Yemenliler Sana’da gaz krizi yaşarken, Husileri gazı tekelleştirmekle suçluyor

Husi grup gaz fiyatlarına yüzde 80 zam yaparak resmi yollarla olan satışını durdurdu.

Bir esnaf Sana’nın meşhur pazarlarından birinde müşterisine tezgahındaki el emeği ürünleri tanıtırken. (Reuters)
Bir esnaf Sana’nın meşhur pazarlarından birinde müşterisine tezgahındaki el emeği ürünleri tanıtırken. (Reuters)
TT

Yemenliler Sana’da gaz krizi yaşarken, Husileri gazı tekelleştirmekle suçluyor

Bir esnaf Sana’nın meşhur pazarlarından birinde müşterisine tezgahındaki el emeği ürünleri tanıtırken. (Reuters)
Bir esnaf Sana’nın meşhur pazarlarından birinde müşterisine tezgahındaki el emeği ürünleri tanıtırken. (Reuters)

Birleşmiş Milletler (BM) raporları Ramazan Ayında yaklaşık 20 milyon Yemenlinin yemek bulamayacağını öngörüyor. Söz konusu rapor, başkent Sana’da ev tipi gaz konusunda yaşanan krizle eş zamanlı geldi. Husi grubun Yemen hükümetinin kontrolünde olan Marib şehrindeki gaz fiyatlarına kıyasla kendi kontrolü altında bulunan bölgede fiyatları yüzde 80 artırdığı bildirildi.
Sana’daki yerel kaynaklar Şarku’l Avsat’a, gaz krizi ve yüksek fiyatların geçtiğimiz Cumartesi gününden bu yana devam ettiğini doğruladı. Kaynaklar bu durumun Husi grup kontrolünde bulunan bölgelerdeki milyonlarca insanı olumsuz etkilediğini bildirdi.
Kaynaklar son günlerde ortaya çıkan gaz krizinin ani bir şekilde büyüdüğünü söyledi. Bu durumun Husiler tarafından gazın karaborsada yüksek fiyatla satılmasından kaynaklandığı belirtildi.
Ev tipi gaz tüplerinin dağıtımından sorumlu Husi grup liderinin, hafta sonundan bu yana bir kriz bahane ederek, başkent Sana’daki semtlere ve mahallelere tüp dağıtımını engellediği bildirildi. Bu durum, Ramazan’ın başlaması ve gaza olan talebin artması sonucu bir çok aileyi karaborsaya başvurmaya sevk etti.
Kaynaklar Husi grup liderleri, denetçileri ve onlarla iş birliği yapan kimselerin, gazları stoklayıp fiyatlarını yükseltmek amacıyla söz konusu krizi uydurduklarını söyledi. Söz konusu durumun, resmi istasyonlarda devam eden petrol ürünleri eksikliği ile eş zamanlı geldiği bildirildi. Petrol ürünlerinde yaşanan eksiklik, Sana’nın sokaklarına ve mahallelerine yayılmış durumda olan karaborsadan oldukça yüksek miktarlar karşılığında tedarik ediliyor.
Yemen halkı karaborsadaki yüksek fiyatların yanı sıra, ev tipi tüplerde yaşanan gaz krizinden de şikayet ediyor. Bölge sakinleri, Ramazan’ın gelişiyle birlikte yaşanan krizin, yaşadıkları kötü ekonomik ve yaşam koşulları sebebiyle çektikleri acıları daha da artıracağını bildirdiler.
Sana sakinleri Husi grubu, gaz krizinin yanı sıra art arda krizler yaratmakla suçluyor. Eğitim sektöründe hizmet veren Muhammed A., “Bugün Yemen halkı, Husi grubun bu uydurma krizlerin ardında olduğunun ve bunlardan kazanç sağladığının tamamen farkında” ifadelerini kullandı.
Muhammed sözlerini şöyle sürdürdü:
“Milisler genellikle her yıl Ramazan Ayında olduğu gibi vatandaşların çektiği acıları artırmak için kriz üstüne kriz uyduruyorlar. Bu defa da gaz krizini uydurdular. Söz konusu krizin ardında da, gazı karaborsada yüksek fiyatlara satarak kar elde etmeyi amaçlayan başka krizler uyduruyorlar. 20 litrelik bir tüpün karaborsa fiyatı 12 bin küsür Riyal. (1 dolar yaklaşık 600 riyale eşit)”
Darbe döneminde Husiler birden fazla kez kasıtlı olarak gaz tüplerini stokladı ve resmi fiyatlarla yapılan satış sürecini durdurdu. Yemen halkının çektiği acılar ve bu durumdan sağladığı yasa dışı kazancı artırma noktasında tüm yakıt ürünleri ve diğer temel ve sağlık hizmetlerinin fiyatlarına yüksek miktarlarda zam uyguladı.
Ekonomistler milislerin her fırsatta akaryakıt ve ev tipi gazı stoklayarak fiyatlarını artırmaya yöneldiğine ve böylece günlük milyarlarca dolar kazandıkları karaborsa politikasına girdiklerine dikkat çekti.
Uzmanlar milislerin bu uygulamalarını, özellikle Ramazan ve bayram gibi dini dönemlerde, temel ihtiyaçları el altında depolayarak ve yüksek fiyatlara kendi kontrolü altında bulunan bölgelerdeki vatandaşa karşı uyguladıkları yüzlerce adaletsiz uygulamalardan biri olarak değerlendirdi.
Sana ve diğer Husi kontrolü altında bulunan bölgelerdeki vatandaşlar, uzun süredir, milislerin denetiminde karaborsada fahiş fiyatlara satılan tüpler nedeniyle, ev tipi tüp temin etme noktasında yaşadıkları zorluklardan şikayet ediyor.
İran destekli darbeci milisler söz konusu krizleri uydurmaya devam ederken birçok Yemenli, özellikle Ramazanın gelişiyle birlikte maaşlarındaki kesintiler ve ürünlerdeki benzeri görülmemiş zamlar nedeniyle zor yaşam koşullarından şikayet ediyor.
Dünya Gıda Programı (WFP), iki gün önce yaptığı açıklamada, 20 milyon Yemenlinin bu yıl Ramazan Ayında yiyecek yemek bulamayacağından duyduğu endişeyi dile getirdi.
WFP raporunda, gıda ve ev tipi tüplerde yaşanan kriz, fahiş fiyatlar ve bölgede devam eden çatışmanın bölgedeki yaşam koşullarını oldukça zorlaştırdığı bilgisi yer aldı.
Program milyonlarca Yemenlinin hayatta kalma noktasında yeterli yiyeceğe sahip olamayabileceğini belirtti. Ülkenin tüm bölgelerine sınırsız erişim sağlanmasının önemini vurguladı.
Öte yandan program her ay 10 milyondan fazla Yemenlinin temel gıda ihtiyacının karşılandığını bildirdi.



