ABD: Kötü yönetim ve yolsuzluktan Lübnan siyasi elitleri sorumlu

ABD Dışişleri Bakan Yardımcısı, hükümetin oluşumunun hızlandırılması ve reformların uygulanması çağrısında bulundu

David Hale, 14 Nisan’da hükümeti kurmakla görevli yetkili Saad Hariri ile görüşmesinde (EPA)
David Hale, 14 Nisan’da hükümeti kurmakla görevli yetkili Saad Hariri ile görüşmesinde (EPA)
TT

ABD: Kötü yönetim ve yolsuzluktan Lübnan siyasi elitleri sorumlu

David Hale, 14 Nisan’da hükümeti kurmakla görevli yetkili Saad Hariri ile görüşmesinde (EPA)
David Hale, 14 Nisan’da hükümeti kurmakla görevli yetkili Saad Hariri ile görüşmesinde (EPA)

ABD Dışişleri Bakanlığı Siyasi İşlerden Sorumlu Müsteşarı David Hale, Beyrut’u ziyaret etti. Hale, Lübnanlı yetkililere sert eleştirilerde bulundu. Hale, reformlar uygulayabilecek ve görevlerini yerine getirebilecek bir hükümetin kurulması gerektiğini söylerken, Lübnanlı yetkilileri de kötü yönetim, yolsuzluk ve ülkenin çıkarlarını ön planda tutma başarısızlığından sorumlu tuttu.
Lübnan Cumhurbaşkanı Mişel Avn’ın kabulü sonrasında Temsilciler Meclisi Başkanı Nebih Berri ile bir araya gelen Hale, ayrıca hükümeti kurmakla görevli yetkili (Sünni) Müstakbel Hareketi Genel Başkanı Saad Hariri, Dışişleri Bakanı Şerbel Vehbe ve (Dürzi) İlerici Sosyalist Parti (İSP) Genel Başkanı Velid Canbolad ile de görüştü. Hale’in diğer parti yetkilileriyle de görüşmesi beklenirken, (Maruni Hristiyan) Özgür Yurtsever Hareket (ÖYH) Genel Başkanı Cibran Basil’in ise ABD yönetiminin aylar önce uyguladığı yaptırımlar nedeniyle toplantılarda yer almayacağı belirtildi.
Lübnan Dışişleri Bakanı, ABD’li yetkilinin yeni ABD yönetiminin Ortadoğu ve Lübnan meselelerine yaklaşımına değindiğini söylerken, Lübnan’ın istikrarına, Güney Lübnan’da barış ortamının korunmasına ve Lübnan ordusuna destek verdiklerine dikkati çekti.
Hale’in söz konusu ziyaretiyle eş zamanlı şekilde, Cumhurbaşkanı Avn’ın aynı zamana denk gelen ‘deniz sınırlarını belirleme kararnamesindeki bir değişikliği’ imzalamamasıyla ilgili bir soruya yanıt olarak Şerbel Vehbe, “Avn, Lübnan’ın çıkarına uygun davranmadı” dedi.
Berri ile görüşmesi sonrasında David Hale, Beyrut ziyaretinin, ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken tarafından ‘Lübnan’ın karşı karşıya olduğu acı verici siyasi ve ekonomik krizi’ görüşmek ve ABD’nin Lübnan halkında olan bağlılığını teyit etmek için görevlendirilmesi bağlamında geliştiğini duyurdu. Hale, “ABD ve uluslararası ortakları, Lübnan halkının her zaman talep ettiği kararlı reform programını başlatma başarısızlığından dolayı derinden endişe duyuyorlar” dedi. Hale ayrıca, “Lübnan’ı Aralık 2019’da ve Ağustos 2020’de ziyaret ettim. O dönemler Lübnanlı liderler arasında, uzun zamandır beklenen ‘mali ve ekonomik reformları ve iyi yönetimi’ uygulama gerekliliği konusunda geniş bir fikir birliğine tanık oldum. Ancak bugüne kadar çok az ilerleme kaydedildi. Aynı zamanda pandeminin yanı sıra milyonlarca Lübnanlı, ekonomik ve toplumsal zorluklar yaşıyor” değerlendirmesinde bulundu. David Hale, sözlerinin devamında ise şunları söyledi;
“Bu durum, onlarca yıllık kötü yönetim ve yolsuzlukların, ayrıca Lübnanlı liderlerin ülkenin çıkarlarını ön planda tutma başarısızlığının bir sonucudur. 15 Nisan’daki toplantılarımı tamamlarken söyleyecek daha çok şeyim olacak. Ancak bugünkü (14 Nisan) toplantılarda mesajım oldukça basit: ABD ve uluslararası toplum yardım etmeye hazır, ancak Lübnanlı ortaklarımız olmadan anlamlı hiçbir şey yapamayız.”
Lübnanlı liderlere de gerçek ve kökten reformlar yapmaya istekli ve kabiliyetli bir hükümet kurmak için yeterli esnekliği gösterme çağrısında bulunan ABD’li yetkili, “Bu, krizden çıkmanın tek yoludur. Bu, aynı zamanda sadece bir ilk adımdır. Şeffaf reformların benimsenmesini ve uygulanmasını görmek istiyorsak, sürdürülebilir iş birliğine ihtiyaç duyulacaktır” dedi.
Hale’in bazı toplantılarının içeriğine aşina olan kaynaklar, Şarku’l Avsat’a yaptıkları açıklamada, bir an önce hükümetin kurulması ihtiyacına odaklandığını ve uluslararası toplumun Lübnan’a olan ilgisini yansıttığını söylerken, “Özellikle, görevinin bitiminden önce bir veda ziyareti için Lübnan’a gelmediğini, daha çok Dışişleri Bakanının isteği üzerine geldiğini belirtti” dedi.



