Şam’ın ‘kimyasal silah kullanmaktan’ sorumlu tutulmasına yönelik yeni çağrılar yapıldı

SNHR, Rusya’yı 2018 yılında İdlib kırsalının bombalanmasına karışmakla suçladı

Ağustos 2013'te bir kimyasal saldırının ardından BM, Guta'yı ziyaret etti (Reuters)
Ağustos 2013'te bir kimyasal saldırının ardından BM, Guta'yı ziyaret etti (Reuters)
TT

Şam’ın ‘kimyasal silah kullanmaktan’ sorumlu tutulmasına yönelik yeni çağrılar yapıldı

Ağustos 2013'te bir kimyasal saldırının ardından BM, Guta'yı ziyaret etti (Reuters)
Ağustos 2013'te bir kimyasal saldırının ardından BM, Guta'yı ziyaret etti (Reuters)

Almanya hükümeti, 2018 yılında Suriye'nin kuzeybatısındaki bir yerleşim bölgesinde meydana gelen kimyasal saldırının sorumlularının cezalandırılmasını talep etti. Öte yandan Suriye İnsan Hakları Ağı (SNHR), uluslararası müfettişlerin, kimyasal saldırıdan Şam'ı sorumlu tutan raporundan duyduğu memnuniyeti dile getirdi. Kimyasal Silahların Yasaklanması Örgütü (OPCW) tarafından geçtiğimiz Pazartesi günü yapılan açıklamaya göre örgüt tarafından görevlendirilen müfettişler,  Suriye ordusunun, 2018 yılında, muhaliflerin kontrolündeki bir yerleşim bölgesine klor gazı yayan bir silindir bombası attığına inandıklarını söylediler.
Almanya Dışişleri Bakanlığı’ndan Pazartesi günü yapılan açıklamada, “Bizim için, uluslararası hukukun böylesine açık bir ihlalinin sonuçsuz kalamayacağı açıktır. Sorumlular cezalandırılmalı” ifadeleri yer aldı.
Öte yandan raporda, 4 Şubat gecesi saat 21.22'de Suriye ordusuna bağlı özel bir birlik olan Kaplan Güçleri’ne ait bir helikopterin, Serakib'in doğusunda en az bir silindir bombası attığına inanmak için makul gerekçeler olduğu kaydedildi.
Atılan silindir bombasının sarin gazı yaydığı ve geniş bir alanı etkilediği belirtilen raporda, hava saldırısı sebebiyle 12 kişinin yaralandığı kaydedildi. OPCW, 2018 yılında kurulan Soruşturma ve Tanımlama Ekibi'nin o dönem gerçekleşen kimyasal saldırılarda sarin gazı kullanıldığını kanıtladığını, daha sonra OPCW üyesi ülkeler, kurulan Soruşturma ve Tanımlama Ekibi'ni sorumluların bulunması için görevlendirdi. Ekip, geçtiğimiz yıl Suriye ordusunu üç defa kimyasal saldırı düzenlemekten sorumlu tuttuğu ilk raporunu yayınladı. Ancak Şam, OPCW’nin Şam’ı 2018 yılındaki saldırıda sarin gazı kullanmakla suçlayan raporun geçerliliğini reddetti.
Yeni yayınlanan rapor ise Soruşturma ve Tanımlama Ekibi’nin ikinci raporu. OPCW, müfettişlerinin otuz tanığın ifadelerini aldıklarını, olay yerinden alınan örnekleri, mağdurlar ve sağlık personeli tarafından bildirilen semptomları ve gazın etkilediği alanı belirlemek amacıyla uydu görüntülerini incelediklerini belirtti. Raporda, gazdan etkilenenlerde boğulma hissi, ciltte iltihaplanma, göğüs ağrısı ve öksürük gibi semptomların görüldüğü aktarıldı.
Müfettişler, Suriye rejiminin üst üste taleplerde bulunulmasına rağmen saldırı mahallini ziyaret etmelerine izin vermemesinden duydukları üzüntüyü ifade ettiler. OPCW’nin internet sitesinde yayınlanan bir belgede, Soruşturma ve Tanımlama Ekibi Koordinatörü Santiago Onate Laborde, ekibinin, özellikle silahlı terörist grupların, olayı, Suriye ordusunun suçlanması için uydurduğu iddialarını incelediğinin altını çizerek, “Bu konuda pek çok olasılık araştırıldı. Ancak bu iddiaların herhangi bir somut kanıtla desteklenemedi ve ekip birkaç kez denemesine rağmen bu hipotezleri kanıtlayamadı” dedi.
Birleşmiş Milletler (BM) Genel Sekreteri Antonio Guterres, kimyasal silahların herhangi bir yerde, herhangi bir kişi tarafından ve herhangi bir koşulda kullanılmasının yanı sıra kullananların cezasız kalmasının da kabul edilemez olduğunu söyledi. Guterres, “Kimyasal silah kullananların bulunması ve cezalandırılması gerekir” şeklinde konuştu.
Fransa Dışişleri Bakanı Jean-Yves Le Drian ise Pazartesi günü yaptığı açıklamada, “Kimyasal silahların Suriye rejimi tarafından kullanılmış olması kabul edilemez” ifadelerini kullandı. Le Drian, buna ‘uygun bir biçimde yanıt verilmesi’ gerektiğinin altını çizdi.
 Aynı şekilde Almanya Dışişleri Bakanı Heiko Maas da yaptığı açıklamada “Bizim için, uluslararası hukukun böylesine açık bir ihlalinin sonuçsuz kalamayacağı açıktır. Sorumlular cezalandırılmalı” ifadelerini kullandı.
