Tunus’ta Cumhurbaşkanı Said'in ve Meclis Başkanı Gannuşi’nin istifası istendi

Tunus siyasetinde hedef hükümetin performansını etkileyen siyasi krizin aşılması.

Tunus Cumhurbaşkanı Kays Said. (Reuters)
Tunus Cumhurbaşkanı Kays Said. (Reuters)
TT

Tunus’ta Cumhurbaşkanı Said'in ve Meclis Başkanı Gannuşi’nin istifası istendi

Tunus Cumhurbaşkanı Kays Said. (Reuters)
Tunus Cumhurbaşkanı Kays Said. (Reuters)

Tunus'ta üç siyasi lider arasında krize dönüşen anlaşmazlık sürüyor. Muhalefetteki demokratik blok milletvekili Iyaşi Zemal, devlet kurumlarını saran, hükümetin işleyişini engelleyen ve bir bütün olarak siyasi arenada gerginliğe neden olan krizin üstesinden gelmek için Cumhurbaşkanı Kays Said ve Meclis Başkanı Raşid Gannuşi'ye görevlerinden ayrılmaları çağrısında bulundu. Zemal, iki ismin olumlu davranmaları ve krizden çıkmak için ortak tavizler vermeleri gerektiğini bildird. Zemal, Başkan Said’den, özellikle mevcut anayasadaki birçok boşluktan dolayı yeni anayasanın hazırlanması veya şu anki anayasada reform yapılması ile seçim kanununun ve siyasi partiler kanunun gözden geçirilmesi için diyaloga girmesi çağrısında bulundu. Raşid Gannuşi’den de hem kendisi hem de Tunus için meclis başkanlığı görevinden istifa etmesini istedi. İstifanın, Gannuşi’nin halk nezdindeki itibarını artıracağını, böylelikle ülkeye hizmet etmiş olacağını ve Tunus’y siyasi rekabetten kurtaracağını vurguladı.
Muhaleffetteki Cumhuriyet Halk Birliği Partisi lideri Lütfi el-Marayihi de sosyal, ekonomi ve sağlık alanında yaşanan sorunları çözüme kavuşturacak, cesur vizyona sahip olmayan bir hükümetle mevcut durumun devam edemeyeceğini söyledi. Üç lider  arasında (Cumhurbaşkanı, Meclis Başkanı ve Başbakan) sükunetin hakim olması gerektiğini kaydetti. Marayihi ayrıca tüm Tunusluları birleştiren bir makamda olması nedeniyle Cumhurbaşkanı’nın pozisyonunu değiştirerek siyasi tarafların tümüne aynı mesafede bir tavır takınması gerektiğinin altını çizdi. Mevcut siyasi yapının Tunus’un durumunun ciddiyetinin farkında olmaması nedeniyle Said'i muhaliflerini marjinalleştirme kampanyalarını durdurmaya çağırdı.
Nahda Hareketi Şura Konseyi Başkanı Abdülkerim Haruni, meclisteki bir azınlığın, dış güçlerin ve Kartaca köşkü içindeki tarafların desteğini alan Cumhurbaşkanı'nı ‘yasal diktatör’ olarak nitelendirdi.
Gannuşi ile Cumhurbaşkanı Said arasında süren anlaşmazlığa dair de değerklendirmelerde bulunan Haruni, "Nahda’nın pozisyonu kendisine  saldırmak değil, devlet başkanını savunmaktır. Nahda, Cumhurbaşkanı hakkında endişe duyuyor. Ondan korkmuyor” dedi. Cumhurbaşkanı’na açıklamalarında gerginliği artıran üslubunu bırakması çağrısında bulundu. Haruni, meclis tarafından onaylanan,11 bakanı içeren kabine değişikliğinin Cumhurbaşkanı tarafından kabul edilmemesi sebebiyle Başbakan Hişam el-Meşişi’yi de eleştirdi. Meşişi’nin her seviyede tüm sorunların çözülmesine yoğunlaşmak için anayasal yetkilerin uygulanmasını ve görevleri onaylanan bakanların işlerini yapabilmeleri için kalan adımların tamamlanmasını talep ettiğini söyledi.
Diğer yandan, başkentteki Asliye Mahkemesi Sözcüsü Muhsin el-Dali, Cumhuriyet Savcılığı’nın milletvekili Raşid el-Hiyari'nin Cumhurbaşkanı Said'i seçim kampanyası sırasında şüpheli Amerikan fonları almakla suçladığı ifadeleri ile ilgili incelemesini sürdürdüğünü aktardı.
Dali, Cumhuriyet Savcılığı’nın, milletvekili el-Hiyari’nin yayınladığı videoya ilişkin inceleme raporunu ve Cumhurbaşkanı Kays Said’in seçim kampanyalarının finansmanı ile ilgili iddiaları nisan ayı başında uzman güvenlik birimlerine yönlendirdiğini bildirdi.



