İsrail’den İran nükleer anlaşması açıklaması: ABD ve diğer ülkelerin birkaç hafta içinde anlaşmayı imzalamasına şaşırmayız

ABD Ulusal Güvenlik Danışmanı Jake Sullivan (AFP)
ABD Ulusal Güvenlik Danışmanı Jake Sullivan (AFP)
TT

İsrail’den İran nükleer anlaşması açıklaması: ABD ve diğer ülkelerin birkaç hafta içinde anlaşmayı imzalamasına şaşırmayız

ABD Ulusal Güvenlik Danışmanı Jake Sullivan (AFP)
ABD Ulusal Güvenlik Danışmanı Jake Sullivan (AFP)

İsrail Dış İstihbarat Servisi Mossad ve üst düzey İsrailli yetkililerin bakanlarla birlikte bir toplantı düzenlendiği ve toplantıda Viyana’da devam eden nükleer anlaşma konulu müzakerelerin ABD’nin nükleer anlaşmaya geri dönmesi ile sonuçlanacağını düşündükleri iddia edildi.
İsrail hükümetinin ABD’nin nükleer anlaşmaya yeniden katılması konusunda bazı endişeleri bulunurken, Tel Aviv, ABD Başkanı Joe Biden’ın İran’a yönelik yaptırımlarını devam ettirmesini istiyor.
ABD merkezli Axios internet sitesinde dün yayınlanan bir yazıda, Mossad, İsrail Bakanlar Kurulu toplantısında İran’ın nükleer programındaki gelişmeler hakkında yetkililere bilgi verdi ve toplantıdaki askeri istihbarat yetkilileri ile İran’ın bölgedeki siyasetini ele aldı.
DPA’nın haberine göre Axios, Mossad’ın ve İsrailli bakanların Viyana’daki müzakerelerin sonucuna bağlı olarak konu hakkında benzer değerlendirmelerde bulundu.
Axios’ta yayınlanan yazıya göre, toplantıya katılan üst düzey İsrailli bir yetkili, “Pek iyimser değiliz. ABD ve diğer ülkelerin birkaç hafta içinde anlaşmayı imzalamasına şaşırmayız” ifadelerini kullandı.
ABD Ulusal Güvenlik Danışmanı Jake Sullivan, dün, Fox News kanalında yayınlanan Fox News Sunday programında, İran ile yapılan Viyana müzakerelerinin yapıcı olduğunu, 2015 yılında imzalanan nükleer anlaşmaya geri dönmek için her ülkenin çaba gösterdiğini açıkladı.
Sullivan, konuşmasında, İran’ın anlaşmadaki tüm yükümlülüklerini yerine getirmediği sürece ABD’nin İran’a uyguladığı yaptırımların devam edeceğini açıkladı.
Axios, İsrailli yetkililerin, müzakereler ile alakalı Joe Biden yönetimi ile iletişimde olacağını aktardı.
İsrailli yetkililer, İsrail Ulusal Güvenlik Danışmanı Meir Ben Shabat, İsrail Genelkurmay Başkanı Aviv Kochavi, İsrail Ordusu İstihbarat Başkanı Tamir Hayman ve Mossad Başkanı Yossi Kohen’in önümüzdeki haftalarda İran hakkında meslektaşlarıyla görüşmek üzere Washington’a gideceğini açıkladı.



Komutanı tarafından Gazze'ye girmeye zorlanan İsrail askeri intihar girişiminde bulundu

Geçtiğimiz nisan ayında Kudüs'teki askeri mezarlıkta bir askerin mezarına bayrak diken İsrail askeri (Reuters)
Geçtiğimiz nisan ayında Kudüs'teki askeri mezarlıkta bir askerin mezarına bayrak diken İsrail askeri (Reuters)
TT

Komutanı tarafından Gazze'ye girmeye zorlanan İsrail askeri intihar girişiminde bulundu

Geçtiğimiz nisan ayında Kudüs'teki askeri mezarlıkta bir askerin mezarına bayrak diken İsrail askeri (Reuters)
Geçtiğimiz nisan ayında Kudüs'teki askeri mezarlıkta bir askerin mezarına bayrak diken İsrail askeri (Reuters)

İsrail medyası, Gazze Şeridi'ne yönelik savaşın zorlukları nedeniyle sadece bir hafta içinde dört İsrail askerinin intihar ettiğini bildirdi. İsrail Kamu Yayın Kuruluşu KAN, komutanlarının sorumsuz davranışlarına karşı çıkan birlikteki arkadaşlarının uyanıklığı olmasaydı neredeyse listeye katılacak olan beşinci bir askerin hikayesini açıkladı.

