35 yıl sonra nükleer felaket: Nesli tehlikede olan "Moğol atları" Çernobil'i yuva belledi

Yasaklı bölgedeki biyoçeşitlilikte 30 seneyi aşkın sürede artış gözlemlendi (AFP)
Yasaklı bölgedeki biyoçeşitlilikte 30 seneyi aşkın sürede artış gözlemlendi (AFP)
TT

35 yıl sonra nükleer felaket: Nesli tehlikede olan "Moğol atları" Çernobil'i yuva belledi

Yasaklı bölgedeki biyoçeşitlilikte 30 seneyi aşkın sürede artış gözlemlendi (AFP)
Yasaklı bölgedeki biyoçeşitlilikte 30 seneyi aşkın sürede artış gözlemlendi (AFP)

Çernobil nükleer santral felaketinden sonra yasaklı bölge ilan edilen alan, nesli tükenme tehlikesi altındaki atların evi oldu.
26 Nisan 1986'da Çernobil kentinde yaşanan nükleer reaktör patlaması, tarihin en yıkıcı çevre felaketlerinden biri olmuştu.
Dönemin Sovyetler Birliği'ne bağlı Ukrayna'nın başkenti Kiev'in 130 kilometre kuzeyindeki kent ve çevresinde facia sonrasında herkes tahliye edilmiş, alan "yasaklı bölge" olarak ilan edilmişti.  
Ukraynalı yetkililer, bölgenin insanların yaşaması için 24 bin yıl boyunca uygun olmayacağını söylüyor.
Öte yandan bölge sığın geyikleri, kurtlar ve soyu tükenme tehlikesi altındaki Przewalski yaban atlarının yaşam alanına dönüştü.
Moğol atı olarak da bilinen Przewalski yaban atlarından 30 tanesi, 1998'deki bir araştırma kapsamında, facianın yaşandığı alanda nesli tükenen yaban atı türlerinden Tarpanlar yerine bölgeye getirilmişti.
Kısa süre sonra araştırma durdurulsa bile atlar bölgede kaldı ve şu anda sayıları yasaklı bölge içinde 150'ye ulaşırken, Belarus sınırının öteki tarafındaysa 60'ı buldu.
Çernobil doğa koruma biriminin başındaki Denys Vyshnevsky, "facianın paradoksal olarak biyoçeşitliliği korumak için eşsiz bir fırsat yarattığını" ifade etti.
Çernobil Radyasyon ve Ekolojik Biyosfer Rezervi'nden araştırmacı Sergiy Zhyla ise uygun koşullar altında Moğol atlarının sayısının 500'e kadar çıkabileceğini belirtti.
Koruma çalışmalarına katılan Prag Hayvanat Bahçesi'nden araştırmacılar, Przewalski yaban atlarının toplam sayısının dünyada 2 bin 700 civarına çıktığını söyledi.
Vyshnevsky, "Arazinin, insanların bölgeyi feci şekilde sömürmeden önceki halini yeniden yaratacağız" dedi.

Independent Türkçe, Phys.org, CGTN



Eski Doctor Who yıldızından dizinin yeni versiyonuna eleştiri

Fotoğraf: BBC Studios
Fotoğraf: BBC Studios
TT

Eski Doctor Who yıldızından dizinin yeni versiyonuna eleştiri

Fotoğraf: BBC Studios
Fotoğraf: BBC Studios

1982-1984'te Zaman Lordu'nu canlandıran Doctor Who yıldızı Peter Davison, uzun soluklu dizinin son sezonlarını "hikayedeki devasa boşluklar" nedeniyle eleştirdi.

Tom Baker'ın ardından karakterin 5. enkarnasyonunu canlandıran 74 yaşındaki Davison, BBC'nin 2005'te yeniden başlattığı bilimkurgu dizisinin kalitesini sorguluyor.

The Lewis Nicholls Show'a konuşan aktör, "Nedense bilimkurguda saatte 160 kilometre hızla gitmeleri gerektiğini düşünüyorlar" dedi.

Hikayede doğrudan bir sonraki bölüme geçiliyor ve beynin boşlukları doldurması bekleniyor... Belki genç ve sağlıklı biri bunu yapabilir. Bilemiyorum.

Davison, Doctor Who'nun son bölümlerini "ileride izlenmesi istenen" bir yapımın "fragmanına" benzetti.

Kanal patronlarının "insanların dikkat süreleri"yle ilgili endişelerinin, televizyon programlarının kötüleşmesine katkıda bulunabileceğini söyledi.

Davison "Eğer iki dakikada bir bir şeyler olmazsa insanların televizyonu kapatacağını düşünüyorlar, ki bunun doğru olduğuna inanmıyorum" diye devam etti.

Öte yandan Davison, geri dönen dizi sorumlusu Russell T. Davies'in, eski Doctor Who'nun sık sık eleştirilen bir yönünü, yani ana karakterin yol arkadaşını az kullanma alışkanlığını "düzelttiğine" değindi. Ancak dizinin artık hikayeden çok görsel efektlere öncelik verdiğini belirtti.

Oyuncu "Özel efektler daha da iyileştikçe, dizinin sadece onlardan ibaret hale gelmesi gibi bir tehlike var" dedi.

VDFGTH
Peter Davison 1982-1984 döneminde Doctor Who'da oynadı (BBC)

Doctor Who'nun yıllarca demirbaşı olan Davison, 2022'de Jodie Whittaker'ın son bölümünde kısa bir kameoyla rolünü yeniden canlandırmıştı. Whittaker'ın kendisi de geçen ay Ncuti Gatwa'nın veda bölümünde kısa süreliğine görünmüştü.

Davison ayrıca 2005-2010'da dizinin başrolünü üstlenen bir diğer eski Doctor Who yıldızı David Tennant'la birlikte özel bir sesli program yapmıştı. İki yıldızın dizi dışında da bir bağı var: Davison'ın kızı Georgia, 2011'den beri Tennant'la evli.

Tennant, Georgia'ya BBC'de 2008'de yayımlanan "The Doctor's Daughter" adlı bölümde birlikte rol alırken tanışmış ve 2020'de, bir başka Doctor Who yıldızının çocuğuyla evlenmenin "biraz aptalca geldiğini" itiraf etmişti.

Yayıncı Gaby Roslin'in podcast'ine katılan İskoç aktör, ilişkileri hakkında "Doctor Who hayatımın içine işlediği için sonunda doktorlardan birinin kızıyla evlenmek biraz aptalca geliyor; buna aykırı duran pek çok şey vardı" demişti.

Ancak Georgia ilişkilerinin "itici gücünün" kendisi olduğunu belirterek "Bu kadar çok uğraşmasaydım bu gerçekleşmeyebilirdi" ifadelerini kullanmıştı.

Independent Türkçe