‘Yeşil Refah’ ve ‘Yeni Gazze’... Gazze Şeridi'ni neler bekliyor?

Gazze Şeridi'nin orta kesimindeki Deyr el-Balah'ta yerinden edilmiş Filistinliler için kurulan çadırlar (AP)
Gazze Şeridi'nin orta kesimindeki Deyr el-Balah'ta yerinden edilmiş Filistinliler için kurulan çadırlar (AP)
TT

‘Yeşil Refah’ ve ‘Yeni Gazze’... Gazze Şeridi'ni neler bekliyor?

Gazze Şeridi'nin orta kesimindeki Deyr el-Balah'ta yerinden edilmiş Filistinliler için kurulan çadırlar (AP)
Gazze Şeridi'nin orta kesimindeki Deyr el-Balah'ta yerinden edilmiş Filistinliler için kurulan çadırlar (AP)

Son iki gündür Gazze Şeridi'ne ilişkin dosyada ‘Yeşil Refah’ ve ‘Yeni Gazze’ gibi yeni isimler öne çıkmaya başladı. Bu gelişme, ABD’nin arabuluculuğu ile Arap ve uluslararası desteğe rağmen İsrail ile Hamas arasındaki ateşkes anlaşmasının ikinci aşamasına geçişin sekteye uğradığı bir dönemde yaşanıyor.

