Yemenliler Sana’da gaz krizi yaşarken, Husileri gazı tekelleştirmekle suçluyor

Husi grup gaz fiyatlarına yüzde 80 zam yaparak resmi yollarla olan satışını durdurdu.

Bir esnaf Sana’nın meşhur pazarlarından birinde müşterisine tezgahındaki el emeği ürünleri tanıtırken. (Reuters)
Bir esnaf Sana’nın meşhur pazarlarından birinde müşterisine tezgahındaki el emeği ürünleri tanıtırken. (Reuters)
TT

Yemenliler Sana’da gaz krizi yaşarken, Husileri gazı tekelleştirmekle suçluyor

Bir esnaf Sana’nın meşhur pazarlarından birinde müşterisine tezgahındaki el emeği ürünleri tanıtırken. (Reuters)
Bir esnaf Sana’nın meşhur pazarlarından birinde müşterisine tezgahındaki el emeği ürünleri tanıtırken. (Reuters)

Birleşmiş Milletler (BM) raporları Ramazan Ayında yaklaşık 20 milyon Yemenlinin yemek bulamayacağını öngörüyor. Söz konusu rapor, başkent Sana’da ev tipi gaz konusunda yaşanan krizle eş zamanlı geldi. Husi grubun Yemen hükümetinin kontrolünde olan Marib şehrindeki gaz fiyatlarına kıyasla kendi kontrolü altında bulunan bölgede fiyatları yüzde 80 artırdığı bildirildi.
Sana’daki yerel kaynaklar Şarku’l Avsat’a, gaz krizi ve yüksek fiyatların geçtiğimiz Cumartesi gününden bu yana devam ettiğini doğruladı. Kaynaklar bu durumun Husi grup kontrolünde bulunan bölgelerdeki milyonlarca insanı olumsuz etkilediğini bildirdi.
Kaynaklar son günlerde ortaya çıkan gaz krizinin ani bir şekilde büyüdüğünü söyledi. Bu durumun Husiler tarafından gazın karaborsada yüksek fiyatla satılmasından kaynaklandığı belirtildi.
Ev tipi gaz tüplerinin dağıtımından sorumlu Husi grup liderinin, hafta sonundan bu yana bir kriz bahane ederek, başkent Sana’daki semtlere ve mahallelere tüp dağıtımını engellediği bildirildi. Bu durum, Ramazan’ın başlaması ve gaza olan talebin artması sonucu bir çok aileyi karaborsaya başvurmaya sevk etti.
Kaynaklar Husi grup liderleri, denetçileri ve onlarla iş birliği yapan kimselerin, gazları stoklayıp fiyatlarını yükseltmek amacıyla söz konusu krizi uydurduklarını söyledi. Söz konusu durumun, resmi istasyonlarda devam eden petrol ürünleri eksikliği ile eş zamanlı geldiği bildirildi. Petrol ürünlerinde yaşanan eksiklik, Sana’nın sokaklarına ve mahallelerine yayılmış durumda olan karaborsadan oldukça yüksek miktarlar karşılığında tedarik ediliyor.
Yemen halkı karaborsadaki yüksek fiyatların yanı sıra, ev tipi tüplerde yaşanan gaz krizinden de şikayet ediyor. Bölge sakinleri, Ramazan’ın gelişiyle birlikte yaşanan krizin, yaşadıkları kötü ekonomik ve yaşam koşulları sebebiyle çektikleri acıları daha da artıracağını bildirdiler.
Sana sakinleri Husi grubu, gaz krizinin yanı sıra art arda krizler yaratmakla suçluyor. Eğitim sektöründe hizmet veren Muhammed A., “Bugün Yemen halkı, Husi grubun bu uydurma krizlerin ardında olduğunun ve bunlardan kazanç sağladığının tamamen farkında” ifadelerini kullandı.
Muhammed sözlerini şöyle sürdürdü:
“Milisler genellikle her yıl Ramazan Ayında olduğu gibi vatandaşların çektiği acıları artırmak için kriz üstüne kriz uyduruyorlar. Bu defa da gaz krizini uydurdular. Söz konusu krizin ardında da, gazı karaborsada yüksek fiyatlara satarak kar elde etmeyi amaçlayan başka krizler uyduruyorlar. 20 litrelik bir tüpün karaborsa fiyatı 12 bin küsür Riyal. (1 dolar yaklaşık 600 riyale eşit)”
Darbe döneminde Husiler birden fazla kez kasıtlı olarak gaz tüplerini stokladı ve resmi fiyatlarla yapılan satış sürecini durdurdu. Yemen halkının çektiği acılar ve bu durumdan sağladığı yasa dışı kazancı artırma noktasında tüm yakıt ürünleri ve diğer temel ve sağlık hizmetlerinin fiyatlarına yüksek miktarlarda zam uyguladı.
Ekonomistler milislerin her fırsatta akaryakıt ve ev tipi gazı stoklayarak fiyatlarını artırmaya yöneldiğine ve böylece günlük milyarlarca dolar kazandıkları karaborsa politikasına girdiklerine dikkat çekti.
Uzmanlar milislerin bu uygulamalarını, özellikle Ramazan ve bayram gibi dini dönemlerde, temel ihtiyaçları el altında depolayarak ve yüksek fiyatlara kendi kontrolü altında bulunan bölgelerdeki vatandaşa karşı uyguladıkları yüzlerce adaletsiz uygulamalardan biri olarak değerlendirdi.
Sana ve diğer Husi kontrolü altında bulunan bölgelerdeki vatandaşlar, uzun süredir, milislerin denetiminde karaborsada fahiş fiyatlara satılan tüpler nedeniyle, ev tipi tüp temin etme noktasında yaşadıkları zorluklardan şikayet ediyor.
İran destekli darbeci milisler söz konusu krizleri uydurmaya devam ederken birçok Yemenli, özellikle Ramazanın gelişiyle birlikte maaşlarındaki kesintiler ve ürünlerdeki benzeri görülmemiş zamlar nedeniyle zor yaşam koşullarından şikayet ediyor.
Dünya Gıda Programı (WFP), iki gün önce yaptığı açıklamada, 20 milyon Yemenlinin bu yıl Ramazan Ayında yiyecek yemek bulamayacağından duyduğu endişeyi dile getirdi.
WFP raporunda, gıda ve ev tipi tüplerde yaşanan kriz, fahiş fiyatlar ve bölgede devam eden çatışmanın bölgedeki yaşam koşullarını oldukça zorlaştırdığı bilgisi yer aldı.
Program milyonlarca Yemenlinin hayatta kalma noktasında yeterli yiyeceğe sahip olamayabileceğini belirtti. Ülkenin tüm bölgelerine sınırsız erişim sağlanmasının önemini vurguladı.
Öte yandan program her ay 10 milyondan fazla Yemenlinin temel gıda ihtiyacının karşılandığını bildirdi.



