Lübnan’da yargı tartışması sokağa taşındı

Askerler Adalet Sarayı önünde toplanan göstericileri ayırıyor (Al Markazia haber sitesi)
Askerler Adalet Sarayı önünde toplanan göstericileri ayırıyor (Al Markazia haber sitesi)
TT

Lübnan’da yargı tartışması sokağa taşındı

Askerler Adalet Sarayı önünde toplanan göstericileri ayırıyor (Al Markazia haber sitesi)
Askerler Adalet Sarayı önünde toplanan göstericileri ayırıyor (Al Markazia haber sitesi)

Cebeli Lübnan İstinaf Mahkemesi Hâkimi Gade Avn, Lübnan Başsavcısı Gassan Uveydat’ın verdiği karara itiraz etti. Uveydat daha önce Avn’daki bazı davaları çekme kararı almıştı. Avn’ın karara itirazı sonrasında Özgür Yurtsever Hareketi’ne yakın göstericiler ile Müstakbel Hareketi’ne yakın göstericiler başkent Beyrut’un şehir merkezindeki Adalet Sarayı önünde karşı karşıya geldi.
Siyasi bir boyut kazanan yargı tartışması sokağa taşındı. Zira Yüksek Yargı Konseyi’nin Avn ve Uveydat arasındaki tartışmayı görüşmek amacıyla toplantı düzenlediği sırada Beyrut Adliye Sarayı’nın önünde bir dizi gösterici toplandı. Adalet Sarayı önündeki askerler, Lübnan Cumhurbaşkanı Mişel Avn’ın siyasi ekibine yakınlığıyla bilinen Hâkim Avn ile Müstakbel Hareketi’ne yakın Başsavcı Uveydat’ın destekçileri arasında meydana gelen ve bazı kişilerin yaralandığı arbedeyi ayırmak zorunda kaldı.
Başsavcı Uveydat geçen hafta cuma günü Cebeli Lübnan İstinaf Mahkemesi’ndeki davaların dağıtımında düzeltmeler yaparak, Avn’ın sorumlu olduğu bazı davaları 3 kamu avukatıyla sınırlandırdı. Avn, karardan birkaç saat sonra polisleri yanına alarak daha önce Lübnan Lirası üzerinde spekülasyon yaptığı iddia edilen bir döviz şirketinin bürosuna girdi ve şirkete ait veri tabanındaki bilgilerin teslim edilmesini talep etti.
Yüksek Yargı Konseyi, Başsavcı Uveydat ve Yargı Teftiş Kurulu Başkanı’ndan Avn hakkında yasal işlem başlatmasını talep etti. Avn, Yüksek Yargı Konseyi’nin bu kararına başkaldırı şeklinde nitelendirilen bir adım atarak, kendisini destekleyen bazı isimlerle birlikte ertesi gün aynı şirkete ikinci kez baskın düzenledi.
Müstakbel Hareketi Milletvekili Muhammed el-Haccar, dün Şarku’l Avsat’a yaptığı açıklamada, sokağa başvurmanın hiçbir şekilde kabul edilemez olduğunu vurgulayarak, Hareketin, Uveydat’ı desteklemesi için destekçilerini sokağa çağırmadığını söyledi. Haccar, “Hâkim Avn’ın hareket tarzı, kaos yaratan ve yargıya zarar veren bir şekilde destekçileriyle şirkete girme ısrarı, karşı sokağı kışkırtmış olabilir ve bu da sokağa inmelerine sebep oldu” dedi.
Haccar, konuşmasının devamında şunları kaydetti:
“Beyrut Adalet Sarayı’nın önündeki manzara, devletin çözülmesinden ve büyük çöküşe doğru yürümekten başka bir şey değil. Cumhurbaşkanı’nın, Lübnanlılar arasında hakem olmak yerine, Lübnan’ın çöküşten kurtuluşunun tek yolu olan hükümet meselesinde inat etmesi başta olmak üzere bazı meselelerde net bir biçimde taraf tutması bu çöküşü hızlandırıyor. Cumhurbaşkanı Avn ve siyasi hareketinin doğrudan veya dolaylı desteği olmasaydı Hâkim Avn söz konusu davranışları sergileyemezdi. Bu siyasi ekip, destekçilerini konsolide etmek amacıyla herhangi bir tartışmayı veya durumu daima mezhepçi bir boyuta çekiyor. (Siyasi ekip) şu an olan biteni Hristiyan bir Hâkim (Avn) ile Müslüman Sünni diğer bir Hâkim (Uveydat) arasındaki ihtilaf şeklinde gösteriyor. Bununla birlikte bu kararı Uveydat’ın değil, Yüksek Yargı Konseyi’nin oy birliğiyle aldığı bilinen bir durum.”
Özgür Yurtsever Hareketi’nden bir kaynak, Şarku’l Avsat’a verdiği demeçte, “Hareket resmi düzeyde Avn destekçilerini sokağa çağırmadı. Harekete yakın duran ancak hareketin içinde hiçbir yapısal niteliğe sahip olmayan ve Eski Muhafızlar isimli bir grup harekete geçme çağrısı yaptı” ifadelerini kullandı.
Kaynak, “Bu konuda sokaktaki durumun sorumlusu Hâkim Avn’ın destekçilerine sokağa çıkma çağrısı yapanlardır. Zira açık bir şekilde harekete geçilmesi için ilk çağrıyı yapan Eski Muhafızlar’dır. Bunlar insanları karşı karşıya getirmek istiyorlar. Özgür Yurtsever Hareketi, sivil barış konusundaki hassasiyetinden hareketle resmi bir şekilde sokağa çıkma çağrısı yapmadı. Fakat Hareket, tüm Lübnan halkının, dolar kuruyla oynayanlara karşı vatandaşların haklarını savunan bir Hâkim’in (Avn) yanında durması gerektiği görüşünde. Hareket, yargıyı siyasallaştırma veya sokağı kullanma suçlamalarına maruz kalmamak için hiçbir vatandaşı Hâkim Avn’ın yanında durmasına engel olmayacak” diye konuştu.



