Hamduk: Mısır ile ilişkimiz ortak çıkarlara dayanıyor

Sudan Başbakanı Abdullah Hamduk. (Reuters)
Sudan Başbakanı Abdullah Hamduk. (Reuters)
TT

Hamduk: Mısır ile ilişkimiz ortak çıkarlara dayanıyor

Sudan Başbakanı Abdullah Hamduk. (Reuters)
Sudan Başbakanı Abdullah Hamduk. (Reuters)

Sudan Başbakanı Abdullah Hamduk, Sudan-Mısır ilişkilerinin iki ülke arasındaki yapıcı ortak çıkarlara dayandığını vurguladı. Mısır'ın ekonomik reform deneyimine övgüde bulundu.
Hamduk dün başkent Hartum’daki Bakanlar Kurulu ofisinde Mısırlı bir heyeti kabul etti. Söz konusu heyette Maliye Bakanı Muhammed Muit ve Ulaşım Bakanı Kamil Abdulhadi de yer aldı. Hamduk ile Mısırlı heyet arasında gerçekleştirilen görüşmeye, Sudan Maliye Bakanı Cibril İbrahim ve çok sayıda hükümet yetkilisi katıldı.
Hamduk, görüşmede, iki ülke arasındaki karşılıklı ziyaretlerin tüm Afrika ve Arap dünyasına model olması için, projelerde ve somut çalışma programlarında kendini göstermesinin gerekliliğini vurguladı.
Diğer yandan Sudan Maliye Bakanı Cibril İbrahim, görüşmenin ardından yaptığı basın açıklamasında Mısırlı heyetin ziyaretinin, Sudan hükümetinin tüm ekonomik sektörlerde reform yapmak için programlar uyguladığı uygun bir zamanda gerçekleştiğine dikkat çekti. Mısır'ın ekonomik dönüşüm konusundaki deneyiminin iki ülkenin ekonomik koşullarının benzerliği nedeniyle Sudan için çok faydalı ve önemli olduğunu belirten İbrahim sözlerini şöyle sürdürdü:
“Çeşitli devlet kurumları arasındaki kapsamlılık ve koordinasyon, ayrıca iki taraf arasında deneyim alışverişini gerektiren ekonomik serbestleşme alanındaki rollerin tamamlayıcılığı açısından Mısır'ın ekonomik reform deneyimi hakkında bilgi aldık.”
Mısır Maliye Bakanı Muhammed Ahmed Muit de iki kardeş ülke arasındaki ilişkilerin gücüne vurgu yaptı. Ziyaretin öneminin, iki ülke arasındaki ticaret ve deneyim gibi çeşitli başlıklarda ve ekonomik alnında iş birliği ve koordinasyondan kaynaklandığına dikkat çekti.
Mısır'ın ekonomik reform alanındaki deneyimini anlatan Bakan, Sudan’ın ekonomik koşullarını iyileştirme konusunda reform yapmak için bu deneyimden yararlanabileceğine işaret etti. Muit, “Gümrük ve Vergi İdaresi ayrıca Sudan Merkez Bankası ile, finans ve para politikaları ile ilgili meseleleri öğrenmek için birçok görüşme yaptık” dedi.
Sudan Ulaşım Bakanı Mirgini Musi de gerçekleştirilen ziyaretin, havacılık, demiryolları, kara taşımacılığı ve iki ülke arasında uzun vadeli iş birliği alanlarında ortak işbirliği olanaklarını tartışmaya ırsat sunduğunu belirtti. Musi, Sudan-Mısır ilişkilerinin her alanda geliştiğini ve ilerlemeye tanık olduğunu gösteren ziyareti, iki ülke arasında ulaşım alanında ortak çalışma için yeni bir başlangıç ​​olarak değerlendirdi.
Mısır Ulaştırma Bakanı Kamil Abdulhadi de Sudan ile Mısır arasındaki lojistik iş birliğinin önemine dikkat çekerek bunun zemininin hazır olduğunu ve iki kardeş halkın yararına geliştirilmesi gerektiğini söyledi. “Ulaştırma alanında gerçek ortaklık ve tam bir iş birliği arıyoruz” ifadesini kullandı.
Abdulhadi ayrıca Mısır Werdan (Ouerdane) Enstitüsü'nün, Sudanlı işçileri demiryolları ve teknik alanlarda eğitmeleri için kabul etmeye ve Mısır'ın demiryolları alanındaki deneyimlerini sunmaya hazır olduğunu bildirdi.
Sudan, Mısır Demiryolu Hizmetleri Şirketi'ndeki Sudan Demiryolu Otoritesinin motorlarının bakımı ve eğitim protokolünün etkinleştirilmesi alanında Mısır'a iş birliği teklif etti.
Sudan ve Mısır’ın maliye ve ulaştırma bakanları geçtiğimiz pazar günü ikili ilişkileri, çeşitli alanlarda ticaret ve ekonomik alışverişi ve Sudan'ın Mısır'daki ekonomik reform deneyiminden nasıl yararlanabileceğini kapsayan görüşmeler gerçekleştirmişti.
Mısır Maliye ve Ulaştırma bakanlarının ziyareti, Sudan'ın bu bölgelerdeki ulaşım projeleri, kara yolları, köprüler, eğitim ve rehabilitasyon ile ilgili tüm taleplerini detaylandırmak amacıyla Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah Sisi’nin talimatı ile gerçekleştirildi.



