BMGK, Libya'da uluslararası gözlemcilerin konuşlandırılmasına onay verdi

Paralı askerlerin geri çekilmesi ve Aralık seçimleri için hazırlıkların yapılması talep edildi.

Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Antonio Guterres (AP)
Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Antonio Guterres (AP)
TT

BMGK, Libya'da uluslararası gözlemcilerin konuşlandırılmasına onay verdi

Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Antonio Guterres (AP)
Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Antonio Guterres (AP)

Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi (BMGK) önceki gün, BM Genel Sekreteri Antonio Guterres'in özellikle Libya'da ateşkesin denetlenmesi için 60 uluslararası gözlemcinin görevlendirilmesine ve aynı zamanda tüm yabancı güçlerin çekilmesine ilişkin önerisini oybirliğiyle kabul etti. BMGK, Temsilciler Meclisi dahil yetkililere ve kurumlara, 24 Aralık'ta yapılması planlanan genel seçimlerin anayasal dayanağını netleştirmeye yönelik seçim yasası çıkarma çağrısında bulundu.
 BMGK’nın 15 üyesi, Libya'da BM ateşkes mekanizmasını desteklemek için 2570 sayılı kararı oybirliğiyle kabul etti. Guterres'in 7 Nisan'da BM Güvenlik Konseyi'ne sunduğu plana göre BM Libya Destek Misyonu’na (UNSMIL) bağlı ateşkes denetleme ekibi kademeli olarak konuşlandırılacak. Libya'daki ekip en fazla 60 uluslararası gözlemci içerecek. Güvenlik, lojistik, tıbbi ve operasyonel kriterler karşılandıktan sonra Sirte şehrinde konuşlanacak gözlemciler, 5+5 Ortak Askeri Komitesi ile çalışacak.

Uluslararası gözlemciler raporlarını, Jan Kubish'e sunacaklar
BM Güvenlik Konseyi Nisan ayı dönem başkanlığını yapan Vietnamlı Büyükelçi Dang Dinh Quy, Kovid-19 salgını nedeniyle getirilen özel koşullar çerçevesinde geçen Perşembe günü e-posta yoluyla başlayan oylamanın sonuçlarını açıkladı. Karara göre uluslararası gözlemciler raporlarını, UNSMIL Koordinatörü Raisedon Zenenga aracılığıyla BM Genel Sekreteri'nin Libya Özel Temsilcisi Jan Kubish'e sunacaklar.
Kararda, "24 Aralık'ta yapılması planlanan parlamento ve cumhurbaşkanlığı seçimleri için yeterli hazırlık yapılmasına olanak tanımak için seçim sürecinin anayasal ve yasama dayanağının 1 Temmuz'a kadar netleştirilmesi" çağrısında bulunuldu. Kararda ayrıca Libya'da tüm taraflara 23 Ocak 2020'de varılan ateşkese uymaları, tüm yabancı güçlere ve paralı askerlere ülkeden ayrılmaları çağrısı yapıldı. 
BM Genel Sekreter Sözcüsü Stephane Dujarric, Libya'da destek için önerilen BM ateşkes gözlemcisi sayısının Libya'nın talebi dikkate alınarak belirlendiğini ifade ederek, "Koşullar izin verdiği sürece Trablus'ta ön cephede bir varlık olacaktır" dedi. Ayrıca Libya içinde ve dışında personelin düzenli dönüşümlerine izin verecek önlemlere ek olarak ekibin coğrafi dağılımında esneklik sağlanacağını belirtti. Dujarric, gözlemcilerin silahsız ve üniformasız olacaklarını vurgulayarak, "Burada önemli olan ekibin Libya'daki tüm siyasi güçler ve ön saflarda olanlar tarafından garanti altına alınması. Bu da gerçekte ateşkesle ilgili. Bu onların odak noktası olacak” ifadelerini kullandı. Dujarric açıklamasını şu sözlerle sürdürdü:
“Libya'daki siyasi liderlerin ve bir bütün olarak Libyalıların Aralık'taki seçimlere doğru pozitif ve hızlı ilerlemesine yardımcı olmak ve bundan önce atılması gereken tüm adımların atılmış olmasını sağlamak için önceden yaptıklarımıza devam edeceğiz. Görmek istediğimiz şey, tüm yabancı savaşçıların Libya'yı terk etmesi.”
BMGK, kararın uygulanmasında kaydedilen ilerlemeyi, UNSMIL’nin mevcut yetkilendirilme süresinin sona ereceği 15 Eylül'den önce görüşecek. BM Güvenlik Konseyi, 30 Temmuz 2022'ye kadar yenilenen, Libya'dan yasadışı petrol ihracatı ile ilgili tedbirleri alan ve Uzmanlar Grubu'nun görev süresini 15 Ağustos 2022'ye kadar yenileyen 2571 sayılı kararı da oybirliğiyle kabul etti.



Trablus hükümeti, Libya’nın doğusundaki İHA’larla ilgisi olmadığını açıkladı

Trablus’taki Ulusal Birlik Hükümeti Başkanıı Abdulhamid Dibeybe. (Birlik Hükümeti)
Trablus’taki Ulusal Birlik Hükümeti Başkanıı Abdulhamid Dibeybe. (Birlik Hükümeti)
TT

Trablus hükümeti, Libya’nın doğusundaki İHA’larla ilgisi olmadığını açıkladı

Trablus’taki Ulusal Birlik Hükümeti Başkanıı Abdulhamid Dibeybe. (Birlik Hükümeti)
Trablus’taki Ulusal Birlik Hükümeti Başkanıı Abdulhamid Dibeybe. (Birlik Hükümeti)

Trablus merkezli Libya hükümeti 30 Haziran’da, Rus Wagner grubu tarafından kullanılan bir üsse yapılan insansız hava aracı (İHA) saldırılarıyla herhangi bir ilgisi olmadığını açıkladı.

