عربي English Türkçe اردو فارسى
Logo
Son Haberler
ARAP DÜNYASI

Irak Bağımsız Yüksek Seçim Komiserliği: Çalışma izni verilen 265 partiden 124’ü seçimlere katılmak için başvurdu

Silahlı milis grupların seçim sonuçlarını etkileyebileceğine dair endişelerin olduğu bir ortamda muhtemel ittifaklarla ilgili işaretler ortaya çıkmaya başladı.

Bağdat sakinleri salgın sebebiyle uygulanan sokağa çıkma yasağına rağmen gece oturmalarına kalıyor (Reuters)
Bağdat sakinleri salgın sebebiyle uygulanan sokağa çıkma yasağına rağmen gece oturmalarına kalıyor (Reuters)
    Bağdat/Fadıl en-Neşmi
TT
TT

Irak Bağımsız Yüksek Seçim Komiserliği: Çalışma izni verilen 265 partiden 124’ü seçimlere katılmak için başvurdu

Bağdat sakinleri salgın sebebiyle uygulanan sokağa çıkma yasağına rağmen gece oturmalarına kalıyor (Reuters)
Bağdat sakinleri salgın sebebiyle uygulanan sokağa çıkma yasağına rağmen gece oturmalarına kalıyor (Reuters)

Irak Bağımsız Yüksek Seçim Komiserliği, 10 Ekim’de yapılması beklenen parlamento seçimlerine katılım için başvuran ve katılım hakkı kazanan parti, ittifak ve bağımsız adayların sayılarıyla ilgili son verileri bildirdi. Bu açıklama, Komiserliğin seçime girme başvuruları için belirlediği sürenin sona ermesinin arifesinde geldi. Kayıtları yenileme süresi yarın bitiyor.
Irak Bağımsız Yüksek Seçim Komiserliği Sözcüsü Cumane el-Galavi, dün yaptığı açıklamada, “Seçimlerde yarışacak adayların kayıt olması için açılan kayıtlar 1 Mayıs’ta kapatılacak. Komiserliğin eylem planına bağlı kalması için kayıt süresi hiçbir şekilde uzatılmayacak. Gelecek seçimlerdeki adayların sayısı (düne kadar) bin 116’ya ulaştı” ifadelerini kullandı.
Seçim Komiserliği’nden dün yapılan yazılı açıklamada, kayıt yapan parti ve ittifakların sayılarına ilişkin veriler paylaşıldı. Açıklamaya göre, düne kadar 265 parti çalışma izni alırken, 51 parti çalışma izni için onay bekliyor. Komiserliğin izin verdiği 265 parti içerisinden 124 parti seçimlere katılmak için başvuru yaptı. Onaylanan ittifak sayısı 38’e ulaştı. Bunların içerisinden 18 ittifak seçimlere katılmak için başvurdu. 11 ittifak da kaydının onaylanmasını bekliyor.
Seçim rekabetine girmek için siyasi parti ve grupların önünde nispeten uzun bir zaman dilimi olmasına rağmen, siyasi ittifaklarla ilgili işaretler kamuoyunda konuşulmaya başlandı. Zira Sadr Hareketi’nin bir yandan Kürdistan Demokrat Partisi (KDP) diğer yandan ikinci kez başbakan seçilmesi karşılığında Sadr-KDP ittifakını desteklemesini istediği Başbakan Mustafa el-Kazimi ile ittifak kuracağı yönünde iddialar dile getiriliyor. Ancak Kazimi’ye yakın bir kaynak, Kazimi’nin bu teklifi tümüyle reddettiğini ve seçim yarışına katılma konusunda isteksiz olduğunu dile getirdiğini aktardı.
Barzani Bağdat’a müzakere heyetleri gönderme niyetinde
