Yemen Parlamento Başkanı Berkani’den BM’ye savaşı ve Husilerin uzlaşmazlığını durdurmak için adım atma çağrısı

Yemen Parlamentosu Başkanı Sultan el-Berkani (Twitter)
Yemen Parlamentosu Başkanı Sultan el-Berkani (Twitter)
TT

Yemen Parlamento Başkanı Berkani’den BM’ye savaşı ve Husilerin uzlaşmazlığını durdurmak için adım atma çağrısı

Yemen Parlamentosu Başkanı Sultan el-Berkani (Twitter)
Yemen Parlamentosu Başkanı Sultan el-Berkani (Twitter)

Yemen Parlamentosu Başkanı Sultan el-Berkani, Husi milislerin Marib'e yönelik artan saldırılarını artırarak savaşçılarını seferber den Husilerin uzlaşmazlığını kınayarak Birleşmiş Milletler’e (BM) çatışmayı ve Marib'e yönelik saldırıyı durdurmak için adımlar atma çağrısında bulundu. Berkani’nin çağrısı, BM Yemen Özel Temsilcisi Martin Griffiths ile video-konferans yoluyla yaptığı toplantı sırasında geldi.
Berkani’nin ofisi tarafından yapılan açıklamada, Berkani'nin Griffiths ile Yemen'deki gelişmeleri ve Husi darbeci milislerin Marib kentindeki devam eden saldırılarını görüştüğü belirtildi.
Görüşmede ayrıca, Marib kentinde Husilerin başlattığı yıkıcı savaşı durdurmak için atılacak gerekli ve acil adımlar ve BM Temsilcisi’nin BM himayesinde Yemen krizini çözme çabaları ele alındı. Berkani, Yemen’in çeşitli vilayetlerindeki yaşam, ekonomik ve sağlık koşullarının kötüleşmesi ve milislerin Yemen halkının servetini yağmalayarak savaş operasyonlarını finanse etmek için kullanması durumuna değindi.
Açıklamaya göre Yemen Parlamentosu Başkanı, hükümetin barışa ulaşma çabalarını memnuniyetle karşıladığına dikkati çekerek, Yemen krizini sona erdirme hevesini dile getirdi. Hükümetin sonuncusu Suudi girişimi olmak üzere buna yönelik tüm girişimleri olumlu bir şekilde ele aldığını belirten Berkani, Husilerin uzlaşmazlığına işaret ederek milislerin tüm girişimleri reddettiğini ve tüm anlaşmaları ihlal ederek  bu konudaki tüm uluslararası çabaları baltaladığını vurguladı. Ayrıca, savaş ve Husi tırmanışı sürerken barıştan bahsetmenin istenen sonuçları vermeyeceğini ifade etti.
Açıklamaya göre Berkani, BM Temsilcisi’nin Marib'deki savaşı durdurma çabalarının başarı ve acil ve olumlu sonuçların elde edilmesiyle sonuçlanmasını umduğunu dile getirdi.
Yemen Parlamento Başkanı açıklamasını şu sözlerle sürdürdü:
“Marib'de, özellikle milislerin halka, yerlerinden edilmişlere ve güvenliğe karşı yürüttüğü savaş sonucunda her gün yüzlerce kişi öldüğü için bu durum BM’nin güvenilirliğini tehlikeye atıyor. Savaşın devam etmesi ve özellikle milislerin savaşın başlangıcından bu yana çeşitli aşamalarda uyguladıkları Marib'deki petrol ve gaz tesislerinin Husi terörist eylemlerine maruz kalması, zararları Yemen'in her yerine ulaşacak büyük bir insani, çevresel ve ekonomik felakete yol açacak.”
BM Yemen Özel Temsilcisi Martin Griffiths’in ise açıklamasında, Marib'deki savaşı durdurmak ve nüfusu ve yerinden edilenleri korumak için tüm taraflarla yaptığı çabalara değindiği ve BM’nin  Husiler tarafından  gerçekleştirilen her türlü askeri eylemi reddettiğini vurguladığı aktarıldı. Griffiths ayrıca, BM’nin bu askeri eylemlerden kaynaklanacak risklerin büyüklüğünün ve Marib halkının ve yerlerinden edilmişlerin maruz kalacağı sonuçların farkında olduğuna dikkat çekti.

