Irak Cumhurbaşkanı Salih, Erbil-Bağdat hattında çözüm bekleyen meseleleri görüştü

İran Dışişleri Bakanı Muhammed Cevad Zarif’in Irak Kürt Bölgesel Yönetimi’ni (IKBY) ziyaretinin ardından Kürt liderler bir araya geldi.

Irak Kürt Bölgesel Yönetimi (IKBY) Başkanı Neçirvan Barzani, Erbil’de Irak Cumhurbaşkanı Berhem Salih’i karşıladı. (Rudaw)
Irak Kürt Bölgesel Yönetimi (IKBY) Başkanı Neçirvan Barzani, Erbil’de Irak Cumhurbaşkanı Berhem Salih’i karşıladı. (Rudaw)
TT

Irak Cumhurbaşkanı Salih, Erbil-Bağdat hattında çözüm bekleyen meseleleri görüştü

Irak Kürt Bölgesel Yönetimi (IKBY) Başkanı Neçirvan Barzani, Erbil’de Irak Cumhurbaşkanı Berhem Salih’i karşıladı. (Rudaw)
Irak Kürt Bölgesel Yönetimi (IKBY) Başkanı Neçirvan Barzani, Erbil’de Irak Cumhurbaşkanı Berhem Salih’i karşıladı. (Rudaw)

Bağdat ve Erbil petrol anlaşmazlığında orta yolu bulmalarına (ki bu durum 2021 bütçesinin kabulünün gecikmesine neden olmuştu) rağmen iki taraf arasında anayasa, siyasi koalisyonlar ve Türkiye ile İran gibi komşu ülkelerin pozisyonları gibi çözüm bekleyen meseleler halen varlığını koruyor.
Irak Cumhurbaşkanı Berhem Salih söz konusu meseleleri görüşmek ve İran Dışişleri Bakanı Muhammed Cevad Zarif’in Erbil ziyareti sonrasında Kürtler arasında ortak bir söylem belirlemek amacıyla dün Irak Kürt Bölgesel Yönetimi’nin (IKBY) başkenti Erbil’i ziyaret etti.
Ziyareti takip eden kaynakların aktardığına göre Cumhurbaşkanı Salih Erbil’deki temasları kapsamında IKBY Başkanı Neçirvan Barzani, Başbakan Mesrur Barzani ve Meclis Başkanı Revaz Faik ile bir araya geldi. Görüşmelerde en son siyasi gelişmeler ve Bağdat ile Erbil arasında çözüm bekleyen meseleler ele alındı.
Ziyareti takip eden bir Kürt kaynak, Şarku’l Avsat’a yaptığı açıklamada, Salih’in IKBY’li yetkililerle görüşmelerinde Kürdistan Demokrat Partisi (KDP) ile Kürdistan Yurtseverler Birliği (KYB) arasındaki ilişkiler başta olmak üzere Kürt siyasi partiler arasındaki gerginliğin yanı sıra Bağdat ve Erbil arasında çözüm bekleyen temel meseleleri masaya yatırdığını aktardı. Kaynak, tarafların “genel hatlarıyla Kürtlerin Iraklı siyasi partilerle olan ilişkileri, seçimlere aktif katılım ve gelecek dönemde siyasi süreçle ilgili konularda genel siyasetin resmi” gibi konuları görüştüğünü belirtti.
Cumhurbaşkanı Salih, Erbil’in Selahaddin ilçesinde KDP’nin ofisini ziyaret etti. KDP Sözcüsü Mahmud Muhammed, ziyaretin ardından düzenlediği basın toplantısında, Cumhurbaşkanı Salih’in Erbil’de Kürt taraflarla görüştüğü sırada KDP’den bir heyetin gelecek seçimleri, diğer Iraklı taraflarla siyasi koalisyon meselesini ve Kerkük, Ninova, Sincar ve Mahmur bölgelerine geri dönüşleri görüşmek amacıyla şu anda Bağdat’ta bulunduğunu belirtti. Muhammed, “Ancak işler henüz çözülmüş değil” dedi.
Irak erken seçimlerinde partiler arasında kurulması beklenen koalisyonlara değinen Muhammed, “(Sadr Hareketi’ne bağlı) Sairun Koalisyonu ile konuştuk. Fakat şu ana kadar resmi bir anlaşma bulunmuyor” ifadesini kullandı. 54 sandalye ile Irak Meclisi’nde en büyük koalisyonu oluşturan Sadr Hareketi, 10 Ekim’de yapılması kararlaştırılan seçimlerde daha fazla sandalye kazanmak için çalışıyor. Sadr Hareketi’nin bu hedefi onu ülkedeki siyasi parti ve grupların ilgi odağı haline getirdi.
Muhammed, Peşmerge güçlerinin Kerkük’e dönüşü hakkında, “Anayasa’nın 140’ıncı maddesinin aktifleştirilmesini ve bu yolla Peşmerge’nin bu bölgelere dönüşü için mekanizma oluşturulmasını talep edeceğiz” diye konuştu. Muhammed, Peşmerge’nin bu bölgelere dönmesinin, güvenlik ihlalleri ve terör saldırılarının engellenmesi noktasında Iraklı güvenlik güçleri arasındaki koordinasyonu güçlendireceğini vurguladı.
Cumhurbaşkanı Salih, IKBY Başbakanı Mesrur Barzani ile görüşmesinde Erbil ve Bağdat arasında çözüm bekleyen sorunları ve bunların anayasa temelinde çözümünü ele aldı. IKBY Başbakanlık Ofisi’nden yapılan açıklamada, Başbakan Mesrur Barzani’nin Cumhurbaşkanı Berhem Salih’i karşıladığı belirtilerek, iki tarafın Irak ve IKBY’deki son durumları görüştüğü bildirildi. Açıklamaya göre merkezi hükümet ile IKBY hükümeti arasında çözüm bekleyen sorunların Anayasa’ya göre çözülmesinin gerekliliği vurgulandı.



