Suriye’nin kuzeydoğusundaki ‘Özerk Yönetim’, DEAŞ’a bağlı ailelerden 100’ün üzerinde kadın ve çocuğu Özbekistan’a teslim etti

El-Hol Kampı’nın içi (Reuters-Arşiv)
El-Hol Kampı’nın içi (Reuters-Arşiv)
TT

Suriye’nin kuzeydoğusundaki ‘Özerk Yönetim’, DEAŞ’a bağlı ailelerden 100’ün üzerinde kadın ve çocuğu Özbekistan’a teslim etti

El-Hol Kampı’nın içi (Reuters-Arşiv)
El-Hol Kampı’nın içi (Reuters-Arşiv)

Suriye’nin kuzeydoğusundaki Kürt Özerk Yönetimi, 30 Nisan’da yaptığı açıklamada, DEAŞ unsurlarının ailelerinden yaklaşık 100 Özbek kadın ve çocuğun Özbekistan’dan resmi bir heyete teslim edildiğini duyurdu.
Özerk Yönetim Dış İlişkiler Dairesi, 30 Nisan’da Özbekistan Dışişleri Bakanlığı heyetiyle basın toplantısı düzenleyerek, 24 kadın ve 68 çocuğun Özbekistan’a teslim edildiğini açıkladı.
Daire Başkanı Abdulkerim Ömer, çocuklar arasında sadece 7 yetimin bulunduğunu açıkladı.
Bu durum, Özbekistan’ın Suriye’nin kuzeydoğusundaki kamplarda tutulan vatandaşlarını teslim aldığı ilk durum değil. Özerk Yönetim’in Dış İlişkiler Dairesi’nin Özbek heyetten bir temsilciden aktardığına göre bugüne kadar 240 kadın ve çocuk teslim edildi.
Özbekistan, vatandaşlarından büyük bir grubu teslim alan az sayıdaki ülkeler arasında yer alıyor.
Mart 2019’da radikalizm yanlısı örgütün bölgelerinin ortadan kaldırıldığının ilan edilmesinden bu yana Kürtler, ilgili ülkeleri alıkoyulan vatandaşlarını iade almaya ve radikalizm yanlılarını yargılamak için uluslararası bir mahkeme kurmaya çağırıyor.
Özbekistan, Kazakistan ve Kosova gibi bazı ülkeler, radikalizm yanlılarının aile üyelerini kabul etti. Özellikle Avrupa ülkeleri olmak üzere diğer bazı ülkeler de yalnızca sınırlı sayıda yetim çocuğu iade aldı.
Rusya, bu ay 34 yetim çocuğu kabul ederek, Moskova’nın iade aldığı çocuk sayısını 169’a çıkardı.
DEAŞ mensuplarının ailelerinden binlerce yabancı kadın ve çocuk, Suriye’nin kuzeydoğusunda bulunan Haseke vilayetindeki el-Hol ve Roj kamplarında kendilerine tahsis edilen alanlarda kalıyor.
Yüzde 93’ü Suriyeli, Iraklı, yabancı kadın ve çocuklardan oluşan, toplamda yaklaşık 62 bin kişinin yaşadığı el-Hol kampına dair güvenlik ve yaşamsal bir endişe duyuluyor.
Şubat ayında Birleşmiş Milletler’e (BM) sunulan bir rapora göre el-Hol kampında, ‘radikalleşme, eğitim, fon toplama ve dış operasyonlar gerçekleştirmeye teşvik’ gibi durumlar gözlemlendi.
Raporda, bazı tutukluların el-Hol’un, örgütün son bölgesi olduğuna inandığı belirtildi.
Kampların yanı sıra DEAŞ saflarına katılan yüzlerce yabancı radikalizm yanlısı, Kürt savaşçıların hapishanelerinde tutuluyor.



