Lübnan Merkez Bankası, hesaplarının denetimini kolaylaştırmak için makbuz sunmayı kabul etti

Lübnan Merkez Bankası’nın Merkezi Konseyi’nin denetim sürecine olan bağlılığını onaylaması ve gerekli belge ve bilgiler güvence altına alınarak gelecek cuma gününden itibaren bir dizi adım atılması kararı sonrasında siyasi hesaplar, Lübnan devlet kurumlarının hesaplarındaki cezai denetimlerle ilgili teknik ayrıntılara baskın geldi.

Hükümetle sözleşme yapan ‘Alvarez & Marsal’ın sorusuna Lübnan yasalarıyla çelişmesi dolayısıyla yanıt vermeyi kabul etmeyen Merkez Bankası hesaplarında yürütülecek olan adli denetim, geçen sonbaharda daha da karmaşık bir duruma sahne oldu. Siyasi güçler, bakanlıkların ve devlet idarelerinin, konseylerinin ve organlarının tüm hesaplarının incelenmesine dayalı bir çözüme ulaşmıştı. Bu bağlamda geçen aralık ayında parlamentoda, yetkililerin hesaplarındaki bankacılık gizliliğini bir yıllığına kaldıran ve şirketin hesaplarının denetlenmesine izin veren bir yasa çıkarıldı.

6 Nisan’a kadar sözleşme yapılan şirketle herhangi bir görüşme yapılmamıştı. Merkez Bankası’ndaki Merkezi Konseyi, ‘Zoom’ uygulaması üzerinden gerçekleştirilen ve Merkez Bankası’ndaki hükümet komitesinin yanı sıra Maliye Bakanlığı, Merkez Bankası, Alvarez & Marsal denetim şirketi temsilcilerinin katıldığı toplantıda açıklama yaptı. Konsey, denetim sürecini doğrularken, özellikle bankacılık gizliliğinin kaldırılması için bir yasanın çıkarılmasından sonra şirketin talep ettiği belge ve bilgilerin güvenliğini sağlamak üzere gelecek cuma gününden itibaren ay sonuna kadar bir dizi adım atılacağını belirtti.

Merkez Bankası’nın hükümet yetkilisine en geç gelecek cuma gününe kadar güncellenmiş bir bilgi listesi sunması ve hazırlığı nisan ayı sonrasına kadar uzayacak bir süre sonrası belgeleri belirtmesi kararlaştırıldı. Aynı şekilde Merkez Bankası’nın, sözleşmenin yeniden aktive edilerek şirkete teslim edilmesi şartıyla, hükümet yetkilisinin kullanımına sunulması için gerekli belgeleri toplaması kararı alındı.

Bankacılık kaynakları, Şarku’l Avsat’a yaptıkları açıklamada, prensip olarak yasanın Temsilciler Meclisi’nde yürürlüğe koyulmasının ardından herhangi bir engelin bulunmayacağının varsayıldığını aktardı. Kaynakların açıklamasında “Merkez Bankası, yetkileri dahilinde iş birliği yapıyor ve kendisinen kaynaklı herhangi bir engel yok” ifadesi kullanıldı.

Alvarez & Marsal şirketi, adli muhasebe denetimi için Maliye Bakanlığı ile imzalanan anlaşmayı ‘şirketin görevini yerine getirmesi için gereken bilgi ve belgeleri elde edememesi’ nedeniyle feshetmeye karar verdi. Maliye Bakanlığı, ‘Merkez Bankası, bakanlıklar, fonlar ve kamu kurumlarının hesaplarının cezai incelemesini’ takip etmek için yasanın parlamentoda onaylanmasından sonra geçen ocak ayında şirketle bağlantı kurmuştu. Bankacılık kaynakları, önceki görevin tüm bakanlıkları ve departmanları kapsayacak şekilde genişletilmesinden sonra eski sözleşmenin artık geçerli olmadığını aktardılar. Kaynakların açıklamasında şu ifadeler yer aldı:

“Sözleşmenin şekli değişmeli. Ancak ne tür sözleşmelerin yapılacağını, yeni bir sözleşme mi yoksa sadece önceki sözleşmede bir değişiklik mi olacağını öğrenmek için müzakereleri beklemeliyiz. Müzakereler ayrıca adli denetleme şirketine verilecek yetkilerin bilinmesine ve sözleşmenin niteliği, süresi ve maliyetinin bilinmesine yol açacaktır.”

Mesele, siyasi güçler arasındaki siyasi çatışma çemberine giren teknik ayrıntılardan etkilenmemiş gibi görünüyor. Adalet Bakanı Marie Claude Necm, 6 Nisan’da Twitter üzerinden yaptığı açıklamada, ‘cezai denetimin bir tavsiye değil, bir karar olduğunu’ söyledi. Bakan şu an çok geç kalınmadığını vurguladığı açıklamasının devamında şunları söyledi:

“Geçen kasım ayından bu yana, sözleşmenin yasanın değiştirmesine gerek duymadığını tekrarladım. İstifa eden hükümetin toplanmasını ve Lübnan Merkez Bankası’na hesap verebilirlik cezası altında acil uygulama yapılması için emir vermesini talep ettim. Ya da cumhurbaşkanı ve başbakanın aynı anda yazılı bir uyarı yapmasını istedim.”

Diğer yandan Özgür Yurtsever Hareket karşıtları, harekete mensup bakanlara verilen bakanlıklar da dahil olmak üzere devletin tüm kesimlerini kapsaması beklenirken, sadece Merkez Bankası’nın hesaplarına odaklanıldığını savundular. Milletvekili George Ataullah’a göre Özgür Yurtsever, muhaliflerini denetimin sürmesini istememekle ve bazı siyasi güçleri de engelleri devam ettirmekle suçladı. Özgür Yurtsever ayrıca bazı güçleri de ‘Merkez Bankası Başkanı’na, kendisinden istenen bilgileri denetimle görevlendirilen şirkete vermemesi için baskı yapmakla’ suçladı.

Diğer yandan 8 Mart güçlerine yakın kaynaklar, denetim projesinin önündeki engellerin siyasi olduğunu kabul etmiyorlar. Kaynaklar, tüm bakanlıkların, konseylerin, organların ve Merkez Bankası hesaplarının cezai olarak denetlenmesine izin veren yasayı onaylanması konusunda, parlamentonun tavrının net olduğunu aktardı. Şarku’l Avsat’a konuşan kaynaklar, denetimin ‘popülizmden uzakta’ yapılması çağrısında bulundu. Enerji Bakanlığı hesapları da dahil tüm sektörleri, bakanlıkları ve departmanları içermesi şartıyla herkesin hesapların adli denetimine bağlı olduğunu hatırlatan kaynaklar, elektrik finansmanı krizinin, hazinede toplam Lübnan mali açığının yarısına yakın bir oranda açığa neden olduğuna dikkat çekti.

Adli muhasebe denetimi, Lübnan’ın Uluslararası Para Fonu (IMF) ile müzakeresinin gerektirdiği sonuçlardan biri. Denetim, IMF tarafından ekonomik ve mali reform yolunu takip etmek için belirlenen koşullar dahilinde yer alıyor.