İran, Parçin Askeri Üssü’nü genişletiyor

Intel Lap güvenlik araştırmaları internet sitesinin yayınladığı fotoğrafta Parçin Askeri Üssü’ndeki genişleme çalışmaları görülüyor.

İran, Parçin Askeri Üssü’nü genişletiyor
TT

İran, Parçin Askeri Üssü’nü genişletiyor

İran, Parçin Askeri Üssü’nü genişletiyor

Güvenlik araştırmaları alanında çalışmalar yapan The Intel Lab adlı internet sitesi, yayınladığı uydu fotoğraflarıyla İran’ın başkenti Tahran’ın güneydoğusundaki Parçin Askeri Üssü’nde genişleme çalışmaları yapıldığını ortaya koydu.
Fotoğraflarda söz konusu üste, patlamalara karşı koruma sağlaması amacıyla toprak bariyerlerle çevrilen 4 yeni binanın inşa edildiği görülüyor. Söz konusu fotoğraflar, üste genişleme çalışmalarına ait en yeni görüntü sayılıyor. Geçen yıl yaz aylarında basında Parçin Askeri Üssü’nde patlama gerçekleştiğine dair haberler çıkmıştı. İran makamları bu patlamanın doğalgaz deposundan kaynaklandığını duyurmuştu.  Nitekim geçen yıl temmuz ayında uranyum zenginleştirilen Natanz da dahil olmak üzere İran’ın bazı tesisleri yıllar içinde gizemli patlamalarla sarsıldı.
The Intel Lab sitesinde yer alan bilgilere göre Parçin Askeri Üssü, nükleer silah ve patlama testlerinin yanı sıra uranyum zenginleştirmede kullanılan lazer teknolojisi araştırmaları, kimyasal silah üretimi ve geliştirilmesi ile silah ve füze sanayisi alanlarında da kullanılıyor.
The Intel Lab, üssü genişletme çalışmalarının, Kasım 2020’de onlarca yeni binanın çevresine kalın ve yüksek beton bloklarla duvar örülmesinin ardından geldiğine dikkat çekti.
The Intel Lab, Parçin’deki geniş çaplı inşaat faaliyetlerinin İran’ın balistik füze programıyla ilişkili olarak 2018’de başlamış olabileceğine işaret ettiği haberinde şu ifadelere yer verdi:
“İnşaat faaliyetlerinin bir kısmının, nükleer anlaşma çerçevesinde kısıtlanan veya Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı’na (UAEA) denetimine tabi olan bazı uygulamalar kapsamına girmesi uzak bir ihtimal değil.”
Nükleer anlaşmanın yürürlüğe girdiği Ocak 2016 öncesinde İran topraklarında askeri boyutlara sahip gizli nükleer faaliyetlerin olduğuna dair şüpheler vardı.
İran, Nükleer anlaşma konusunda anlaşmanın sağlandığı Temmuz 2015’ten iki ay sonra UAEA’nın Eski Müdürü Yukiya Amano’ya Natanz Tesisi’ni ziyaret etmesine izin verdi. İranlı uzmanlar tesisten örnekler alarak UAEA’ya teslim etti.
UAEA söz konusu dönemde, İran’ın nükleer programının “askeri boyutunun olduğu ihtimaline” veya en azından 2003’e kadar böyle bir durumun olup olmadığına ilişkin tüm belirsizliklere ilişkin bir rapor hazırladı.
Batılı istihbarat servislerinin aktardığı bilgilere göre Tahran, anlaşmanın yürürlüğe girdiği tarihten birkaç yıl önce nükleer bomba testleri yapmak amacıyla bir laboratuvar oluşturmakla suçlanıyor.