Esed rejimi döneminde kaybolan mahkûmların çocuklarıyla ilgili davada hayır kuruluşlarının başkanları tutuklandı

Sednaya Cezaevi’nde olduğu düşünülen kayıp mahkûmların fotoğrafları Şam'ın merkezindeki Merce Meydanı’nda asılı (Reuters)
Sednaya Cezaevi’nde olduğu düşünülen kayıp mahkûmların fotoğrafları Şam'ın merkezindeki Merce Meydanı’nda asılı (Reuters)
TT

Esed rejimi döneminde kaybolan mahkûmların çocuklarıyla ilgili davada hayır kuruluşlarının başkanları tutuklandı

Sednaya Cezaevi’nde olduğu düşünülen kayıp mahkûmların fotoğrafları Şam'ın merkezindeki Merce Meydanı’nda asılı (Reuters)
Sednaya Cezaevi’nde olduğu düşünülen kayıp mahkûmların fotoğrafları Şam'ın merkezindeki Merce Meydanı’nda asılı (Reuters)

Suriye Sosyal İşler ve Çalışma Bakanlığı, İçişleri Bakanlığı ile koordinasyon halinde, Nada el-Gabra, Lema es-Savaf, Rana el-Baba ve devrik rejim döneminde gözaltına alınan ve kaybolan muhaliflerin kayıp çocuklarıyla ilgili dosyada yer alan diğer sanıkların tutuklandığını duyurdu. Kayıp Çocuklar Komitesi Sözcüsü, sanıklara yönelik tutuklama emrinin, çocukların aileleri ve yakınlarının kişisel iddiaları ve açılan davalar üzerine Şam Savcılığı tarafından çıkarıldığını bildirdi.

Kayıp Çocuklar Komitesi Sözcüsü Samir el-Kirbi Şarku’l Avsat’a yaptığı açıklamada, Şam'daki Lahn el-Hayat Çocuk Bakım Kompleksi'ni yöneten Nada el-Gabra ve Lema es-Savaf ile Şam'daki el-Mubarrah Yetim Sponsorluk Derneği'ni yöneten Rana Muvaffak el-Baba'nın, ‘Şam Cumhuriyet Savcılığı tarafından çıkarılan bir tutuklama emrine göre, kaybolan çocukların dosyasının saklanmasına karışan diğer sanıklarla birlikte tutuklandığını’ belirtti.

El-Kirbi bu önlemin, önceki dönemlerde mahkûmların çocuklarının kaybolmasıyla ilgili davalara karıştıkları yönündeki suçlamaların arka planında geldiğini söyledi. El-Kirbi, “Resmi ve sivil makamların yanı sıra konuyla ilgili herhangi bir bilgiye sahip olan herkesi, bu çocukların akıbetini aydınlatmak ve haklarını güvence altına almak için soruşturma komitesiyle iş birliği yapmaya çağırıyoruz” dedi.

Sosyal İşler ve Çalışma Bakanlığı tarafından yapılan açıklamaya göre, çocukların dosyasıyla ilgili bir dizi kişi tutuklandı ve bu kişiler, ‘çocukların akıbetiyle ilgili olası suiistimal ve ihlallere karıştıklarından şüphelenildiği için resmi soruşturma altına alındı.’ Söz konusu adımlar, Sosyal İşler ve Çalışma Bakanlığı’nın 2025 tarihli ve 1806 sayılı kararı uyarınca, bu dosyayı araştırmak ve çocukların akıbetini takip etmek üzere özel bir komite oluşturulmasını takiben atıldı.

3 bin 700 çocuk yetimhanelere yerleştirildi

İnsan hakları örgütleri ve medya raporları, eski rejime muhalif mahkûmların Şam'daki yetimhanelere veya çocuk esirgeme kurumlarına yönlendirilen 3 bin 700 çocuğu olduğunu gösteriyor. Esed'in devrilmesi ve kaçışından sonra yayınlanan gizli Suriye istihbarat belgelerine göre, yaklaşık 400 çocuk tutukluluk yılları boyunca muhaliflerin ailelerinden ayrılarak Şam'daki Lahn el-Hayat Çocuk Bakım Kompleksi, Daru’r Rahme Yetimhanesi ve Çocuk Köyleri de dahil olmak üzere dört yetimhaneye yerleştirildi.

