NASA'nın Mars'taki helikopteri ne zaman ölüme terk edilecek?

Ingenuity, Türkçe'de "hüner" anlamına geliyor (NASA)
Ingenuity, Türkçe'de "hüner" anlamına geliyor (NASA)
TT

NASA'nın Mars'taki helikopteri ne zaman ölüme terk edilecek?

Ingenuity, Türkçe'de "hüner" anlamına geliyor (NASA)
Ingenuity, Türkçe'de "hüner" anlamına geliyor (NASA)

NASA'nın Mars helikopteri Ingenuity, pazartesi günü Kızıl Gezegen'de 39 saniyelik bir uçuş denemesini başarıyla tamamladı. Böylece deneme, motorlu bir hava aracının başka bir gezegendeki ilk kontrollü uçuşu olarak tarihe geçti. 
Dünya dışında bir gezegende uçan ilk helikopter unvanını kazanan Ingenuity'den elde edilen veriler sayesinde NASA, gelecekte yine Mars'ta kullanılmak üzere yeni nesil helikopterler geliştirecek.
O helikopterler mürettebatlı Mars görevlerinde astronotlar için küçük yükleri taşıma işini üstlenecek ve uçurum, mağara, derin kraterler gibi ulaşılması zor yerleri inceleme görevlerini yerine getirecek.
Ingenuity'nin Kızıl Gezegen'deki maceraları bu uçuş denemesiyle sona ermedi. Hatta 1,8 kilogramlık helikopterin Mars'taki 31 günlük programının ilk aşamasını teşkil etti.

Yeni uçuşlar ve ölüme terk edilme
19 Nisan'da gerçekleşen deneme, Ingenuity için planlanan bir dizi test uçuşunun ilkiydi.
NASA mühendislerinden oluşan bir ekip, 31 Mars günü sürecek programı boyunca Ingenuity'nin uçma yeteneğini test etmeye devam edecek. Mars günü, Kızıl Gezegen'de bir güne eşdeğer, Dünya'daki bir gündense yaklaşık 40 dakika daha uzun sürüyor.
Uzay ajansının Jet İtki Laboratuvarı'nda Ingenuity Mars Helikopteri'nin proje yöneticisi MiMi Aung, uçuş denemesinden sonra yaptığı açıklamada, minik hava taşıtının, Mars'a gelecekte gönderilecek helikopterleri tasarlayacak mühendislere veri sağlamayı amaçladığını söyledi.
Aung, "Bu ilk uçuşun sonrasında, önümüzdeki günlerde 4 kez kadar uçuş denemesi planlıyoruz" dedi ve ekledi:
"Bunlar gittikçe zorlaşan uçuşlar, zorlu uçuşlar olacak. Bu döner kanatlı hava aracının sınırlarını sonuna kadar zorlayacağız."
Minik helikopter, başarıyla tamamlanan ilk uçuşunda üç metre yükseklikte 30 saniye kadar havada kaldı.
Yeni uçuşlarda araştırma ekibi, gelecek uçuşlarda hava aracını 4,5 metre yükseğe çıkarmayı ve 90 saniye boyunca havada tutmayı amaçlıyor. Bu süre içinde helikopterin yaklaşık 300 metre ilerleyebileceği düşünülüyor.
Öte yandan Ingenuity, zorlu Mars ortamında yaşamını uzun süre sürdürmek üzere tasarlanmadı. Bu nedenle 30 günlük sürenin ardından Perseverance, beraberinde Mars'a götürdüğü minik arkadaşını ölüme terk edecek.
 