OPCW, Suriye Hava Kuvvetleri’nin Kimyasal Silahlar Sözleşmesi’ne (CWC) aykırı olarak 2017 yılında Latamne beldesinde sarin ve klor içeren bombalar attığına işaret eden ilk raporunu bir yıl önce yayınladı.
OPCW üyesi ülkelerin çoğu, Suriye’nin ve başta Rusya olmak üzere müttefiklerinin tüm itirazlarına rağmen 2018 yılında örgütün sadece kimyasal silah kullanımının belgelenmesiyle kalmayıp saldırının arkasında kimin olduğunun belirlenmesi için de bir soruşturma başlatmasına izin verdiler.
Suriye hükümeti, kimyasal silah stoklarını 2013 yılında imzalanan bir anlaşma kapsamında uluslararası gözetim altında teslim ettiğini vurgulayarak kimyasal saldırılara karıştığı iddialarını reddetmeye devam ediyor. OPCW müfettişleri ise 2018 yılında Serakib’i hedef alan kimyasal saldırının emrinin üst düzey yetkililer tarafından verildiğine işaret ediyorlar. Müfettişler, saldırının başka unsurların veya bireylerin yaptığına dair hiçbir gösterge olmadığının altını çizdiler. Yayınlanan kapsamlı raporda, Soruşturma ve Tanımlama Ekibi’nin, çeşitli kaynaklardan, kimyasal silahların kullanılması için bir takım emirlerin çıkarılması gerektiğine dair bilgiler edindiği vurgulandı.
Müfettişler, ‘belirli bir komuta zincirinin’ olduğunu ortaya çıkarılamamış olsa da, Suriye Silahlı Kuvvetler Genel Komutanlığı’nın ‘komutanlara operasyonel düzeyde klor gazı kullanımına ilişkin emirler verdiklerinin’ anlaşıldığını söylediler.
OPCW üyesi ülkeler, bu ayın sonunda Suriye rejiminin örgütteki oy haklarının askıya alınması da dahil olmak üzere çeşitli yaptırımları uygulayıp uygulamayacağını oylayacaklar. OPCW’nin uygulayabileceği en ağır yaptırım ise üye ülkelerin Suriye ile iş yapmamasıdır. OPCW, Batılı güçlerin, Şam'ın tüm kimyasal silah stoklarını imha etmemiş olabileceğine dair endişelerini dile getirmeleri çerçevesinde, Suriye'yi sarin ve klor gazı dahil olmak üzere halen elinde bulunan tüm kimyasal silahları açıklamaya çağırmıştı.
OPCW Genel Direktörü Fernando Arias, geçtiğimiz Mart ayında Şam'ın örgüte gönderdiği raporlarda halen boşluklar ve belirsiz noktalar olduğunu duyurdu. BM ise Şam'ın kimyasal silahların üretiminde veya depolanmasında kullanılmış olabilecek tesislerle ilgili olarak yıllar önce sorulan 19 soruya cevap vermediğini açıkladı.
Öte yandan SNHR’den yapılan bir açıklamada, “OPCW’nin, Suriye rejiminin Serakib’e yönelik kimyasal silah kullanımındaki sorumluluğunu ortaya çıkaran raporunu memnuniyetle karşılıyoruz. Rapor, Suriye rejiminin Serakib saldırısındaki sorumluluğunu kanıtladı. Müfettişler, Kaplan Güçleri’ne ait bir askeri helikopterin İdlib kırsalındaki Serakib şehrinin doğusunda en az bir silindir bombası atarak saldırı düzenlediğine inanmak için makul nedenler olduğu sonucuna vardılar. Atılan silindir bombasının sarin gazı yaydığı ve geniş bir alanı etkilediği belirtilen raporda, hava saldırısı sebebiyle 12 kişinin yaralandığı kaydedildi” ifadeleri yer aldı.
SNHR açıklamasında ayrıca şunları belirtti:
“Kaplan Güçleri, Rusya tarafından destekleniyor. Serakib’te bir Rus savaş uçağının düşürülmesinin ertesi günü gerçekleşen bu saldırıya Rusya'nın da karıştığına inanıyoruz. Suriye rejimi, tüm taleplere rağmen Soruşturma ve Tanımlama Ekibi'nin Suriye'ye girmesini engelledi. Bu engellemeler, Suriye rejiminin ve müttefiki Rusya’nın onların korkunç ihlallerinin ortaya çıkmasından duydukları korkunun ve Suriye rejiminin Rusya ile koordinasyon ve iş birliği içinde kitle imha silahlarını defalarca kez kullandığını gizleme çabalarının bir göstergesi midir?”
Soruşturma ve Tanımlama Ekibi, ilk raporunu 8 Nisan 2020'de yayınladı. Raporda, Suriye rejiminin Latame şehrinde 3 farklı saldırıda kimyasal silah kullandığı sonucuna varıldığı belirtildi.
Suriye rejimi, 21 Ağustos 2013'te Şam’ın kırsal kesimine yönelik kimyasal silah kullanması nedeniyle kendisine karşı askeri güç kullanmakla tehdit edildikten sonra, Eylül 2013'te CWC’yi onayladı. Böylece CWC’ye katılarak, kimyasal silah stoklarını imha etmek zorunda kaldı. Ancak SNHR veritabanına göre Serakib şehrine yapılan saldırı da dahil olmak üzere CWC’yi 184 kez ihlal etti.