 Daru’r Rahme Yetimhanesi Müdürü Beraet el-Eyyubi (SANA)

Daru’r Rahme Yetimhanesi Müdürü Beraet el-Eyyubi (SANA)

Daru’r Rahme Yetimhanesi Müdürü Beraet el-Eyyubi bir televizyon röportajında, eski rejimin yıkılmasından önce 2015-2024 yılları arasında 27 çocuğun kendisiyle birlikte yetimhanede kaldığını ve güvenlik güçlerinin bu çocukları gizli notlarla şube mahzenlerinden yetimhaneye gönderdiğini itiraf etti. Güvenlik güçleri bu çocukları gizli emirlerle yetimhaneye gönderiyor, isimlerini değiştiriyor ve Sosyal İşler ve Çalışma Bakanlığı'ndan yazılı onay almadıkça kimsenin onları ziyaret etmesine izin vermiyordu.

Esma Esed yetimlerle ilgilenmek üzere Şam kırsalındaki SOS Çocuk Köyleri’ni ziyaret etti. (SANA)Esma Esed yetimlerle ilgilenmek üzere Şam kırsalındaki SOS Çocuk Köyleri’ni ziyaret etti. (SANA)

Lahn el-Hayat Çocuk Bakım Kompleksi Müdürü Meys Acib bir televizyon kanalında yayınlanan açıklamalarında, kompleksin geçmişte özel durumları olan çocukları kabul ettiğini ve devrik Devlet Başkanı’nın eşi Esma Esed'in bu çocukların dosyalarını bizzat takip ettiğini itiraf etti. Öte yandan SOS Çocuk Köyleri yetkilileri de 2014-2018 yılları arasında resmî belge ve kayıtları olmayan 139 çocuğu kabul ettiğini ve bunların çoğunu Esed'in yetkililerine iade ettiğini ve o dönemde bakanlıktan bu tür vakaların gönderilmemesini istediğini kabul etti.

Samir el-Kirbi, çocukların akıbetinin belirlenmesi ve halen hayatta olup olmadıkları ya da toplu mezarlara gömülüp gömülmedikleri konusunda, bu çocuklar için özel toplu mezarların varlığının söz konusu olmadığını vurguladı. El-Kirbi, “Bugüne kadar yaptığımız dikkatli araştırma ve incelemeler sonucunda çocuklar için toplu mezarların varlığına rastlamadık, ancak bu çocukların yetimhanelere ve çocuk derneklerine yönlendirildiğini kanıtlayan belge ve kanıtlara sahibiz. Kayıp Çocuklar Komitesi, gerçeği ortaya çıkarmak ve çocukların ailelerine ve yakınlarına adalet sağlamak amacıyla bu dosyaları ilgili bakanlıklarla paylaşıyor” ifadelerini kullandı.

 Suriye İnsan Hakları Ağı’nın (SNHR) Suriye'de Çocuklara Yönelik İhlallere İlişkin 13’üncü Yıllık Raporu, Kasım 2024Suriye İnsan Hakları Ağı’nın (SNHR) Suriye'de Çocuklara Yönelik İhlallere İlişkin 13’üncü Yıllık Raporu, Kasım 2024

Suriye İnsan Hakları Ağı (SNHR), Mart 2011'den bu yana Suriye'de Esed rejimi tarafından en az 23 bin çocuğun öldürüldüğünü, bunlardan 190'ının işkence altında hayatını kaybettiğini ve 5 bin 200 çocuğun da zorla kaybedildiğini belgeledi.

Sosyal İşler ve Çalışma Bakanı Hind Kabavat tarafından kurulan Kayıp Çocuklar Komitesi'nde Adalet, İçişleri ve Vakıflar bakanlıklarından birer temsilci ile devrik rejim döneminde kaybolan kişiler ve mahkûmlar konusunda çalışan sivil derneklerin başkanları yer alıyor.