İran Devrim Muhafızları, Kudüs Gücü Komutan Yardımcılığı’na Rıza Felahzade’yi getirdi

Kudüs Gücü’nün ikinci adamı olan Felah Zade, Suriye’deki çatışmalarda öne çıkan 5 İranlı komutandan biriydi.

İran Devrim Muhafızları’na bağlı Fars Haber Ajansı’nın geçen yıl Mayıs ayının sonlarında yayınladığı fotoğrafta Süleymani ve Zade, Suriye’deki çatışmalarda görülüyor.
İran Devrim Muhafızları’na bağlı Fars Haber Ajansı’nın geçen yıl Mayıs ayının sonlarında yayınladığı fotoğrafta Süleymani ve Zade, Suriye’deki çatışmalarda görülüyor.
TT

İran Devrim Muhafızları, Kudüs Gücü Komutan Yardımcılığı’na Rıza Felahzade’yi getirdi

İran Devrim Muhafızları’na bağlı Fars Haber Ajansı’nın geçen yıl Mayıs ayının sonlarında yayınladığı fotoğrafta Süleymani ve Zade, Suriye’deki çatışmalarda görülüyor.
İran Devrim Muhafızları’na bağlı Fars Haber Ajansı’nın geçen yıl Mayıs ayının sonlarında yayınladığı fotoğrafta Süleymani ve Zade, Suriye’deki çatışmalarda görülüyor.

İran Devrim Muhafızları, geçirdiği kalp krizi sonucu hayatını kaybeden Kudüs Gücü Komutan Yardımcısı General Muhammed Hicazi’nin yerine Kudüs Gücü’nün üçüncü adamı General Rıza Felahzade’yi getirmekte gecikmedi. Devrim Muhafızları Sözcüsü Ramazan Şerif, Hicazi’nin 1980’li yıllarda yapılan 1. Körfez Savaşı döneminde aldığı kimyasal yaranın semptomlarının görülmesinin ardından öldüğünü söyledi.
İran’ın dini lideri Ali Hamaney, Devrim Muhafızları Komutanı Hüseyin Selami’nin önerisini onay verdi. Eski ABD Başkanı Donald Trump’ın talimatıyla Bağdat’ta ABD hava saldırısında öldürülen Kasım Süleymani ile birlikte Suriye’de saha çatışmalarında omuz omuza veren ve Ebu Bakır lakabıyla tanınan 59 yaşındaki Felahzade’yi Hicazi’nin yerine atadı.
Felahzade Mart 2019’dan bu yana Süleymani ve Kudüs Gücü’nün mevcut Komutanı İsmail Kaani’den sonra Kudüs Gücü’nün üçüncü adamı olarak biliniyor. Bu çıkarım, Süleymani’nin talebi üzerine Hamaney’in Suriye savaşında gösterdiği performans nedeniyle Felahzade’yi albay rütbesinden Tuğgeneral rütbesine terfi ettirmesine dayanıyor. Nitekim Felahzade, Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esed rejimini desteklemek için savaşan çeşitli milletlerden oluşan milis güçlerine komuta ediyordu.
Şu andan itibaren en muhtemel Kudüs Gücü Komutanı adayı görülen Felahzade’nin aldığı bu terfi, Süleymani’nin Kudüs Gücü’nde izlediği stratejilerde değişiklik olmayacağına işaret ediyor.
Felahzade İran kamuoyunda askeri rütbeleriyle ve üst düzey bir güvenlik yetkilisi olarak tanınıyor. Felahzade, Eski Cumhurbaşkanı Mahmud Ahmedi Necad döneminde üst düzey görevler üstlenmeden önce Yezd, Isfahan ve Fars kentlerinde Devrim Muhafızları’nın birliklerini komuta etti.
Yezd nüfusuna kayıtlı olan Felahzade 2008-2013 arasında Yezd Valiliği yaptı ve ardından Suriye’de saha çatışmalarında General Kasım Süleymani’nin yardımcılarından oluşan ekibe katıldı. Felahzade böylece 2014-2016 Halep çatışmalarında öne çıkan 5 İranlı komutandan biri oldu.
Felahzade, Süleymani’nin Bağdat’ta öldürülmesinden 3 gün sonra IRNA haber ajansına verdiği demeçte, Süleymani’nin ölmeden önce kendisinden bulunduğu uçağın gece saatlerinde Halep Havalimanı’na iniş yapıp yapamayacağını teyit etmesi için Havalimanı’na gitmesini istediğini zira o sırada Havalimanı’nın Suriyeli muhalif güçlerce kuşatıldığını söyledi.
İran Devrim Muhafızları önceki gün General Muhammed Hicazi’nin öldüğünü bildirdi. Devrim Muhafızları, ilk açıklamasında Hicazi’nin geçirdiği kalp krizi sonucu öldüğünü ifade etti. Ancak İran’da tanınan şahsiyetlerin Twitter hesaplarından paylaştığı mesajlarda Hicazi için “şehit” ve “canını Rehber (Hamaney) için veren asker” nitelemelerini kullanmaları Devrim Muhafızları’nın açıklamasıyla ilgili şüphelere neden oldu.
Devrim Muhafızları Sözcüsü Ramazan Şerif, Hicazi’nin bir süre önce koronavirüse yakalandığını ve ardından iyileştiğini belirterek, Hicazi’nin 1980’li yıllardaki 1. Körfez Savaşı döneminde aldığı “kimyasal yaranın semptomlarının görülmesinin ardından öldüğünü” söyledi.
Sözcü Şerif, Devrim Muhafızları’na bağlı Sabirun News televizyon kanalının Hicazi’nin ölümüyle ilgili iddiasını yalanladı. Nitekim söz konusu televizyon kanalı, Hicazi’nin uğradığı “biyolojik suikast” sonucu hayatını kaybettiğini iddia etmişti. İran Meclis Başkan Yardımcısı Emir Hüseyin Kadi Zade Haşimi, Twitter hesabından yaptığı paylaşımda, Hicazi’nin General Kasım Süleymani’nin “eski arkadaşı” ve Lübnan Hizbullahı Genel Sekreteri Hasan Nasrallah’ın “askeri kolu” olduğunu yazdı. Haşimi ayrıca güdümlü füzelerin İsrail’in içlerine doğru fırlatılan Hicazi tarafından hazırlatıldığını ve fırlatma işaretini de yine Hicazi’nin verdiğini belirtti.