Mesud Barzani’nin liderliğindeki KDP çevreleri, Barzani’nin, seçim meselelerini ve muhtemel ittifakları görüşmesi için Bağdat’a müzakere heyetleri gönderme niyetinde olduğunu belirtiyor.
Ayrıca Ammar el-Hakim’in liderliğindeki Ulusal Hikmet Akımı’nın, Irak’ın Eski Başbakanı Haydar el-İbadi’nin liderliğindeki Nasr Koalisyonu ile ittifak kurması ihtimaliyle ilgili iddialar söz konusu.
Haşdi Şabi gruplarının da yer aldığı Fetih Koalisyonu’na yakın çevreler, Koalisyon içerisindeki ihtilafların çözüldüğünü doğruladı ve seçimlere erkenden hazırlanmaya başladıklarını bildirdi.
Ekim 2019’da başlayan ve aylarca devam eden protestolara katılan gençlerin kurduğu yeni siyasi gruplar da seçim tecrübesini yaşamak için hazırlıklar yapıyor. Nitekim bu yeni gruplar, geçen hafta protestocu grupların çoğu temsilcisinin katıldığı konferans düzenleyerek, seçimlerde protestoları temsil edecek grup ve isimleri destekleme konusunda anlaşmıştı.
Bazı siyasi parti ve grupların seçimlere katılım noktasında gösterdikleri hamasete rağmen, silahlı milis grupların seçim sonuçlarını etkilemesi yönündeki endişeler halen varlığını koruyor ve askeri kanadı bulunmayan siyasi gruplarda kaygıya neden oluyor. Askeri kanadı bulunmayan siyasi gruplar, hükümetten gerçek ve güvenli bir süreç garanti etmesi için silahlı milis grupları ve kontrol dışı silahları önlemesini talep ediyor.
Mukteda es-Sadr’ın desteklediği Sairun Koalisyonu Milletvekili Riyad el-Mesudi, dün yaptığı açıklamada, bazı siyasi grupların devlet kaynaklarını seçim amaçları doğrultusunda kullanabilmek adına bakanlıklarda değişiklik yapma ‘eğilimlerini’ reddettiklerini söyledi. Mesudi, “Sağlık, Maliye ve Elektrik bakanları başta olmak üzere birkaç bakanı değiştirme eğilimine sahip olan siyasi gruplar bulunuyor. Değişiklik büyük paraların bulunduğu bakanlıklara uzanabilir. Bu değişikliğin amacı, bazı siyasi grupların seçim öncesinde bu paraları kontrol etmesidir” dedi.
Diğer taraftan Federal Mahkeme dün Vilayet Meclisleri Kanunu’na yapılan itiraz davayı ertelediğini duyurdu. Vilayet meclislerinin anayasal bir çerçeveye sahip olmasına rağmen Irak Meclisi Ekim 2019’da halk protestolarının baskısı altında vilayet meclislerini lağvetmişti.
Mahkeme’nin basın ofisinden yapılan açıklamada, “Federal Yüksek Mahkeme bugün (dün) oturumunu düzenledi ve Vilayet Meclisleri Kanunu’na itirazla ilgili davaya baktı. Zira Mahkeme itirazın incelenmesi amacıyla davayı gelecek aya erteledi. Mahkeme, 2008 tarihli ve 21 sayılı Kanun’daki bazı maddelerin (Vilayet Meclisleri Kanunu’nda yapılan üçüncü değişiklik) anayasaya uymadığına dair hüküm talebinde bulunulan davaya baktı” ifadelerine yer verildi.
Yerel yasama ve denetleme organı niteliği taşıyan vilayet meclisleri, son yıllarda birçok eleştiriyle ve halkın tepkisiyle karşı karşıya. Bu eleştiriler, yolsuzlukla suçlanan meclis üyelerinin çoğunun ülke yönetiminde etkili olan partilerle irtibat halinde olmalarından kaynaklanıyor.