Muhabir Carmela Menashe, askerlerden alıntı yaparak, arkadaşlarının ‘Gazze'ye girmeyi reddettiğini, ancak komutanının onu zorladığını, bunun üzerine askerin silahın namlusunu ağzına dayadığını ve kendini vurmakla tehdit ettiğini, bunun üzerine komutanın onu hafta sonu izninden men ederek cezalandırmaya karar verdiğini’ anlattı.

dfgthy
Meslektaşlarının cenaze töreni için mezarlığa giden yaralı İsrail askerleri, 8 Temmuz 2025 (AP)

İsrailli muhabire göre, ‘asker başlangıçta kabul etti ve Gazze'ye girdi. Ancak sonra geri döndü ve tekrar dışarı çıkmak istedi; komutana orada kalamayacağını açıklamaya çalıştı. Komutan onu hafife aldı ve onu başka cezalarla tehdit etti. Birlikteki arkadaşları son anda devreye girerek intihar etmesini engelledi ve onu psikolojik destek subayıyla görüşmeye zorladı.’

Psikolojik destek subayı, askerin durumunun Gazze Şeridi'ne girmesine izin vermediğine karar vererek onu birlik dışında tedavi görmesi için göndermiş; psikolojik durumunun ciddi olduğu teşhis edilmiş ve askerin ordudan tamamen terhis edilerek tedavi altına alınmasına karar verilmiş.

Muhabir, “Askerin durumu benzersiz değil; savaş binlerce askeri travmatize ediyor. Zamanında gerekli tedaviyi görmeyenler kendilerini ciddi bir depresyon içinde buluyor ve bu da aşırı durumlarda intihara yol açabiliyor” dedi.

4 asker intihar etti

Tel Aviv medyası sadece geçen hafta dört askerin intihar ettiğini ve savaşın başladığı 7 Ekim 2023 tarihinden bu yana intihar eden asker sayısının 44'e yükseldiğini duyurdu.

İntihar eden askerlerin çoğunluğunun aktif görevdeki yedek askerler olduğunu belirten Haaretz gazetesi, İsrailli askeri kaynaklara dayandırdığı haberinde intihar eden askerlerin büyük bir kısmının savaş sırasında psikolojik durumlarını önemli ölçüde etkileyen durumlara maruz kaldıklarını aktardı.

xcvfgbh
Temmuz 2025'te Gazze Şeridi'nde öldürülen meslektaşlarının cenaze töreninde ağlayan İsrailli askerler (AFP)

Gazete, orduda aktif görevde olan İsrailli askerlerin intihar oranlarının önceki yıllara göre artış gösterdiğini doğruladı.

Kaynaklar, intiharların bazen iç raporlarda ‘çatışma dışı ölüm’ veya ‘soruşturma altındaki durumlar’ gibi muğlak etiketler altında kategorize edilmesi nedeniyle gerçek sayının daha yüksek olabileceğini tahmin ediyor.

Şarku’l Avsat’ın Haaretz'den aktardığına göre İsrail ordusu, 2024 yılının başından bu yana yaklaşık bin 600 askerin travma sonrası stres semptomlarından mustarip olduğunu kabul ediyor ve bu da yaklaşık 250 askeri ruh sağlığı nedenleriyle terhis etmesine neden oldu.

Veriler intihar eden askerlerin çoğunun geçtiğimiz mart ayında yeniden başlayan savaştan bu yana çatışmaların devam ettiği Gazze'deki çatışmalara katıldığını gösteriyor.

cdfgthy
Temmuz ayında Gazze'de öldürülen bir İsrail askerinin cenaze töreninden (EPA)

Cepheden dönen askerlerin psikolojik olarak yalnızlaştığı ve özellikle muharebe tugaylarına yeni katılanlar ile dışlanmış sosyal sınıflara mensup askerlere yeterli psikolojik bakım sağlanmadığı belirtiliyor.

Ordu, sahadan dönen askerlerle ilgili sessiz bir iç krizle karşı karşıya; bu askerler fiziksel yaralanmaların ötesinde derin psikolojik yaralar da taşıyor ve bu da bazılarının son bir kaçış olarak intiharı seçmesine neden oluyor.

Gözlemciler Gazze savaşının sadece Filistinlileri tüketmekle kalmadığını, aynı zamanda İsrail'in iç cephesinde de giderek artan bir çatlağa neden olduğunu, askerlerin karada savaşırken psikolojik kaderlerinin havada asılı kaldığını düşünüyor.