Mısır’dan Yemen hükümetine ve Suudi Arabistan girişimine destek
Mısır Dışişleri Bakanı Samih Şukri ise, ülkesinin Yemen halkının güvenlik, istikrar ve kalkınma beklentilerini karşılayan kapsamlı bir siyasi çözüme ulaşmayı amaçlayan tüm çabalara destek verdiği yönündeki tutumunu yineledi. Mısır hükümetinin Körfez Girişimi, Ulusal Diyalog Konferansı’nda alınan kararlar ve Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’nin (BMGK) 2216 sayılı kararını içeren üç referansa dayalı siyasi çözüm yoluyla Yemen krizini sona erdirme yönündeki kararlı tutumunu vurguladı.
Bakan Şukri dün Kahire'de BM Yemen Özel Temsilcisi ile bir araya geldi. Mısır Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Büyükelçi Ahmed Hafız'a göre Şukri açıklamasında, Mısır'ın Yemen devletinin mevcut hükümetini destekleme ve birliğini, bağımsızlığını ve toprak bütünlüğünü destekleme yönündeki kesin tutumunu tekrar teyit ederek, Yemen'deki güvenlik ve istikrarın Mısır ulusal güvenliği ve genel olarak Arap bölgesinin güvenliği için son derece önemli olduğunu vurguladı. Ayrıca, Bab el-Mendeb Boğazı’ndaki güvenlik ve geçiş özgürlüğünün Mısır ulusal güvenliği için de özel bir öneme sahip olduğuna dikkati çekti.
Mısır'ın Suudi Arabistan topraklarına yönelik devam eden Husi saldırılarını kesin bir şekilde reddettiğini ve kınadığını belirten Şukri, ülkesinin ulusal güvenliğini savunmak için aldığı tüm önlemlerde Riyad'a desteğini yineledi. Ayrıca Mısır'ın Yemen krizini çözmek için Suudi girişimini desteklediğini ve memnuniyetle karşıladığını ifade etti.
Mısır'dan yapılan açıklamaya göre Griffiths, Dışişleri Bakanı Samih Şukri’ye Yemen’deki son gelişmeler ve Yemen'deki durumun geleceğine ilişkin vizyonunun yanı sıra, ateşkes sağlama ve siyasi süreci yeniden başlatma amacıyla yürüttüğü çabalar hakkında bilgi verdi. Yemen krizine kapsamlı ve sürdürülebilir bir çözüme ulaşma noktasında Mısır'ın siyasi bir çözümü destekleme ve sürekli destek sağlama rolüne övgüde bulunan Griffiths, aynı zamanda Mısır’ın Yemen halkına ve topraklarında ikamet eden Yemen toplumuna gösterdiği özenden dolayı takdirlerini dile getirdi.
Bakan Şukri, Mısır'ın BM temsilcisinin Yemen'deki siyasi bir çözüme ulaşma çabalarına verdiği desteği dile getirdi. Taraflar ayrıca, bir sonraki aşamada Yemen ve halkının beklentilerini karşılamak amacıyla istişarelere devam etme konusunda anlaştı.

 


İsrail, önde gelen Hamas liderlerinden Raid Saad'a suikast düzenledi

Hamas lideri Raid Saad (sosyal medya)
Hamas lideri Raid Saad (sosyal medya)
TT

İsrail, önde gelen Hamas liderlerinden Raid Saad'a suikast düzenledi

Hamas lideri Raid Saad (sosyal medya)
Hamas lideri Raid Saad (sosyal medya)

İsrail Times gazetesine göre, İsrailli bir yetkili bugün, Hamas'ın üst düzey lideri Raid Saad'ın Gazze şehrinde düzenlenen bir hava saldırısında öldürüldüğünü doğruladı. Bu da İsrail'in ateşkes anlaşmasını ihlal etmesi anlamına geliyor.

Alman Basın Ajansı'na (DPA) göre görgü tanıkları ve sağlık kaynakları bugün, Gazze şehrinin güneybatısındaki Raşid Caddesi üzerindeki Nablusi kavşağı yakınlarında bir araca düzenlenen İsrail hava saldırısında dört Filistinlinin öldüğünü ve birçok kişinin de yaralandığını bildirdi.