İsrail basınındaki haberlere göre hükümet, ABD’nin kararına boyun eğerek orduya Refah’ın doğusunda ‘Yeşil Refah’ adıyla yeni bir kent kurulmasına yönelik saha çalışmalarına başlaması için izin verdi. İlk hazırlıklar kapsamında ağır iş makinelerinin bölgeye sokularak molozların temizlenmesi ve arazinin düzenlenmesi planlanıyor.

İsrail’in geciktirme girişimleri

İsrail medyasında yer alan bilgilere göre Tel Aviv yönetimi, bu çalışmaların henüz geçiş yapılmamış olan anlaşmanın ikinci aşamasına dahil olduğu gerekçesiyle haftalarca süren bir geciktirme çabasına girişti. Ancak Washington’un artan baskıları sonucunda İsrail, planın bir sonraki etabına yönelik hazırlıkları başlatmak zorunda kaldı.

Bu çalışmalar; işgal altındaki topraklarda Refah’ın doğusunda bir insani bölge ve yeni bir kent inşasını içeriyor. Washington yönetimi, söz konusu adımla Filistinlilere ‘umut şehri’ modelini sunmayı ve ‘Hamas’ın kontrolündeki eski, yıkılmış ve karanlık Gazze’nin’ karşısına ‘yeni, modern ve gelişen bir Gazze’ örneği koymayı hedefliyor.

İsrail, planın ikinci aşamasında atılacak bu tür adımların Refah Sınır Kapısı’nın açılmasına yol açacağı, ayrıca Gazze Şeridi’nin başka bölgelerinden çekilmeyi ve yerlerine uluslararası güçlerin konuşlanmasını gerektireceği gerekçesiyle itiraz etti. Söz konusu ülkeler, İsrail’in taleplerini karşılamanın zorluğu ve bölgedeki işgal koşulları nedeniyle kuvvet göndermeyi reddetti.

Şarku’l Avsat’ın İsrail Kanal 12 televizyonundan aktardığına göre, İsrail’in bu tutumu üzerine Washington yönetimi Tel Aviv’i süreci oyalamakla suçladı ve çok uluslu güce katılmaktan çekilen ülkelerin sorumluluğunu İsrail’e yükledi. Bu baskının ardından İsrail geri adım atarak yeni kentin inşasına başlanmasını kabul etti.

İsrail Kamu Yayın Kuruluşu KAN, İsrail’in ‘gelecek hafta bölgede geniş çaplı moloz temizliği başlatmak üzere ağır iş makinelerini Refah’a sokmaya hazırlandığını’ ve bunun ‘Hamas unsurlarından arındırılmış yeni insani bölgenin oluşturulması’ amacıyla yapıldığını bildirdi.

Silahlı milislerden destek

Habere göre İsrail ordusu, ‘İsrail’le koordineli çalışan silahlı milislere’ atılacak adımlar konusunda bilgi verdi. ABD planına göre bir sonraki aşama, ‘İsrail’in kısmen kontrol ettiği bölgelerde yabancı bir askeri gücün faaliyete geçmesini’ öngörüyor.

i24NEWS ise İsrail ordusunun Refah’ın doğusunda Filistinliler için ‘Yeşil Refah’ adıyla yeni bir kent kurulmasına yönelik geliştirme çalışmalarına fiilen başladığını bildirdi. Kanal, bölgede gelecek hafta kapsamı genişletilecek hazırlıkların sürdüğünü, bunların ‘moloz ve patlayıcı kalıntılarının temizlenmesini’ içerdiğini aktardı.

sdfrt
Gazze Şeridi'nin Refah kentindeki İsrail askerleri (Arşiv – Reuters)

Maariv gazetesinin haberine göre, Refah’ta faaliyet gösteren Yaser Ebu Şebab milisleri, söz konusu yeni kentin bulunduğu bölgede İsrail güçlerinin temsilcileriyle ve ayrıca İsrail’in güneyindeki Kiryat Gat’ta bulunan ABD komuta merkezi adına bölgede bulunan sivil temsilcilerle birlikte görülmeye başladı.