İsrail, İran'ın nükleer tesislerine "sınırlı" bir saldırı başlatmayı düşünüyor

Tahran'ın yaklaşık 322 kilometre (200 mil) güneyinde yer alan Natanz'daki uranyum zenginleştirme tesisinin genel görünümü (Reuters)
Tahran'ın yaklaşık 322 kilometre (200 mil) güneyinde yer alan Natanz'daki uranyum zenginleştirme tesisinin genel görünümü (Reuters)
TT

İsrail, İran'ın nükleer tesislerine "sınırlı" bir saldırı başlatmayı düşünüyor

Tahran'ın yaklaşık 322 kilometre (200 mil) güneyinde yer alan Natanz'daki uranyum zenginleştirme tesisinin genel görünümü (Reuters)
Tahran'ın yaklaşık 322 kilometre (200 mil) güneyinde yer alan Natanz'daki uranyum zenginleştirme tesisinin genel görünümü (Reuters)

İsrailli bir yetkili ve konu hakkında bilgi sahibi iki kaynağın Reuters'a verdiği bilgiye göre, ABD Başkanı Donald Trump'ın İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu'ya ABD'nin şu anda böyle bir hamleyi desteklemeye hazır olmadığını söylemesine rağmen, İsrail önümüzdeki aylarda İran'ın nükleer tesislerine yönelik bir saldırıyı göz ardı etmiyor.

İsrailli yetkililer Tahran'ın nükleer silah edinmesini engelleme sözü verirken, Netanyahu da İran'la yapılacak her türlü müzakerenin nükleer programın tamamen ortadan kaldırılmasıyla sonuçlanması gerektiğinde ısrar ediyor.

ABD ve İran arasındaki nükleer ön görüşmelerin ikinci turu, geçen hafta Muskat'ta yapılan ilk turun ardından bugün Roma'da gerçekleştirilecek.

İsrail geçtiğimiz aylarda ABD Başkanı Donald Trump yönetimine İran tesislerine saldırmak için bir dizi seçenek sundu ve bunlardan bazılarının ilkbahar sonu ile yaz aylarında yapılması planlanıyor.

Kaynaklara göre bu planlar, Tahran'ın nükleer programını silah haline getirme kabiliyetini aylarca, bir yıl veya daha uzun süre sekteye uğratabilecek. Operasyon, yoğunluğu değişen hava saldırıları ve komando operasyonlarının bir karışımını içeriyor.

New York Times çarşamba günü, Trump'ın bu ayın başlarında Beyaz Saray'da İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ile yaptığı görüşmede, Washington'un Tahran ile diplomatik görüşmelere öncelik vermek istediğini ve kısa vadede İran'ın nükleer tesislerine yönelik bir saldırıyı desteklemeye hazır olmadığını söylediğini aktardı.

Ancak İsrailli yetkililer, ordularının İran'a daha az ABD desteği gerektirecek sınırlı bir saldırı düzenleyebileceğine inandıklarını ifade ettiler. Şarku’l Avsat’ın Reuters'ten aktardığına göre bu saldırı İsrail'in başlangıçta önerdiğinden çok daha küçük çaplı olacak.

Özellikle nükleer anlaşmayla ilgili görüşmeler başlarken İsrail'in böyle bir saldırıyı gerçekleştirip gerçekleştirmeyeceği ya da ne zaman gerçekleştireceği belirsiz.

 İran Dışişleri Bakanı Abbas Arakçi (AP)İran Dışişleri Bakanı Abbas Arakçi (AP)

Bu hamlenin Trump'ı yabancılaştırması ve ABD'nin İsrail'e verdiği daha geniş desteği tehlikeye atması muhtemeldir.

Biden yönetiminden iki eski üst düzey yetkili Reuters'a yaptıkları açıklamada, planların bazı bölümlerinin geçen yıl Biden yönetimine sunulduğunu söyledi. Planların neredeyse tamamı doğrudan askeri müdahale ya da istihbarat paylaşımı yoluyla ABD'nin önemli ölçüde desteğini gerektiriyordu. İsrail ayrıca Washington'dan İran'ın misilleme yapması halinde, İsrail'in kendisini savunmasına yardım etmesini istedi.

