Uzmanlar: Kan pıhtılaşması riski az, aşı olun

Uzmanlar: Bir kişinin aşı nedeniyle kan pıhtılaşması yaşama riski, yıldırım çarpma riskine eşit

Pakistan’da aşı olan bir vatandaş (AP)
Pakistan’da aşı olan bir vatandaş (AP)
TT

Uzmanlar: Kan pıhtılaşması riski az, aşı olun

Pakistan’da aşı olan bir vatandaş (AP)
Pakistan’da aşı olan bir vatandaş (AP)

Son dönemde dünya genelinde çok sayıda insan, yeni tip koronavirüs (Kovid-19) aşılarının vücutta kan pıhtılaşmasına neden olma ihtimalinden endişe duyuyor.
Avrupa ve İngiltere’de yaygın olarak kullanılan AstraZeneca aşısı olan bazı kişilerde kan pıhtılaşması görülürken, bu durum birçok ülkede aşı kullanımının askıya alınmasına neden oldu.
ABD Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezleri (CDC) ile Gıda ve İlaç İdaresi (FDA) de, tek dozluk Johnson&Johnson aşının uygulandığı 6 kişide pıhtılaşma oluşumunun incelendiği bildirerek, aşının kullanımına ara verilmesini tavsiye etti.
Avrupa İlaç Ajansı (EMA), tarafından dün yapılan açıklamada ise, Johnson & Johnson aşısı ile kan pıhtılaşması vakaları arasında ‘olası bir bağlantı’ tespit edildiği bildirildi.
Aşıların riskleri ne olursa olsun, çoğu uzman bunların çok düşük olduğu konusunda hemfikir.
New York merkezli Feinstein Tıbbi Araştırma Enstitüleri’nde profesör olan Dr. Alex Spyropoulos CNN’e verdiği demeçte, “Bir kan pıhtılaşma uzmanı olarak, koronavirüsün kan pıhtılaşmasına neden olan en yaygın hastalık olduğunu söyleyebilirim. Çeyrek asırdır virüsün neden olduğu bu seviyelerde kan pıhtılarını görmedim” dedi.
Ancak Spyropoulos ve meslektaşları, Kovid-19 hastalarını kan sulandırıcılarla tedavi etmenin bu pıhtıları önemli ölçüde azaltabileceğini ve hatta önleyebileceğini gösteren bir dizi çalışma yaptı.
Bu nedenle ekip, aşılamadan sonra kan pıhtılaşması ihtimalinin çok düşük olması nedeniyle, insanların aşı olmaya isteksiz olmasının hiçbir anlam ifade etmediğini düşünüyor.
Hatta Spyropoulos, “Bir kişinin aşı nedeniyle kan pıhtılaşması yaşama riski, yıldırım çarpma riskine eşittir” yorumunda bulundu.
Amerikan Hematoloji Derneği’nde hematolog olan Dr. Mark Crowther ise, “Koronavirüs kan pıhtılarına neden olmak için bir risk faktörü iken, aşı koronavirüs ile ilgili herhangi bir pıhtı riskini büyük ölçüde azaltıyor” diye konuştu.



Bilinç, beynin neresinde? Öne çıkan iki teori de sınavı geçemedi

Araştırmacılar bilincin, beynin zekadan ziyade duyularla ilişkili bölümünde oluştuğunu düşünüyor (Pixabay)
Araştırmacılar bilincin, beynin zekadan ziyade duyularla ilişkili bölümünde oluştuğunu düşünüyor (Pixabay)
TT

Bilinç, beynin neresinde? Öne çıkan iki teori de sınavı geçemedi

Araştırmacılar bilincin, beynin zekadan ziyade duyularla ilişkili bölümünde oluştuğunu düşünüyor (Pixabay)
Araştırmacılar bilincin, beynin zekadan ziyade duyularla ilişkili bölümünde oluştuğunu düşünüyor (Pixabay)

Bilincin beynin hangi bölümünde olduğunu araştıran bilim insanları ilginç sonuçlara ulaştı. 

