AB, yaza kadar nüfusun yüzde 70’ini aşılayabileceğini vurguladı

Dün Nice’de aşılama merkezi dışındaki kuyruklar (Reuters)
Dün Nice’de aşılama merkezi dışındaki kuyruklar (Reuters)
TT

AB, yaza kadar nüfusun yüzde 70’ini aşılayabileceğini vurguladı

Dün Nice’de aşılama merkezi dışındaki kuyruklar (Reuters)
Dün Nice’de aşılama merkezi dışındaki kuyruklar (Reuters)

Avrupa Birliği (AB) İç Pazar Komiseri Thierry Breton, yeni tip korovirüse karşı geliştirilen AstraZeneca aşısının kullanımı, kısıtlanmak zorunda kalınmış olsa da, Rus aşısı Sputnik olmadan da AB’nin yeterli miktarda dozunun bulunduğunu ve gelecek yaza kadar yetişkin nüfusunun yüzde 70’ini aşılama hedefine ulaşacağını belirtti.
Breton, bu yılın başında aşılama kampanyalarının başlatılmasına eşlik eden başarısızlığın yaşandığı geçtiğimiz şubat ayından bu yana AB Komisyonu tarafından Avrupa’nın aşı üretme yeteneklerini güçlendirmek için oluşturulan özel bir bölümü yönetiyor.
Şarku’l Avsat da dahil olmak üzere bir dizi medya kuruluşunun katıldığı sanal bir basın konferansı düzenlendi. Breton, Avrupa İlaç Ajansı’nın (EMA) AstraZeneca aşısı kullanımı ile çok nadir görülen kan pıhtıları arasında olası nedensel bir ilişki bulunduğuna yönelik uyarılarda bulundu. Aynı zamanda Avrupa ülkelerinin söz konusu aşının kullanımının belirli yaş grupları ile sınırlandırılmasına yönelik aldıkları kararların, yaz sonuna kadar yetişkin nüfusun yüzde 70’inin aşılanması hedefine ulaşılmasını etkilemeyeceğini belirtti. Breton, bu hedefe, Rus aşısı Sputnik olmadan da ulaşabileceklerini söyledi. Rus aşısının Avrupa’ya vadettiği miktarın yaz sonuna kadar hazır olmayacağı belirtilmişti.
Breton yaptığı açıklamada şunları söyledi:
“En az 360 milyon doz aşının ve belki daha fazlasının, bu yılın ikinci çeyreği sona ermeden Haziran ortalarında, en az 420 milyon doz aşının ise Temmuz ortalarında teslim alacağımıza yönelik garantimiz var.”
Breton ayrıca “AstraZeneca’nın teslimini vaat ettiği 70 milyon dozu bir kenara bıraksak bile, hedefimize ulaşmak için yeterli miktarda dozumuz olacak” dedi. AB Komisyonu, bu hesaplamalarında, geçen yılın sonundan bu yana AB’ye aşı temin etmeye başlayan Pfizer-BioNTech, Moderna ve ABD şirketi Johnson&Johnson tarafından üretilen Janssen aşısına güveniyor. Tek dozda uygulanma avantajına sahip olan Janssen aşısının dozları önümüzdeki hafta itibariyle AB ülkelerine ulaşması bekleniyor.
Daha önce Fransa Maliye Bakanı olarak görev yapan ve bazı büyük teknoloji şirketlerinin yönetimini üstlenen Breton şunları söyledi:
“Hedefimize ulaşacağımıza yönelik bu iyimserlik, laboratuvarla sürekli iletişimlerimize ve AB ülkelerindeki 50’den fazla üretim tesisine yaptığımız ziyarete dayanıyor. Artık bu tesisler ve üretim imkanlarına yönelik net bir fikrimiz var. Aşı imalatında, üretim zinciri 70 gün ila 3 ay arasında değişen bir süreye ihtiyaç duyduğundan, yılın ikinci çeyreği bitmeden önce, teslim edilecek yeterli miktarda üretim yapmayı başaracağından eminiz.”
Breton’un ekibinin gerçekleştirdiği araştırma faaliyetleri, iki hafta önce bir İtalyan aşı üretim tesisinde 29 milyon doz AstraZeneca aşısının tespit edilmesine katkıda bulundu. Bu aşıların 16 milyonu AB toprakları içinde kaldı. AB Komisyonu daha önce, Breton’un talimatı ile AstaZeneca şirketinin Hollanda’daki tesisine üretilen temel aşı malzemelerinin İngiltere’ye ihracatına engel olmuştu.