 Tony Blair, Gazze Barış Konseyi üyelik adayları listesinden çıkarıldı

Eski İngiliz Başbakanı Tony Blair (Arşiv- AFP)
Eski İngiliz Başbakanı Tony Blair (Arşiv- AFP)
TT

 Tony Blair, Gazze Barış Konseyi üyelik adayları listesinden çıkarıldı

Eski İngiliz Başbakanı Tony Blair (Arşiv- AFP)
Eski İngiliz Başbakanı Tony Blair (Arşiv- AFP)

Financial Times gazetesi, güvenilir kaynaklara dayandırdığı haberinde, İngiltere eski Başbakanı Tony Blair'in Arap ve İslam ülkelerinden gelen itirazlar sonrasında Gazze Barış Konseyi üyeliğine aday listesinden çıkarıldığını bildirdi.

Blair, ABD Başkanı Donald Trump'ın eylül ayı sonlarında İsrail ile Hamas arasındaki savaşı sona erdirmek için 20 maddelik planını açıkladığı sırada konsey üyeliği için belirlenen tek isimdi. Trump, Blair'i "çok iyi bir adam" olarak tanımlamıştı.

Şarku’l Avsat’ın Financial Times’ten aktardığına göre, Blair o dönemde planı "cesur ve akıllıca" olarak nitelendirdi ve ABD başkanının başkanlık edeceği konseye katılmaktan memnuniyet duyacağını ifade etti.

Ancak bazı Arap ve Müslüman ülkeler, kısmen 2003 yılında ABD öncülüğündeki Irak işgaline verdiği güçlü desteğin Ortadoğu'daki itibarına verdiği zarar nedeniyle plana karşı çıktı.