Lübnan halkı elektrik krizinin çözümünü buldu: Güneş enerjisi

Beyrut’un doğusunda bulunan Lübnan Elektrik Şirketi’nin çevresindeki güneş panelleri (AFP)
Beyrut’un doğusunda bulunan Lübnan Elektrik Şirketi’nin çevresindeki güneş panelleri (AFP)
TT

Lübnan halkı elektrik krizinin çözümünü buldu: Güneş enerjisi

Beyrut’un doğusunda bulunan Lübnan Elektrik Şirketi’nin çevresindeki güneş panelleri (AFP)
Beyrut’un doğusunda bulunan Lübnan Elektrik Şirketi’nin çevresindeki güneş panelleri (AFP)

Lübnanlı Vesim, güneş enerjisine dayanan bir elektrik üretim sistemi kurduğu 2021 yazından beri cep telefonu dükkanındaki elektrik aboneliğine gerek duymuyor. Yeni sistem, paralel şebekeye ihtiyacını ortadan kaldırdı ve devlet elektriğine olan bağımlılığını azalttı. Şarku’l Avsat’a konuşan Vesim, iki yıl önce elektrik şebekesinin tamamen hizmet dışı kalmasına yol açan krizin “kendilerini alternatif bulmaya ittiğini” ve artık “elektriğin geliş saatleri ile hiç ilgilenmediğini” söyledi.

Güneş enerjisi, 2021 yazında gittikçe kötüleşen elektrik kesintileriyle yaşanan daimi bir krizin ardından Lübnanlıların başvurduğu en büyük alternatif oldu. O dönem elektrik kesintilerine akaryakıt sıkıntısının da eşlik etmesi paralel ağın jeneratörlerinin kapanmasına yol açtı. Lübnanlılar aylarca karanlıkta yaşadı. Daha sonra 2021 sonbaharında akaryakıtın ve 2022 sonbaharında yaklaşık 50 kat artan elektriğin dolar üzerinden fiyatlandırılmasının ardından ülke toparlanmaya başladı. Bu, Enerji Bakanlığı’nın Lübnan bölgelerine göre şu anda günlük beş saatten fazla elektrik vermeye devam etmesini sağladı.

Kriz olmasaydı Vesim, güneş enerjisi sistemini kurmayı düşünmezdi. Vesim “Yılın bu zamanında devletin elektrik sayacını tamamen kapatıyorum. Kışın ise buna birkaç saat ihtiyacım oluyor” dedi. Böylece Vesim, enerji tüketim faturasını düşürmüş ve elektrik fiyatlarının yükselmesi ışığında ekstra bir tasarruf sağlamış oluyor.