Şarku’l Avsat’a konuşan Filistinli kaynak: Hamas 60 günlük ateşkes önerisinde 3 değişiklik talep etti

İsrail'in Gazze Şeridi'nin güneyine düzenlediği hava saldırısının ardından küçük bir çocuğu kucağında taşıyan bir adam (AFP)
İsrail'in Gazze Şeridi'nin güneyine düzenlediği hava saldırısının ardından küçük bir çocuğu kucağında taşıyan bir adam (AFP)
TT

Şarku’l Avsat’a konuşan Filistinli kaynak: Hamas 60 günlük ateşkes önerisinde 3 değişiklik talep etti

İsrail'in Gazze Şeridi'nin güneyine düzenlediği hava saldırısının ardından küçük bir çocuğu kucağında taşıyan bir adam (AFP)
İsrail'in Gazze Şeridi'nin güneyine düzenlediği hava saldırısının ardından küçük bir çocuğu kucağında taşıyan bir adam (AFP)

Hamas Hareketi’nin 60 günlük ateşkes önerisini kabul etmesi ve dolaylı müzakerelere hazır olduğunu duyurmasıyla Gazze Şeridi'ndeki ateşkes görüşmeleri yeni bir aşamaya girdi. Öte yandan İsrail'in, şimdiye kadar Gazze Şeridi'nin yüzde 65'ini kontrol altına aldığı bölgelerden çekilme konusunda engeller çıkaracağına dair bazı endişeler hakim.

Şarku’l Avsat’a konuşan uzmanlar, ABD’nin Gazze’deki savaş konusunda gösterdiği gayret ve krizin iki tarafının da olumlu tepkisinin ‘olası engelleri aşabileceğini, bunların en önemlilerinin ise geri çekilme ve savaşın sona erdirilmesine dair garantiler olduğunu’ düşünüyor. Uzmanlar, ateşkes anlaşmasının yakında, belki de Başbakan Binyamin Netanyahu'nun pazartesi günü Beyaz Saray'ı ziyaret edip Başkan Donald Trump ile görüşmesinden sonra veya kısa bir süre sonra sonuçlanacağını tahmin ediyorlar.