Yıkıntılar arasında Hartum... Hayata çekingen bir dönüş

Hartum'daki bir çarşıda yanmış dükkanlarının önünde oturan dükkan sahipleri (Şarku’l Avsat)
Hartum'daki bir çarşıda yanmış dükkanlarının önünde oturan dükkan sahipleri (Şarku’l Avsat)
TT

Yıkıntılar arasında Hartum... Hayata çekingen bir dönüş

Hartum'daki bir çarşıda yanmış dükkanlarının önünde oturan dükkan sahipleri (Şarku’l Avsat)
Hartum'daki bir çarşıda yanmış dükkanlarının önünde oturan dükkan sahipleri (Şarku’l Avsat)

Ordu ile Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK) arasında iki yılı aşkın süredir devam eden şiddetli savaşın ardından, Sudan'ın başkenti Hartum'da ticari faaliyetler ve günlük yaşam yavaş yavaş normale dönmeye başladı. Modernliğin ve güzelliğin sembolü olan şehir, bugün yıkımın enkazı üzerinde duruyor ve yeniden ayağa kalkmaya çalışıyor. Binlerce yıkık bina, başkentte Mehdi Devrimi’nden bu yana ilk kez yaşanan savaşın şiddetini gözler önüne seriyor.

uı8o9
Sudan Merkez Bankası binası ve yakınındaki bir otelde meydana gelen hasarın izleri (Şarku’l Avsat)

Savaşın izleri binalarda ve sokaklarda halen açıkça görülüyor. Başkentin birçok simgesel yapısı tamamen veya kısmen yakıldı ya da yıkıldı, binaların duvarlarında kurşun delikleri var. Bankalar ve devlet daireleri kapısız ve penceresiz hale geldi; içlerinden yangın ve is kokusu yayılıyor.

Toplu taşımaya temkinli dönüş

Hartum'un merkezindeki ana ulaşım istasyonu olan ve Jackson durağı olarak bilinen istasyonda, toplu taşıma araçları eyaletin şehirlerinden ve ilçelerinden vatandaşları taşımaya yeniden başladı, ancak Hartum'un en ünlü pazarlarından biri olan Arap Pazarı’na ulaşmak için halen yürüyerek veya özel araçlarla gitmek gerekiyor.

Yetmişli yaşlarında bir adam yorgun adımlarla pazara doğru yürüyordu. Yürümekten yorgun düşen adam, başındaki takkesini kaldırarak terini sildi. Şarku’l Avsat’a eski dükkanını kontrol etmek ve 200 bin Sudan cüneyhi (73 dolar) değerinde mal ve eşya satın almak istediğini söyledi. Şehrin en büyük ve en ünlü ticaret merkezi olan Vaha Hartum’u çevreleyen yıkıma işaret eden yaşlı adam, gözlerinden umut ışığı saçarak, “Bu yıkım yeniden inşa edilecek, önemli olan dersimizi almamız” dedi ve sonra sessizliğe büründü.

Altınlar nereye gitti?

Yanan Vaha Hartum'un yakınında arabalar hareket ediyor ve insanlar dolaşıyor, ancak dükkanlar henüz açılmadı. Bazıları sadece mallarını kontrol etmekle yetiniyor, diğerleri ise el-Fercabi Eczanesi yazan tabelanın altında arabalarının bakımını yapmaya devam ediyor.

frgthyuı
Savaşın izlerini taşıyan yıkık bir ticaret merkezi (Şarku'l Avsat)

Bir zamanlar Sudan'ın en büyük altın ticaret merkezlerinden biri olan Altın Binası, yangına rağmen halen ayakta duruyor. Öte yandan, Hartum Valisi ile şirket sahipleri arasında bölgedeki altın ticaretini canlandırmanın yollarını görüşmek üzere bir toplantı yapılacağı konuşuluyor.