Esed rejimi döneminde kaybolan mahkûmların çocuklarıyla ilgili davada hayır kuruluşlarının başkanları tutuklandı

Sednaya Cezaevi’nde olduğu düşünülen kayıp mahkûmların fotoğrafları Şam'ın merkezindeki Merce Meydanı’nda asılı (Reuters)
Sednaya Cezaevi’nde olduğu düşünülen kayıp mahkûmların fotoğrafları Şam'ın merkezindeki Merce Meydanı’nda asılı (Reuters)
TT

Esed rejimi döneminde kaybolan mahkûmların çocuklarıyla ilgili davada hayır kuruluşlarının başkanları tutuklandı

Sednaya Cezaevi’nde olduğu düşünülen kayıp mahkûmların fotoğrafları Şam'ın merkezindeki Merce Meydanı’nda asılı (Reuters)
Sednaya Cezaevi’nde olduğu düşünülen kayıp mahkûmların fotoğrafları Şam'ın merkezindeki Merce Meydanı’nda asılı (Reuters)

Suriye Sosyal İşler ve Çalışma Bakanlığı, İçişleri Bakanlığı ile koordinasyon halinde, Nada el-Gabra, Lema es-Savaf, Rana el-Baba ve devrik rejim döneminde gözaltına alınan ve kaybolan muhaliflerin kayıp çocuklarıyla ilgili dosyada yer alan diğer sanıkların tutuklandığını duyurdu. Kayıp Çocuklar Komitesi Sözcüsü, sanıklara yönelik tutuklama emrinin, çocukların aileleri ve yakınlarının kişisel iddiaları ve açılan davalar üzerine Şam Savcılığı tarafından çıkarıldığını bildirdi.

Kayıp Çocuklar Komitesi Sözcüsü Samir el-Kirbi Şarku’l Avsat’a yaptığı açıklamada, Şam'daki Lahn el-Hayat Çocuk Bakım Kompleksi'ni yöneten Nada el-Gabra ve Lema es-Savaf ile Şam'daki el-Mubarrah Yetim Sponsorluk Derneği'ni yöneten Rana Muvaffak el-Baba'nın, ‘Şam Cumhuriyet Savcılığı tarafından çıkarılan bir tutuklama emrine göre, kaybolan çocukların dosyasının saklanmasına karışan diğer sanıklarla birlikte tutuklandığını’ belirtti.

El-Kirbi bu önlemin, önceki dönemlerde mahkûmların çocuklarının kaybolmasıyla ilgili davalara karıştıkları yönündeki suçlamaların arka planında geldiğini söyledi. El-Kirbi, “Resmi ve sivil makamların yanı sıra konuyla ilgili herhangi bir bilgiye sahip olan herkesi, bu çocukların akıbetini aydınlatmak ve haklarını güvence altına almak için soruşturma komitesiyle iş birliği yapmaya çağırıyoruz” dedi.

Sosyal İşler ve Çalışma Bakanlığı tarafından yapılan açıklamaya göre, çocukların dosyasıyla ilgili bir dizi kişi tutuklandı ve bu kişiler, ‘çocukların akıbetiyle ilgili olası suiistimal ve ihlallere karıştıklarından şüphelenildiği için resmi soruşturma altına alındı.’ Söz konusu adımlar, Sosyal İşler ve Çalışma Bakanlığı’nın 2025 tarihli ve 1806 sayılı kararı uyarınca, bu dosyayı araştırmak ve çocukların akıbetini takip etmek üzere özel bir komite oluşturulmasını takiben atıldı.