Yorum talebine yanıt olarak ABD Ulusal Güvenlik Konseyi Reuters'e Trump'ın perşembe günü gazetecilere İsrail'i bir saldırı başlatmaktan caydırmadığını, ancak Tahran'a karşı askeri eylemi desteklemek için “acele etmediğini” söylediği yorumlarına atıfta bulundu.

Trump şöyle dedi: “Bence İran'ın büyük bir ülke olma ve ölüm olmadan mutlu yaşama şansı var. Bu benim ilk tercihim. Eğer ikinci bir seçenek varsa, bunun İran için çok kötü olacağını ve İran'ın diyalog istediğini düşünüyorum” dedi.

Üst düzey bir İsrailli yetkili Reuters'a yaptığı açıklamada, İran'ın vurulması konusunda henüz bir karar alınmadığını belirtti.

İranlı üst düzey bir güvenlik yetkilisi, Tahran'ın İsrail'in planlarından haberdar olduğunu ve herhangi bir saldırının “İran'dan sert ve kararlı bir yanıt” alacağını söyledi.

ABD'ni başkanı Donald Trump (Reuters)ABD'ni başkanı Donald Trump (Reuters)

Yetkili Reuters'a yaptığı açıklamada, “Güvenilir kaynaklardan İsrail'in İran'ın nükleer tesislerine büyük bir saldırı planladığına dair istihbarat aldık. Bu, İran'ın nükleer programı konusunda devam eden diplomatik çabalardan duyulan memnuniyetsizlikten ve Netanyahu'nun siyasi hayatta kalma aracı olarak çatışmaya duyduğu ihtiyaçtan kaynaklanıyor” değerlendirmesinde bulundu.

İran ve ABD arasında Tahran'ın nükleer hedefleri konusunda on yıllardır süren anlaşmazlığı çözmek üzere yürütülen görüşmelerin ikinci turu bugün Roma'da başlıyor.

Bazı İranlı yetkililerin yaptırımların yakında kaldırılabileceği yönündeki spekülasyonlarının ardından Tahran, anlaşmaya hızlı bir şekilde varılabileceği yönündeki beklentileri en aza indirmeye çalışıyor. İran Lideri Ali Hamaney geçen hafta yaptığı açıklamada “ne aşırı iyimser ne de aşırı kötümser” olduğunu söyledi.

ABD yönetimi İran'ın nükleer sorununu çözmenin en iyi yolu konusunda ikiye bölünmüşken, son birkaç gündür müzakerelere yeniden başlama şansını araştırmak üzere Arap ve uluslararası başkentlere diplomatik seferler düzenleniyor.

Tahran ve Washington arasındaki nükleer görüşmelerin ikinci turunun arifesinde İran Dışişleri Bakanı Abbas Arakçi dün yaptığı açıklamada, ABD'nin niyetleri konusunda “ciddi şüpheleri” olduğunu söyledi.

Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (IAEA) Direktörü Rafael Grossi, ABD ve İran'ın yeni bir nükleer anlaşmaya varmak için çok az zamanı olduğunu vurgularken, İran Dışişleri Bakanlığı ajansın devam eden görüşmelere katılması önerisini “henüz çok erken olduğu için” reddetti.

Dışişleri Bakanı Abbas Arakçi ve Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı Genel Müdürü Rafael Grossi Tahran'daki görüşme öncesinde (AP)Dışişleri Bakanı Abbas Arakçi ve Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı Genel Müdürü Rafael Grossi Tahran'daki görüşme öncesinde (AP)

Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (IAEA) İran'ın uranyumu yüzde 60 gibi yüksek bir oranda zenginleştiren nükleer silah sahibi olmayan tek ülke olduğunu ve bu oranın nükleer silah yapmak için gereken yüzde 90'a yakın olduğunu bildirirken, İran'ın büyük miktarlarda bölünebilir madde stoklamaya devam ettiğine dikkat çekiyor.