Trump'ın ‘desteğine’ rağmen Gazze ateşkes anlaşmasının tamamlanmasının önündeki engeller neler?

İsrail'in el-Bureyc Mülteci Kampı’na düzenlediği hava saldırısında hasar gören bir binanın enkazı arasında hayatta kalanları arayan Filistinliler (AFP)
İsrail'in el-Bureyc Mülteci Kampı’na düzenlediği hava saldırısında hasar gören bir binanın enkazı arasında hayatta kalanları arayan Filistinliler (AFP)
TT

Trump'ın ‘desteğine’ rağmen Gazze ateşkes anlaşmasının tamamlanmasının önündeki engeller neler?

İsrail'in el-Bureyc Mülteci Kampı’na düzenlediği hava saldırısında hasar gören bir binanın enkazı arasında hayatta kalanları arayan Filistinliler (AFP)
İsrail'in el-Bureyc Mülteci Kampı’na düzenlediği hava saldırısında hasar gören bir binanın enkazı arasında hayatta kalanları arayan Filistinliler (AFP)

ABD, ocak ayında varılan anlaşmanın mart ayında çökmesinden bu yana Gazze Şeridi'nde bir ateşkesin gerekliliğinden bahsediyor. 13 Haziran'da başlayan İran-İsrail çatışmasının 12 gün sonra sona ermesiyle birlikte Gazze krizinin sona erdirilmesi gerektiğine dair uluslararası talepler arttı, ancak henüz bir anlaşma sağlanamadı.

Şarku’l Avsat'a konuşan uzmanlar, Gazze anlaşmasının önündeki engelleri İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu'nun savaşa ve kişisel çıkarlarına bağlı kişiliğine ve Hamas'ın savaşı durdurmak için sözlü değil yazılı garantilerde ısrar etmesine bağlarken, savaşın her iki tarafının da ABD baskısı altında kısmi bir anlaşmayı göz ardı etmediğini belirtiyor.