Lübnanlılar, 15 yıl önce elektrik arzındaki düşüş ve ciddi bir karne olgusunun yayılmasından bu yana enerji için alternatifler aramaya alıştılar. O zamanlar mahalle ve kasabalardaki elektrik jeneratörlerinin sağladığı paralel şebeke, karneye karşı pratik bir alternatifti ve elektrik kesintisi anında Lübnan halkının enerji ihtiyacını karşılıyordu. Ancak bu, 2021’den önce yardımcı bir unsur görevi görüyordu. Devletin elektrik şebekesi, neredeyse tamamen hizmet dışı kaldı; çünkü hükümet Lübnan Elektrik Şirketi’ne fon vermeyi reddetti ve bu durum Enerji Bakanlığı’nın elektrik ücretlerine zam yapmasına neden oldu.

Artık elektrik faturaları, kamu çalışanlarının gücünü aştığı ve çoğu kamu çalışanının aylık gelirinin yaklaşık yüzde 20’sine denk geldiği için Lübnan halkı, elektrik faturalarının yükselmesinden şikayet etse de, elektrik tedarikinin yeniden başlaması, Lübnanlılara, devletin elektrik şirketine göre kat be kat fiyatlandırma yapan jeneratör ağlarını kullanmayı bırakma imkanı sağladı. Lübnan Elektrik Şirketi’nde bir kilovat saatin fiyatı tüketim ölçeğine göre 0,10 ile 0,27 dolar arasında değişirken, paralel şebekede bir kilovat saatin fiyatı 0,45 ile 0,70 dolar arasında değişiyor. Ancak yeni olan şu ki, son dönemde jeneratör aboneliklerinin artması devlet şebekelerinin tedariğindeki eksiği kapattı.

Bu gerçek karşısında birçok kişi güneş enerjisi ile elektrik üretme seçeneğine başvurdu. Lübnan bakanlıklarındaki uzmanlara ve yetkililere göre, bu sisteme başvuran Lübnanlıların oranı nüfusun yüzde 40’ından fazlasına tekabül ediyor. Bu da bölgedeki en temiz enerji üretme oranını ortaya çıkarıyor. Ancak bu alternatife yönelmenin arkasında çevreci bir yaklaşımdan ziyade bir ‘ihtiyaç durumu’ söz konusu. Belediyeler kapsamında kırsal kesimde binaların büyük bir kısmına ve su çıkarma tesislerinin yakınlarına sulama ve içme suyu temini amacıyla kurulan enerji panelleri görülürken, uluslararası destek, kuyulardan su çıkarmak ve bunu insanlara ulaştırmak için güneş enerjisine dayalı üretim istasyonlarının teminine yardımcı oldu.

fdvfgfr
Lübnan evlerinin çatılarını kaplayan güneş panelleri (Merkeziyye Haber Ajansı)

‘Pratik bir alternatif’ olarak nitelendirilen bu durum, ülkede elektrik enerjisi sağlama yarışını da beraberinde getirdi. Jeneratör sahipleri bazı mahallelerde günde 16 saate varan elektrik enerjisi sağlarken, Enerji Bakanlığı, başta Irak’tan olmak üzere finansman kaynakları ve ertelenmiş krediler sağlayarak elektrik üretimini artırmayı hedefliyor.

Lübnan Enerji ve Su Kaynakları Bakanı Velid Fayyad, cuma günü Irak Petrol Bakanı Hayyan Abdulgani ile Lübnan’a petrol türevleri sağlamak için bir mutabakat zaptı imzaladı. Anlaşma, Lübnan’a Irak akaryakıtı sağlama anlaşmasının süresini uzatmayı ve miktarı yükseltmeyi hedefliyo. Ayrıca, Lübnan’da elektrik üretim tesislerinin işletilmesi için uygun petrol türevleri ile değiştirmek üzere Lübnan’a yeterli miktarda ham petrol tedariki için yeni bir ticari anlaşma da imzalandı.

Yeni anlaşma, Lübnan’a yılda 2 milyon ton ham petrol sağlanmasını öngörüyor. Bu miktar, Enerji Bakanlığı tarafından elektrik üretim tesislerinin durumuna göre değiştirilecek. Miktarın yılda 1 milyondan 2 milyon tona çıkması, akaryakıt üretim istasyonlarından günde 10 saatten fazla elektrik tedariki sağlanması anlamına geliyor.