AlQahera News haber kanalının cuma akşamı kimliğini açıklamadığı Mısırlı kaynaklardan aktardığı bilgilere göre Mısır, tüm taraflar arasında mutabakat sağlayacak nihai bir formüle ulaşmak için çeşitli taraflarla yoğun temaslara başlarken taraflar arasında dolaylı müzakereler yeniden başladı. Hamas arabuluculara son tekliflerine cevabını iletti ve cevabında, kabul edilmesi halinde 60 günlük ateşkes sağlanması için dolaylı müzakerelere kapıyı aralayacağını belirtti.

Müzakerelerin gidişatını yakından takip eden Filistinli bir kaynak, dün Şarku’l Avsat’a yaptığı açıklamada, Hamas'ın öneriyi kabul ettiğini, ancak bazı değişiklikler talep ettiğini söyledi. Bu değişikliklerin başında savaşın sona erdirilmesi, insani yardımların Gazze Şeridi’ne girişiyle ilgili mekanizmanın yeniden düzenlenmesi ve İsrail'in 2 Mart öncesindeki mevzilerine geri çekilmesi geldiğini söyleyen kaynağa göre bu değişikliklerin sebebi ocak ayında varılan ateşkes anlaşmanın çökmesinin ardından İsrail’in daha fazla bölgeye genişlemesi. Kaynak, yeni müzakerelerin Doha ve Kahire arasında yapılacağını, çünkü iki ülke arasında anlaşma maddelerinin uygulanmasına ilişkin ortak dosyalar olduğunu belirtti.

cdfgrtyu
İsrail'in Gazze Şeridi'nin güneyine düzenlediği hava saldırılarında öldürülen Filistinliler (AFP)

Hamas tarafından cuma günü yapılan açıklamada, arabuluculara öneriye ilişkin ‘olumlu’ yanıt verildiği ifade edildi. Önerinin içeriğine değinilmeyen açıklamada, ‘önerinin uygulama mekanizması hakkında müzakerelere derhal başlamaya ciddiyetle hazır olduğu’ vurgulandı.

İsrail gazetesi Hayom, müzakerelerin devam etmesindeki en büyük zorluğun İsrail ordusunun Gazze Şeridi'nden çekilme haritası olacağını bildirdi. Hamas tam çekilme talep ederken, İsrail ‘Morag Koridoru’ adı verilen hattı ve onun güneyindeki tüm bölgeleri elinde tutmak istiyor.

İsrail Ordu Sözcüsü Avichay Adraee cuma günü X platformu üzerinden yaptığı açıklamada, ordunun Gazze Şeridi’nin yaklaşık yüzde 65'ini operasyonel olarak kontrol altına aldığını söyledi.

İsrail Yayın Kurumu’nun kaynaklardan aktardığına göre ‘Hamas’ın yanıtında önerilen değişikliklerin İsrail karar vericileri için bir zorluk oluşturacağı’ düşünülüyor. İsrail hükümeti Bakanlar Kurulu, anlaşmayı görüşmek üzere cumartesi akşamı toplanacağını açıkladı.

İsrail ve Filistin meselelerinde uzman olan siyaset bilimi profesörü Dr. Tarık Fehmi, İsraillilerin geri çekilme konusunda biraz oyalanacağını, ancak Hamas'ın anlaşmaya varmaya yönelik esnek tutumunu göz önünde bulunduracağını, İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu’nun ABD Başkanı Donald Trump ile görüşmeden önce bir miktar uzlaşma göstermeye mecbur kalacağını ve savaşan tarafların ABD Başkanı’nı kazanmak ve ona olumlu mesajlar vermek için çaba göstereceğini tahmin ediyor.