Görgü tanıkları, İsrail uçağının Nablusi Meydanı yakınlarında bir araca birkaç füze ateşlediğini, aracı imha ettiğini ve can kayıplarına yol açtığını söyledi. Ambulans ekipleri, ölü ve yaralıları hastanelere taşımak için acilen olay yerine gitti.

İsrail askeri sözcüsü Avichay Adraee ise yaptığı açıklamada, ordu ve Şin Bet'in (İsrail Güvenlik Teşkilatı) Gazze Şehrinde üst düzey bir Hamas komutanını hedef alan bir saldırı düzenlediğini ve onu son zamanlarda hareket için silah üretimi ve yeniden yapılanma çalışmaları yapmakla suçladığını belirtti.

İsrail Ordu Radyosu, saldrırının hedefinin, İzzeddin el-Haddad'dan sonra "Hamas'ın ikinci adamı" ve askeri üretim dosyasından sorumlu kişi olarak tanımladığı Raid Saad olduğunu bildirdi. İsrail'in bugünkü operasyonu gerçekleştirmeden önce son haftalarda kendisine birkaç kez suikast girişiminde bulunduğunu belirtti.

Şarku’l Avsat’ın İbranice yayın yapan Ynet internet sitesinden aktardığına göre Raid Saad Hamas'ın askeri kanadı olan Kassam Tugayları'nın liderlerinden biri.

Hamas'tan hava saldırısının hedefinin kimliğiyle ilgili resmi bir açıklama yapılmadı.

Axios haber sitesi, İsrail'in saldırıdan önce Amerika Birleşik Devletleri'ni önceden bilgilendirmediğini ifade etti.


Suriye halkının merkezi mi yoksa federal devlet mi anlaşmazlığı üzerine bir okuma

Şam'da Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esed'in devrilmesini kutlamak için düzenlenen havai fişek gösterileri arasında muhaliflerin bayrağını dalgalandıran bir Suriyeli (Reuters)
Şam'da Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esed'in devrilmesini kutlamak için düzenlenen havai fişek gösterileri arasında muhaliflerin bayrağını dalgalandıran bir Suriyeli (Reuters)
TT

Suriye halkının merkezi mi yoksa federal devlet mi anlaşmazlığı üzerine bir okuma

Şam'da Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esed'in devrilmesini kutlamak için düzenlenen havai fişek gösterileri arasında muhaliflerin bayrağını dalgalandıran bir Suriyeli (Reuters)
Şam'da Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esed'in devrilmesini kutlamak için düzenlenen havai fişek gösterileri arasında muhaliflerin bayrağını dalgalandıran bir Suriyeli (Reuters)

Macid Kıyali

Suriye’de Beşşar Esed rejiminin düşmesinin ardından geçiş dönemi liderliği ile muhalifleri arasında yaşanan iç çatışma, siyasi sistemin niteliği, özellikle de merkeziyetçilik mi yoksa ademi merkeziyetçilik mi, merkezi bir devlet mi yoksa federal bir devlet mi tartışmaları üzerine yoğunlaşıyor.

Bu konu meşru olmasına rağmen, tartışmaya katkı sağlamak amacıyla bazı temel gözlemler aşağıda sunuyorum.

İlk gözleme göre ademi merkeziyetçilik ya da federalizm meselesini gündeme getirmek, bu konuda kutuplaşmanın temel nedeninin Suriye’deki iç çatışmada kimlik, etnik, mezhepsel ve bölgesel özelliklerin baskın olması olduğu gerçeğini görmeyi zorlaştırdı.

Çatışmanın önde gelen tarafları, siyasi veya sınıfsal güçleri ya da tarafları temsil etmekten ziyade kimlik temelli yahut mezhepsel, etnik ve bölgesel kimliği vurgulayan taraflar olduklarından, bu konunun siyasi niteliği göz ardı ediliyor.

Dikkati çeken ikinci gözleme göre ise federal ya da ademi merkeziyetçi bir devlet için mücadele eden güçler, bunu demokrasi meselesinden daha öncelikli tutuyorlar. Bunun nedeni, söz konusu güçlerin (SDG, Suveyda'daki Hicri Hareketi ve kıyı şeridinde Esed rejiminin çöküşünden etkilenen güçler) demokratik olmayan güçler olmaları. Prensipte pozisyonları, politikaları ve tercihleri ve temsil ettiklerini iddia ettikleri gruplarla olan ilişkileri göz önüne alındığında bu güçlerin Esed rejimi altında kendilerini ifade etmedikleri ve bu konuyu bu kadar yoğun bir şekilde gündeme getirmedikleri unutulmamalı.