Financial Times, Blair'in bir müttefikinin, eski başbakanın Barış Konseyi üyesi olmayacağını söylediğini aktardı. Müttefik, "Bu konsey mevcut dünya liderlerinden oluşacak ve altında daha küçük bir yürütme kurulu bulunacak" dedi.

Kaynak, Blair'in, Trump'ın damadı Jared Kushner ve ABD başkanının kıdemli danışmanlarından Steve Witkoff'un yanı sıra Arap ve Batı ülkelerinden üst düzey yetkililerle birlikte yürütme kurulunda yer almasının beklendiğini de ifade etti.


Netanyahu, yeni Suriye’yi diplomasiyle değil bombalarla karşılıyor: İsrail, yeni Şam yönetimini barış ortağı değil kontrol edilmesi gereken hedef olarak kodluyor

Başbakan Binyamin Netanyahu, 19 Kasım'da Suriye ile olan tampon bölgeyi, savunma, dışişleri ve güvenlik yetkilileri eşliğinde ziyaret etti (İsrail Başbakanlık Ofisi)
Başbakan Binyamin Netanyahu, 19 Kasım'da Suriye ile olan tampon bölgeyi, savunma, dışişleri ve güvenlik yetkilileri eşliğinde ziyaret etti (İsrail Başbakanlık Ofisi)
TT

Netanyahu, yeni Suriye’yi diplomasiyle değil bombalarla karşılıyor: İsrail, yeni Şam yönetimini barış ortağı değil kontrol edilmesi gereken hedef olarak kodluyor

Başbakan Binyamin Netanyahu, 19 Kasım'da Suriye ile olan tampon bölgeyi, savunma, dışişleri ve güvenlik yetkilileri eşliğinde ziyaret etti (İsrail Başbakanlık Ofisi)
Başbakan Binyamin Netanyahu, 19 Kasım'da Suriye ile olan tampon bölgeyi, savunma, dışişleri ve güvenlik yetkilileri eşliğinde ziyaret etti (İsrail Başbakanlık Ofisi)

Kasım 2025’in yağmurlu bir gecesinde, İsrail ordusunun Ramallah’ın kalbine yönelik baskını sürerken, başkanlık binasına birkaç metre mesafedeki bir noktada oturan üst düzey bir Filistinli yetkili acı bir tebessümle şunu söyledi:
“Şu an Filistin hakkında konuşmak istemiyorum. İsrail’i sömürgeci bir devlet olarak tanımlayan ezber cümleleri de tekrar etmeye niyetim yok. Şu anda konuşmak istediğim şey Suriye.”

Yetkiliye göre Suriye, Başbakan Binyamin Netanyahu’nun yalnızca gerçek bir barışı istemediğinin değil, komşu devletleri de görmek istemediğinin en açık kanıtı haline geldi. Zira Şam’daki yeni siyasi liderlik, İsrail’e karşı savaş ya da düşmanlık istemediğini açıkça ilan etmiş olmasına rağmen, İsrail Suriye topraklarını son derece sert askerî operasyonlarla ihlal etmeyi sürdürüyor.
Filistinli yetkili şöyle devam ediyor:
“Hamas 7 Ekim 2023’te savaşı başlattı, Hizbullah İsrail’i vurdu, Husiler İran’ın teşvikiyle ‘destek savaşına’ katıldı… Fakat Suriye tam tersine çatışmanın dışında kalmayı seçti; hatta çok daha fazlasını yaptı.”

“İsrail için bir tehdit yok”

Saldırganlığı caydırma operasyonlarının sonrası Şam’da kontrolü devralan yeni yönetim, İsrail dahil komşu hiçbir ülkeye tehdit oluşturmadığını açıkladı.
Bununla birlikte Beşşar Esed rejiminin çökmesi ve İran ekseninin bölgedeki en stratejik üssünü kaybetmesi, Suriye ile İsrail arasında çıkarların kesiştiği yeni bir dönemi mümkün kılabilirdi.

Filistinli yetkili, “İsrailliler sanki bu gerçekleri unuttu. Suriye artık İran milislerinin oyun alanı değil” diyor.