Hartum Ulu Camii

1901 yılında Hidiv Abbas Hilmi Paşa tarafından açılan ve tarihi bir mimari eser olan Hartum Ulu Camii, savaştan nasibini aldı ve çevresi ile birlikte büyük hasara uğradı. Bakım çalışmaları tamamlanmak üzere olan caminin birkaç gün içinde ibadete açılması planlanıyor. Savaştan önce Hartum Ulu Camii, ibadet etmek ve ders halkalarına katılmak için Hartum'un dört bir yanından gelenlerden yoğun ilgi görüyordu.

yjuı
Başkentin merkezindeki bir ticaret merkezinde meydana gelen yıkımdan (Şarku'l Avsat)

Saray Caddesi

Hartum'un merkezindeki ana caddelerden biri olan Saray Caddesi, adını, güney kapısında bulunan Cumhurbaşkanlığı Sarayı’ndan almıştır. Çatışmalar sırasında büyük bir savaş alanı olan cadde, son dönemde yeniden hareketlendi; özellikle Cumhuriyet Caddesi ile kesiştiği noktada özel araçların gelip gittiği görülüyor.

gthyujı
Cumhuriyet Caddesi'nin çukur kısımlarındaki su birikintileri (Şarku'l Avsat)

Diğer caddelerin aksine Saray Caddesi her iki yanında küçük su birikintileri olmasına rağmen en temiz cadde olarak kabul ediliyor. Seyyid Abdurrahman Caddesi ile kesiştiği noktada ise el-Ehli Bankası binasında bakım çalışmaları başladı; bankanın faaliyetlerine yeniden başlaması için hazırlıklar yapılıyor.

Hürriyet Caddesi

Hürriyet Caddesi, Hartum'un batı kesiminde, elektrikli ev aletleri mağazalarının bulunduğu bölgede yer alıyor. Esnaflardan bazıları dükkanlarına geri döndü; yetkililerin bölgeyi güvenli hale getirecekleri ve yıl sonuna kadar devlet vergilerinden muaf tutacakları sözü vermeleri üzerine, caddede nispeten canlanma başladı.

Dükkân sahipleri kurban kesip, şeker ve meyve suyu dağıttılar. Özgürlük Caddesi'ni Sudan bayraklarıyla süslediler ve hoparlörlerden milli marşlar çalarak Hartum'un ticaret merkezinde hayatın normale döndüğünü ilan ettiler.

jukılo
Başkent Hartum’un batısındaki Hürriyet Caddesi'nde hareketlilik yaşandı. (Şarku'l Avsat)

40 yıldır elektrikli ev aletleri satıcısı olan Babekir Hasan, “Bu dönüş, Hartum'da hayatın normale döndüğü anlamına geliyor. Tüm esnafı geri dönmeye çağırıyorum, çünkü durum şu anda istikrarlı” diyerek mutluluğunu dile getirdi. Bir diğer esnaf Salah Surkti ise, mallarını makul fiyatlarla satabilmek için vergilerin düşürülmesini talep etti ve savaş sırasında 200 milyon Sudan cüneyhi (73 bin dolar) kaybettiğini belirterek, “Tüccar kaybını üzülerek günlerini geçirmemeli, ayağa kalkıp yeniden başlamalı” dedi.

dvfgbh
Başkent Hartum'da işlerine geri dönen dükkanlar (Şarku'l Avsat)

Devlet ayağa kalkmaya çalışıyor

Başkent Hartum’daki yeni boyanmış binalar, istikrara dönüşün işaretlerini yansıtıyor. Öte yandan Hartum genelindeki birçok devlet kurumunda restorasyon çalışmaları başladı. Hartum Yasama Konseyi'ndeki (eyalet parlamentosu) hasara rağmen, bazı çalışanlar elektrik ve su olmadan çalışıyor. Yakındaki Elektrik İdaresi binası ise tamamen yanmış gibi görünüyor.

hyjuk
Başkent Hartum’da yaşanan savaş nedeniyle onlarca dükkân ve alışveriş merkezi yıkıma uğradı. (Şarku'l Avsat)

Bir çalışan, hizmetlerin yeniden sağlanmasının yakın olduğunu, ancak ‘en önemli konunun güvenliğin sağlanması’ olduğunu vurguladı.

Nil Nehri'nin iki kolunun birleştiği nokta, Hartum'un Omdurman'a açılan kapısı

El-Mukran bölgesi, adını Beyaz ve Mavi Nil nehirlerinin kesiştiği noktadan alıyor. Hartum ve Omdurman arasında yoğun trafik hareketliliğine sahne olan bu bölge, Omdurman'a giriş kapısı olmasının yanı sıra, Sudan Merkez Bankası Başkanlığı, Zain Telekomünikasyon Şirketi binaları, oteller, Sudan Müzesi ve diğer büyük kurumların da bulunduğu bir bölgedir. Ancak bu bölge de yıkım ve tahribattan nasibini aldı.

sdfghy
Başkent Hartum’daki bir çarşıda dükkanının yıkıntıları önünde duran bir esnaf (Şarku'l Avsat)

Büyük kayıplara ve geniş çaplı yıkıma rağmen Hartum yavaş ama emin adımlarla yeniden ayağa kalkmaya başladı. Dükkanların ve çarşıların yeniden açılması, camilerin ve devlet binalarının onarılması, savaşın yaralarını yaşayan bu şehrin, halkının desteği ve azmiyle yeniden ayağa kalkabileceğinin işaretleri.