Tunus Yüksek Seçim Komisyonu Başkanı Bafun: Seçimler için hazırız

Tunus Cumhurbaşkanı Kays Said. (Reuters)
Tunus Cumhurbaşkanı Kays Said. (Reuters)
TT

Tunus Yüksek Seçim Komisyonu Başkanı Bafun: Seçimler için hazırız

Tunus Cumhurbaşkanı Kays Said. (Reuters)
Tunus Cumhurbaşkanı Kays Said. (Reuters)

Tunus’ta aylardır devam eden siyasi ve anayasal krizin üstesinden gelinmesi için erken seçim çağrıları yapılıyor. Tunus Yüksek Seçim Kurulu Başkanı Nebil Bafun, 2021-2024 stratejik planı çerçevesinde, cumhurbaşkanlığı ve meclis seçimleri için hazır olunduğunu bildirdi.
Bafun dün Seçim Komisyonu ile diyalog kurulması amacıyla düzenlenen meclis oturumunda yaptığı açıklamada, Komisyon’un hazırlıklarının en önemlisinin 2022 yılı sonunda düzenlenecek Yüksek Yargı Konseyi seçimleri ve 2024’teki belediye, cumhurbaşkanlığı ve yasama seçimleri olduğu bilgisini verdi. Bafun, onaylanması halinde bölgesel seçimlerin de düzenlenebileceğini kaydetti.
Meclis Başkanı Raşid Gannuşi oturumun açılışında yaptığı açıklamada seçim ve referandum sürecine ilişkin görevler de dahil olmak üzere kanun ile kendisine verilen görevleri yerine getireceğini belirtti. Tunus’ta yeni demokratik deneyimin sağlanmasında ve güçlendirilmesinde oynadığı rol sebebiyle seçim komisyonunun önemini vurguladı.
Bafun önceki açıklamalarında Tunus Seçim Kurulu’nun erken seçim yapmaya ve meclis feshedilmesi durumunda yeni meclis ile ilgilenmeye hazır olduğunu belirterek komisyonun tüm senaryolara hazır olduğunu da belirtmişti.

Siyasi kriz sürüyor
Ülkedeki siyasi krizin aşılması için farklı senaryolar gündemde. Söz konusu senaryolar arasında erken seçim de var. Erken seçim senaryosu, 2019 seçimlerinde başarısız olan ve kendilerini meclis dışında bulan küçük partiler ve diğer kesimler tarafından destekleniyor.
Diğer yandan Tunus Meclisi İç Tüzük ve Dokunulmazlık Komitesi Başkanı Naci el-Cemel, Komite’ye Tunus Cumhurbaşkanı Kays Said’i 2019 seçimleri sırasında şüpheli mali fonlar almakla itham eden milletvekili Raşid el-Hiyari'nin dokunulmazlığının kaldırılmasına ilişkin herhangi bir talebin sunulmadığını belirtti. Cemel, Komite’ye iletilen konuların parlamentonun çalışması ile ilgisi olmadığını ifade ettiği açıklamasında gündemde sadece ihlal ve ceza başlıklarının olduğunu, dokunulmazlık bulunmadığını kaydetti.
Cemel ayrıca Komite’nin kendisine ulaşan her dosyayı inceleyeceğini vurguladığı açıklamasında talebin önce Meclis Başkanı’na ulaşması, ardından da İç Tüzük ve Dokunulmazlık Komitesi’ne devredilmesi sebebiyle dokunulmazlığın kaldırılmasının zorluğuna dikkat çekti.
Cumhurbaşkanı Kays Said, dokunulmazlığın soruşturmaya engel olmasının veya cezadan kaçışı sağlamasının mümkün olmadığını belirtmiş ve “Sunulan talepler gizlenirken aynı zamanda dosyalar ve kanıtlar da mahkeme koridorlarında kayboldu” ifadelerini kullanmıştı. Cumhurbaşkanı taleplerin kim tarafından gizlediğini ise açıklamadı.
Tunus Daimi Askeri Asliye Mahkemesi Savcısı, milletvekili Raşid el-Hiyari hakkında mahkeme emri çıkararak bir dizi suçlamada bulundu. Söz konusu suçlamalar arasında ordudaki düzen ruhunu, üstlere itaati veya saygıyı zayıflatacak faaliyetlerde bulunmak var. Hiyari ayrıca milli savunmaya zarar vermek ile ülkenin iç güvenliğine karşı komplo kurmak maksadıyla komutanlığın, ordunun ve milletin eylemlerinden sorumlu yetkililerinin eylemlerine karşı eleştiride bulunmakla da suçlandı.
Naci el-Cemel dava dosyasının askeri yargıya sevk edilmesini de eleştirdi. Cemel, Raşid el-Hiyari’nin Cumhurbaşkanı’na ithamda bulunan sivil bir şahıs olduğunu ve bunun suç olarak değerlendirilemeyeceğini belirtti.  Hiyari’nin meclisin izni olmadan hiçbir kurum tarafından tutuklanamayacağını vurgulayan Cemel, bunun Tunus Cumhurbaşkanı Kays Said ile Meclis Başkanı Raşid Gannuşi arasından yeni bir anlaşmazlığa neden olacağı uyarısında bulundu.
Raşid el-Hiyari ise Cumhurbaşkanı Kays Said’in seçim kampanyasını yöneten Fevzi el-Daas’a yönelik de ithamlarda bulundu. Hiyari, Daas’ın perşembe günü askeri mahkeme önünde Paris’teki ABD Büyükelçiliği güvenlik görevlisinden bir miktar para aldığını itiraf ettiğini, aynı zamanda Kays Said ile aynı güvenlik görevlisi arasında bir görüşmenin gerçekleştiğini doğruladığını bildirdi. Bu durumun krizi daha da karmaşık bir hale getirmesi bekleniyor.