Independent Türkçe, Inverse, NASA



Çığır açıcı gen tedavisi, işitme kaybını tek dozla düzeltti

Araştırmacı, sağırlığa yönelik bu tür bir tedavinin "sadece başlangıç" olduğunu söylüyor
Araştırmacı, sağırlığa yönelik bu tür bir tedavinin "sadece başlangıç" olduğunu söylüyor
TT

Çığır açıcı gen tedavisi, işitme kaybını tek dozla düzeltti

Araştırmacı, sağırlığa yönelik bu tür bir tedavinin "sadece başlangıç" olduğunu söylüyor
Araştırmacı, sağırlığa yönelik bu tür bir tedavinin "sadece başlangıç" olduğunu söylüyor

Vishwam Sankaran Bilim ve Teknoloji Muhabiri 

Yeni bir araştırmaya göre, çığır açan bir gen tedavisi tek bir enjeksiyonla insanlardaki işitme kaybını birkaç hafta içinde tersine çevirebiliyor.

İsveç'in Karolinska Enstitüsü'nden araştırmacılar son teknoloji tedavinin, doğuştan sağırlığı veya ileri derecede işitme bozukluğu olan çocuk ve yetişkinlerin işitme yetisini iyileştirdiğini ve klinik bir deneyde 7 yaşındaki bir çocuğun duyma becerisini neredeyse tamamen geri kazandığını açıkladı.

Hakemli dergi Nature Medicine'da detaylandırılan klinik çalışma, OTOF geninin sağlıklı bir kopyasının iç kulağa enjekte edilmesiyle 10 katılımcının tümünün işitmesinin gelişme gösterdiğini ortaya koydu.

Küçük ölçekli deney, OTOF adı verilen bir gendeki mutasyonlar sonucu genetik sağırlık veya ileri seviye işitme bozukluğundan muzdarip kişileri içeriyordu.

Bu mutasyonlar, ses sinyallerinin kulaktan beyne iletilmesinde kilit rol oynayan otoferlin proteininin eksikliğine neden oluyor.

Araştırmacılar tedavinin en çok çocuklarda işe yaradığını belirtse de yetişkinlere de fayda sağlayabileceğini söylüyor.

Deneyde adeno ilişkili virüsün sentetik ve zararsız bir versiyonu kullanılarak düzgün işleyen bir OTOF geni tek bir enjeksiyonla iç kulağa verildi.

Tedavinin etkileri hastaların çoğunda belirgin biçimde görülürken, işitme yetisi sadece bir ay sonra hızla iyileşti.

Araştırmacılar 6 ay sonra tüm katılımcılarda işitmede önemli ölçüde iyileşme kaydedildiğini ve algılanabilir ortalama ses seviyesinin 106 desibelden 52 desibele düştüğünü belirtiyor.

Çalışmada tedaviye en iyi yanıt verenlerin 5 ila 8 yaşındakiler olduğu tespit edildi.

7 yaşındaki bir kız çocuğu işitme yetisini neredeyse tamamen hızla geri kazandı ve 4 ay sonra annesiyle günlük konuşmalar yapabilmeye başladı.

Karolinska Enstitüsü'nden çalışmanın ortak yazarı Maoli Duan, "Bu yöntem ilk kez ergenler ve yetişkinlerde test edildi" diyor.

Katılımcıların çoğunda işitme duyusunun büyük ölçüde iyileşmesi, yaşam kaliteleri üzerinde derin bir etki yaratabilir. Şimdi bu etkinin ne kadar kalıcı olduğunu görmek için bu hastaları takip edeceğiz.

Araştırmacılar ayrıca tedavinin güvenli olduğunu ve iyi tolere edildiğini de saptadı. Katılımcılar 6-12 aylık takip süresinde herhangi bir ciddi yan etki bildirmedi.

En yaygın reaksiyon, bir tür akyuvar olan bağışıklık sistemi nötrofillerinin sayısındaki azalmaydı.

"OTOF sadece başlangıç" diyen Dr. Duan, araştırmacıların GJB2 ve TMC1 gibi diğer yaygın sağırlık genleri üzerinde de çalıştığını ekliyor.

Bunların tedavisi daha karmaşık ancak bugüne kadarki hayvan deneyleri umut verici sonuçlar ortaya koyuyor. Farklı genetik sağırlık türlerinden muzdarip hastaların bir gün tedavi görebileceğine güvenimiz tam.

Independent Türkçe, independent.co.uk/news