Kişinin kendisini, etrafını, deneyimlerini, duygularını anlamasını sağlayan bilinç, insan varlığının temel bileşenlerinden biri. 

Bilim insanları uzun zamandır bilincin beynin hangi bölümünde, nasıl meydana geldiğini anlamaya çalışıyor. Pek çok fikir ortaya atılırken halihazırda 30'a yakın teori olduğu tahmin ediliyor. 

Bunlar arasında en çok öne çıkan ikisiyse Küresel Çalışma Alanı Teorisi (GWT) ve Bütünleşik Bilgi Teorisi (IIT). Bunlardan ilki bilincin, beynin ön kısmında olduğunu ve buradaki kilit bölgeler duyusal bilgileri tüm beyne yaydığında bilinçli deneyimin ortaya çıktığını savunuyor. 

IIT ise beyindeki bilginin son derece entegre ve bütünleşik olduğunu ve bu şekilde bilinçli bir deneyimin mümkün olduğunu öne sürüyor.

Önde gelen hakemli dergi Nature'da 1 Mayıs Perşembe günü yayımlanan çalışmada bilim insanları, bu iki teoriyi test ederek hangisinin geçerli olduğunu bulmaya çalıştı. Bulgular, ikisinin de yetersiz olduğuna işaret ediyor. 

Max Planck Enstitüsü'nden Dr. Lucia Melloni ve ekip arkadaşları, ABD, Avrupa ve Çin'deki 12 laboratuvarda 256 kişiye çeşitli görüntüleri izleterek beyinlerindeki elektrik ve manyetik aktiviteyi ve kan akışını ölçtü. 

Katılımcıların bilinçli farkındalığını ölçmek için onlara çeşitli yüzler, nesneler ve semboller gösterildi. Katılımcılar ekranda belirli görüntüler belirdiğinde bir düğmeye bastı. Ekip katılımcıların beynini üç farklı yöntem kullanarak izledi.

Bulgular bilincin, beynin düşünmeyle ilişkili ön kısmından ziyade, görme ve işitmeyle bağlantılı duyusal bölgeleri içeren arka kortekste ortaya çıktığına işaret ediyor. 

Çalışma, beynin arka kısmındaki nöronlarla öndeki bölgeler arasındaki önemli bağlantılar saptasa da bilincin ana merkezinin arka kortekste olduğu fikrini destekliyor.

Araştırmada ayrıca IIT'nin öne sürdüğü gibi bilincin, beynin çeşitli bölümlerinin etkileşimi ve işbirliğiyle oluştuğunu destekleyen güçlü kanıtlar da bulunmadı. 

Makalenin başyazarlarından Christof Koch, "Burada kanıtlar kesinlikle arka korteks lehine. Bilinçli deneyimle ilgili bilgiler ön loblarda ya yoktu ya da arka kortekse kıyasla çok daha zayıftı" diyerek ekliyor: 

Bu durum, ön lobların zeka, yargılama, muhakemede kritik önem taşımasına karşın görme, bilinçli görsel algılama gibi konularda kritik bir rol oynamadığı fikrini destekliyor.

Araştırmacılar yeni çalışmanın komadaki veya bitkisel hayattaki hastalar açısından da önem taşıdığını ifade ediyor.  

Bu durumdaki hastalar birkaç gün boyunca yanıt vermediği zaman genellikle bilinçlerini kaybettikleri varsayılarak yaşam destek ünitesiyle bağları kesiliyor. Ancak geçen yıl yayımlanan bir çalışmada tepkisiz hastaların yaklaşık 4'te birinin bilinci olabileceği tespit edilmişti.

Bu araştırmaya gönderme yapan Koch "Bilincin beyindeki temelini bilmek, sinyal vermeden 'orada olmanın' bu gizli biçimini daha iyi saptamamızı sağlar" diyor. 

Independent Türkçe, Reuters, New York Times, SciTechDaily, Nature