Gizli belgelerde Batı’yı kararsız bırakan seçimin 30. yıldönümü: Zerval’ın Cezayir zaferi

Eski Cezayir Cumhurbaşkanı Liamin Zeval, 1997 parlamento seçimlerinde oyunu kullanıyor (AFP)
Eski Cezayir Cumhurbaşkanı Liamin Zeval, 1997 parlamento seçimlerinde oyunu kullanıyor (AFP)
TT

Gizli belgelerde Batı’yı kararsız bırakan seçimin 30. yıldönümü: Zerval’ın Cezayir zaferi

Eski Cezayir Cumhurbaşkanı Liamin Zeval, 1997 parlamento seçimlerinde oyunu kullanıyor (AFP)
Eski Cezayir Cumhurbaşkanı Liamin Zeval, 1997 parlamento seçimlerinde oyunu kullanıyor (AFP)

Bugün, Liamin Zerval’ın Cezayir’de Cumhurbaşkanlık seçimlerini kazanmasının 30. yıldönümü. 1991’de Kurtuluş Cephesi’nin kazandığı seçimlerin iptalinin ardından yaşanan krizin ardından, Zerval’ın sandığa gitme kararı Cezayir siyasetinde bir dönüm noktası oldu. O dönemde muhalifler, ordu destekli yönetimin halk desteğinden yoksun olduğunu belirtiyordu. Zerval ise bu argümanı ortadan kaldırdı.

Bu karar büyük bir risk içeriyordu. Kan gölüne dönen Cezayir’de silahlı gruplar oy kullanacakları tehdit ediyor, ana muhalefet partileri ise seçimleri boykot çağrısıyla sabote etmeye çalışıyordu. Buna rağmen Zerval meydan okudu. Cumhurbaşkanlığı kazan sürpriz olmasa da, halkın tehditlere rağmen sandığa gitmesi ve yüksek katılım sağlaması büyük bir sürprizdi. Bu, “terör korkusunu” yıkmak anlamına geliyordu.

Zerval, böylece Cezayir yönetimine bir tür “meşruiyet” kazandırarak terör dönemini sona ermeye başladı. Ertesi yıl düzenlenen parlamento seçimleriyle 1991’de iptal edilen seçimlerin etkisi tamamen silindi. Ordu, silahlı grupları yenilgiye uğrattı ve çoğu, Zerval’ın halefi Buteflika’nın 1999’da çıkardığı af yasasından yararlandı.

Bugün genç kuşaklar, 1990’ların kanlı dönemini ve Zerval’ın seçim zaferinin önemini hatırlamayabilir. “Şarku’l Avsat”, İngiltere Ulusal Arşivi’nden ortaya çıkan belgeler ışığında, 1995 Kasım’ında Zerval’ın zaferini mercek altına alıyor.

de
1995 Cezayir seçimlerinin sonuçlarına ilişkin İngiliz belgesinin bir kopyası (Şarku’l Avsat)

Gizli belgeler, Zerval’ın zaferinin Batı’da kafa karışıklığı yarattığını gösteriyor. Fransa, resmi olarak “tebrik” mesajı göndermekten kaçındı; İngiltere ise Kraliçe II. Elizabeth’in mesaj göndermesini uygun bulmadı, ancak Başbakan bir tebrik iletecekti.