Hasan Abdulazim: Suriye muhalefeti safları sıkılaştırıyor

Hasan Abdulazim (Demokratik Değişim için Ulusal Koordinasyon Kurulu Facebook sayfası)
Hasan Abdulazim (Demokratik Değişim için Ulusal Koordinasyon Kurulu Facebook sayfası)
TT

Hasan Abdulazim: Suriye muhalefeti safları sıkılaştırıyor

Hasan Abdulazim (Demokratik Değişim için Ulusal Koordinasyon Kurulu Facebook sayfası)
Hasan Abdulazim (Demokratik Değişim için Ulusal Koordinasyon Kurulu Facebook sayfası)

Suriye’de muhalif bir isim olan Avukat Hasan Abdulazim, 1932 yılında Şam’ın kırsal kesimindeki Halbun köyünde doğdu. Milliyetçi bir solcu ve Suriyeliler arasında tanınmış siyasi şahsiyetlerden biri olan Abdulazim, (2011 yılında kurulan) Demokratik Değişim için Ulusal Koordinasyon Kurulu’nun genel koordinatörlüğünün yanı sıra Arap Sosyalist Demokratik Birliği partisinin liderliğini ve Arap Sosyalist Demokratik Birliği ile birlikte dört partinin yer aldığı Demokratik Toplum Hareketi sözcülüğünü yapıyor. Demokratik Toplum Hareketi, iktidardaki Arap Baas Partisi liderliğindeki İlerici Ulusal Cephe'ye alternatif olarak 1979 yılında kuruldu.

Ulusal Koordinasyon Kurulu, muhalefetteki partileri ve içeriden hareket eden, bazıları milliyetçi, bazıları solcu olan isimlerin yer aldığı siyasi bir ittifak olarak karşımıza çıkıyor. Suriye'de 2011 baharında protesto gösterilerinin başlamasıyla birlikte ünlü “Şiddete hayır, mezhepçiliğe hayır, siyasi zorbalığa hayır, yabancı askeri müdahaleye hayır” sloganını benimsedi. Ulusal Koordinasyon Kurulu, geçtiğimiz haziran ayı sonlarında Suriye Demokratik Güçleri’nin (SDG) siyasi kanadı olan ve ABD liderliğindeki uluslararası bir koalisyon tarafından desteklenen Suriye Demokratik Konseyi (SDK) ile bir siyasi anlaşma imzaladı. Ulusal Koordinasyon Kurulu böylece muhalefetteki farklı taraflar için birleştirici bir nokta haline geldi.