30 milyon aşı dozu teslim edildi
Breton AstaZeneca şirketinin vadettiği 120 milyon aşı dozundan sadece 30 milyonunu teslim ettiğini açıkladı. Breton bu konu ile ilgili olarak “İngiltere’ye teslim edildiği gibi, anlaşmada belirtilen miktarlar bize de teslim edilmiş olsaydı, AB’deki aşılama yapılan nüfus oranı İngiltere’dekinden daha iyi olurdu” ifadelerini kullandı.
Macaristan ve Çek Cumhuriyeti’nin kullanmaya başlamasının ardından Almanya ve Hollanda gibi bazı Avrupa ülkelerinin satın almaya başladığı Rus aşısı ile ilgili olarak, Breton şu ifadeleri kullandı:
“Rusya büyük bilim adamlarının kaynağıdır ancak üretim kapasitelerine ilişkin şüphelerimiz var. AB şu ana kadar, ihraç edilen 60 milyon doz dahil olmak üzere 190 milyon aşı dozu üretirken Rusya bugüne kadar sadece 20 milyon Sputnik aşısı üretebildi.”
Breton, Rus aşısının satın alınması imkânı konusunda Alman Sağlık Bakanı ile anlaştıklarına dikkat çekti. Bununla birlikte, Rus aşı üretim tesislerinin gerekli miktarları önümüzdeki yaz sonundan önce teslim etme imkanından şüphe duyarak, “Ancak belirlenen hedefimize ulaşmak için yeterli miktarda aşı dozumuz var” ifadelerini sözlerine ekledi. Breton, Avrupa’nın aşı üretim kapasitesinin bu yılın ikinci yarısının başı itibariyle aylık 130 milyon doza ulaşmasını bekliyor.
Breton, EMA’nın Rus aşısı üzerinde yaptığı ve önümüzdeki haftalarda veya aylarda sona ulaşabilecek olan inceleme ile ilgili olarak şu ifadeleri kullandı:
“Bu adımı memnuniyetle karşılıyoruz ancak tahminlerimiz, aşının kullanımının onaylanmasının ardından Rus şirketinin seri üretim sürecini başlatmak için 10 veya 12 aylık bir süreye ihtiyacı olacağı yönünde, bu süre bizim zamanla yarıştığımız bir zamana denk geliyor.”

 


Musk, DOGE’dan pişman: “Bir daha uğraşmam”

Ocak ayında Musk liderliğinde kurulan DOGE, kasımda kapatılmıştı (Reuters)
Ocak ayında Musk liderliğinde kurulan DOGE, kasımda kapatılmıştı (Reuters)
TT

Musk, DOGE’dan pişman: “Bir daha uğraşmam”

Ocak ayında Musk liderliğinde kurulan DOGE, kasımda kapatılmıştı (Reuters)
Ocak ayında Musk liderliğinde kurulan DOGE, kasımda kapatılmıştı (Reuters)

Elon Musk, Hükümet Verimliliği Bakanlığı'nda (DOGE) geçirdiği süreyi değerlendirdi.

Musk, 2017-2019'ta İç Güvenlik Bakanlığı'nda basın sözcüsü yardımcısı olarak görev yapan Katie Miller'ın podcast'ine katıldı.

Teknoloji milyarderi, ABD Başkanı Donald Trump'ın Beyaz Saray Özel Kalem Müdür Yardımcısı Stephen Miller'ın eşiyle yaptığı söyleşide, DOGE'un tartışmalı federal bütçe kesintilerine dair şunları söyledi:

Biraz başarılı olduk. Bir dereceye kadar başarılı olduk. Hiç mantıklı olmayan, tamamen israfa yol açan birçok fonlamayı durdurduk.