Kabinede itirazlar

Siyasi kaynaklar, İsrail’in bu adımına kabinenin büyük bölümündeki bakanların karşı çıktığını, hatta tepkinin öfkeye dönüştüğünü aktardı. Bakanların, İsrail’in ‘sarı hat üzerinde inşaat yaparak Gazze çevresindeki yerleşimleri tehlikeye atmaması gerektiğini’ savunduğu belirtildi. Bazı sağ görüşlü medya organları haberi ‘utanç’ başlığıyla duyurdu.

Başbakan Netanyahu ise kararını savunarak hazırlık çalışmalarının ‘tünellere büyük miktarda beton dökme ve geniş bölgeleri izole etme’ işlemlerini içerdiğini söyledi. Netanyahu, söz konusu adımların ‘Hamas’ın askeri altyapısını yok etme yönündeki İsrail çıkarlarına hizmet ettiğini’ ifade etti.

gthy
Başbakan Binyamin Netanyahu, Ocak 2025'te İsrail kabine toplantısına başkanlık ediyor. (DPA)

Netanyahu, uluslararası güce katılmaktan vazgeçen Arap ve İslam ülkelerinin tutumunun Katar ve Türkiye’nin çıkarlarına hizmet ettiğini savundu. Bu nedenle İsrail’in ABD yönetiminin taleplerine yanıt vermesi ve Washington’la çatışmaya girmemesi gerektiğini kaydetti.

Filistin Yönetimi ve Hamas’ın itirazları

Filistin Yönetimi, İsrail’in ‘Gazze’yi yeniden inşa’ başlığı altında yürüttüğü çalışmalara karşı çıkıyor. Yönetim, farklı düzeylerde yaptığı açıklamalarda bu dosyadaki rolünü korumakta kararlı olduğunu ve Arap planına desteğini sürdürdüğünü vurguluyor.

Filistin Başbakanı Muhammed Mustafa, perşembe günü bir İtalyan heyetini kabul ederken yaptığı açıklamada, “Gazze Şeridi için bir yeniden imar ve toparlanma planımız var. Bu planın bir icra programı bulunuyor ve Arap ile İslam ülkeleri tarafından benimsendi. Uluslararası toplum da New York Bildirgesi aracılığıyla destek veriyor. Kardeş Mısır’la birlikte Kahire’de bir yeniden imar ve toparlanma konferansı düzenlemek için çalışıyoruz” dedi.

Hamas, söz konusu projeyi ‘İsrail’in ateşkes anlaşmasını açık biçimde ihlal etmesini gerekçelendirmeye yönelik yeni bir aldatmaca’ olarak nitelendirdi. Hareket, yayımladığı açıklamada, “İsrail’in anlaşmayı çiğnediğini ve günlük ihlallerle daha ilk aşamayı ortadan kaldırdığını” belirtti.

Geçtiğimiz salı günü konuya ilişkin bilgi veren Mısırlı bir kaynak, Gazze’nin erken toparlanması ve yeniden inşasına yönelik Kahire Konferansı’nın kasım ayı sonunda yapılmasının planlandığını ancak toplantının erteleneceğini söyledi. Kaynak, “Konferans ay sonunda düzenlenmeyecek; biraz gecikmesi muhtemel. Özellikle şu anda paralel bir çaba yürütülüyor. Görünen o ki ABD, Refah’la ilgili kendi özel girişimini planlıyor” değerlendirmesinde bulundu. Bu açıklama, İsrail’in kontrolündeki bölgelerde oluşturulması öngörülen ‘yeşil bölgeye’ işaret olarak yorumlandı.

Gazze İnsan Hakları Merkezi, ateşkesin başlamasından bu yana geçen 47 günde İsrail tarafından işlenen ihlallerde 350 Filistinlinin öldürüldüğünü açıkladı. Ölenler arasında 130 çocuk ve 54 kadın bulunuyor.

Merkez, aynı dönemde günlük ortalama 11’i aşan 535 ihlal kaydettiğini bildirerek ateşkesin yürürlüğe girdiği ilk andan itibaren ihlallerin sürdüğünü vurguladı.

Açıklamada, İsrail’in insani yardım girişlerini kısıtladığı, günde yalnızca 211 kamyonun geçişine izin verdiği, oysa 600 kamyona izin verildiği yönünde iddialarda bulunduğu aktarıldı. Ayrıca İsrail’in üzerinde mutabık kalınan çekilme haritasına uymadığı ve sivil bölgelere yönelik ateş kontrolünü sürdürerek zaman zaman bölgeye girdiği belirtildi.