Mısır Dışişleri Bakanı Bedr Abdulati ve Avrupa Birliği'nin (AB) Ortadoğu Barış Süreci Özel Temsilcisi Christophe Bigot dün Kahire'de yaptıkları toplantıda, ‘Mısır'ın Katar ve ABD ile iş birliği içinde Gazze'de ateşkes sağlanması, esir takası ve Gazze Şeridi'ne insani yardımların ulaştırılması yönündeki çabalarını’ gözden geçirdi. İkili, ‘İsrail'in Filistinlilere yönelik saldırganlığının durdurulması gerektiğini’ vurguladı.

Bu gelişme, ABD Başkanı Donald Trump'ın, savaşın her iki tarafına da Gazze'de bir ateşkes imzalamaları için defalarca çağrıda bulunduğu bir döneme denk geliyor. Şarku’l Avsat'ın Times of İsrael’den aktardığına göre Trump son olarak cumartesi gecesi sosyal medya platformu Truth Social üzerinden yaptığı paylaşımda, “Gazze'de bir anlaşma yapın. Esirleri geri alın!” diyerek İsrail Başbakanı’na bir anlaşmaya varması için baskı yapmaya çalıştı.

cdvfgh
Gazze Şeridi'nin orta kesiminde İsrail saldırıları sırasında öldürülen yakınları için ağlayan Filistinli kadınlar (AFP)

İsrail ile İran arasındaki çatışmaların sona ermesinin ardından peş peşe açıklamalar yapan Trump, cuma günü İsrail ve Hamas arasında ateşkes sağlanması çabalarına katılan bazı kişilerle yaptığı görüşmeler sonrası Gazze Şeridi'nde yeni bir ateşkes sağlanabileceğine dair iyimserliğini ifade etti. Reuters'ın haberine göre iki taraf arasında bir hafta içinde anlaşmaya varılabileceğini belirten Trump, Gazze'de ilerleme kaydedildiğini ifade etti.

Trump'ın Gazze'de ateşkes için bastırması, Axios'un cuma günü İsrail Stratejik İşler Bakanı Ron Dermer'in bugün İran ve Gazze Şeridi ile ilgili görüşmeler yapmak üzere Beyaz Saray'a geleceğini duyurmasıyla birlikte geldi. Axios, Dermer'in Netanyahu'nun bu yaz Washington'a yapacağı ziyareti de görüşeceğini bildirdi.

Bu gelişmeler, İsrail medyasında Trump'ın Ortadoğu Özel Temsilcisi Steve Witkoff'un olası ziyaretine ilişkin çelişkilerin yaşandığı ve İsrail Yayın Kurumu'nun Witkoff'un bölgeye gelişi konusunda bir karar vermeden önce arabulucuların Hamas'a yönelik baskılarının sonuçlarını beklediğini söylediği bir dönemde yaşandı.

İsrail'de yayın yapan iNews24, Witkoff'un Mısır'a ‘kararlı bir ziyaret’ gerçekleştireceğini bildirdi. Söz konusu ziyaret, müzakerelerde ‘önemli ilerleme’ kaydedildiğine dair olumlu işaretlerin yanı sıra İsrail tarafından yapılan açıklamaların tonunda somut bir değişimin yaşandığı bir dönemde gerçekleşiyor.

İsrail ve Filistin konularında uzman Mısırlı akademisyen Dr. Tarık Fehmi'ye göre ateşkesin önündeki en büyük engellerden biri Hamas'ın gelecekteki ateşkesler için yazılı garanti almakta ısrar etmesi, Washington'un ise sözlü garantilerden bahsetmesi olduğunu düşünüyor. Fehmi, Witkoff'un Mısır ve İsrail'e yapacağı ziyaretin, arabulucuların Trump'ın desteğiyle bir anlaşmaya varmak için izledikleri yolda bir ilerleme kaydedilmesi halinde gerçekleşeceğini ve bu ziyaretin, ABD Başkanı'nın anlaşmaya varma arzusuna pek sıcak bakmayan Netanyahu üzerindeki baskıyı artıracağını düşünüyor.

fgth
Gazze Şeridi'ndeki İsrail bombardımanı sırasında hayatını kaybeden bir kurbanın cenazesini taşıyan Filistinliler (AFP)

Hamas konusunda uzman Filistinli siyasi analist İbrahim el-Medhun'a göre ‘şu anda herhangi bir anlaşmanın tamamlanmasının önündeki en büyük engel, yargıdan ve siyasi hesap vermekten kaçan Binyamin Netanyahu’. El-Medhun, İsrail'in 7 Ekim 2023'teki başarısızlığıyla ilgili herhangi bir soruşturma komitesi kurmayı reddeden ve peşindeki yolsuzluk dosyalarında yargı önüne çıkmayı kabul etmeyen kişinin Netanyahu olduğuna dikkat çekti. Öte yandan Trump'ın birkaç gün önce İsrail'in içişlerine müdahalesi geldi; Netanyahu'ya yargılanmasının durdurulması ve iktidarda kalmasının sağlanması da dahil olmak üzere açık sözler ve vaatlerde bulundu.