Trump'ın seçim kampanyasına yaptığı desteklerle gündeme gelen Musk, ABD Başkanı tarafından DOGE'un başına getirilmişti.

Yönetimin ilk 5 ayında federal kurumlarda gerçekleştirdiği kesintilerle tartışma yaratan Tesla CEO'su, nisanda yaptığı açıklamada elektrikli otomobil şirketiyle ilgilenmek için DOGE'da geçirdiği süreyi azaltacağını duyurmuş, mayısta da görevden ayrılmıştı.

DOGE'un kesintileri nedeniyle binlerce federal çalışanın işine son verilmesi ABD'de tepki çekmişti. ABD'nin yanı sıra bazı Avrupa şehirlerinde de Tesla'ların kundaklandığı bildirilmişti.

Salı günü yayımlanan podcast'te Musk, bir daha DOGE gibi bir projenin başına geçmek istemediğini belirtti:

DOGE'la uğraşmak yerine, esasen şirketlerim üzerinde çalışmalıydım. Böylece ürettiğimiz arabaları kundaklamazlardı.

Space X CEO'su, DOGE'un başına geçtikten sonra katıldığı bir konferansta Nazi selamı verdiği iddiasıyla da yoğun eleştirilerin hedefi olmuştu.

Analistlere göre Tesla'nın net kârının bu yılın ilk çeyreğinde yüzde 71 oranında düşmesinde, Musk'ın DOGE’a odaklanması büyük rol oynamıştı.

Teknoloji milyarderiyle ABD Başkanı'nın arası, Trump'ın tartışmalı vergi indirimi tasarısı nedeniyle bozulmuştu. Sosyal medya üzerinden atışmaların ardından ikili daha sonra "dostluk mesajları" paylaşmıştı.

Independent Türkçe, Reuters, Axios


‘Tek bir tık bir ülkeyi yıkmaya yeter’... İsrailli bir yetkiliden ‘nadir’ uyarı

Siber korsanlığı simgeleyen bir görsel (Reuters)
Siber korsanlığı simgeleyen bir görsel (Reuters)
TT

‘Tek bir tık bir ülkeyi yıkmaya yeter’... İsrailli bir yetkiliden ‘nadir’ uyarı

Siber korsanlığı simgeleyen bir görsel (Reuters)
Siber korsanlığı simgeleyen bir görsel (Reuters)

İsrail Ulusal Siber Güvenlik Müdürlüğü Başkanı Yossi Karadi, nadir görülen bir uyarıda bulunarak, siber tehditlerin ülkeleri anında çökme noktasına getirebileceğini söyledi. Şarku’l Avsat’ın Yediot Ahronot’tan aktardığına göre Karadi, elektrik, su, trafik ışıkları ve hastane ağlarına yapılan siber saldırıların artık savaş aracı haline geldiğini ve bu saldırıların çoğunlukla saldırganın kimliğini gizlemek için vekil gruplar üzerinden gerçekleştirildiğini belirtti. Karadi dün Tel Aviv Üniversitesi’nde düzenlenen Siber Güvenlik Haftası konferansında yaptığı konuşmada, son altı ayda İsrail’in yürüttüğü savunma faaliyetlerinden bir kısmını paylaştı ve ‘ilk siber savaş’ olarak nitelendirdiği durumun endişe verici bir tablosunu çizdi.

Karadi, “Giderek savaşların dijital alanda başlayıp biteceği bir çağa doğru ilerliyoruz” dedi ve ‘dijital kuşatma’ terimini tanıttı. Karadi, bu senaryoda enerji santrallerinin duracağı, trafik ışıklarının çalışmayacağı, iletişim sistemlerinin çökeceği ve su kaynaklarının kirlenebileceğini vurgulayarak, “Bu hayali bir gelecek senaryosu değil, oldukça gerçekçi bir eğilim” ifadesini kullandı.

Karadi, dijital kuşatma kavramının sadece çekici bir ifade olmadığını, 15 yıl süren bir gelişimin sonucu olduğunu belirtti. Geçmişte devletler arasındaki siber savaşların çoğunlukla sessiz casusluk veya yalnızca askeri tesisleri hedef alan operasyonlar olduğunu söyleyen Karadi, son yıllarda durumun değiştiğini ve yeni düşmanın yalnızca sır çalmayı değil, sivil yaşamı kesintiye uğratmayı amaçladığını ifade etti.