Şarku’l Avsat’ın, Demokratik Değişim için Ulusal Koordinasyon Kurulu Genel Koordinatörü Hasan Abdulazim ile yaşadığı Şam'da telefon görüşmesi aracılığıyla bir röportaj gerçekleştirdi.

İşte röportajın tamamı:

-SDK ile yaptığınız ittifakın duyurulmasıyla ve ortak bir cephe oluşturmanızla ilgili ne söylemek istersiniz?

İttifak, ulusal demokratik değişim projesini ve Suriye'yi yıllardır içinde bulunduğu kötü koşullardan kurtarmak için acil bir ulusal gereklilik olan diktatörlükten demokrasiye geçiş projesini benimseyen, devrimin ve muhalefetin bir araya geldiği geniş bir ulusal demokratik cephenin kurulduğu anlamına geliyor. Bununla ilgili üç ana belgenin ilki ortak komite tarafından geçtiğimiz ay tamamlandı.

asdefr

Tartışılan başlıca meseleler hangileri?

İki taraf arasında genel bir vizyon niteliğinde olan ittifakın duyurulmasından sonra, Ulusal Koordinasyon Kurulu, merkezi yönetim sistemine bağlı kalırken, SDK ve diğer Suriyeli Kürt güçlerin ademi merkeziyetçilikte ısrar etmesi nedeniyle yaşanan anlaşmazlık gibi bazı vizyonlarda, özellikle anlaşmanın uygulanmasına yönelik çalışma mekanizmalarının şeklinde birtakım siyasi anlaşmazlıklar söz konusu. Bu yüzden muhalefet güçlerinin seçimle gelmediğini dikkate alarak bu anlaşmazlıkları aktarma kararı aldık. Anlaşmada, tüm kesimleriyle Suriye halkının iradesini ortaya koyan bir geçiş döneminin sonunda Suriye’nin yeni anayasasının ve seçilmiş meclisin, ülkenin yönetim şekli olarak merkezi yönetimin benimsenmesini garantilediği bir çözüm yer alıyordu.

SDG'nin Suriye ordusuna entegrasyonu da ortak komitenin daha önce ele aldığı siyasi çözüme ilişkin konulardan biriydi. İki taraf arasında ilk olarak ellerine Suriyeli kanı bulaşmamış SDG ve Suriye Milli Ordusu (SMO) üyelerinin Suriye ordusuna tek bir blok olarak değil, operasyonel ve profesyonel bir şekilde tüm askeri ve emniyet birimlerine dağıtılarak katılmaları konusunda anlaşmaya varıldı. SDK’nın ortak komitedeki temsilcilerinin esnek ve farklı görüşler karşısında anlayışlı olduklarını gördük.

İlerici Ulusal Cephe'nin ortaya koyduğu kuruluş belgesinde Kürtlerin hakları yer almıyordu. Anlaşmanın eki mi var?

Ulusal Koordinasyon Kurulu’na göre Suriyeli Kürtler, tıpkı ülkenin toprak bütünlüğü ve birliği içinde ulusal dokusunun özgün ve tarihi bir parçası olan Süryaniler, Türkmenler ve Ermenilerle birlikte korunurken hakları da Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’nin (BMGK) Suriye’nin siyasi ve coğrafi birliğini teyit eden, ortak komitede üzerinde anlaşmaya varılan siyasi çözümle tüm Suriyeliler arasında eşit yurttaşlık ilkelerinin tesis edildiği demokratik bir devlete geçişe öncülük eden tek çözüm olan 2254 sayılı kararı başta olmak üzere uluslararası kararlarla siyasi çözüm çerçevesinde koruma altına alınmıştır.

Rusya’nın Suriye dosyasına ilişkin rolüyle ilgili ne düşünüyorsunuz?

Rusya’nın politikası, Suriye rejimine uygulanan tecridi ortadan kaldırmanın yanı sıra Arap ve bölge ülkelerini Şam ile normalleştirmeye zorlamak üzerine kurulu. Bu politika, kapsamlı bir siyasi çözüm için herhangi bir adım atılmadan rejimin iktidarda kalmasını sağlıyor. Uluslararası kararları da BMGK’nın 2254 sayılı kararını iptal edecek ve rejimin siyasi olarak değiştirilmesine, demokratik bir devletin kurulmasına ve iktidarın devrine yol açacak herhangi bir siyasi çözüm adımını engelleyecek şekilde tabloyu süslemenin ötesine geçmeyen bir çözüm vizyonu çerçevesinde uygulamaya çalışıyor.