Üçüncü ve belki de en önemli gözleme göre federal bir devlette kimlik statüsü konusundaki çatışmaya öncelik verilmesi, devletin kurulması ve vatandaşlık taleplerini ya gölgeliyor ya da ön plana çıkarıyor. Bunların, 54 yıllık Esed döneminde eksik olan iki temel unsur olduğu ve özellikle mevcut koşullarda, yani devletin kurumlar ve hukuk devleti olarak yeniden kurulması ve vatandaşların güçlendirilmesi, böylece Suriyelilerin gerçek anlamda özgür ve eşit vatandaşlar olarak bir halk haline gelmeleri için ülke genelinde Suriyelilerin en çok ihtiyaç duyduğu unsurlar olduğu unutulmamalı.

Bu yüzden iki temel sorunla karşı karşıyayız. Bunlardan birincisi, artık var olmayan Esed rejiminin Suriye'nin birliğini zayıflatıp bozmayı başarması, Suriyelileri mezhep, din, etnik köken, bölge ve aşiret aidiyetlerine göre sınıflandırması ve ‘böl ve yönet’ politikası uyarınca onları birbirlerine düşürmesinden kaynaklanıyor.

İkinci sorun, Suriyelilerin kendi koşullarını kontrol edememeleri. Bu durum, Suriye’nin geleceğinin, Suriye halkının aleyhine, uluslararası güçlerin, özellikle ABD ve bölgesel tarafların meselesi haline gelmesine neden oldu. Bu durum, kimlik çatışmaları, özellikle de silahlı çatışma veya silahlı milisler şeklinde ortaya çıkan çatışmalar için de geçerli.

Federalizm, bir ülkeyi bölmek değil, aksine ülkenin birliğini organize etmek ve merkezin statü, egemenlik ve kaynaklar konusunda çevre bölgelere müdahale etmesini önlemek için daha uygun bir yöntem. Böylelikle karşılıklı güven temelinde hükümete daha geniş katılım sağlanır.

Suriye geçiş dönemi yönetimi ve Suriye muhalefetinin geri kalanı, gelecekteki siyasi sistemin nasıl olacağı ve otoriterliğin ve marjinalleşmenin geri dönüşünü önlemeye katkıda bulunanlar da dahil olmak üzere yeni konsensüsler oluşturmak için neyin uygun olduğu konusunda kafa karışıklığı ya da netlik sağlanamaması ortaya çıkan federalizm ve ademi merkeziyetçilik konusundaki tartışmalardan sorumlu.

Aslında, yeni yönetime bağlı olanlar ve geleneksel Suriye muhalefeti tarafından federalizmin reddedilmesinin sebebi, aceleci davranışlar, duygusal ve milliyetçi coşku ve önyargılar.

Söz konusu tartışmayı kapatmak yerine açmalı, tüm soruları sormalı. Çünkü Suriye’nin geleceği tartışmaya açık. Tüm Suriyeliler bu tartışmayla ilgileniyor ve bu konuda cevaplar bulmaya katkıda bulunuyor.

Daha spesifik olarak, federal ya da ademi merkeziyetçi bir devlet tartışmasıyla ilgili olarak, federalizmin herhangi bir ülkenin bölünmesi anlamına gelmediği, aksine birliğin daha uygun bir şekilde örgütlenmesi ve merkezin statü, egemenlik ve kaynaklar konusunda çevreyi kötü yönde etkilemesini önlemek için, karşılıklı güvene dayalı yönetişime daha geniş katılımı garanti eden bir sistem olduğunun anlaşılması gerekiyor.

Toplumun yönetimini etkileyen sorunlara güvenlik çözümleri getirilemedi. Çünkü herhangi bir güvenlik çözümü coğrafyaya, topluma, egemenliğe ve devlete sadece bölünmeler getirir.