Yediot Ahronot’a göre, siber savaşların başlangıç noktası olarak kabul edilen olay, 2010 yılında Stuxnet virüsünün ortaya çıkmasıydı. Yabancı raporlara göre virüs, İran’ın Natanz Nükleer Tesisi’ndeki santrifüjleri hedef almak için İsrail ve ABD tarafından kullanılmıştı ve yalnızca belirli endüstriyel kontrol birimlerini etkileyerek sivil bilgisayarlar veya alakasız altyapıya zarar vermekten kaçınıyordu.

Karadi, dönüm noktasının ise geçen on yılın ortalarında Doğu Avrupa’da yaşandığını belirtti. Rus hacker grubu Sandworm, teorik olarak mümkün görülmeyen bir adım atarak Ukrayna elektrik şebekesini hackledi ve yüz binlerce evi dondurucu soğukta karanlığa gömdü. Bu olaydan sonra siber operasyonlar, yalnızca askeri hedeflere yönelik silahlar olmaktan çıkarak, sivil nüfusu hem psikolojik hem fiziksel olarak etkileme aracına dönüştü. Ayrıca, 2017’de Kuzey Kore’ye atfedilen WannaCry fidye yazılımı saldırısının, siber silahların nasıl kontrolden çıkabileceğini gösterdiği ve dünya genelinde hastaneler ile acil servisleri rastgele etkileyerek felce uğrattığı ifade edildi.

Bir Amerikan siber güvenlik şirketi, Sandworm siber hack grubunun faaliyetlerini tespit etti. (Reuters)Bir Amerikan siber güvenlik şirketi, Sandworm siber hack grubunun faaliyetlerini tespit etti. (Reuters)

Tehlikeli bir artış

Karadi, İran’ın siber terör doktrinini benimsemiş olmasının tehlikeli bir örneğini paylaştı: 2020 yılında İsrail su şebekesindeki klor seviyesini değiştirmeye yönelik girişim, başarılı olsaydı kitlesel zehirlenmeye yol açabilirdi.

Karadi, o tarihten bu yana İran’ın siber saldırılarının İsrail’de sivil altyapıyı hedef aldığını, hastaneler, alarm sistemleri ve elektrik şebekesine yönelik tekrar eden girişimlerin bu kapsamda olduğunu belirtti.

Hastanelere yönelik saldırıların yeni bir boyut kazandığını vurgulayan Karadi, yakın zamanda Shamir Tıp Merkezi’ne yapılan siber saldırıyı örnek gösterdi. Saldırının arkasında, sıradan bir suç örgütü gibi görünen ‘Qilin’ adlı bir grup bulunuyordu. Karadi, bu durumun devletlerin, sorumluluğu gizlemek için vekil siber gruplar aracılığıyla saldırılar düzenlemesi trendini gösterdiğini ve bunun yalnızca İsrail’e özgü olmadığını aktardı. ABD ve Avrupa istihbarat raporları da benzer eğilimleri doğruluyor.

Çin’de de ‘Volt Typhoon’ gibi grupların, kâr amacı gütmeden ABD’nin kritik altyapısına sızmalar yaparak olası bir gelecekteki saldırıya hazırlık yaptıkları tespit edilmiş durumda.

Karadi, İran saldırılarında karma bir taktik gözlendiğini söyledi: Weizmann Enstitüsü’ne bir füze atılırken, aynı zamanda güvenlik kameralarına sızılarak çarpma anı gerçek zamanlı olarak kaydedildi ve psikolojik etkisi artırıldı. Aynı zamanda çalışanlara tehdit mesajları ve sızdırılmış kişisel bilgiler gönderildi.

Bu yöntem, Ukrayna savaşında görülen siber saldırılarla benzerlik taşıyor; Rus hackerlar, internet servis sağlayıcılarını hedef alarak bilgi akışını engelliyor ve korku yayıyordu.