17 Kasım 1995 tarihli bir İngiliz belgesine göre, Zerval oyların %61,34’ünü alarak kesin bir zafer kazandı. Belgede, üç yıldır süren terör ve baskıya rağmen katılımın %75 ile beklentilerin çok üzerinde gerçekleştiği belirtiliyor. Katılım özellikle kadınlar ve gençler arasında yüksekti; bu da yönetim için açık bir mesaj taşıyordu: “Sessiz çoğunluk, laik bir devlette barış içinde yaşamak istiyor.”

Rakip aday Mahfuz Nahnah ise oyların yalnızca %25,38’ini alabildi; yani seçmenlerin büyük çoğunluğu İslami yönetimi reddetti. Ana muhalefet partilerinin boykot çağrısı işe yaramadı; aksine, rejim bu durumdan fayda sağladı. Seçimin meşruiyeti beklenenden daha güçlüydü ve boykot eden partiler uzlaşma mesajları verdi.

Seçimlerin güvenli ve düzenli geçmesi için geniş çaplı askeri ve polis önlemleri alındı. Bazıları seçimlere hile karıştırıldığını iddia etse de, belgeler sürecin dürüst ve şeffaf olduğunu, sonuçların teknik olarak doğru olduğunu gösteriyor. Ancak analistler, Zerval’ın askeri desteğin gölgesinden çıkıp çıkamayacağı konusunda temkinliydi.

Belgeler göre , Zerval’ın hem diyalog hem de terörle mücadeleye dayalı ikili politikayı sürdüreceğini, ancak önceliğinin terörle mücadele olacak. 1996 parlamento seçimleri, boykot eden muhalefet için bir teşvik unsuru olabilirdi, ancak İslami Kurtuluş Cephesi’nin yeniden rehabilitasyonu uzak durdu. Uzun vadeli istikrar konusunda sosyal ve ekonomik sorunların çözülmemiş olması endişe yarattı.

Uluslararası tepkiler “temkinli iyimserlik” şeklindeydi. Avrupa Birliği, yüksek katılım ve şiddetsiz seçimlerden memnundu ve reform programlarına desteğini sürdürmeyi planlıyordu.

Fransa, resmi olarak ılımlı bir tepki verdi; Chirac mesaj gönderecek, ama “tebrik” kelimesini kullanmayacaktı. Özel olarak, Fransız hükümeti sonuçtan memnundu; yüksek katılım, İslami Kurtuluş Cephesi ve Sosyalist Güçler Cephesi’ni zayıflatmıştı.

İngiltere başbakanı tebrik mesajında siyasi diyaloğa başlama isteği ve İngiliz şirketlerinin (BP’nin milyar dolarlık ihaleye girmesi) çıkarlarına değindi. Kraliçe’nin mesaj göndermesi ise askeri rejimin sicili nedeniyle uygun görülmedi.

Zerval’ın 30 yıl önceki zaferi, Cezayir’de terör korkusunu aşan bir halk iradesinin simgesi olarak tarihe geçti.


Trump'ın Afrika'dan Sorumlu Kıdemli Danışmanı Boulos: Sudan'daki savaş dünyanın en büyük insani krizi

Faşir’in HDK’nın eline geçmesinin ardından kentten kaçan Sudanlılar (AFP)
Faşir’in HDK’nın eline geçmesinin ardından kentten kaçan Sudanlılar (AFP)
TT

Trump'ın Afrika'dan Sorumlu Kıdemli Danışmanı Boulos: Sudan'daki savaş dünyanın en büyük insani krizi

Faşir’in HDK’nın eline geçmesinin ardından kentten kaçan Sudanlılar (AFP)
Faşir’in HDK’nın eline geçmesinin ardından kentten kaçan Sudanlılar (AFP)

ABD Başkanı Donald Trump'ın Afrika'dan Sorumlu Kıdemli Danışmanı Massad Fares Boulos, Sudan'daki savaşı ‘dünyanın en büyük insani krizi’ olarak tanımladı. Boulus, Fransız Haber Ajansı AFP’ye yaptığı açıklamada diplomatik çabaların barışa doğru ilerleme sağlamasını umduğunu söyledi.

Sudan’da 2023 yılının nisan ayında Abdulfettah el-Burhan liderliğindeki ordu ile eski yardımcısı Muhammed Hamdan Dagalu (Hamideti) liderliğindeki Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK) arasında savaşın patlak vermesinden bu yana, on binlerce kişi hayatını kaybetti ve yaklaşık 12 milyon kişi yerinden edildi.

