WHO: Yoksul ülkeler reddedilen aşılara ihtiyaç duyuyor

Uluslararası sağlık yetkilileri, bazı ülkelerin aşılama kampanyalarını iyileştirmeye yönelik çabaları çerçevesinde reddettikleri aşı dozlarının, aşı dağıtım sürecindeki ‘korkutucu dengesizlik’ ile mücadele kapsamında mümkün olduğunca yoksul ülkelere yönlendirileceğini belirtti. Dünya Sağlık Örgütü (WHO) çoğu ülkenin, dünya çapında 3 milyona yakın insanın ölümüne neden olan virüse yakalanma riski altında olan sağlık çalışanlarının ve diğerlerinin aşılanmasına yetecek kadar aşı dozunu almadığını söyledi.

WHO Genel Direktörü Tedros Adhanom Ghebreyesus, yüksek gelirli ülkelerin ortalama olarak 4 bireyden birini aşıladığını, düşük gelirli ülkelerde ise bu oranın 500’den fazla bireyde bir kişi olduğunu belirtti. Ghebreyesus “Aşıların dağıtım operasyonda hala çarpıcı bir dengesizlik var” ifadelerini kullandı. WHO tarafından yönetilen COVAX planı, en yoksul ülkelere aşıların ulaştırılmasını hedefliyor.

Ghebreyesus, siyasi alanda irade eksikliğinin ve küresel dayanışmanın zayıflığının, Kovid-19 aşılarının düşük gelirli ülkelere adil bir şekilde dağıtılmasını engelleyen tüm gecikmelerin ve krizlerin sebebi olduğunu belirtti. Bloomberg News’in aktardığına göre, Dünya Bankası’nın liderlik ettiği sanal olarak yürütülen bir toplantıda konuşan Ghebreyesus, ülkelerin, aşı dozlarının daha kolay ulaşılabilir bir hale gelmesi için fikri mülkiyet haklarından feragat etmeleri gerektiğini söyledi. Fikri mülkiyet hakkı ile ilgili WHO kuralları, acil durumlarda fikri mülkiyet koruma haklarından feragat edilmesini amaçlıyor. Ghebreyesus “Hayatımızda hiç böyle bir acil duruma tanık olmadık. Şimdiki acil durumlar altında fikri mülkiyet kullanımdan feragat edemezsek, ne zaman edeceğiz?” dedi. Ghebreyesus, bu istisnai durumun etkinleştirilmemesi ve kullanılmamasının ‘son derece net bir gerçek’ olduğunu belirtti.

Hindistan ve Güney Afrika, koronavirüs ile mücadele için gerekli olan aşıların ve diğer tıbbi ürünlerin üretimi ve ihracatına ilişkin WHO kurallarına yönelik geniş kapsamlı bir feragat talebinde bulunan bir teklif sundu. Bu feragat, aşı veya diğer tıbbi teknolojileri geliştirme imkanları bulunmayan en yoksul ülkelere, cezai ticari misilleme önlemlerine maruz kalma endişesi olmadan vatandaşlarını tedavisi için ellerinden geleni yapma imkanı verir.

Avustralya ve Yunanistan yetkilileri, AstraZeneca aşısının kan pıhtılaşmasına neden olduğuna yönelik endişelerin ardından, gençler için alternatif aşılara sığınırken, Hong Kong aşı siparişlerini almayı erteledi. Airfinity şirketinin Avustralya, Fransa ve İngiltere’den aldığı rakamları analiz etmesinin ardından hazırladığı veri ve analizlere göre, gençlerin alternatif aşılarla aşılanması bu ülkelerdeki aşılama kampanyalarını bir ay kadar yavaşlatabilir. AstraZeneca aşısının milyonlarca dozu dünya genelinde güvenli bir şekilde uygulandı ancak bazı hükümetler, kan pıhtıları ile ilgili tartışma çözülene kadar önlem olarak aşının kullanımını yaşlılar ile sınırlandırdı.