Bu süreçte ABD, Türkiye ve Azerbaycan, iki taraf arasında arabuluculuk yapmaya hazır olduklarını bildirerek, sınırların tamamen güvenli hâle gelmesini sağlayacak güvenlik düzenlemeleri için müzakerelere davet etti. İsrail’in çekincelerine rağmen Suriye, doğrudan görüşmelere dahi razı oldu. Nitekim Dışişleri Bakanı Esad el-Şeybani ile İsrail Stratejik İşler Bakanı Ron Dermer arasında altı toplantı gerçekleştirildi.

İsrail kaynaklarına göre Şam, kapsamlı bir anlaşmaya ulaşmak adına büyük esneklik gösteriyor. 1967 ve 2024’te işgal edilen tüm toprakların iadesi karşılığında tam barış anlaşmasına hazır; fakat ara formüller de değerlendiriliyor. Bunlar arasında Golan’ın 15 yıla kadar İsrail’e kiralanması veya 1974 sınırlarına dönüşü öngören bir güvenlik mutabakatı da var.

Aynı kaynaklar,  yeni yönetiminin “İbrahim Anlaşmaları”na katılmaya da sıcak baktığını, bunun İsrail’in 1948’den bu yana hayalini kurduğu tarihi bir açılım olacağını belirtiyor.

İsrail’in karşılığı: İşgal ve hava saldırıları

Tehdit politikasını seçen İsrail, Aralık 2024’ten bu yana yeni yönetimin nefes almasına fırsat vermeden askerî havaalanları ve üsleri hedef alan yaklaşık 500 hava saldırısı düzenledi. Suriye’nin savunma kapasitesinin yüzde 85’ini yok eden İsrail, 450 km²’lik Suriye toprağını işgal ederek genişliği 7 km’yi aşan hat boyunca, Şeyh Cebel'den Dera’ya kadar ilerledi. Bazı bölgelerde 20 km derinliğe kadar kara harekâtı yürüten İsrail 9 askerî üs kurdu.

frgt
Netanyahu, Salı günü Suriye'deki tampon bölgedeki İsrail güçlerini denetledi (AP)

İsrail ayrıca, “Dürzi müttefikleri koruma” gerekçesiyle iç çatışmaları körükledi. Oysa İsrail’deki Dürzi vatandaşlar bizzat İsrail hükümetleri tarafından ayrımcılığa maruz kalıyor.
Tel Aviv yönetimi, Şam’ın yeni liderliğini Nusra Cephesi bağlantıları üzerinden karalamaya çalışsa da, geçen yıllarda bizzat İsrail ordusuna bağlı sahra hastaneleri ve Safed, Hayfa, Tel Aviv’deki çeşitli merkezlerin çok sayıda Nusra üyesini tedavi ettiği biliniyor.

Netanyahu’yu kim durdurabilir?

Son günlerde İsrail’de ortaya çıkan bilgiler, ABD Başkanı Donald Trump’ın İsrail’e ve Netanyahu’ya “Suriye politikasındaki yanlışları” nedeniyle sert bir uyarıda bulunduğunu gösteriyor.
Trump’ın, Suudi Arabistan ve Veliaht Prens Muhammed bin Selman’ın talebi üzerine, Şam’daki yeni yönetimle daha olumlu bir yaklaşım benimsemeye yöneldiği ifade ediliyor.

frgt
Suudi Veliaht Prensi Muhammed bin Selman, Trump ve Eş-Şara'nın Suriye'ye uygulanan yaptırımların kaldırılmasını görüşmek üzere Riyad'da geçen mayıs ayında gerçekleştirdiği toplantıdan bir kare (SPA)

Trump, İsrail’in attığı adımların “yanlış ve mantıksız” olduğunu düşünürken, birçok analist Netanyahu’yu dizginleyebilecek tek gücün Trump yönetimi olduğuna inanıyor.
Ancak bunun sahadaki sonuçlarının görülmesi zaman alabilir. Bu arada şu soru giderek daha sık soruluyor: “İsrail, Suriye ile böyle bir şekilde davranarak bölgesine nasıl bir mesaj veriyor?”