HDK, geçtiğimiz ekim ayı sonlarında, Sudan’ın Darfur bölgesinin batısında yer alan stratejik öneme sahip olan Faşir şehrini 18 ay süren kuşatmanın ardından ele geçirdi. Bu süreçte toplu katliamlar ve cinsel şiddet olayları yaşandığına dair haberler basına yansıdı.

dsfrg
Faşir’deki çatışmalardan kaçarak Tavile’deki bir mülteci kampına sığınan çocuklar, 3 Kasım 2025 (AP)

Boulos, Katar’ın başkenti Doha'da AFP’ye, Sudan'daki çatışmanın ‘günümüz dünyasındaki en büyük insani kriz ve en büyük insani felaket’ olduğunu söyledi.

Trump'ın Afrika'dan Sorumlu Kıdemli Danışmanı, sözlerini şöyle sürdürdü:

“Faşir’de özellikle son iki-üç hafta içinde yaşananları ve o videoları hepimiz gördük. O haberleri gördük. Bu zulümler kesinlikle kabul edilemez. Bu durum bir an önce sona ermeli.”

Washington, savaşan tarafları Sudan'da ateşkes ilan etmeye çağırdı.

Ordu yanlısı Sudan hükümeti, ABD'nin ateşkes önerisiyle ilgili toplantının ardından savaşa devam edeceğini açıkladı.

HDK ise arabulucuların insani ateşkes önerisini kabul ettiğini duyururken, savaşmaya devam ediyor.

ABD'nin Sudan'daki arabulucu ortaklarıyla birlikte her iki tarafı da ‘üç aylık insani ateşkes’ üzerinde anlaşmaya çağırdığını söyleyen Boulos, ‘ateşkesin tartışıldığı ve müzakere edilmek üzere olduğunu’ belirterek, Tarafları bu öneriyi kabul etmeye ve gecikmeksizin derhal uygulamaya koymaya çağırdıklarını söyledi.

xssadf
Faşir’deki HDK üyeleri (AFP)

ABD, Suudi Arabistan, Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) ve Mısır, geçtiğimiz eylül ayında, önce insani yardım için ateşkes, ardından kalıcı ateşkes ve sivil yönetime geçiş için ortak bir bildiri yayınladı. Ancak bildiride savaşan tarafların hiçbirinin geçiş sürecine katılmayacağı belirtildi.

Boulos, ABD’nin ortaklarıyla birlikte, sivil yönetime geçiş de dahil olmak üzere daha geniş kapsamlı plan konusunda ‘önümüzdeki haftalarda bazı ilerlemeler kaydetmeyi’ umduğunu belirtti.

ABD’li yetkili, ‘en büyük önceliğin insani boyut ve insani ateşkes olmaya devam ettiğini’ vurguladı.


Irak’ın yeni parlamentosunda ‘siviller’ yok

IKBY’deki bir sandıkta oy kullanan bir seçmen (AFP)
IKBY’deki bir sandıkta oy kullanan bir seçmen (AFP)
TT

Irak’ın yeni parlamentosunda ‘siviller’ yok

IKBY’deki bir sandıkta oy kullanan bir seçmen (AFP)
IKBY’deki bir sandıkta oy kullanan bir seçmen (AFP)

Irak’ta geçtiğimiz hafta yapılan genel seçimlerde sadece Basra'daki Fav-Zaho İttifakı adayının bir sandalye kazandığı muhalefet kanadındaki üç ittifakın ezici bir yenilgiye uğramasıyla yeni parlamentoda sivil güçlerin temsiliyeti tamamen ortadan kalktı.

Sivil ittifaklar arasında Bedil, Sivil Demokratik Hareket, Fav-Zako ve Medeniyyun yer alıyordu ve yaklaşık 389 aday vardı. Ancak bu adayların çoğu, ittifak liderlerinin ‘sıfır’ olarak nitelendirdiği sonuçlar aldı.

Adaylar, geleneksel partilerin sahip olduğu etki ve finansman ağlarının belirleyici bir rol oynadığını, sivil güçlerin ise iç çekişmelerden ve zayıf organizasyon ve finansmandan şikayet ettiğini söylediler. Ayrıca, destekçileri arasındaki güven eksikliği ve katılımın azalmasının kazanma şanslarını düşürdüğünü de eklediler.

Adaylar, yenilgilerinin ‘seçimler adaletsizliğin olması’, siyasi finansmanın denetlenmemesi ve nüfuzlu grupların seçmenler üzerinde baskı kurmasından kaynaklandığını söylediler.