Dimona saldırısı ardından İsrail, Şam kırsalını bombaladı

Tel Aviv'de ‘başarısızlığın nedenleri’ üzerine soruşturma yürütülüyor

İsrail’in güneyinde yer alan Negev Çölü'ndeki Dimona reaktörünün Eylül 2002'de çekilen fotoğrafı (AFP)

İsrail ordusu, İran'ın Suriye’den fırlattığı ve İsrail’in Negev bölgesini hedef alan füzenin Dimona'daki nükleer reaktöre yöneltilen ‘karadan karaya’ füze olduğu iddialarını yalanladı.
Füzenin, ordunun ‘aptal füze’ olarak adlandırdığı ‘eski SAM-5 füzesinden’ başka bir şey olmadığını açıklayan İsrail ordusu, ‘füzeye tepki verilmesini engelleyen bir hatanın’ varlığını kabul etti. Nitekim hatanın nerede olduğunun bulunması için bir iç soruşturma komitesinin kurulduğunu belirtti.
İsrail, söz konusu füzeye misilleme olarak, gece saatlerinde Suriye’deki bir dizi füze bataryasına saldırı düzenledi. İsrail ordu sözcüsü, SA-5 füzesinin fırlatıldığı bataryaların da bunlar arasında olduğunu bildirdi.
Şam rejiminin resmi haber ajansı SANA ise “Suriye hava savunma sisteminin Şam'ın eteklerindeki bölgeleri hedef alan bir İsrail saldırısına karşılık verdiğini” aktardı.
“Söz konusu füzenin ‘havadan havaya SA-5’ tipi olduğunu, Suriye güçlerinin bunu bir İsrail uçağına fırlattığını” belirten İsrail ordusu sözcüsü, füzenin hedefi aşıp üzerinden uçarak Suriye sınırının 200 km güneyindeki Dimona bölgesine ulaştığını” ifade etti. Füzenin reaktöre çarpmayıp yaklaşık 30 kilometre uzağına düştüğünü de sözlerine ekledi.
İsrail ordusundan bir askeri yetkili ise konuyla ilgili açıklamasında, “İnsanların orduya olan güvenini kaybetmemesi için cevaplanması bazı sorular mevcut: Modern radarlar füzenin gerçek hedefini neden bilemedi? Füzeler o yönde mi ateşlendi? Şayet ateşlendiyse, Suriye füzesi İsrail füzesi ona ulaşmadan havada mı patladı? Suriye füzesinin yakıtı, Suriye'den İsrail'e yüzlerce kilometre yol alması ardından bitti mi?” sorularını gündeme getirdi.
Füze büyük bir patlama sesine neden olmuş, yankıları kuzeyde Kudüs'e, doğuda Ürdün'e ulaşarak halk arasında büyük paniğe sebebiyet vermişti. Ön araştırmalara göre Suriye kaynaklı füze, rejim ordusuna ait ancak İranlılar veya silahlı milisleri tarafından kullanılan bölgelerine saldırılar düzenleyen İsrail uçaklarına yönelik savunmaları tarafından fırlatılan birkaç füzeden biri.
Nitekim fırlatılmaları adet haline gelen bu füzelerin parçaları kimi zaman Lübnan’a veya işgal altındaki Golan’a ulaşabiliyor. Böyle ilkel bir füze, Şubat 2018'de bir İsrail F-16 savaş uçağını düşürmüştü.
Negev’e ulaşana kadar yüzlerce kilometre yol kat eden Suriye füzesinin düşüşü, birçok soruyu da beraberinde gündeme getirdi. Zirâ yoğun koruma altındaki Dimona nükleer santrali sahasında gelişmiş savunma sistemleri olduğu biliniyor. Nitekim füze parçaları, askeri üslerle dolu Negev’de geniş bir alana yayıldı. Başlangıçta İsrail ordusu tarafından yapılan kısa açıklamada, İsrail savunma sistemlerinin Suriye füzesine kasıtlı olarak müdahalede bulunmadığı, zirâ gelişmiş modern radarların füzenin çöldeki bir alana düşeceğini gösterdiği bildirildi.