Suriye Dışişleri Bakanlığı SDG'nin, kontrolü altındaki bölgelerde kurtuluş kutlamalarını engellemesine tepki gösterdi

Yerel halkın, devrik Cumhurbaşkanı Beşşar Esed döneminde eski bir güvenlik merkezi olduğunu söylediği Kamışlı'daki bir kafeterya (Reuters)
Yerel halkın, devrik Cumhurbaşkanı Beşşar Esed döneminde eski bir güvenlik merkezi olduğunu söylediği Kamışlı'daki bir kafeterya (Reuters)
TT

Suriye Dışişleri Bakanlığı SDG'nin, kontrolü altındaki bölgelerde kurtuluş kutlamalarını engellemesine tepki gösterdi

Yerel halkın, devrik Cumhurbaşkanı Beşşar Esed döneminde eski bir güvenlik merkezi olduğunu söylediği Kamışlı'daki bir kafeterya (Reuters)
Yerel halkın, devrik Cumhurbaşkanı Beşşar Esed döneminde eski bir güvenlik merkezi olduğunu söylediği Kamışlı'daki bir kafeterya (Reuters)

Suriye Dışişleri Bakanlığı'nda Amerikan işlerinden sorumlu yetkili Kuteybe İdlibî, Suriyelilerin, Esed rejiminden kurtuluşunun ve devrilmesinin birinci yıl dönümü dolayısıyla kutlamalar yapmasını, kontrolü altındaki bölgelerde engelleyen Suriye Demokratik Güçleri’ne tepki gösterdi.

İdlibi, Suriyelilerin ulusal tarihlerinde önemli bir anı kutlamalarını engelleyen herhangi bir yapının, demokratik olduğunu veya halkı temsil ettiğini güvenilir bir şekilde iddia edemeyeceğini savundu. Meşru sevinç ifadesinden korkan bir yapı, onlar adına konuştuğunu iddia edemez; özgürlük bölünemez.

SDG cumartesi günü yayınladığı genelgeyle, "Saldırganlığı Caydırma " savaşının zaferinin ve Esad rejimi ile ona bağlı güvenlik ve askeri teşkilatının devrilmesinin birinci yıldönümü olan 7 ve 8 Aralık tarihlerinde zaferin yıldönümü dolayısıyla yapılacak toplantı ve kutlamaları yasakladı.

sdfgr
Suriye Demokratik Güçleri'nin, kontrolü altındaki Suriye bölgelerinde halk kutlamalarını yasaklama kararı

Suriye İçişleri Bakanlığı Sözcüsü Nureddin el-Baba, SDG'nin rejimin devrilmesini anma kutlamalarını iptal etme kararını eleştirdi. Medya açıklamalarında, yasağın SDG'nin Suriye hükümetine karşı oynadığını iddia ettiği rolü, yani DEAŞ ile mücadeleyi yerine getirmedeki başarısızlığını gösterdiğini belirtti. Baba, SDG'nin "ülkenin kuzeydoğusundaki ulusal gruplardan endişe duyduğunu ve bu kutlamanın, adaletsiz yasalarına ve oradaki Suriyelilere yönelik sınırsız uygulamalarına karşı bir isyana dönüşebileceğinden korktuğunu" ifade etti.

Kararı, "İran ve PKK unsurlarının milisler içinde karar alma süreçlerindeki hakimiyetinin göstergesi" olarak nitelendirdi.

Aktivistler tarafından yayınlanan fotoğraflarda, SDG güçlerinin, kutlama yürüyüşlerini engellemek için Suriye'nin kuzeyindeki Rakka meydanlarına orta menzilli silahlar ve keskin nişancılar konuşlandırdığı görülüyor.

Suriye devriminin başlangıcında kurulan "Rakka Sessizce Katlediliyor" hesabı, SDG'nin dün Rakka ilinin batısındaki Tabka kentinde 13 çocuğu gözaltına aldığını bildirdi. Çocukların çoğu 15 yaş ve altındaydı ve gözaltına alma sebebinin şehir duvarlarına SDG karşıtı yazılar yazılması nedeniyle yapıldığı bildirildi. Hesapta, göz altıların SDG tarafından şehrin çeşitli mahallelerinde düzenlenen bir dizi baskınla eş zamanlı olarak yapıldığı belirtildi.

Aynı bağlamda, sosyal medyadaki Suriye hesapları, SDG'nin son saatlerde Suriye Cezire bölgesinin çeşitli yerlerinde, Haseke ve Kamışlı'da "Suriye hükümetine destek verdikleri ve yabancı kuruluşlarla iş yaptıkları" suçlamasıyla 17 kişiyi hedef alarak yaygın gözaltı operasyonları yürüttüğünü ifade etti.