum, açıklamasında “Beytüllahim’den liste adayının İsrail işgali tarafından tutuklanması, Filistin seçim sürecine yönelik bariz bir müdahaledir. Bu, İsrail'in seçimleri sabote etmeye yönelik amansız çabalarını yansıtır” ifadelerini kullandı. Söz konusu tutuklamaların Filistinlileri seçimlere katılmaktan caydırmayacağını, aksine güçlü ve etkili katılım yönünde itici bir güç teşkil edeceğini belirten Berhum açıklamasının devamında “Halkımız, kadroları, liderleri ve grupları; tüm bu zorlukları İsrail ile bir çatışma alanı haline getirmeye itiliyor” dedi. Uluslararası toplumu ve kurumları seçim sürecini korumaya, İsrail'in tüm suiistimallerine ve ihlallerine son vermek için derhal harekete geçmeye çağırdı.
Nitekim bu yaşananlar, Filistinlilerin şehirdeki seçimlerin önleneceği yönündeki endişelerini artırdı. Dışişleri ve Gurbetçiler Bakanlığı, Kudüslülerin Ambassador Oteli’nde yasama seçimlerine dair istişare toplantısı gerçekleştirmesinin engellenmesi, birçok katılımcının tutuklanması ve bazılarına istihbarat huzuruna çıkma talepleri gönderilmesinin işgal gücünün Kudüs'ün seçimlere katılımı yönündeki tehlikeli tutumunun bir göstergesi olduğunu vurguladı.
Bakanlık tarafından yapılan açıklamada şu ifadeler kullanıldı:
“Filistin demokrasisine yönelik bu saldırganlık, iki taraf arasında imzalanan bağlayıcı anlaşmaların, bu metinlerde Kudüs'ün seçimlere katılımına dair açıkça ifade edilenlerin (seçim mekanizmaları, katılımın sağlanacağı adresler ve sandıkların yeri) ihlalidir. Aynı zamanda Filistin liderliğinin Kudüs'ün seçimlere katılımı meselesi de dahil olmak üzere imzalanan tüm anlaşmalara bağlılığını teyit eden İsrail tarafından aldığı resmi mesajın içeriğinden de geri adım atmadır. Hazırlık toplantısı yapılmasına müsamaha göstermeyen İşgal yetkilileri, öyleyse işgal altındaki Kudüs'te tam bir seçim kampanyası, adaylık ve oylama konusunda nasıl uyum sağladı? Nitekim bu, Kudüs ve Kudüslülerin seçimlere katılımı konusunda gelecekte bir çatışma ile karşı karşıya olduğumuz anlamına geliyor.”



Yıkıntılar arasında Hartum... Hayata çekingen bir dönüş

Hartum'daki bir çarşıda yanmış dükkanlarının önünde oturan dükkan sahipleri (Şarku’l Avsat)
Hartum'daki bir çarşıda yanmış dükkanlarının önünde oturan dükkan sahipleri (Şarku’l Avsat)
TT

Yıkıntılar arasında Hartum... Hayata çekingen bir dönüş

Hartum'daki bir çarşıda yanmış dükkanlarının önünde oturan dükkan sahipleri (Şarku’l Avsat)
Hartum'daki bir çarşıda yanmış dükkanlarının önünde oturan dükkan sahipleri (Şarku’l Avsat)

Ordu ile Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK) arasında iki yılı aşkın süredir devam eden şiddetli savaşın ardından, Sudan'ın başkenti Hartum'da ticari faaliyetler ve günlük yaşam yavaş yavaş normale dönmeye başladı. Modernliğin ve güzelliğin sembolü olan şehir, bugün yıkımın enkazı üzerinde duruyor ve yeniden ayağa kalkmaya çalışıyor. Binlerce yıkık bina, başkentte Mehdi Devrimi’nden bu yana ilk kez yaşanan savaşın şiddetini gözler önüne seriyor.

uı8o9
Sudan Merkez Bankası binası ve yakınındaki bir otelde meydana gelen hasarın izleri (Şarku’l Avsat)

Savaşın izleri binalarda ve sokaklarda halen açıkça görülüyor. Başkentin birçok simgesel yapısı tamamen veya kısmen yakıldı ya da yıkıldı, binaların duvarlarında kurşun delikleri var. Bankalar ve devlet daireleri kapısız ve penceresiz hale geldi; içlerinden yangın ve is kokusu yayılıyor.

