"Tarihin Sonu ve Son İnsan (The End of History and the Last Man)" kitabıyla tanınan ABD'li siyaset bilimci Francis Fukuyama, Türkiye'nin son yıllarda ürettiği silahlı ve silahsız insansız hava araçlarını ele aldığı yazıda, "İHA'lar 2020'de Türkiye'nin bölgesel güç olarak yükselmesine önemli katkı yaptı" ifadelerini kullandı.
Türk SİHA'larının çok etkileyici olduğunu, İdlib, Karabağ ve Libya'daki çatışmalarda dengeleri değiştirdiğini söyleyen Fukuyama, bunların kara birliklerinin doğasını da etkilediğini öne sürdü.
Japon asıllı ABD'li düşünür Francis Fukuyama, yazısında Türk SİHA'larının bölgesel dengelere olan etkisine değindi
Teslim edilen SİHA ve İHA sayısı 174'e ulaştı
Peki dünyaca ünlü düşünürün bile dikkatini çeken Türkiye'nin SİHA gücünün boyutları ne?
Bu soruyu savunma ve güvenlik politikaları üzerine çalışmalar yapan Blue Melange Bağımsız Araştırma ve Analiz Grubu analistleri, Independent Türkçe için cevapladı.
Blue Melange analistlerinin açık kaynaklarda yer alan haber, bilgi, görüntü, veri tabanı ve resmi açıklama derlemelerine göre Türk güvenlik güçlerine bugüne kadar teslim edilen İHA (İnsansız hava araçları) ve SİHA (Silahlı insansız hava araçları) sayısının 174'e ulaştığı iddia edildi.
Savunma Sanayii Başkanı Prof. Dr. İsmail Demir, 8 Mayıs 2020 günü Twitter hesabından yaptığı ve üç yeni Bayraktar TB2 SİHA'nın Jandarma Genel Komutanlığı'na teslim edildiğini duyurduğu açıklamada envantere giren TB2'lerin sayısının 107'ye ulaştığını açıklamıştı.
Bu açıklamayı aynı gün Twitter hesabından yaptığı bir paylaşımla değerlendiren savunma politikası analisti Turan Oğuz, Türkiye'nin elindeki SİHA / İHA gücünün 107 TB-2, 23 Anka ve 10 adet Gözcü İHA (Heron) olmak üzere 140 adet olduğunu öne sürmüştü.
Blue Melange analistlerinin iddiasına göre aradan geçen bir yıla yakın süre içinde Türkiye'nin elindeki SİHA sayısında artış olarak 140'tan 174'e ulaştı ve bunlardan 124'ü Bayraktar Firması tarafından üretilen TB2 SİHA, 40'ı Türkiye Havacılık ve Uzay Sanayii A.Ş. tarafından üretilen Anka SİHA, 10'u da İsrail yapımı Gözcü (Heron) İHA'dan oluşuyor.
Bayraktar ve Anka SİHA'lar adından anlaşılacağı üzere aynı zamanda hedeflere atış yapabilirken, Heronlar ise silahsız. Daha çok gözlem ve istihbarat amaçlı kullanılıyor.
Blue Melange analistlerinin iddiasına göre bugüne kadar üretilen 124 adet TB2 SİHA'nın 36 adeti Jandarmaya 12'si emniyet kurumuna devredildi.
İhraçlar yeni üretim mi yoksa envanterdeki sistemler mi?
Türkiye tarafından TB2'ler Libya, Azerbaycan'a, Katar'a da ihraç edilmişti.
Son olarak Ukrayna'nın da 48 adet TB2 SİHA almayı planladığı iddiası da basında yer almıştı.
Bu SİHA'lardan bazılarının Ukrayna'ya telsim edildiği öne sürüldü.
Adı geçen ülkelere ihraç edilen TB2'lerin ayrıca mı üretildiği yoksa Türk güvenlik güçlerine teslim edilenler arasından mı ihraç edildiği konusunda net bilgi bulunmuyor.
Libya'ya ihraç edilen TB2'lerin acil ihtiyaç kapsamında emniyet ve jandarmaya ayrılan TB2'lerden seçilerek gönderildiği o günlerde sosyal medyada iddia edilmişti.
Türk güvenlik güçlerine teslim edilen SİHA ve İHA'ların dağılımı
Kaza sonucu düşen veya vurulanlar da oldu
Yine yurtiçinde ve dışındaki operasyonlar sırasında gerek kaza gerekse vurulma sonucu düşen SİHA ve İHA'lar da bulunuyor.
Düşen veya düşürülen SİHA / İHA sayısıyla ilgili rakamlar ise muhtelif.
Ancak bu rakamlar bile hesaba katıldığında Türk güvenlik güçlerinin elindeki SİHA ve İHA sayısının 150 civarında olduğu tahmin ediliyor.
Türkiye, bir taraftan da farklı amaçlar için geliştirilen yeni SİHA'ları da kullanmaya hazırlanıyor.
Bunların bazıları yavaş yavaş envantere girmeye başlarken bazısının seri üretimine yakın zaman içinde başlanması planlanıyor.
Örneğin Blue Melange analistlerinin araştırmasına göre TB2’lerin sahil güvenlik için geliştirilen TB2N ile deniz kuvvetleri için geliştirilen TB3 modelleri de devreye girecek.
Yine Anka SİHA’ların menzili arttırılmış ve Aselsan CATS yüklü Anka-S ER/S ER Naval ile Emniyet Müdürlüğü için olan silahlı Anka-B’lerde envantere katılması muhtemel sistemler.
Blue Melange analistleri test uçuşları süren ve mevcut SİHA'lardan daha gelişmiş kapasiteye sahip olan TAI Aksungur ve Baykar Akıncı ile de MQ-9 Reaper veya IAI Heron TP skalasına girilmiş olacağını kaydetti.
Hangi çatışmalarda kullanıldılar?
Türk üretimi SİHA'lar TSK'nın Türkiye'nin doğusundaki ve Irak'ın kuzeyindeki operasyonlarında aktif bir şekilde kullanılıyor.
Buradaki operasyonlarda hem TB2'ler hem de Anka SİHA'lar kullanılıyor.
TSK'nın İdlib'de 2020'nin şubat sonu ve martın ilk günlerinde gerçekleştirdiği Bahar Kalkanı operasyonunda Anka SİHA'lar aktif kullanılırken TB2'ler ihraç edildikleri Libya ve Azerbaycan devletlerince çatışmalarda aktif bir şekilde yer aldı.
Libya'da Hafter güçlerinin geriletilmesinde, Karabağ'da Azerbaycan güçlerinin Ermeni güçlerine karşı üstünlük sağlamasında önemli etkileri oldu.
Son olarak Ukrayna'ya ihraç edilecek TB2'lerin bu ülkenin doğusunda Rus yoğunluklu olan ve tek taraflı bağımsızlık ilan Donetsk bölgesindeki çatışmalarda kullanılması yüksek ihtimal olarak görülüyor.
Independent Türkçe
Suriye'nin kuzeydoğusundaki SDG milisleri (AFP)