Tüm bunlar bölünmek değil, federalizm gücün paylaşılması anlamına gelir. Dışişleri, savunma ve genel ekonomi yönetimi gibi devlet egemenliği ile ilgili konularda merkezileşme söz konusu. Bunların tümü birleşik parlamento ve merkezi hükümetin sorumluluğunda. Öte yandan iç güvenlik, eğitim, sağlık ve yerel kalkınma konularının yönetimi eyaletlerin veya yerel yönetimlerin yetki alanına girer.

Burada bazılarının endişelerini hafifletebilecek en önemli nokta, federalizmin etnik köken/milliyet veya din/mezhep yerine coğrafyaya dayalı olmasıdır. Çünkü herhangi bir kimlik meselesi, demokratik karakterini zayıflatır ve eşit vatandaşlık haklarının ve vatandaşların devletinin güçlenmesini engeller. Tıpkı Lübnan'da ve Irak'ta olduğu gibi.

Elbette, birçok alanda idari meselelerle ilgili olan ademi merkeziyetçi bir devleti, anayasaya göre yetkileri paylaşan federal bir devletle karıştırmak bir sorundur. Şarku'l Avsat'ın al Majalla'dan aktardığı analize göre federal devleti ayrılıkçı bir devlet olarak görmek de bir tür karışıklık veya yanılgı olarak adlandırılabilir, ancak bu doğru değil, çünkü merkezi devletler, yönetim, temsil ve kaynak dağıtımında esnekliğe sahip federal devletlere göre ayrılmaya çok daha yatkındır, zira günümüzün en büyük, en güçlü ve en zengin devletleri federal devletlerdir.

Bu yüzden herhangi bir kimlik grubuyla anlaşmazlık, kavramların karışmasına veya çarpıtılmasına yol açmamalı. Örneğin, İsrail'in siyasi sistem olarak demokrasiyi benimsemesi, demokrasiye karşı düşmanlığı teşvik etmemeli. Ayrıca, belirli bir önermeye elverişli olmayan koşullar olduğunu gözlemlememiz, bu kavramın tartışmaya açılmaması, geliştirilmemesi ve belirli bir ülkede devlet kurulması için ulusal birliği oluşturmaya hizmet eden bağlamlara yerleştirilmemesi gerektiği anlamına gelmez.

Son olarak, bu alanda, özellikle Suriye bağlamında, dikkate alınması gereken iki konu var. Öncelikle ülkenin toprakları üzerinde devlet egemenliğinden söz edilmesi için bunun halkın birliği gerçeğine dayanması gerekiyor. İkinci olarak ise toplumun yönetimini etkileyen sorunlara güvenlikle ilgili bir çözüm bulunmuyor, çünkü herhangi bir güvenlik çözümü coğrafyanın, toplumun, egemenliğin ve devletin bölünmesine yol açar.

*Bu analiz Şarku’l Avsat tarafından Londra merkezli al Majalla dergisinden çevrilmiştir


Tedmür'de ortak devriyeye düzenlenen saldırıda Suriyeli ve Amerikalı personel yaralandı

 Suriye polisi (Suriye İçişleri Bakanlığı)
Suriye polisi (Suriye İçişleri Bakanlığı)
TT

Tedmür'de ortak devriyeye düzenlenen saldırıda Suriyeli ve Amerikalı personel yaralandı

 Suriye polisi (Suriye İçişleri Bakanlığı)
Suriye polisi (Suriye İçişleri Bakanlığı)

Suriye güvenlik kaynakları bugün, Suriye güvenlik güçleri ile ABD kuvvetlerinin, ülkenin orta kesimindeki Tedmür kentinde ortak devriye sırasında silahlı saldırıya uğradığını bildirdi.

Suriye resmi haber ajansı SANA’ya konuşan bir güvenlik kaynağı, saldırıda Suriye güvenlik güçlerinden iki kişinin ve bazı ABD askerlerinin yaralandığını, saldırıyı gerçekleştiren kişinin ise öldürüldüğünü açıkladı.

Kaynak, olayın ardından ABD’ye ait helikopterlerin yaralıları et-Tanf Üssü’ne tahliye ettiğini belirterek, saldırının nedenleri ve koşullarına ilişkin henüz bilgi bulunmadığını ifade etti.

Olay nedeniyle Deyrizor-Şam uluslararası kara yolunda trafiğin geçici olarak durdurulduğu, bölge semalarında ise yoğun hava hareketliliği yaşandığı kaydedildi.