Daha fazlasını oku

 
 
ARAP DÜNYASI

Suriyeliler ‘geri dönüş hakkını’ kutluyor... Zorla yerinden edilenler en göze çarpan katılımcılar

Şam pazarında Beşşar Esed ve Hafız Esed'in hicivli resimlerinin bulunduğu çorapların sergilendiği bir tezgâh (DPA)
Şam pazarında Beşşar Esed ve Hafız Esed'in hicivli resimlerinin bulunduğu çorapların sergilendiği bir tezgâh (DPA)
TT
TT

Suriyeliler ‘geri dönüş hakkını’ kutluyor... Zorla yerinden edilenler en göze çarpan katılımcılar

Şam pazarında Beşşar Esed ve Hafız Esed'in hicivli resimlerinin bulunduğu çorapların sergilendiği bir tezgâh (DPA)
Şam pazarında Beşşar Esed ve Hafız Esed'in hicivli resimlerinin bulunduğu çorapların sergilendiği bir tezgâh (DPA)

Şam’ı, Esed rejiminin devrilmesinin üzerinden bir yıl geçtikten ve ülke 8 Aralık 2025’teki ‘kurtuluş’ yıldönümünü anmaya hazırlanırken ziyaret ettiğinizde, kendinizi neredeyse bir ‘bayram’ yaşıyor gibi hissediyorsunuz. Elinizde bir mercek taşıyormuşçasına, detaylarda ve karşılaştırmalarda kayboluyorsunuz. Bu karşılaştırmalar yalnızca geçen yıl dışarıdan gözlemlediklerinizle sınırlı kalmıyor; aynı zamanda 15 yıllık acı, korku ve farklı kuşakların deneyimlerinden oluşan birikmiş travmalarla da dolu.

‘Bayram’ kelimesi, son günlerde Suriye başkentinde gözlemlenen genel tabloyu özetleyebilir; hazırlıklar, süslemeler ve sevinç kadar, hüzün, işlerin aksaması ve günlük işlerin bayram sonrasına ertelenmesi de bu manzaraya dahil. Basit bir düzenleme talebi dahi genellikle “İnşallah bayramdan sonra” yanıtıyla karşılanıyor.

Karanlık bir dönem sona erdi

Lübnan sınırındaki el-Masna Sınır Kapısı’ndan Şam’a doğru uzanan yol boyunca, kutlama havası daha girişte başlıyor. Yol boyunca asılı büyük pankartlar, ‘Karanlık dönem sona erdi… Ülkenin yüzü aydınlandı’, ‘Omuz omuza, el ele, vatanı inşa ediyoruz’, ‘Tek vatan… Tek halk’ gibi sloganlar taşıyor.

xasdfrg
Şam'da Esed rejiminin devrilmesinin birinci yıldönümü kutlamaları sırasında Suriye bayrağı sallayan bir kız (AP)

Yeni bayrak ve kartal simgesi, eski rejimin boşalttığı askeri bölgelerin duvarlarına, kasaba girişlerine ve Beyrut-Şam yolundaki 4. Tümen karargâhına işlenmiş.

2024 yazında açıklanan bu yeni görsel kimlik, yıkılmış ve yıpranmış bir ülkede “Öncelikli bir konu değil” eleştirilerine maruz kalmış olsa da sahadaki gerçekler bu eleştiriyi tamamen doğrulamıyor. Eski rejimde görsel kimlik, öğrencilerin defterlerinden sınıf tahtalarına, meydanlardaki dev heykellere kadar sistematik biçimde nüfuzun pekiştirilmesini sağlayan merkezi bir araçtı.

Bu nedenle, eski rejim düştüğünde ilk olarak kırılan, parçalanan ve yok edilen şey, onun ikonları ve görsel sembolleriydi. Boşalan bu alan, yeni otoritenin kimliğini yansıtacak şekilde doldurulmalıydı; aksi halde, geçen yılın başında ortaya çıkan bölgesel ve milis kaynaklı rastgelelikler bu boşluğu doldurabilirdi. Bir gözlemci, eski rejimin sembollerini taşıyan banknotlarla işlem yapma ihtiyacı olmasaydı, pek çok kişinin paraları yakacağını alaycı bir dille ifade etti.