Anayasa Komisyonu'nu kim engelliyor?

Başta Suriye rejimi, Rusya ve İran olmak üzere tüm uluslararası taraflar, BMGK’nın 2254 sayılı kararı da dahil uluslararası kararların uygulanamamasından sorumlular. Ancak Rusya’nın 2. Soçi Toplantısı çerçevesinde Suriye Anayasa Komisyonu’na katılması için rejime baskı yapmasına rağmen Şam, doğrudan Anayasa Komisyonu'nun daha önce yapılan sekiz toplantıdaki çalışmalarını engellemekten sorumlu. Rejim, Ukrayna savaşından önce Rusya’nın desteğiyle Anayasa Komisyonu’nun çalışmalarını ertelemeye ve engellemeye devam etmesi, Anayasa Komisyonu’nun çalışmalarının ve tüm siyasi sürecin aksamasına neden oldu.

Sizce Suriye Muhalefeti Yüksek Müzakere Kurulu içerideki krizi çözebildi mi?

Evet, Ulusal Koordinasyon Kurulu’nun Suriye Muhalif ve Devrimci Güçler Ulusal Koalisyonu (SMDK), Moskova ve Kahire platformları, Suriye Kürt Ulusal Konseyi (ENKS), bağımsızlar ve ılımlı silahlı gruplar ile başlatılan girişimin ardından 17 Haziran'da Cenevre'de bir toplantı düzenlendi. Birleşmiş Milletler (BM) Genel Sekreterinin Suriye Özel Temsilcisi Geir Pedersen’nin yanı sıra aralarında ABD, Kanada, Türkiye ve Arap ülkelerinin büyükelçilerinin de bulunduğu Suriye Halkının Dostları Grubu’ndan 17 delege ile önemli görüşmeler gerçekleştirildi. Suriye Muhalefeti Yüksek Müzakere Kurulu birleşti ve yeniden müzakerelere liderlik etmeye başladı.

Suudi Arabistan ve diğer Arap ülkelerini rolüyle ilgili ne söylemek istersiniz?

Suudi Arabistan, Suriye dosyasında son derece aktif ve önemli bir rol üstlendi. Suudi Arabistan Dışişleri Bakanlığı’nın, 2015 yılının başlarında Riyad’da Suriye konulu birinci konferansa ev sahipliği yapması ve masraflarını karşıladığı Suriye Muhalefeti Yüksek Müzakere Kurulu’nu kurması bu rolün birer göstergesiydi. Aynı şekilde 2017 yılında Riyad’da Suriye konulu ikinci konferansa ev sahipliği yapan Suudi Arabistan, Suriye halkının çıkarları pahasına kendi çıkarlarını elde etmeye çalışan ve muhalefetin egemen kararına kendi siyasi gündemini ya da tutumunu dayatan diğer ülkelerin aksine Suriye Muhalefeti Yüksek Müzakere Kurulu’nun kurulması çalışmalarına karışmadı.

frggt
BM Genel Sekreterinin Suriye Özel Temsilcisi Geir Pedersen ve Ulusal Koordinasyon Kurulu’nun önde gelen isimleri  (Demokratik Değişim için Ulusal Koordinasyon Kurulu Facebook sayfası)

Ulusal Koordinasyon Kurulu, Arap ülkelerinin Suriye sorununu uluslararası kararlar temelinde çözmeye yönelik girişimlerini destekliyor. Arap ülkeleri, adıma adım yaklaşımı çerçevesinde Cidde ve Amman anlaşmalarını uygulamak için Suriye rejimiyle doğrudan temaslar yürütme yetkisini Ürdün'e verdi. Ulusal Koordinasyon Kurulu’nun bu temasların radikal bir siyasi çözüme ulaşmayı amaçlaması halinde bu konuda hiçbir endişesi yok.

Peki Türkiye-Suriye görüşmeleri ne durumda?

Ülkeler arası ilişkilerle ilgili çalışmaların siyasi bir çözüme ulaşması halinde her türlü yakınlaşmanın yanındayız. (Cumhurbaşkanı Recep Tayyip) Erdoğan’ın seçim zaferi sonrası Türkiye ile Suriye’nin arası seçimlerden önceki haliyle aynı değil. Çünkü Türk muhalefeti, seçim sürecinde Suriye ile yakınlaşma ve yerinden edilenlerin dönüşü kartını kullanıyordu. Ancak bugün olası yakınlaşma adımlarının atmayı her zamanki gibi erteleyecek ve hiçbir girişime cevap vermeyecek olan rejimle varılacak olası bir anlaşmanın karşılığında Türk hükümeti taleplerini daha da artıracak. Rejim, mevcut şartları kendi lehine değiştirme imkanı bulmak adına zaman kazanmak için bu tür adımları her zaman ertelemiştir.