El-Medhun, garantiler ve bunların anlaşmayı engellediği yönündeki söylemler konusunda şu ifadeleri kullandı: “İster sözlü ister yazılı olsun, bu konu önümüzdeki müzakereler sırasında ve üzerinde mutabık kalınacak detaylı mekanizmalar aracılığıyla ele alınacak. Ancak Hamas için şu andaki öncelik soykırımı durdurmak, saldırganlığı sona erdirmek, işgali geri çekmek, kuşatmayı kırmak, yardım getirmek, aç bırakma politikasını durdurmak ve Gazze Şeridi'ndeki felaket durumundan kurtulmaktır.”

Hamas dün yaptığı açıklamada, Arap medyasında yer alan, esir takası anlaşmasını ve Gazze Şeridi'nde ateşkesi kabul etmek için koşullar belirlediği yönündeki haberleri yalanlayarak, bunun ‘temelsiz’ olduğunu vurguladı. Hamas, herhangi bir anlaşma için koşullarının açık olduğunu ve bunların ‘işgalin söylemine hizmet eden anonim kaynaklar’ aracılığıyla değil, kamuoyu önünde ortaya konduğunu belirtti.

fgtrhyu7
İsrail'in Gazze Şeridi'nin kuzeyindeki Cibaliye'ye düzenlediği saldırının ardından yükselen dumanlar (AFP)

İsrail müzakerelerdeki gelişmelerle ilgili resmi bir açıklama yapmazken, Gazze Şeridi'nde bir anlaşma yapılması çağrıları Washington'dan Birleşmiş Milletler (BM), Avrupa ve Türkiye’ye kadar yayılıyor. Cuma günü BM Genel Sekreteri Antonio Guterres ateşkes çağrısında bulunurken, bir gün önce de AB liderleri Gazze Şeridi'nde derhal ateşkes yapılması çağrısında bulundu. Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın ofisinden yapılan açıklamada, Erdoğan'ın geçtiğimiz çarşamba günü NATO zirvesinde liderlere İsrail ile İran arasındaki ateşkesin kalıcı olması gerektiğini söylediği ve Gazze Şeridi'ndeki insani krizin hafifletilmesi için ateşkes çağrısında bulunduğu belirtildi.

Fehmi, ‘Hamas'ın birçok fikirle ve arabulucuların yoğun çabalarıyla karşı karşıya olduğunu, uzun vadeli değil kısmi bir anlaşma yapmak zorunda olduğunu ve bunu baskı altında kabul edebileceğini, İsrail'in tutumunun ise Trump ve ekibinin baskısıyla belirleneceğini’ vurguladı.

Diğer yandan el-Medhun'a göre Hamas bu aşamada ‘savaşı bitirmek, soykırımı durdurmak, İsrail işgalini Gazze Şeridi'nden çekmek ve ilk aşama olarak insani yardımın girişini sağlamakla’ ilgileniyor gibi görünüyor. El-Medhun, Hamas’ın, ‘saldırganlığın sona erdirilmesi için ciddi baskı yapan bölgesel ve uluslararası ortamın ışığında uzlaşmazlığa yönelmediğini’ ifade etti.

El-Medhun sözlerini şu ifadelerle noktaladı: “Hamas, katliamların ve saldırganlığın sona ermesine yol açacak her türlü fırsatı değerlendirecektir. Savaşı sona erdirmek ve Gazze Şeridi'nde asgari yaşam unsurlarını yeniden tesis etmekle ilgilenen Hamas, esir dosyasındaki sorumluluğunun bilincinde; adil ve kapsamlı bir anlaşmanın parçası olarak İsrailli esirlerin serbest bırakılmasını garanti eden her türlü teklifle etkileşime girmeye hazır.”