Hamas kaynakları: Trump'ın yerinden edilme konusundaki söylemleri Washington'dan bize söylenenlerle uyuşmuyor

ABD Başkanı Donald Trump, pazartesi günü Washington'daki Beyaz Saray'da İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ile bir araya geldi. (Reuters)
ABD Başkanı Donald Trump, pazartesi günü Washington'daki Beyaz Saray'da İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ile bir araya geldi. (Reuters)
TT

Hamas kaynakları: Trump'ın yerinden edilme konusundaki söylemleri Washington'dan bize söylenenlerle uyuşmuyor

ABD Başkanı Donald Trump, pazartesi günü Washington'daki Beyaz Saray'da İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ile bir araya geldi. (Reuters)
ABD Başkanı Donald Trump, pazartesi günü Washington'daki Beyaz Saray'da İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ile bir araya geldi. (Reuters)

ABD Başkanı Donald Trump'ın pazartesi akşamı Beyaz Saray'da İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ile görüşmesi sırasında yaptığı açıklamalar, Gazze Şeridi'nde ‘yakında’ yeni bir ateşkes anlaşmasına varılabileceğine dair umutları arttırdı, ancak aynı zamanda birçok soruyu da beraberinde getirdi.

Görüşme sırasında Trump savaşın ‘yakın gelecekte duracağını’ vurguladı. “Gazze'deki savaşın durmasını istiyorum” diyen Trump'ı bu ‘yakın zamanda durma’ iddiasına iten nedenler ve Hamas'ın yeni önerileri olup olmadığı soruları gündeme geldi.

Trump, başkanlığının ilk günlerinde Gazze Şeridi'nin nüfusundan arındırılmasını ve ABD tarafından devralınmasını önerdiği planını hatırlattı. Pazartesi günkü toplantıda Trump, “ABD gibi bir gücün orada olması, Gazze Şeridi'ni kontrol etmesi ve sahiplenmesi iyi bir şey olur” dedi.

Diğer yandan Hamas resmi bir açıklama yapmadı. Ancak hareketten kaynaklar Şarku’l Avsat'a bu tür açıklamaların ‘hareketin liderliğine ya da arabuluculara iletilenlerle hiçbir ilgisi olmadığını’ söyleyerek, ABD yönetiminin son dönemdeki tutum değişikliğini vurguladı.

Kaynaklar, yerinden edilmeden bahsetmenin perde arkasında olup bitenlerle tutarsız olduğunu, bu planın artık mevcut olmadığını ve konunun İsrail'in Gazze Şeridi’ndeki durumu ve yurtdışında acil tedaviye ihtiyaç duyan yaralı ve hastaların durumunu istismar etme girişimlerinden başka bir şey olmadığını belirtti.

Kaynaklar ayrıca, Gazze Şeridi sakinlerinin yerlerinden edilmesini reddeden ‘gerçek bir Arap pozisyonu’ olduğunu ve bunun ABD'nin resmi pozisyonlarında pazartesi akşamı ya da daha önceki dönemlerde medyada yer alan konuşmalardan farklı bir geri adıma yol açtığını vurguladı.

‘Yeni Amerikan niyetleri’

Netanyahu ile görüşmesi sırasında Trump, İsrailli esirlerin iadesi ve krizin sona erdirilmesi gerektiğinden bahsederken, İsrail Başbakanı sadece esirlerin kurtarılması, Hamas'ın ortadan kaldırılması ve ABD Başkanı’nın Gazze Şeridi sakinlerinin sürülmesi planına uyulması gerektiğini vurguladı.

sdcfvgthy
Pazartesi günü Washington'daki Beyaz Saray'da ABD Başkanı Donald Trump, İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ve her iki taraftan yetkililer arasında bir toplantı yapıldı. (AP)

Ülkesinin esirlerin serbest bırakılmasına ilişkin bir anlaşma üzerinde çalıştığını ifade eden Netanyahu, “Şu anda başarılı olacağını umduğumuz başka bir anlaşma üzerinde çalışıyoruz ve tüm esirleri serbest bırakmaya kararlıyız” dedi.