Konuşmasını yapay zekâ çağının getirdiği fırsatlar ve risklerle tamamlayan Karadi, “Dijital sistemlere tamamen bağımlılık ve yapay zekâdaki hızlı gelişim, büyük fırsatlar sunuyor, ancak saldırganlara da sınırsız hareket alanı sağlıyor” uyarısında bulundu.

Yediot Ahronot gazetesi, Karadi’nin mesajını özetleyerek, “Gelecek savaşta klavye, roketten daha az öldürücü olmayacak” ifadeleriyle duyurdu.


İran'ın başkentinde aylardır ilk kez yağmur yağdı

Bugün Tahran'daki Valiasr Meydanı'nda İran bayrağı şeklinde dev bir reklam panosunun önünden geçen bir kadın (EPA)
Bugün Tahran'daki Valiasr Meydanı'nda İran bayrağı şeklinde dev bir reklam panosunun önünden geçen bir kadın (EPA)
TT

İran'ın başkentinde aylardır ilk kez yağmur yağdı

Bugün Tahran'daki Valiasr Meydanı'nda İran bayrağı şeklinde dev bir reklam panosunun önünden geçen bir kadın (EPA)
Bugün Tahran'daki Valiasr Meydanı'nda İran bayrağı şeklinde dev bir reklam panosunun önünden geçen bir kadın (EPA)

İran'ın başkentinde aylardır ilk kez bugün yağmur yağdı ve bu durum, yüzyılı aşkın süredir en kurak sonbaharını yaşayan ülke için rahatlama getirdi.

Şarku’l Avsat’ın AP’den aktardı habere göre kuraklık, Cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkiyan'ın, başkent çevresindeki barajları dolduracak kadar şiddetli yağmur yağmazsa, İran'ın aralık ayı sonuna kadar hükümetini Tahran dışına taşıması gerekebileceği uyarısında bulunmasına yol açmıştı.

Meteorologlar bu sonbaharı ülke genelinde 50 yıldan fazla süredir yaşanan en kurak sonbahar olarak tanımladı; bu durum, 1979 İslam Devrimi'nden bile öncesine denk geliyor ve tarım için büyük miktarda suyu verimsiz bir şekilde tüketen sistemi daha da zorluyor. Ajans, su krizinin ülkede siyasi bir mesele haline geldiğini, özellikle de İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu'nun, iki ülke arasında geçen haziran ayında 12 gün süren bir savaş yaşanmasına rağmen, İran'a bu konuda defalarca yardım teklifinde bulunmasının ardından bu durumun daha da belirginleştiğini belirtti.

20 Mayıs 2025'te Tahran dışındaki Lar Barajı'nın uydu görüntüsü (Planet Labs - AP)20 Mayıs 2025'te Tahran dışındaki Lar Barajı'nın uydu görüntüsü (Planet Labs - AP)

Netanyahu, 2018'de yayınlanan bir tanıtım videosunda İran halkına şahsen seslenerek, "milyonlarca insanın hayatını tehdit eden ciddi su kıtlığı" sorununu ele almak üzere Farsça bir internet sitesinin açılışını duyurdu. İranlıların su ihtiyaçlarına yardımcı olmayı amaçlayan yeni bir İsrail girişimi olan "İran Halkı İçin Yaşam"ı şahsen desteklemeye hazır olduğunu belirtti. Batı Kudüs'teki ofisinde çekilen video, Netanyahu'nun bir tuz arıtma tesisinden geldiğini iddia ettiği kaptan kendine bir bardak su doldurmasıyla başlıyor. Ardından İranlıların karşı karşıya olduğu vahim su krizinden bahsediyor.

Netanyahu, 12 günlük savaşın ardından geçen ağustos ayında İranlılara mesajını yineleyerek şunları söyledi: “Liderleriniz 12 günlük savaşı bize zorla dayattılar ve ezici bir yenilgiye uğradılar. Her zaman yalan söylüyorlar.” Sözlerine şöyle devam etti: “İran'da her şey çöküyor. Bu kavurucu yazda, çocuklarınız için temiz, soğuk su bile yok. Bu, İran halkına karşı gösterilen en büyük ikiyüzlülük ve saygısızlıktır. Bu durumu hak etmiyorsunuz.”