Toplu taşımaya temkinli dönüş

Hartum'un merkezindeki ana ulaşım istasyonu olan ve Jackson durağı olarak bilinen istasyonda, toplu taşıma araçları eyaletin şehirlerinden ve ilçelerinden vatandaşları taşımaya yeniden başladı, ancak Hartum'un en ünlü pazarlarından biri olan Arap Pazarı’na ulaşmak için halen yürüyerek veya özel araçlarla gitmek gerekiyor.

Yetmişli yaşlarında bir adam yorgun adımlarla pazara doğru yürüyordu. Yürümekten yorgun düşen adam, başındaki takkesini kaldırarak terini sildi. Şarku’l Avsat’a eski dükkanını kontrol etmek ve 200 bin Sudan cüneyhi (73 dolar) değerinde mal ve eşya satın almak istediğini söyledi. Şehrin en büyük ve en ünlü ticaret merkezi olan Vaha Hartum’u çevreleyen yıkıma işaret eden yaşlı adam, gözlerinden umut ışığı saçarak, “Bu yıkım yeniden inşa edilecek, önemli olan dersimizi almamız” dedi ve sonra sessizliğe büründü.

Altınlar nereye gitti?

Yanan Vaha Hartum'un yakınında arabalar hareket ediyor ve insanlar dolaşıyor, ancak dükkanlar henüz açılmadı. Bazıları sadece mallarını kontrol etmekle yetiniyor, diğerleri ise el-Fercabi Eczanesi yazan tabelanın altında arabalarının bakımını yapmaya devam ediyor.

frgthyuı
Savaşın izlerini taşıyan yıkık bir ticaret merkezi (Şarku'l Avsat)

Bir zamanlar Sudan'ın en büyük altın ticaret merkezlerinden biri olan Altın Binası, yangına rağmen halen ayakta duruyor. Öte yandan, Hartum Valisi ile şirket sahipleri arasında bölgedeki altın ticaretini canlandırmanın yollarını görüşmek üzere bir toplantı yapılacağı konuşuluyor.

Hartum Ulu Camii

1901 yılında Hidiv Abbas Hilmi Paşa tarafından açılan ve tarihi bir mimari eser olan Hartum Ulu Camii, savaştan nasibini aldı ve çevresi ile birlikte büyük hasara uğradı. Bakım çalışmaları tamamlanmak üzere olan caminin birkaç gün içinde ibadete açılması planlanıyor. Savaştan önce Hartum Ulu Camii, ibadet etmek ve ders halkalarına katılmak için Hartum'un dört bir yanından gelenlerden yoğun ilgi görüyordu.

yjuı
Başkentin merkezindeki bir ticaret merkezinde meydana gelen yıkımdan (Şarku'l Avsat)

Saray Caddesi

Hartum'un merkezindeki ana caddelerden biri olan Saray Caddesi, adını, güney kapısında bulunan Cumhurbaşkanlığı Sarayı’ndan almıştır. Çatışmalar sırasında büyük bir savaş alanı olan cadde, son dönemde yeniden hareketlendi; özellikle Cumhuriyet Caddesi ile kesiştiği noktada özel araçların gelip gittiği görülüyor.

gthyujı
Cumhuriyet Caddesi'nin çukur kısımlarındaki su birikintileri (Şarku'l Avsat)

Diğer caddelerin aksine Saray Caddesi her iki yanında küçük su birikintileri olmasına rağmen en temiz cadde olarak kabul ediliyor. Seyyid Abdurrahman Caddesi ile kesiştiği noktada ise el-Ehli Bankası binasında bakım çalışmaları başladı; bankanın faaliyetlerine yeniden başlaması için hazırlıklar yapılıyor.