Ancak, geçmişle bağları koparma ve yeni dönemi pekiştirme bağlamında, birçok kişi yeni görsel kimliği kıyafet, görünüm ve sosyal davranışlarda da benimsemekte bir adım öteye geçti. Geçen yıl Şam’da uzun saçlı ve tuhaf kıyafetli olarak öne çıkan Heyetu Tahriru’ş Şam (HTŞ) savaşçılarının sakalları kısalmış ve seyrekleşmişken, artık sakallar genel olarak düzenli, hafif ve bıyıkla bütünleşmiş bir şekilde gençler ve erkekler arasında yaygın bir görünüm halini aldı.

Altın kartal simgesi, resmi kıyafetlerin kollarına ve yakalarına takılan düğmeler haline geldi ve sadece devlet memurlarına değil, özel sektörde çalışan ve dönemin stilini benimsemek isteyen genç sivillere de yayıldı.

dfrg
Suriyeliler giyim, görünüş ve sosyal davranışlarında yeni bir ‘görsel kimlik’ benimseme konusunda adım atıyorlar. (AP)

Yeni devlet kurumları, önceki savaşçıları polis ve genel güvenlik başta olmak üzere resmi kanallarına entegre ederken, eski askerlerin kıyafetleri de değişti. Artık gömlek-pantolon ya da milis gruplarına göre kamuflaj yerine, siyah tek tip üniformalar, açık yüzler ve görünmeyen silahlar hâkim.

Bugün Suriye’deki büyük dönüşümler bağlamında belki küçük görünen bu sahne değişikliği, Şamlıların bastırılmış öfkesinin ve yeni yöneticilere karşı duyduğu kaygının bir kısmını emdi. Merkeziyetçi bir ülke olarak Suriye’de, genel başarı Şam sınavı geçilmeden mümkün değil. Ve Şam bugün, tüm zorluklara ve yüksek beklentilere rağmen adeta bir bayram havasında.

Beyaz bayraklar

Yoğun kalabalıklar, herhangi bir yere ulaşmayı neredeyse bir mucizeye dönüştürüyor; beyaz tevhid bayraklarıyla donatılmış geçit törenleri sokaklarda ilerliyor ve öğleden sonra Emevi Meydanı çevresindeki yollar kapanınca, iç sokaklar iyice tıkanıyor. Telefon şebekesi aşırı yük altında. Oteller dolup taşmış durumda; rezervasyonlar, bir zamanlar prestijli ve lüks olan, 1980’lerin sonunda zamanın durduğu o otellerde bile, roket gibi fırlayan fiyatlarla dolu. Bugün bu oteller sadece dönemin tanığı olan harabeler halinde.

Otellerin misafirleri, Suriyeli göçmenler, sivil toplum aktivistlerinin seminer ve atölye çalışmaları katılımcıları, üst düzey yabancı ve diplomatik heyetler, yerel ve uluslararası medya mensupları, tüccar ve müteahhitler, uzak vilayetlerden gelen güvenlik görevlileri ve sadece meraklı olan ve lobiye girebilme fırsatı bulan kişiler arasında değişiyor.

Bu yoğun kalabalığın ortak paydası, bir zamanlar ülkelerine geri dönme umudunu kaybetmiş olmaları ve bugün bunu telafi etmeye çalışmaları. Geçen yıl boyunca bazı aileler, on yıldan uzun süredir sürgünde olan çocuklarını kucaklama şansı buldu; torunlarıyla yüz yüze tanışan büyükler, bazı durumlarda sadece telefon ekranları aracılığıyla tanışabilmişti. Gençler, bir zamanlar tutuklanma veya ölüm tehlikesinden kaçarak ülkeyi terk etmiş, şimdi ise orta yaşa gelmiş olarak gençlik yıllarının yataklarına sıkışmaya çalışıyor.

csdfg
Hama şehrindeki kutlamalar sırasında el-Asi Meydanı'nda toplanan yüzlerce insanın genel görünümü (EPA)

Her bayram günü olduğu gibi, sevinç ve mutluluk duyguları bazı kapıları sadece gözyaşıyla çalıyor. Özellikle harap olmuş bölgelerde yaşayanlar ve kayıp ya da zorla kaybedilmiş yakınları olanlar, bugün sevinçlerini hıçkırıklarla yaşıyor; çünkü yollarının uzun ve zorlu olduğunu biliyorlar. Bu kişiler, bu anmanın en belirgin katılımcıları; her ailede bir kayıp veya kaybolmuş birey bulunuyor ve halen defin ve taziye merasimi için iz veya kalıntı arıyorlar.