“Esirlerin serbest bırakılması için elimizden gelen her şeyi yapıyoruz. Başka bir ateşkese bakıyoruz ve ne olacağını göreceğiz” diyen Trump, tüm esirlerin serbest bırakılmasını sağlamanın ‘uzun bir süreç’ olduğunu vurguladı.

Açıklamalar, İsrail'in Mısır'ın önceki önerisi ile İsrail'in karşı önerisi arasında bir uzlaşma olan yeni bir öneri aldığını teyit etmesiyle aynı zamana denk geldi.

Hamas kaynakları da hareketin Mısır'dan yeni bir öneri aldığını doğrulayarak, önerinin İsrail tarafına, ABD'ye ve arabuluculuğa dahil olan taraflara iletildiğini kaydetti.

Kaynaklar, ABD'nin de katılımıyla arabulucular tarafından son günlerde gerçekleşen büyük hareketlilik ışığında Trump'ın açıklamalarının beklendiğini söyledi. Kaynaklar, birçok fikir ortaya atan arabulucuların temaslarını yoğunlaştırdığına ve yoğun istişarelerin ardından açıklanan yeni teklifin sunulduğuna işaret ettiler.

Kaynaklar, ABD Başkanı’nın açıklamalarını son günlerde gerçekleşen tartışmalar sırasındaki olumlu pozisyonlara dayandırdığını ve ABD'nin yakın zamanda bir anlaşmaya varmaya çalışmak amacıyla bu dosyadaki faaliyetlerini ve rolünü yeniden yoğunlaştırdığını belirtti.

Şarku’l Avsat’ın Haaretz'ten aktardığına göre ABD yönetimi, Gazze Şeridi'nde savaşın yeniden başlamasını desteklemekle birlikte bunun uzun sürmesini istemiyor. Bu nedenle, esirlerin serbest bırakılması amacıyla Hamas'a müzakereler çerçevesinde taviz vermesi için baskı yapmak üzere belirli bir zaman sınırı belirledi.

Birkaç gün önce, Macaristan'ı ziyaret etmekte olan Netanyahu ile yaptığı telefon görüşmesinden birkaç saat sonra kendisini Washington'a davet eden Trump, Gazze Şeridi'nde çok fazla insanın öldüğünü ve bu sorunun çözülmesi gerektiğini söyledi.

Haaretz'in haberiyle birlikte tüm bu açıklamalar, ABD'nin mevcut ateşkes çabalarını ilerletmeye yönelik yeni niyetlerine işaret ediyor olabilir.

‘Yerinden edilme’ meselesi

Trump, daha önce dile getirdiği, Gazze Şeridi sakinlerinin bölge dışındaki yerlere yerleştirilmesi fikriyle ilgili olarak, “Gazze Şeridi mükemmel bir konumda bulunan önemli ve istisnai bir toprak parçası, ancak kimse orada yaşamak istemiyor” ifadesini kullandı. Trump ayrıca, ABD'nin Gazze Şeridi’nde bulunmasının ‘iyi bir şey’ olacağını söyledi.

xscdfrg
ABD Başkanı Donald Trump, pazartesi günü Washington'daki Beyaz Saray'da İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ile yaptığı görüşme sırasında el sıkıştı. (EPA)

Ancak Hamas kaynakları bu açıklamaların son zamanlarda hareketin liderliğine ve arabulucularına iletilenlerle çeliştiğini vurguladı.

Bazıları Trump'ın, aralarında İsrailli medya kuruluşlarından gazetecilerin de bulunduğu gazetecilerin, kendisine daha önce açıkladığı Gazze Şeridi sakinlerini yerlerinden etme planıyla ilgili sorularına yanıt verdiği yorumunu yaptı.

Trump'ın, ABD ve İsrail'in Gazze Şeridi sakinlerinin çeşitli ülkeler tarafından kabul edilmesi için atmaya çalıştığı pek çok adımın başarısızlıkla sonuçlanmasının ardından bu plandan geri adım attığı anlaşılıyor.

Son dönemde Gazze Şeridi sakinlerinin yerlerinden edilmesine ilişkin herhangi bir açıklama yapmayan Trump, pazartesi akşamı Beyaz Saray'da Netanyahu ile yaptığı görüşmede bu konuyu yeniden gündeme getirdi.

Bazı Arap ülkelerinin dışişleri bakanları geçtiğimiz günlerde Doha'da ABD'nin Ortadoğu Özel Temsilcisi Steve Witkoff ile bir araya gelerek, kendisine Arap Birliği Zirvesi'nde kabul edilen Gazze Şeridi'nin geleceği, yönetimi ve nüfusun yerinden edilmeden yeniden inşasına ilişkin Mısır girişimini sundu. Witkoff da bu planı olumlu karşılayarak, Gazze Şeridi'nin artık İsrail için bir tehdit oluşturmamasını sağlamak üzere geliştirilmesi çağrısında bulundu.