İsminin açıklanmasını istemeyen bir ordu kaynağı AFP’ye yaptığı açıklamada, perşembe akşamı Bingazi’nin 150 km güneydoğusunda bulunan el-Haruba Hava Üssü’nün İHA’lar tarafından gerçekleştirilen, ‘amacı bilinmeyen’ saldırılarla hedef alındığını belirtti. Söz konusu üste, Wagner grubunun unsurları yer alıyor. Haber siteleri, saldırının, Birleşmiş Milletler (BM) tarafından tanınan ve doğu Libya makamlarının meşruiyetini sorguladığı Trablus hükümetinin silahlı kuvvetlerinden kaynaklandığını belirtti.

Özel ‘el-Masar’ kanalının haberine göre Ulusal Birlik Hükümeti’ne bağlı Savunma Bakanlığı, geçen cuma yaptığı açıklamada “Uçağımızın Libya’nın doğusundaki bir üsse düzenlediği saldırılara ilişkin yayınlananlar bizi şaşırttı” diyerek, Ekim 2020’de imzalanan ateşkese saygı duyduklarını vurguladı.

Diğer yandan Libya merkezli ‘Address’ gazetesinin haberine göre ise Batı Libya’daki Silahlı Kuvvetler Genelkurmay Başkanı Tümgeneral Muhammed el-Haddad, “Birimlerimizden hiçbiri doğu bölgesindeki herhangi bir alanı hedef almadı” diyerek, benzer bilgilerin Libyalı kardeşler arasında savaşı ateşlemeyi ve Libya’yı bölgesel bir çatışmaya sokmayı’ amaçladığına dikkat çekti.

Libya 2011’den, Muammer Kaddafi rejiminin devrilmesinden bu yana büyük bir siyasi krize tanık oluyor. Nisan 2019 ile Haziran 2020 arasında Libya’nın doğusundaki en güçlü isim olan Halife Hafter, Trablus’un kontrolünü ele geçirmek için başarısız bir askeri girişimde Çadlı, Sudanlı, Nijeryalı ve Suriyeli savaşçıların yanı sıra Wagner grubundan savaşçıları kullandı. Bu başarısızlığı Ekim 2020’de, batı ve doğu kamplarının her birinden beş subaydan oluşmuş bir askeri komite tarafından gözlemlenen bir ateşkes anlaşmasının ilanı izledi.

O günden bu yana bir kısmı Rus ordusuyla birlikte savaşmak için Mali veya Ukrayna’ya gittikten sonra Libya’nın doğusundaki yüzlerce Wagner savaşçısı, başta petrol limanı bölgesinde olmak üzere güneyde aktifti.

Görsel kaldırıldı.
Mareşal Halife Hafter (Ulusal Ordu)

Libya Parlamentosu üyesi Muhammed Amer el-Abani, geçen pazartesi günü yapılan parlamento oturumunu ‘yasa dışı’ olarak niteledi.

Abani, Arap Dünyası Haber Ajansı’na (ANA) yaptığı açıklamada, Temsilciler Meclisi’nin, geçen pazartesi günü üyelerinin çoğunu davet etmeden bir toplantı düzenlemesinin ‘meşruiyet dışında ve anayasal sisteme aykırı’ olduğunu dile getirdi. Temsilciler Meclisi Sözcüsü Abdullah Bileyhik, meclisin, ikinci başkan yardımcısı Musbah Duma başkanlığında resmi bir kapalı oturum düzenlediğini açıkladığına dikkat çekti. Şarku’l Avsat’ın edindiği bilgilere göre toplantıda konsey, 2023 tarihli ve 05 sayılı kanun uyarınca Anayasa Mahkemesi başkanı ve üyelerini seçmek için oybirliğiyle bir karar aldı.

Görsel kaldırıldı.
Temsilciler Meclisi toplantısının öncesinde oturum düzenlendi. (Temsilciler Meclisi)

Muhammed Amer el-Abani konuya dair şunları söyledi:

Geçtiğimiz pazartesi günü meclis oturumunda yaşananlar ve bunun sonucunda alınan kararlar hukuka aykırıdır. Çünkü toplantı tarihini, yeter sayısını ve yerini belirlemede oturumun yapılma esaslarını dikkate almamaktadır. Bingazi’de Temsilciler Meclisi’nin yakında toplanacak istişare oturumu öncesinde verilen kararların iptalini talep etmek, son parlamento oturumuna karşı yapılan protesto çerçevesinde geliyor.

‘Libya Al Ahrar’ sitesinin haberine göre milletvekilleri tarafından yapılan bir açıklamada, oturumun ‘geçersiz olduğu ve yasama veya meclis kararı düzeyine çıkmadığı’ ifadelerine yer verilirken, oturumda yaşananlar ise ‘Temsilciler Meclisi’ni zayıflatma girişimi’ olarak nitelendirildi.

Temsilciler Meclisi’nin kapalı oturumunun yapılması amacı hakkında ise Libyalı milletvekilleri “Bazı kararlar alma arzusu nedeniyle üyeleri davet etmeden bir oturum düzenlemenin belirli bir amacı vardır. Tüm milletvekilleri oturuma katılmaya davet edilmiş olsaydı, bu kararlar alınamazdı” açıklamasında bulundular.

‘Libya Al Ahrar’ internet sitesinde ise yaklaşık 40 milletvekilinin, meclis oturumlarını boykot etmekle tehdit ettiği ve Kurban Bayramı’nın ardından Trablus’ta parlamentonun son kapalı oturumunu protesto etmek için bir istişare toplantısı düzenlendiği bildirildi.