Hürriyet Caddesi

Hürriyet Caddesi, Hartum'un batı kesiminde, elektrikli ev aletleri mağazalarının bulunduğu bölgede yer alıyor. Esnaflardan bazıları dükkanlarına geri döndü; yetkililerin bölgeyi güvenli hale getirecekleri ve yıl sonuna kadar devlet vergilerinden muaf tutacakları sözü vermeleri üzerine, caddede nispeten canlanma başladı.

Dükkân sahipleri kurban kesip, şeker ve meyve suyu dağıttılar. Özgürlük Caddesi'ni Sudan bayraklarıyla süslediler ve hoparlörlerden milli marşlar çalarak Hartum'un ticaret merkezinde hayatın normale döndüğünü ilan ettiler.

jukılo
Başkent Hartum’un batısındaki Hürriyet Caddesi'nde hareketlilik yaşandı. (Şarku'l Avsat)

40 yıldır elektrikli ev aletleri satıcısı olan Babekir Hasan, “Bu dönüş, Hartum'da hayatın normale döndüğü anlamına geliyor. Tüm esnafı geri dönmeye çağırıyorum, çünkü durum şu anda istikrarlı” diyerek mutluluğunu dile getirdi. Bir diğer esnaf Salah Surkti ise, mallarını makul fiyatlarla satabilmek için vergilerin düşürülmesini talep etti ve savaş sırasında 200 milyon Sudan cüneyhi (73 bin dolar) kaybettiğini belirterek, “Tüccar kaybını üzülerek günlerini geçirmemeli, ayağa kalkıp yeniden başlamalı” dedi.

dvfgbh
Başkent Hartum'da işlerine geri dönen dükkanlar (Şarku'l Avsat)

Devlet ayağa kalkmaya çalışıyor

Başkent Hartum’daki yeni boyanmış binalar, istikrara dönüşün işaretlerini yansıtıyor. Öte yandan Hartum genelindeki birçok devlet kurumunda restorasyon çalışmaları başladı. Hartum Yasama Konseyi'ndeki (eyalet parlamentosu) hasara rağmen, bazı çalışanlar elektrik ve su olmadan çalışıyor. Yakındaki Elektrik İdaresi binası ise tamamen yanmış gibi görünüyor.

hyjuk
Başkent Hartum’da yaşanan savaş nedeniyle onlarca dükkân ve alışveriş merkezi yıkıma uğradı. (Şarku'l Avsat)

Bir çalışan, hizmetlerin yeniden sağlanmasının yakın olduğunu, ancak ‘en önemli konunun güvenliğin sağlanması’ olduğunu vurguladı.

Nil Nehri'nin iki kolunun birleştiği nokta, Hartum'un Omdurman'a açılan kapısı

El-Mukran bölgesi, adını Beyaz ve Mavi Nil nehirlerinin kesiştiği noktadan alıyor. Hartum ve Omdurman arasında yoğun trafik hareketliliğine sahne olan bu bölge, Omdurman'a giriş kapısı olmasının yanı sıra, Sudan Merkez Bankası Başkanlığı, Zain Telekomünikasyon Şirketi binaları, oteller, Sudan Müzesi ve diğer büyük kurumların da bulunduğu bir bölgedir. Ancak bu bölge de yıkım ve tahribattan nasibini aldı.

sdfghy
Başkent Hartum’daki bir çarşıda dükkanının yıkıntıları önünde duran bir esnaf (Şarku'l Avsat)

Büyük kayıplara ve geniş çaplı yıkıma rağmen Hartum yavaş ama emin adımlarla yeniden ayağa kalkmaya başladı. Dükkanların ve çarşıların yeniden açılması, camilerin ve devlet binalarının onarılması, savaşın yaralarını yaşayan bu şehrin, halkının desteği ve azmiyle yeniden ayağa kalkabileceğinin işaretleri.