3 bin 700 çocuk yetimhanelere yerleştirildi

İnsan hakları örgütleri ve medya raporları, eski rejime muhalif mahkûmların Şam'daki yetimhanelere veya çocuk esirgeme kurumlarına yönlendirilen 3 bin 700 çocuğu olduğunu gösteriyor. Esed'in devrilmesi ve kaçışından sonra yayınlanan gizli Suriye istihbarat belgelerine göre, yaklaşık 400 çocuk tutukluluk yılları boyunca muhaliflerin ailelerinden ayrılarak Şam'daki Lahn el-Hayat Çocuk Bakım Kompleksi, Daru’r Rahme Yetimhanesi ve Çocuk Köyleri de dahil olmak üzere dört yetimhaneye yerleştirildi.

 Daru’r Rahme Yetimhanesi Müdürü Beraet el-Eyyubi (SANA)

Daru’r Rahme Yetimhanesi Müdürü Beraet el-Eyyubi (SANA)

Daru’r Rahme Yetimhanesi Müdürü Beraet el-Eyyubi bir televizyon röportajında, eski rejimin yıkılmasından önce 2015-2024 yılları arasında 27 çocuğun kendisiyle birlikte yetimhanede kaldığını ve güvenlik güçlerinin bu çocukları gizli notlarla şube mahzenlerinden yetimhaneye gönderdiğini itiraf etti. Güvenlik güçleri bu çocukları gizli emirlerle yetimhaneye gönderiyor, isimlerini değiştiriyor ve Sosyal İşler ve Çalışma Bakanlığı'ndan yazılı onay almadıkça kimsenin onları ziyaret etmesine izin vermiyordu.

Esma Esed yetimlerle ilgilenmek üzere Şam kırsalındaki SOS Çocuk Köyleri’ni ziyaret etti. (SANA)Esma Esed yetimlerle ilgilenmek üzere Şam kırsalındaki SOS Çocuk Köyleri’ni ziyaret etti. (SANA)

Lahn el-Hayat Çocuk Bakım Kompleksi Müdürü Meys Acib bir televizyon kanalında yayınlanan açıklamalarında, kompleksin geçmişte özel durumları olan çocukları kabul ettiğini ve devrik Devlet Başkanı’nın eşi Esma Esed'in bu çocukların dosyalarını bizzat takip ettiğini itiraf etti. Öte yandan SOS Çocuk Köyleri yetkilileri de 2014-2018 yılları arasında resmî belge ve kayıtları olmayan 139 çocuğu kabul ettiğini ve bunların çoğunu Esed'in yetkililerine iade ettiğini ve o dönemde bakanlıktan bu tür vakaların gönderilmemesini istediğini kabul etti.

Samir el-Kirbi, çocukların akıbetinin belirlenmesi ve halen hayatta olup olmadıkları ya da toplu mezarlara gömülüp gömülmedikleri konusunda, bu çocuklar için özel toplu mezarların varlığının söz konusu olmadığını vurguladı. El-Kirbi, “Bugüne kadar yaptığımız dikkatli araştırma ve incelemeler sonucunda çocuklar için toplu mezarların varlığına rastlamadık, ancak bu çocukların yetimhanelere ve çocuk derneklerine yönlendirildiğini kanıtlayan belge ve kanıtlara sahibiz. Kayıp Çocuklar Komitesi, gerçeği ortaya çıkarmak ve çocukların ailelerine ve yakınlarına adalet sağlamak amacıyla bu dosyaları ilgili bakanlıklarla paylaşıyor” ifadelerini kullandı.

 Suriye İnsan Hakları Ağı’nın (SNHR) Suriye'de Çocuklara Yönelik İhlallere İlişkin 13’üncü Yıllık Raporu, Kasım 2024Suriye İnsan Hakları Ağı’nın (SNHR) Suriye'de Çocuklara Yönelik İhlallere İlişkin 13’üncü Yıllık Raporu, Kasım 2024

Suriye İnsan Hakları Ağı (SNHR), Mart 2011'den bu yana Suriye'de Esed rejimi tarafından en az 23 bin çocuğun öldürüldüğünü, bunlardan 190'ının işkence altında hayatını kaybettiğini ve 5 bin 200 çocuğun da zorla kaybedildiğini belgeledi.

Sosyal İşler ve Çalışma Bakanı Hind Kabavat tarafından kurulan Kayıp Çocuklar Komitesi'nde Adalet, İçişleri ve Vakıflar bakanlıklarından birer temsilci ile devrik rejim döneminde kaybolan kişiler ve mahkûmlar konusunda çalışan sivil derneklerin başkanları yer alıyor.