İsrail’den Suriye'nin Beyt Cin kasabasına baskın: En az kişi 9 öldü

Golan Tepeleri'nde iki İsrail askeri (Arşiv fotoğrafı - Reuters)
Golan Tepeleri'nde iki İsrail askeri (Arşiv fotoğrafı - Reuters)
TT

İsrail’den Suriye'nin Beyt Cin kasabasına baskın: En az kişi 9 öldü

Golan Tepeleri'nde iki İsrail askeri (Arşiv fotoğrafı - Reuters)
Golan Tepeleri'nde iki İsrail askeri (Arşiv fotoğrafı - Reuters)

Suriye kaynakları, İsrail devriyesinin bölgeye girmesi sonrası çatışma çıktığını; hava saldırılarının ardından yoğun sivil göç yaşandığını bildirdi.

Suriye medyası, Şam’ın güneyindeki Beyt Cin kasabasına düzenlenen İsrail baskının  ve hava saldırısının ayrıntılarını açıkladı. Suriye kaynakları, saldırılarda en az 9 kişinin öldüğünü aktardı.

Suriye’nin “El-İhbariyye” kanalı, kasabanın İsrail savaş uçaklarının yoğun bombardımanına hedef olduğunu, çok sayıda ölü ve yaralı bulunduğunu bildirdi.

Açıklamalara göre olay, İsrail’e ait bir askeri devriyenin bölgeye kara yoluyla girmesi, sakinlerle çatışma yaşanması ve devriyenin geri çekilmesi sonrası hava saldırılarının başlamasıyla tırmandı. Bölge üzerinde İsrail uçaklarının yoğun şekilde uçtuğu belirtildi.

Saldırıların ardından Beyt Cin’de büyük bir sivil göç hareketi yaşandı; çok sayıda kişi çevre kasabalara yöneldi.


Washington milislere: Irak'ta yeriniz yok

Süleymaniye ilindeki Çamçemal yakınlarında füze saldırısının ardından Kormor gaz sahası (Reuters)
Süleymaniye ilindeki Çamçemal yakınlarında füze saldırısının ardından Kormor gaz sahası (Reuters)
TT

Washington milislere: Irak'ta yeriniz yok

Süleymaniye ilindeki Çamçemal yakınlarında füze saldırısının ardından Kormor gaz sahası (Reuters)
Süleymaniye ilindeki Çamçemal yakınlarında füze saldırısının ardından Kormor gaz sahası (Reuters)

aIrak'ın kuzeyindeki Süleymaniye'de bir doğalgaz sahasının insansız hava aracıyla (İHA) bombalanması öfkeli tepkilere yol açtı ve ABD'nin silahlı gruplara uyarıda bulunması ve hükümetin faillerin yakalanması için harekete geçmesiyle sonuçlandı.

Kürdistan Bölgesel Yönetimi'ne göre çarşamba akşamı Dana Gas tarafından işletilen Khor Mor gaz sahasını hedef alan bir İHA saldırısı, elektrik santrallerine gaz arzının tamamen kesilmesine neden oldu. ABD'nin Irak Özel Temsilcisi Mark Savaya, saldırıyı "düşmanca dış amaçlarla hareket eden yasadışı grupları" gerçekleştirmekle suçladı.

Savaya, Bağdat'ı "bu saldırının sorumlularını tespit etmeye ve adalete teslim etmeye" çağırdı ve "tam egemen bir Irak'ta bu tür silahlı gruplara yer olmadığını" vurguladı.

Kürdistan Bölgesi Başbakanı Mesrur ​​Barzani ise Washington'a "sivil altyapıyı korumak için gerekli savunma ekipmanını sağlama" çağrısında bulundu. Barzani, "Bu tür saldırıların faillerinin geçmişte olduğu gibi cezadan kaçmaması gerektiğini" vurguladı.

Saldırıyı henüz üstlenen olmadı ancak Irak yetkilileri dün saldırıyı araştırmak üzere bir komite kurulduğunu duyurdu ve askeri bir sözcü de saldırıda yer alanların "cezalandırılacağına" söz verdi.