Her iki tarafın da çekinceleri nedeniyle Kahire ve Doha'da düzenlenen müzakerelerde tam çekilme konusunun gündeme gelmeyeceğini düşünen Dr. Fehmi’ye göre buna karşın İsrail güçlerinin yeniden konuşlandırılması ve nüfuslu bölgelerin dışına ve bazı koridorlardan çekilmesi söz konusu olabilir.

Ana çekilme noktalarının mevcut müzakereleri engellemesini beklemeyen Dr. Fehmi, savaşan tarafların önerilen çerçeve anlaşmasına onay verdiğini ve ayrıntıların taktiksel noktalar içerdiğini, gerçek anlamda radikal olmadığını, özellikle de Hamas'ın insani yardımların girişini öncelikli gördüğünü ve ABD ve İsrail destekli Gazze İnsani Yardım Vakfı (GHF) dışında uluslararası kuruluşların da insani yardım çalışmalarına dahil edilmesi için baskı yapacağını belirtti.

frgtyhu7
İsrail'in Gazze Şeridi'nin kuzeyindeki Cibaliye’ye düzenlediği hava saldırısının ardından yükselen dumanlar (AFP)

Filistinli siyasi analist Dr. Eymen er-Rakab, anlaşmanın şu anki en önemli engelinin Hamas'ın işgalcilerin 2 Mart öncesindeki durumuna geri dönmesini talep etmesi olduğunu düşünüyor. İsrail, bu konudaki anlaşmayı kabul ederse, özellikle de Gazze Şeridi'nin yaklaşık yüzde 20'sini oluşturan Refah'ta kalma niyetinde olduğu için, büyük bir taviz vermiş olacak. Nihai durum ve tam çekilme konusundaki tartışmaların, yaklaşan ateşkes dönemine ertelenmesi bekleniyor. Bu ateşkes, ilerleyen aşamalarda İsrail'in uluslararası ve Arap güçlerinin varlığı karşılığında tam çekilmeyi kabul etmesini içerebilir.

İsrail gazetesi Yedioth Ahronoth, kimliği açıklanmayan İsrailli yetkililere dayandırdığı haberinde Trump'ın Netanyahu ile görüşmesi sırasında Gazze'de ateşkes anlaşması yapıldığını açıklayabileceğini yazdı.

ABD Başkanı Trump, geçtiğimiz cuma günü, Hamas'ın Gazze'deki ateşkes önerisine ‘olumlu’ yanıt vermesinin ‘iyi’ olduğunu söyledi. Başkanlık uçağı Air Force One’da gazetecilere açıklamalarda bulunan Trump, Gazze konusunda ‘birkaç gün içinde’ bir anlaşma sağlanabileceğini belirtti.

ABD merkezli televizyon ağı CNN’nin cuma günü aktardığına göre İsrailli 10 rehine canlı olarak, 18 rehine ise ölü olarak tam zamanında serbest bırakılacak ve herhangi bir tören veya kutlama yapılmayacak. Ateşkesin yürürlüğe girmesiyle birlikte Gazze'ye insani yardım akışı hemen başlayacak.

Dr. Fehmi’ye göre Beyaz Saray’a gitmek isteyen Netanyahu, Trump’ı ziyaret etmeden önce ateşkes anlaşmasının ilan edilmesini engelleyen ve formalitede kalan tüm anlaşmazlıkları, tüm sorunları ve önemli fikir ayrılıklarını bir kenara bırakarak siyasi çıkarlarına, İran dosyasına ve yeni Ortadoğu düzenlemelerine odaklanıyor.

Dr. Rakab ise önümüzdeki günlerde özellikle Netanyahu’nun Beyaz Saray ziyareti sırasında, 60 günlük ateşkesin yakında yürürlüğe girmesinden sonra ABD'nin savaşı kesin olarak durdurma arzusunun gerçek olup olmadığının daha net bir şekilde anlaşılacağına dikkati çekti.