Öte yandan, kayıp yakınları, insan hakları örgütleri, iş insanları ve diğer topluluklar, faaliyetlerini ülkelerine taşıyarak başkentte toplantılar düzenledi ve taleplerini dile getirdi. Bu, şüphesiz büyük bir kazanım olarak değerlendiriliyor.

‘Özlemle doluyum’

Her şeyden önce bu kutlama, Suriyelilerin onlarca yıl boyunca mahrum bırakıldığı ‘geri dönüş hakkına’ odaklanıyor; bu hak bazen 2011 devriminden bile önce gündeme gelmişti. İstanbul’da geçirdiği 13 yılın ardından Şam’a dönen kırklı yaşlarındaki bir adam şöyle diyor: “Geri dönüyorum çünkü basitçe özledim. Ailemi, mahallemi ve o zamanlar sevmememe rağmen zorla terk ettiğim hayatımı özledim.”

Bireylerin seçimlerini, ‘yeni Suriye’yi inşa etme’ gibi parlak başlıklar altında siyasi bağlamlara oturtmaya çalışanlara dair konuşurken şu ifadeleri kullandı: “Yurt dışındayken bile ülkem ve insanlarıma çeşitli şekillerde katkıda bulunduğumu düşünüyorum. Ama bugün geri döndüm çünkü hasret galip geldi. Hasret duygusu, geri dönmek için yeterli bir sebep olmalı. Geri dönme hakkım, yönetimin şekli veya yeni iktidarın performansına duyduğum memnuniyet ya da memnuniyetsizlikten bağımsız olmalı.”

Bu ifade, bugün Suriyelilerin, hem Şam’da hem de uzak vilayetlerde karşılaştığımız insanların halini özetliyor: Halk, fiilen kaderlerini tayin etme hakkını yeniden kazanmalarını kutluyor.

Siyaset bugün geniş bir alan kaplamıyor gibi görünse de, hükümet kararları, medyanın ve hukuk alanının performansı, polis davranışları, sahil ve Suveyda’daki gelişmeler, fiyat artışları, yoksullukla zenginliğin yan yana varlığı ve cezaevlerinde kaybolan ya da zorla kaybedilen kişilerin dosyalarının görmezden gelinmesi gibi konular her sohbette kendini hissettiren ‘büyük fil’ olmaya devam ediyor. Tüm bu başlıklar ve daha fazlası, sokakta, kafelerde ve restoranlarda yüksek sesle tartışılıyor; sanki artık duvarların kulakları yokmuş gibi... Görüşme yaptığım kişi bu benzetmeye gülerek şöyle diyor: “Gerçekten de duvarların artık kulakları yok. Herkes canının istediğini yapıyor: bireyler, dernekler, bakanlıklar, valiler, hatta Hamidiyye Çarşısı’ndaki polis memuru bile… Sanki herkes yeniden konuşma cesareti bulmuş ve kulaklarını kapatmış durumda.”