Türkiye'nin Suriye'deki askeri varlığında olası bir değişikliğin, başta Ankara’nın PKK ile mücadelede Şam’ın katkıda bulunması talebi olmak üzere rejimle bazı sorunlar üzerinde anlaşmaya varılmasına bağlı olduğunu görüyoruz. Bir de Türkiye’deki üç buçuk milyondan fazla Suriyeli mültecinin geri dönüşüne çözüm bulunması sorunu var. Suriyeli mültecilerin güvenli bir ortam oluşturulmadan geri dönmeleri mümkün değil. Başta 2254 sayılı karar olmak üzere uluslararası kararlar uygulanmadan mültecilerin geri dönüşünden bahsetmek de mümkün değil. Bu ve benzeri sorunların çözülmesi Türkiye ve Suriye’nin yakınlaşmasını ve ilişkilerinin gelişmesini sağlayacaktır.

Rusya-Ukrayna savaşı Suriye dosyasını ne kadar etkiledi?

Rusya'nın Ukrayna'ya açtığı savaşın tüm dünyada gerilimin yüksek olduğu bölgeleri etkilediğine şüphe yok. Rusya-Ukrayna savaşı, adeta üçüncü bir dünya savaşı gibi. Savaş yalnızca Ukrayna topraklarında yaşansa da ülkeler, iki taraftan birinin yanında yer alarak kamplaştılar. Ukrayna savaşının sonuçlarının Suriye krizini kaçınılmaz olarak etkileyeceği kesin. Belki de bu etki, Suriye halkının ve ulusal muhalefetinin yararına, olumlu bir etki olabilir. Ancak Suriye halkı aleyhine, rejim ve destekçileri lehine de olabilir.

Suriye arenasında durum nasıl?

Suriye arenası, uluslararası ve bölgesel güçlerin Suriye meselesine müdahale etmeleri ve Suriye topraklarını hesaplaşmak, çıkarlarını ve gündemlerini dayatmak için bir oyun alanı olarak görmeleri gibi birçok nedenden dolayı son derece karmaşık. Rejim, halkın barışçıl protesto gösterilerini tanımama kararı aldığından, gösterileri terör eylemi ve küresel bir komplo olarak gördüğünden çözümün yalnızca askeri müdahalede olduğuna inandığı, uluslararası bir boyuta ulaşan sınırsız bir çatışmanın patlak verdiği noktaya ulaştı. Ardından protestoları sona erdirmek için aşırılık yanlılarını hapishanelerden salıp şiddetin tırmandığı bir çatışma arenasına atmak da dahil olmak üzere tüm kartlarını oynadı. Rejim, dünyaya, yaşananların bir terör ayaklanması olduğunu, teröristlerle ve aşırılık yanlılarıyla savaştığını söyledi. Daha sonraki aşamalarda Irak, Kafkaslar ve Lübnan'dan çok uluslu mezhepçi milislerin ve ardından İran Devrim Muhafızları Ordusu (DMO) milislerinin çatışmalara dahil olmalarına kapı aralandı.

Bir yandan bu karışıklık devam ederken Washington ve Avrupa ülkelerinin başkentlerindeki Suriye diasporası, rejimin yetkilileri hakkında soruşturma başlatılması için çaba sarf ettiler. Bu çabalar rejim ve onu destekleyen Rusya üzerinde baskı unsuru oluşturdu. Muhalif ve devrimci güçleri, Suriye’yi yakıp yıkan tüm bu gelişmelere rağmen ulusal demokratik cephelerini genişletmeye ve saflarını birleştirmeye devam etti.

Suriye Muhalefeti Yüksek Müzakere Kurulu, müzakerelerin önünü açan siyasi bir ivmenin kaydedilmesi ve istenen siyasi geçiş dönemine ulaşma yolunda somut çıktıların elde edilmesi amacıyla müzakere edilmiş bir siyasi çözüm için içeride, Arap ülkeleri ve bölgesel ve uluslararası taraflar arasında ufuk açıcı rolünü yerine getirmeye ve toplantılarını sürdürmeye çalışıyor.