Bu açıklama üzerine şaşkına dönen Negev sakinleri, şehirlerdeki Yahudi topluluklar ve bedevi Araplar, bir yüzme havuzuna, bir evin çatısına ve çocuk oyun bahçesine düşen füze parçaları fotoğraflarını sosyal medyada paylaştı. Yüzme havuzuna bir füze parçası düşen evin sahibi, “Bu dehşet verici. Ben ve ailem, Sderot kasabasında yaşarken Hamas’ın attığı roketlerden çok mustariptik. Buranın daha güvenli olduğu düşüncesiyle Aşlim’e geldik. Karım ve çocuklarım çok korktu; böyle bir saldırıya katlanmamız düşünülemez” ifadelerine başvurdu.
Dimona Belediye Başkanı Benny Biton da Suriye füzesine ait parçaların Dimona kasabası yakınlarına düştüğünü belirtti. 103FM radyosuna konuşan Biton, “Bugün elimizdeki mevcut araçlarla biliyoruz ki her yerden her şey gelebilir” dedi. Sirenlerin çalmadığını öne süren Biton, bunu başka bir İsrail başarısızlığı olarak değerlendirdi.
İsrail ordusunun hava savunma sistemlerinin Suriye’den gelen füzeyi püskürtmekte başarısız olduğunu ve bir soruşturma başlatıldığını kabul eden ikinci açıklaması ardından ilk açıklama ise ordunun internet sitesinden kaldırıldı. Savunma Bakanı Benny Gantz, ‘Sistemlerin başarısızlığına dair bir soruşturma yürüteceğiz. Nitekim çoğu durumda başka sonuçlar elde ederdik. Bu ise biraz daha karmaşık bir durum. Üzerine araştıracağız” açıklamalarında bulundu.
Uçaksavar füzesinin İsrail'in Suriye’de ‘İsrail'e olası bir saldırı için kullanılabilecek varlıkları’ hedef aldığı bir saldırısı sırasında Suriye'den fırlatıldığını söyleyen Gantz, SA-5 füzesini durdurmaya çalışan İsrail füze savunma sistemlerinin başarısız olduğunu da sözlerine ekledi. İsrail güvenlik kaynakları ise füzenin havada patladığını söyledi.
Bombalamanın ardından İsrail uçakları ise misilleme yaptı. Askeri bir kaynağa göre, Golan’ın doğusunda ve diğer üç yerde Suriye füzesi fırlatan bataryalar imha edildi. Ancak siyasi kaynaklar, güvenlik teşkilatı liderlerinin ABD ziyaretinde bulunmaları arifesinde olayı kontrol altına almak ve Suriye ile askeri gerilimi önlemek için çaba sarf edildiğini doğruladı. İsrail hükümeti ve ordusunun, önümüzdeki hafta Washington'da yapılacak görüşmeleri etkileyeceğinden korktuğu için tansiyonu yükseltmekten yana olmadığını da ekledi.
Söz konusu gelişmeden dolayı Netanyahu’yu eleştiren İsrail Evimiz (Yisrael Beiteinu) Partisi lideri Avigdor Liberman, Twitter hesabından yaptığı açıklamada, “İsrail'e 200 kilogram ağırlığındaki savaş başlığına sahip bir füzenin ateşlenmesi, tamamen farklı bir şekilde sonuçlanabilirdi. Ancak uykuda olan Netanyahu Bey, kişisel işleriyle meşgul; bu yüzden de İsraillileri savunmasız bırakıyor” ifadelerini kullandı.
Suriye Dışişleri Bakanlığı ise Birleşmiş Milletler (BM) ve BM Güvenlik Konseyi'ni İsrail'in Şam'ın çevresindeki korkakça saldırganlığını, ABD, İsrail ve Türkiye olmak üzere üç işgalci tarafından Suriye'nin egemenliğine karşı sistematik ve koordineli bir şekilde tekrarlanan saldırı eylemlerini kınamaya’ çağırdı. SANA’nın haberine göre bakanlık, “Suriye liderliği, hükümeti ve halkı, bu saldırganlar ve teröristlerin şeytani emellerini ve Suriye'yi yok etme yönündeki umutsuz girişimlerini gerçekleştirmelerine izin verilmeyeceğini vurguluyor” ifadelerine başvurdu.