ARAP DÜNYASI

Devlete ve Hizbullah'a karşı artan kızgınlık

Lübnan'ın güneyindeki Mecdal kasabasına perşembe günü İsrail tarafından düzenlenen saldırının ardından kasabadan dumanlar yükseldi (AFP)
Lübnan'ın güneyindeki Mecdal kasabasına perşembe günü İsrail tarafından düzenlenen saldırının ardından kasabadan dumanlar yükseldi (AFP)
TT
TT

Devlete ve Hizbullah'a karşı artan kızgınlık

Lübnan'ın güneyindeki Mecdal kasabasına perşembe günü İsrail tarafından düzenlenen saldırının ardından kasabadan dumanlar yükseldi (AFP)
Lübnan'ın güneyindeki Mecdal kasabasına perşembe günü İsrail tarafından düzenlenen saldırının ardından kasabadan dumanlar yükseldi (AFP)

Güney Lübnan'ın cephe hattındaki köylerinde düzenlenen protesto ve gösteriler, etkilenenlere tazminat ödenmesindeki gecikme nedeniyle devlete ve Hizbullah'a karşı halkın duyduğu öfkeyi yansıtıyor. Bu durum, birçok kişinin köylerini terk ederek köylerinin dışında yeni bir hayat kurmasına neden oldu.

Bu hamleler, evlerini ve mülklerini kaybettikten sonra hala yerinden edilme deneyimini yaşayan ve İsrail'in neredeyse her gün oraları hedef aldığını ve zamanla hasarın daha da artacağını bilerek henüz yeniden inşa tazminatı alamayan sınır kasabalarındaki sakinlerin trajik yaşamının başlamasından iki yıldan fazla bir süre sonra geliyor.

Bu bağlamda siyasi analist Ali el-Emin, Şarku'l Avsat'a yaptığı açıklamada, bu tür hareketlerin ortaya çıkmasının "normal olduğunu, çünkü köylerin neredeyse terk edildiğini" söylüyor. Emin, "Bu protestoların, halka sırt çevirenlere karşı yapıldığını ve protestocuların, onun (Hizbullah'ın) tutumlarının, meselenin ele alınmasına yönelik her türlü olasılığın ufkunu kapatmaya katkıda bulunduğuna inandıklarını" vurguluyor.

ARAP DÜNYASI

Şara: İsrail'e şiddeti ihraç etmeyeceğiz

Şara: İsrail'e şiddeti ihraç etmeyeceğiz
TT
TT

Şara: İsrail'e şiddeti ihraç etmeyeceğiz

Şara: İsrail'e şiddeti ihraç etmeyeceğiz

Suriye Devlet Başkanı Ahmed eş-Şara, dün İsrail'in güney Suriye'de silahsızlandırılmış bölge kurulması talebini, ülkesini "tehlikeli bir duruma" sokacağı gerekçesiyle reddetti ve "(Biz) İsrail de dahil olmak üzere şiddet ihraç eden bir ülke olmakla ilgilenmiyoruz" dedi.

Eş-Şara, Doha Forumu'na katılımı sırasında verdiği röportajda, bu yılın başlarında Dürzi ve Alevilerin yaşadığı bölgelerde yaşanan kanlı çatışmalara atıfta bulunarak, "Sahilde ve Süveyda'da işlenen suçların faillerini yargılayacağız" sözü verdi.

Eski Cumhurbaşkanı Beşşar Esed'in devrilme yıldönümü arifesinde, El-Arabiya/El-Hadath kanalı, devrik cumhurbaşkanını, 2024 yılında gizemli bir şekilde öldürülen danışmanı Luna eş-Şibl ile bir arada olduğu video kayıtları yayınladı. Danışmanıyla birlikte yapılan "Esed kayıtları", güçlerinde savaşan Suriye askerleriyle alay etme, devrik cumhurbaşkanının Şam Guta'sına yönelttiği hakaretler (Guta'ya lanetler yağdırma) ve "Kaplan" lakaplı askeri komutan Süheyl el-Hasan ile Lübnan "Hizbullahı"nı eleştirme gibi ifadeler içeriyor.

Suriyeliler, sızdırılan ses kayıtlarının Esed'in, bir yıl önce muhalif grupların Şam'a girmesi ve rejiminin devrilmesiyle askeri olarak ilk kez düşüş yaşamasının ardından, destekçileri ve Suriye'de ve komşu ülkelerde onunla birlikte savaşanların gözünde ikinci kez düşüş yaşadığına işaret ettiğini düşünüyor.